Patrologiae Cursus Completus
Elenchus Rerum Quae In Hoc Volumine Continentur.
Elenchus Rerum Quae In Hoc Volumine Continentur.
Dissertatio Prima Ad Sancti Cypriani Epistolam Octavam, Auctore Dodwello, De Visionibus, Utque Visionum Suarum Fidem Comprobarint Veteres, Etc.
Dissertatio Secunda Ad Sancti Cypriani Epistolam Quartam Vigesimam, Auctore Dodwello. De Presbyteris Doctoribus, Doctore Audientium Et Legationibus Ec
Dissertatio Tertia De Secundo Martyrii Baptismo, Auctore Dodwello.
Dissertatio Tertia De Secundo Martyrii Baptismo, Auctore Dodwello.
De Sixto II. Rom. Pontifice XXIII, Notitia Historica.
De Sixto II. Rom. Pontifice XXIII, Notitia Historica.
Sixti Papae II Epistolae Dubiae.
Sixti Papae II Epistolae Dubiae.
Ex Gratiano (2 q. 6 et 3 q. 6).
Ex Eodem Ut Supra. Super appellatione, alterius provinciae judices audire non oportet.
Epistolae Quae Ad Sixtum II, Papam Et Martyrem Attinent.
Epistolae Quae Ad Sixtum II, Papam Et Martyrem Attinent.
Epistolae I. Dionysii Alexandrini Episcopi Ad Sixtum Papam Fragmenta.
Et aliquanto post prosequitur Dionysius.
Epistolae II Dionysii Alexandrini Episcopi Ad Philemonem Sixti Presbyterum Fragmenta.
Deinde, inquit Eusebius, nonnulla de omnibus haeresibus interlocutus subdit.
Rursus hac quaestione abunde ventilata subjicit.
Epistolae IV, Dionysii Alexandrini Episcopi Ad Sixtum II. Papam Fragmentum.
Notitia Scriptorum Quorumdam Quae Ad Sixtum Attinent.
Notitia Scriptorum Quorumdam Quae Ad Sixtum Attinent.
De Sancto Dionysio Romano Pontifice Prolegomena.
De Sancto Dionysio Romano Pontifice Prolegomena.
Articulus Primus. Ejus vitae historia.
Articulus III. Doctrina S. Dionysii Romani Pontificis.
§ I.— De sanctissima Trinitate.
§ II.— De Consubstantialitate Verbi.
Epistolae I, Seu Operis Dionysii Papae Adversus Sabellianos Fragmentum.
Epistolae I, Seu Operis Dionysii Papae Adversus Sabellianos Fragmentum.
Monitum In Subjecta Fragmenta.
Monitum In Subjecta Fragmenta.
Epistolae II Dionysii Alexandrini Episcopi Ad Dionysium Romanum, Seu Operis quod Elenchus et Apologia inscribebatur, fragmenta.
De opere ipso haec retulit S. Athanasius.
Epistolae
Concilium Romanum In Causa Dionysii Alexandrini, De Sabellianismo Accusati. Habitum Anno CCLXIII, Tempore Dionysii Papae .
Alexandrinae Synodi Dionysii Ex Libello Synodico.
De S. Felice Romano Pontifice, Notitia Historica.
De S. Felice Romano Pontifice, Notitia Historica.
Fragmentum
S. Felicis Papae I Et Martyris Epistolae Dubiae Quatuor.
S. Felicis Papae I Et Martyris Epistolae Dubiae Quatuor.
Epistola I. Ad Paternum Episcopum. De judiciis et accusationibus et defensionibus sacrorum ordinum.
Epistola II. De Auctoritate Judicis Sedis Apostolicae, Et De Episcopis Accusatis .
Epistola III. Ad Benignum Episcopum.
Epistola IV . Ad Maximum Episcopum Et Clericos De Christi divinitate et humanitate fragmentum.
De Sancto Eutychiano Papa Notitia Historica.
De Sancto Eutychiano Papa Notitia Historica.
De Decretis Eutychiano Adscriptis. (Ex D. Coustantio desumpt.)
De Decretis Eutychiano Adscriptis. (Ex D. Coustantio desumpt.)
Eutychiani Papae Exhortatio Ad Presbyteros Ex Antiquo Codice Vaticano.
Eutychiani Papae Exhortatio Ad Presbyteros Ex Antiquo Codice Vaticano.
Sancti Eutychiani Papae Et Martyris Epistola Et Decreta Dubia.
Sancti Eutychiani Papae Et Martyris Epistola Et Decreta Dubia.
