ἅπερ εἴρηται διὰ τοῦ προφήτου Νάθαν. ἐλέῳ δὲ τῷ παρ' ἑαυτοῦ καὶ τῇ προσηκούσῃ περὶ τὸν δίκαιον σπουδῇ φησιν ὑψοῦσθαι αὐτόν, καθὰ καὶ παραδόξως ἤρατο νίκας ἐν πολέμοις καὶ ἀήττητος ἦν. 152 Ps 88,36 Καθ' ἑαυτοῦ ὄμνυσι θεός, ἐπεὶ κατ' οὐδενὸς ἔχει μείζονος ὀμόσαι, καθάπερ ὁ Παῦλός φησιν. Ὤμοσα γάρ φησιν ἐν τῷ ἁγίῳ μου, ἢ ὡς ἡ Ε ἔκδοσις Κατὰ τοῦ ἁγιασμοῦ μου ἀντὶ τοῦ Κατὰ τῆς ἁγιωσύνης μου. 153 Ps 88,39-46 [Ταῦτα μὲν ὁ Θεοδώρητος ὁμοίως Ἀπολιναρίῳ ἐξέθετο.] 154 Ps 88,49 Μεῖζόν τι καὶ ὑπὲρ ἄνθρωπον ἐπιζητῶν φαίνεται, τὸν μὲν βίον ὃν ζῶμεν ἐξευτελίζων ὡς ὄντα οὐδέν, εἰς μάταιόν τι χωρεῖν φάσκων ἀνθρώπους, οὐ μὴν εἰς ματαιότητα γενέσθαι ὅπερ λέγων ἀξιοῖ μὴ προσθῆναι φθορᾷ ὡς τότε καὶ τῆς βασιλείας ἀνορθωθησομένης δηλαδή, ἐπειδὰν καὶ φθορᾷ λυθῇ καὶ τὸ εἰς αἰῶνας ζῆν δοθῇ. πόθεν δ' ἂν ἡμῖν ἡ θανάτου γένοιτο ἀποφυγή; πόθεν δὲ εἰ μὴ παρὰ σοῦ; οὐ γὰρ παρ' ἑαυτοῦ ἂν τοῦτό γε ὑπάρξειεν ἀνθρώπῳ· οὐδείς ἐστιν ὃς ζήσεται καὶ οὐκ ἀποθανεῖται, οὐδ' ἑαυτὸν ἐκ θανάτου δυνήσεται ῥύσασθαι. ταῦτα δὲ ἄντικρυς τὸν οὐράνιον ἐπιζητεῖ βασιλέα τὸν λυτῆρα τῆς ματαιότητος τὸν αὐτόν τε θανάτου κρείττονα καὶ ἀνθρώποις ἐκ θανάτου σωτῆρα καὶ τὸ μάταιον τῆς νῦν ζωῆς εἰς ἀλήθειαν μεταβάλλοντα καὶ τὴν βασιλείαν αἰώνιον ἐπ' αἰωνίου ζωῆς κατασκευάζοντα. 155 Ps 88,51-53a Οὐκ ἀπέγνω τὸν ἔλεον, ἀλλ' ἐπιζητεῖν τὴν ὑπόσχεσιν καὶ τὸ δίκαιον ἐπικαλεῖται τοῦ θεοῦ κατὰ τῶν ἀσεβῶν ἐθνῶν τῶν ὀνειδιζόντων τὸν δίκαιον κακοπραγήσαντα περὶ τὸ ἐξ αὐτοῦ γένος καὶ πεπτωκότα· οὓς θεοῦ μὲν εἶναί φησιν ἐχθρούς, ὀνειδίζειν δὲ τὸ τοῦ δικαίου βασιλέως ἴχνος ὡς ἐξαληλιμμένον. ταῦτα παρακαλέσας εὐλογεῖ. ἐλπίζοντος δὲ ἡ εὐλογία. τί δὲ ἐλπίζοντος ἢ τὰς εὐχὰς περαιωθήσεσθαι τὴν ἐπαγγελίαν καὶ μὴ διαπεσεῖσθαι καθὰ ἐξ ἀρχῆς πιστεύων φαίνεται, ὡς καὶ ὁ Παῦλός φησιν Οὐχ οἷόν τε ὅτι ἐκπέπτωκεν ὁ λόγος τοῦ θεοῦ;

