49

ἐκλημπτέον τὴν δύναμιν· ἤτοι ἑκάστη λογι73 κὴ οὐσία μετέχουσα τῆς δυνάμεως αὐτοῦ τοῦ σωτῆρος δύναμις καλεῖται, ἢ τὸ στράτευμα τῶν λογικῶν οὐσιῶν, τῶν οὕτω στρατευομένων. 10 τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης; κύριος τῶν δυνάμεων, αὐτός ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης. μὴ ζητεῖτε τίς ἐστιν περὶ οὗ λέγομεν· ὁ γὰρ τῶν δυνάμεων κύριος, αὐτός ἐστιν. καὶ ὑμεῖς δὲ δυνάμεις ἐστέ, καὶ ἕκαςτος ὑμῶν δύναμις κατὰ τὸν δεύτερον λόγον. "κύριος" οὖν· διὸ μετὰ αὐθεντίας εἶπεν ὅτι "αὐτός ἐστιν ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης". περὶ ταύτης τῆς δυνάμεως καὶ τῆς ἐπιφανείας καὶ Παῦλος γράφει· "τὸ μυστήριον τῆς εὐσεβείας μέγα ἐστίν, καὶ ἐφανερώθη ἐν σαρκί, ἐδικαιώθη ἐν πνεύματι", καὶ ἐπὶ τέλει· "ἀνελήμφθη ἐν δόξῃ". ὁ ἀναλημφθεὶς ἐν δόξῃ κύριος τῆς δόξης ἐστίν, βασιλεὺς τῆς δόξης ἐστίν. οὐκ ἄκαιρον ῥητὸν κακῶς ἑρμηνευόμενον ὑπό τινων νῦν παραλαβεῖν. "κύριον τῆς δόξης σταυρωθέντα" τὸν θεὸν λόγον βούλονται εἶναι· οἱ γὰρ ἀρνούμενοι τὴν ἐνανθρώπησιν τὴν τελείαν λέγουσιν ὅτι "ὁ σταυρωθεὶς τῆς δόξης κύριος" αὐτὸς ὁ θεὸς λόγος ἐστίν. καί ἐστίν γε καὶ ὁ συλλογισμός, ὃν λέγουσιν οἱ οὕτω ἐσφαλμένοι, καὶ ἡ διάνοια Ἀπολιναρίου τοῦ αἱρεθικοῦ τοῦ λέγοντος "τὸν λόγον" κατὰ μεταβολὴν οὐσίας "σάρκα γεγενῆσθαι", καὶ τοιούτους συλλογισμούς, οὓς καὶ Ἀπολινάριος ἐν τοῖς συνγράμμασιν τέθεικεν· ὁ Χριστὸς ἐσταυρώθη. ὁ σταυρωθεὶς βασιλεὺς τῆς δόξης ἐστίν. ὁ ἄρα Χριστὸς βασιλεὺς τῆς δόξης ἐστίν. οὕτω δὲ ἀκούουσιν τὸν συνλογισμόν· "ὁ Χριστὸς βασιλεύς ἐστιν τῆς δόξης. ἐσταύρωται δὲ ὁ Χριστός. ὁ ἄρα βασιλεὺς τῆς δόξης ἐσταύρωται". καὶ τερατολογοῦσιν οὗτοι. ὁ σταυρὸς φανερός ἐστιν· σώματος γάρ ἐστιν καθήλωσις· "ὤρυξαν χεῖράς μου καὶ πόδας μου". ὁ τὸν θεὸν λόγον ἀσώματον ὄντα λέγων ἐσταυρῶσθαι ἀλληγορεῖ τὸν σταυρόν. ἀλληγορουμένου δὲ τοῦ σταυροῦ ἀλληγορηθήσεται καὶ ἡ ἀνάστασις. καὶ τῆς ἀναστάσεως ἀλληγορουμένης πάντα τὰ γενόμενα ὥσπερ ὄνειροί εἰσιν. καὶ οὗτοι δὲ αὐτὰ λέγουσιν· κἂν γὰρ ὀνομάζουσιν πρὸς ἀπάτην τινῶν ὅτι· σῶμα καὶ σῶμα; καὶ εἴπῃς "ναί", αὐτὸ μὲ τὸ σῶμα οὐχ ἕτερόν ἐστιν παρὰ τὸν θεὸν λόγον. δύο οὖν εἰσιν. οὐκοῦν δύο λέγομεν; τί γὰρ ἄτοπον ναὸν καὶ τὸν ἐν τῷ ναῷ δύο εἰπεῖν; ναὸς γὰρ τοῦ σωτῆρος εἴρηται τὸ σῶμα. καὶ οὐ λέγεται· "ὃς ἐφανερώθη σάρξ", ἀλλ' "ἐν σαρκί". καὶ ἔτι· "θανατωθεὶς δὲ σαρκί". οὐκ εἴρηκεν· "θανατωθεὶς δὲ σάρξ". "πᾶν πνεῦμα ὃ ὁμολογεῖ ἐν σαρκὶ ἐληλυθότα". ὅθεν, κἂν μὴ θέλωσιν, δύο εἰσὶν ἡ σὰρξ καὶ ὁ ἐν αὐτῇ ὀφθείς. σάρκα δὲ λέγομεν οὐκ ἄψυχον· ἀποτεχθεῖσα γὰρ ἡ σὰρξ 74 αὕτη ἄψυχος γέγονεν ὡς ἱμὰς δηλονότι. "ἐπ' ἐλπίδι κατασκηνοῖ ἡ σάρξ, ὅτι τὴν ψυχήν μου οὐκ ἐνκαταλείψεις ἐν τῷ ᾅδει". ὡς εἰ ἔμενεν ἐν τῷ ᾅδει, οὐχ εἶχεν ἐλπίδα ἀναστάσεως ἡ σάρξ. ἐπερ · ; -πρότερον ἐπύθοντο· "τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης"; καὶ ἤκουσαν ἀποκρίσεως, εἶτα, ἐπεὶ ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης οὔκ ἐστιν ὁ τυχών, ὑπὲρ ἐντελεστέρας ἀκριβείας καὶ δεύτερον πυνθάνονται, καὶ λοιπὸν καὶ ἄλλην ἀπόκρισιν ἔσχον, οὐκέτι "κύριος κραταιὸς καὶ δυνατός, κύριος δυνατὸς ἐν πολέμῳ"· ἴσως γὰρ δυνατὸν ἦν ὑποληφθῆναι ὅτι εἷς τῶν δυνάμεων ὑπὸ θεὸν ἠρίστευσεν· καὶ λέγει· "κύριος τῶν δυνάμεων, αὐτός ἐστιν ὁ βασιλεύς". οὕτω λέγω αὐτὸν δυνατὸν ὡς δυνάμεων κύριον, οὐχ ὡς δύναμιν. 1 Ψαλμὸς τῷ ∆αυίδ. εἰς τὸν ∆αυὶδ ὁ ψαλμὸς λέγεται· ἄλλο γάρ ἐστιν "τοῦ ∆αυὶδ" εἶναι καὶ ἄλλο "τῷ ∆αυίδ". "τοῦ ∆αυὶδ" λέγεται, ὅταν ᾖν αὐτὸς αὐτὸν πεποιηκὼς ἢ ψάλλων. "αὐτῷ" δὲ λέγεται, ὅταν εἰς αὐτὸν φέρηται. ἐὰν οὖν λέγω ὅτι ὁ ἐπινίκιος οὗτος ὕμνος τῷ ἀθλητῇ, τῷ πύκτῃ. ὑπογραμμὸν οὖν ἔθηκεν τὸν ∆αυίδ. οὐ μέχρι δὲ τοῦ προσώπου αὐτοῦ μόνου ἵσταται τὰ λεγόμενα, ἀλλὰ καὶ εἰ ἄλλος εὑρεθείη κατ' αὐτόν. τίς δέ ἐστιν ὁ ∆αυὶδ οὗτος; "ὃς ποιήσει", λέγει, "πάντα τὰ θελήματά μου". περὶ παντὸς τοῦ ποιοῦντος τὰ θελήματα τοῦ θεοῦ λεγέσθω ὁ ψαλμός. 1 πρὸς σέ, κύριε, ἦρα τὴν ψυχήν μου. οὐ παντός ἐστιν