Epistola I . Ad Joannem Et Ad Omnes Episcopos Beoticae Provinciae. De fide Incarnationis Domini.
Epistola II. Ad Episcopos Per Siciliam Constitutos.
Decreta Eutychiani Papae, Si In Ipso Eutychiani Nomine Error Non Est, Quae Non Habentur In Prioribus, A Labbeo Desumpta Ex Gratiano Et Ivone Et Aliis.
Primum. Non est obediendum episcopo, qui pro haereticis missam canere jubet.
Secundum. Abbatissa praesumens velare virginem, vel viduam, excommunicetur.
Tertium. Fidelium consortio careat, qui poenitentiam perjurii agere noluerit.
Quartum. Membra detruncans, domos incendens, absque judiciali auctoritate excommunicetur.
Quintum. In potestate fidelis sit, post baptismum recipere uxorem quam ante dimiserat.
Sextum. Fidelis infidelem discedentem sequi non cogitur.
Septimum. Synodale juramentum.
Nonum. (Ex eodem, capite tertio.) Quod episcopi et Dei ministri ebrietate non debeant gravari.
Decimum. (Ex eodem, capite decimo.) Quales personae sacerdotum epulis interesse debeant.
Synodus Mesopotamica Archelai.
Synodus Mesopotamica Archelai.
De S. Caio Romano Pontifice Notitia Historica.
De S. Caio Romano Pontifice Notitia Historica.
De Decreto Unico Quod Caio Adscribitur, Circa Ordinandos.
De Decreto Unico Quod Caio Adscribitur, Circa Ordinandos.
Epistola Caii Papae Ad Felicem Episcopum. Quod Pagani Non Possint Christianos Accusare: De Accusatione Episcopi, Ejusque Accusatoribus, De Expoliation
De Commodiano Gazaeo, Origine Afro, Prolegomena.
De Commodiano Gazaeo, Origine Afro, Prolegomena.
Articulus I. Ejus Vitae Synopsis.
Articulus II. De libello quem Commodianus composuit.
Articulus III. De Commodiani editionibus.
Articulus IV De Antonio Carminis adversus gentes auctore.
Commodiani Instructiones Adversus Gentium Deos Pro Christiana Disciplina: Per Litteras Versuum Primas.
VII.—De Septizonio Et Stellis.
XI.—Apollo Sortilegus, Falsus.
XVIII.—De Ammudate Et Deo Magno.
XXIV.—Inter Utrumque Viventibus.
XXV.—Qui Timent, Et Non Credent.
XXVI.—Repugnantibus Adversus Legem Christi Dei Vivi.
XXVII.—Stulte Non Permoreris Deo.
XXXIV.—Item Gentilibus Ignaris.
XXXV.—De Ligno Vitae Et Mortis.
XXXVII.—Qui Judaeidiant Fanatici.
XLII.—De Populo Absconso Sancto Omnipotentis Christi Dei Vivi.
XLIII.—De Saeculi Istius Fine.
LVII.—Saecularia In Totum Fugienda.
LVIII.—Christianum Talem Esse.
LIX.—Matronis Eeclesiae Dei Vivi.
LXI.—In Ecclesia, Omni Populo Dei.
LXIV.—De Zelo Concupiscentiae.
LXXVI.—De Fabulosis Et Silentio.
Antonii. Carmen Adversus Gentes.
Antonii. Carmen Adversus Gentes.
De Sancto Victorino Episcopo Petavionensi Et Martyre Prolegomena.
De Sancto Victorino Episcopo Petavionensi Et Martyre Prolegomena.
Articulus I. Ejus vitae Synopsis.
Articulus II. De scriptis S. Victorini Episcopi et Martyris sinceris.
Articulus III. De sancti Victorini operibus aut dubiis aut suppositiis.
Articulus IV. Observationes theologicae in genuina S. Victorini opuscula et editionum recensio.
S. Victorini Martyris, Petavionensis Episcopi, Qui Vergente Ad Finem Saeculo Tertio Floruit, Fragmentum.
Incipit Tractatus Victorini, De Fabrica Mundi.
Explicit Tractatus Victorini De Fabrica Mundi.
Primus ex codice Lambethano edidit Gul. Cavius in
Sancti Victorini Episcopi Petavionensis Et Martyris Scholia In Apocalypsin Beati Joannis .
Sancti Victorini Episcopi Petavionensis Et Martyris Scholia In Apocalypsin Beati Joannis .
De Magnete Presbytero Notitia Historica, Cum Fragmento, Ex D. Lumper Desumpta.
De Magnete Presbytero Notitia Historica, Cum Fragmento, Ex D. Lumper Desumpta.