156 Ps 89,4a Εἰ δὲ περὶ χιλίων ἐτῶν οὕτως εἴρηκεν, δῆλον ὅτι βίος ἀνθρώπου

διάστημα ἔσται τὸ λεπτότατον καὶ ὥσπερ ἀμέριστον. 157 Ps 89,10 Ὅλος μὲν οὖν, φησίν, ὁ ἀνθρώπινος βίος ἐν ἑβδομηκοστῷ που περιγράφεται χρόνῳ. ἐκ τοῦ πλείστου δὲ λέγει τοῦτο. οὐδὲ οὗτος δὲ ἐν ἀνέσει δοθεὶς ἀλλὰ σχεδὸν ὅλος ἐν ταλαιπωρίᾳ· ἢ γὰρ ὡς νήπιοι παιδευόμεθα ἢ ὡς νεανίσκοι κάμνομεν ἢ ὡς γέροντες ταλαιπωρούμεθα. καλῶς οὖν εἶπεν Καὶ τὸ πλεῖον αὐτῶν κόπος καὶ πόνος. οὕτως γὰρ τῆς τάξεως τῆς κατὰ τὴν ἡλικίαν ἐχούσης ὀλίγος ἄγαν ὁ ὑποκλεπτόμενος εἰς εὐφροσύνην εὑρίσκεται χρόνος. 158 Ps 89,17 Νύκτα μὲν εἰκότως τὸν χρόνον ἐκάλεσεν ἅπαντα τοῦτον ἐν ᾧ καθεύδει θανατούμενος ἄνθρωπος, πρωΐαν δὲ τὸν ἐπιόντα ἐν ᾧ ζησόμεθα φανέντος κυρίου καὶ τοῦ ἐλέου κατελθόντος ἐξ οὐρανοῦ. ἀξιοῖ δὲ παραγενέσθαι τὸν ἥλιον καὶ ἡμέραν διαλάμψαι καὶ δοθῆναι διηνεκῆ τοῖς δικαίοις εὐφροσύνην ἀντὶ τῶν ἡμερῶν ἐν αἷς ἐκακώθημεν μυρίοις κακοῖς περιπίπτοντες. οὗτοι δὲ ἦσαν οἱ Καιροὶ τῆς ἀναψύξεως οὓς καὶ Πέτρος προλέγει, εἰς οὓς ἀποσταλήσεσθαί φησι τὸν προκεχειρισμένον Ἰησοῦν τὸν κύριον ἡμῶν.

159 Ps 90,7.8 Ἑξῆς χιλιάδα μὲν ἐξ εὐωνύμων πεσεῖσθαί φησιν, μυριάδα δ' ἐκ

δεξιῶν πρὶν καὶ συνεγγίσαι καὶ κακόν τι προστρίψασθαι ὥστε αὐτὸν ἀδεῶς ἐπόψεσθαι πίπτουσι καὶ ἀπολλυμένοις ἀνταποδόσει τῇ παρὰ τοῦ θεοῦ, οἷον τῷ Ἰωσαφὰτ ὑπῆρξε κατ' ἐπαγγελίαν ὥστε μὴ διαπολεμήσαντι ψάλλοντι δὲ καὶ αἰνοῦντι θεὸν δι' ἀλλήλων ἰδεῖν τοὺς πολεμίους ἀπολλυμένους· Ἦλθον γάρ φησιν ἐπὶ τὴν σκοπιὰν τῆς ἐρημίας καὶ ἐπέβλεψαν καὶ εἶδον τὸ πλῆθος, καὶ ἰδοὺ πάντες νεκροὶ πεπτωκότες ἐπὶ τῆς γῆς καὶ οὐκ ἦν σῳζόμενος. παραπλήσιον δὲ τούτῳ καὶ ἐφ'

22