Articulus Primus. Ejus Vitae Synopsis.
De Arnobio Afro Notitia Historica.
De Arnobio Afro Notitia Historica.
Dissertatio Praevia In septem Arnobii disputationum Adversus Gentes Libros. (Auctore Dom Le Nourry.)
Dissertatio Praevia In septem Arnobii disputationum Adversus Gentes Libros. (Auctore Dom Le Nourry.)
Caput Primum. Analysis horum librorum.
Articulus Primus. Analysis libri primi.
Articulus II. Analysis libri secundi.
Articulus III. Analysis libri tertii.
Articulus IV. Analysis libri quarti.
Articulus V. Analysis libri quinti.
Articulus VI. Analysis libri sexti.
Articulus VII. Analysis libri septimi.
Caput Secundum. De auctore et aetate horum librorum, ac qua ratione ab illo compositi.
Articulus IV. De quibusdam erroribus Arnobio adscriptis.
Articulus V. De variis horum librorum codicibus manuscriptis et editionibus.
Articulus VI. De variorum in hos libros notis et observationibus.
Caput IV. Examinantur alia Arnobii argumenta, quibus christianae religionis veritatem demonstrat.
Caput V. Ethnicorum adversus christianae religionis veritatem argumenta examinantur.
Caput VII. Examinantur asserta ab Arnobio christianae religionis documenta ac primum de Deo.
Articulus III. Utrum sana sit Arnobii de ira Dei sententia.
Articulus IV. Utrum Arnobius crediderit Deum esse omnium cum poenae tum culpae malorum auctorem.
Caput VIII. De summa Christi divinitate et incarnationis ejus mysterio.
Articulus Primus. Quam validis argumentis Arnobius supremam Christi divinitatem asserat et vindicet.
Articulus II. Quam luculenter Arnobius docuerit Christum tam verum Deum fuisse, quam hominem.
Articulus III. De christianorum precibus pro mortuis.
Caput XI. Examinantur priora Arnobii argumenta, quibus ethnicorum religionem falsam esse demonstrat.
Caput XXI. De templis gentilium.
Caput XXII. De Deorum simulacris et imaginibus.
Caput XXIII. De gentilium sacrificiis.
Caput XXV. Quam exigua et exilis sit hominum scientia.
Articulus IV. De verbis barbaris, obsoletis, inusitatis, aut obscuris, quibus Arnobius usus est.
Arnobii Afri Disputationum Adversus Gentes Libri Septem.
Arnobii Afri Disputationum Adversus Gentes Libri Septem.
Appendix Ad Arnobii Afri Disputationum Adversus Gentes Libros Septem, Auctore J. Conrado Orellio.
Appendix Ad Arnobii Afri Disputationum Adversus Gentes Libros Septem, Auctore J. Conrado Orellio.
Index Primus Scriptorum Qui Ab Arnobio Citantur.
Index Primus Scriptorum Qui Ab Arnobio Citantur.
Index II Rerum.
Index III Vocum Ac Locutionum Praecipuarum.
Index III Vocum Ac Locutionum Praecipuarum.
Praefatio.
Segmentum. Quod codex ms. Regius Arnobianus, ex eoque romana editio adtextum habet ad initium capitis 41, libri VII, nostrae editionis post verba:
Supplementum Adnotationum In Arnobii Afri Libros VII Adversus Gentes.
Supplementum Adnotationum In Arnobii Afri Libros VII Adversus Gentes.
Syllabus Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.
Articulus Primus. Ostenditur ea omnia, quae de diis dicta sunt, male refundl in poetas, atque ethnicos debuisse in illos, quemadmodum adversus regnum potentiam murmurantes, et calumniatores, sententiam ferre, ac cum eis proscribere histriones, mimos, ac pantomimos, ubi de quindecim viris Laureatis.
Tanti ponderis argumenta, a nobis exposita, ut 0557A ethnici infirmare, aut certe eludere quoquo modo possent, respondebant ea omnia deorum turpissima facta, mortes et sepulturas figmenta esse poetarum, ab iis non sanae mentis hominibus ad libidinem ac voluptatem composita, quibus imperitum vulgus deceperunt. Verum cui credibile fiet, ait Arnobius, poetas vetustatis remotissimae eo impudentiae devenisse, ut infames atque obscoenissimas de diis fabulas caeco furore disseminaverint, nullamque metuerint aut a diis ipsis, aut hominibus poenam (Arnob., lib. IV, pag. 148 et seqq.) .
Deinde vero, esto, contra jus omne et fas, haec commenti sint, cur ergo illi legum severitate debitas tanto sceleri poenas non dederunt? Nonne gravissimum crimen est famam alicujus, multo magis Dei, 0557B laedere? Nonne majus est convicium, si aliquem falsi criminis arguas, quam si eum ei objectes? Quid vero, quod Ethnici qui a doctis tam turpia deorum facinora venditari impune patiebantur, non minoris, quam illi, rei fuerunt sceleris?
Quae autem, et quanta deorum flagitia, sacrilegia, vincula, vulnera, et interitus cecinerint ex jam dictis, et deinceps dicendis facile intelligitur. At illud Arnobius in primis hoc in loco urget, quod Jovi adscriptum fuit: «Ipse ille Jupiter, cujus,» inquit, «vos nomen effari non sine metu decuit, et totius corporis concussione, amasio (amasius ms. reg. cod.) captus ab uxore, describitur confiteri culpas suas, et velut demens, ac nescius, quas amiculas conjugi, quas uxori anteposuerit pellices, obduratus inverecundia 0557C publicare» (Arnob., lib. IV, pag. 150) . At ibi ad hos haud dubie alludit Homeri versus, quibus Jupiter se Ixioniae uxoris, sive Diae, et Danaes, ac Phaenicis filiae, Semeles, Alomenes, Cecreris, et Latonae amore se captum fuisse Junoni declarat, et confitetur (Homer., Iliad., XIV, vers. 314, et seqq.) .
Tam effrenis ergo hujus aliorumque poetarum licentia, pergit Arnobius (Arnob., lib. IV, pag. 150) , legibus, ac plebiscitis non minori severitate coerceri ab Ethnicis debuit, quam eorum, qui de regibus murmuraverant, atque idcirco majestatis rei agebantur. Quibus sane verbis ille respicit ad legem Juliam majestatis, quam Theodosius Magnus postea mitigavit. Videsis in Justinianaeo et Theodosiano codice 0557D leges de maledictis in principem, et quae in eas Gothofredus animadvertit (Cod. Just., lib. I, tit. 7 et 8; ac tom. III, cod. Theodos., pag. 42, et seqq.) . Iis autem illud confirmatur, quod subjungit Arnobius decretas in eum poenas, qui in ordinem magistratuum senatorum redigit, aut illum convicio persequitur. Quanto ergo severius in divinae majestatis reos saeviendum erat? Cur ergo poetis veniam dabant et impunitatem?
Sed pergamus si placet: «Carmen malum» addit auctor noster, «conscribere, quo fama alterius coinquinetur, et vita, decem viralibus scitis evadere noluistis impune: ac ne vestras aures convicio aliquis petulantiore pulsaret, de atrocibus formulas constituistis 0558A injuriis.» (Arnob., lib. IV, pag. 151.) Si quis velit id sibi alicujus auctoritate probari, is audiat Ciceronem: «Duodecim tabulae,» ait orator, «declarant condi jam tum solitum esse carnem: quod ne liceret fieri ad alterius injuriam, leges sanxerunt.» (Cicer., lib. IV Tuscul., pag. 163, lin. 23.) Augustinus vero testatur se ex nunc deperdito ejusdem Ciceronis quarto de Republica libro haec de verbo ad verbum descripsisse. «Nostrae duodecim tabulae cum perpaucas res capite sanxissent, in his hanc quoque sanciendam putaverunt; si quis occentavisset, sive carnem condidisset, quod infamiam faceret flagitiumve alteri. Praeclare. Judiciis enim magistratuum, disceptationibus legitimis propositam vitam, non poetarum ingeniis habere debemus, nec probrum 0558B audire; nisi ea lege ut respondere liceat, et judicio defendere» (August., lib. II de Civit., cap. 9, pag. 38) . Quod quidem Augustinus Senecae adhuc testimonio firmavit (Idem, ibid., cap. 12, pag. 40) . Denique cecinit Horatius:
Quin etiam lex
Poenaque lata, malo quae nollet carmine quemquam
Describi. (Horat. lib. II, epist. 1, vers. 152 et seqq.)
Atque ille paulo ante tabularum, a duodecim viris sancitarum, mentionem fecerat. Hunc, si lubet, consule, et Gothofredi in
titul. de famosis libellis annotationes (Tom. III cod. Theod., pag. 237, et seqq.) Quanta igitur iniquitate et injustitia
ethnici tam severis legibus hominum injurias atque calumnias vindicabant, et patienter tolerabant, immo
0558C vero summis laudibus extollebant, poetas, a quibus ipsimet dii innumeris conviciis et contumeliis vexabantur?
Neque tamen solis poetis, sed etiam pantomimis, mimis, histrionibus, comoedis, ac tragoedis eadem licentia data erat (Arnob., lib. IV, pag. 151) . Nam hi omnes in theatris eadem ipsa deorum Veneris, Cybeles, Herculis, et aliorum flagitia, turpiaque et crudelia facinora majore adhuc impudentia nec minore impunitate repraesentabant. Gentiles vero non molles tantum et effeminati, sed etiam, omnis populus, senatores, sacerdotum et magistratuum collegia, Pontifices maximi, Curiones, Diales, Flamines, Augures, et Quindecim viri laureati hos magno applausu magnaque voluptate audiebant. 0558D Quindecim autem illi viri Sibyllinorum librorum erant custodes, quos Servius, primum duos, deinde decem, postea quindecim fuisse observat. Plura de his si scire avenas, consule Ciceronem, Valerium Maximum, A. Gellium, Plinium, Suetonium, Tiraquellum, et Lactantium a nobis alibi citatum (Serv., in lib. VI Aeneid., vers. 73; Cicer., lib. I de Natura deor., pag. 225; Val. Max., lib. I, cap. 1; A. Gell., lib. I Noct. Attic., cap. 19, pag. 86; Plin., lib. XXVIII Hist. natur., cap. 2, pag. 557; Tiraq. in Alex. ab Alex., lib. III Gen. dier., cap. 16, pag. 269; tom. I Apparat., pag. 254) .
Tantum porro abest, ut ethnici mimos, histriones, aliosque ejusdem farinae homines, tam infamia 0559A deorum facta repraesentantes, pro merito castigaverint quin potius illis concesserint, ut recte ait auctor noster, «dona et munera, ab officiis otium publicis, immunitatem, vacationem cum coronis» (Arn. lib. IV, p. 52) . Nam Theodoretus aperte dixit: Τραγῳδίας μὲν καὶ κωμῳδίας ὑποκριταὶ ἔχουσιν εἰς ὃ βλέποντες τὴν τέχνην μετίασι, καὶ τῇ τῶν στεφάνων ἐλπίδι τῶν πόνων ἀνέχονται. Tragoediarum et comoediarum mimi habent id cujus respectu artem exercent, et coronarum spe laborem sustinent (Theodor., orat 9, de Provid., pag. 429 et 434) . Addit vero tragoediarum mimis, quemadmodum exercituum ducibus, athletis, pugilibus, et aurigis statuas, eo quo vicerant, habitu decretas fuisse et collocatas.
Tantam igitur iniquitatem jure merito Arnobius condemnat. Cum Tertulliano siquidem et Augustino 0559B evidentissime ostendit numquam atrocius, quam hisce comoediis et tragoediis posse divinam majestatem offendi, laedi et violari (Tertullian., Apolog., cap. 35; August., lib. II de Civit., cap. 8, et seqq.) . Quamobrem recte omnino et eam in rem apposite scripsit Lactantius: «Num pejus, quam iidem ipsi, qui, cum deos colere se dicant, tamen eos publice turpiterque derident, de quibus etiam mimos cum risu et voluptate patiuntur? Qualis haec religio, aut quanta majestas putanda est, quae adoratur in templis, illuditur in theatris? Et qui haec fecerint non poenas violati numinis pendunt, sed honorati etiam, laudatique discedunt» (Lactant., lib. III Institut., cap. 20, pag. 526) . Nec minus acriter jam laudatus Augustinus ethnicorum, qui turpia deorum facta 0559C a poetis ficta esse garriebant, insulsitatem castigat et insectatur: «Quid sunt,» inquit, «ad hoc malum Mercurii furta, Veneris lascivia, stupra ac turpitudines caeterorum, quae proferremus de libris, nisi quotidie cantarentur et saltarentur in theatris? Sed haec quid sunt ad tantum malum, cujus magnitudo magnae Matri tantummodo competebat; praesertim quod illa dicuntur a poetis esse conficta, quod sint diis grata et accepta? Ut ergo canerentur, et scriberentur, audacia sit, vel petulantia poetarum: ut vero divinis rebus et honoribus, eisdem imperantibus, et extorquentibus numinibus adderentur, quid est nisi crimen deorum, immo vero confessio daemoniorum, et deceptio miserorum?» (August., de Civit. lib. VII, cap. 26, pag. 182; et 0559D lib. IV, cap. 10, pag. 96.) Quin etiam haec deorum et crimina essent incredibilia, nisi in theatris, in eorum honorem institutis, libentissime spectarentur.