Patrologiae Cursus Completus

 Patrologiae Cursus Completus

 Elenchus Rerum Quae In Hoc Volumine Continentur

 Elenchus Rerum Quae In Hoc Volumine Continentur

 Notitiae Biographicae Necnon Et Bibliographicae De Sanctis Pontificibus Romanis Marcellino, Marcello, Eusebio, Melchiade, Et De Rheticio Aeduensi Epis

 Notitiae Biographicae Necnon Et Bibliographicae De Sanctis Pontificibus Romanis Marcellino, Marcello, Eusebio, Melchiade, Et De Rheticio Aeduensi Epis

 Sanctus Marcellinus Papa.

 Sanctus Marcellinus Papa.

 § I.— Quando et quamdiu sederit.

 §—II. De antiqua fabula qua Marcellinum idolis thus obtulisse vulgatum est.

 § III.— Vulgatae synodi Suessanae seu Sinuessanae de Marcellino papa gesta.

 Sanctus Marcellus Papa.

 Sanctus Marcellus Papa.

 § I.— Quando et quamdiu sederit.

 § II.— De constantia Marcelli in servanda poenitentiae disciplina.

 De Sancto Marcello Martyre Damasi Papae Carmen.

 § III.— De decreto quod Marcello adscribitur, ubi de usu quo pueros monasteriis parentes offerebant, disseritur.

 Sanctus Eusebius Papa.

 Sanctus Eusebius Papa.

 § I.— Quando et quamdiu sederit.

 § II.— In quo vulgatum de S. Eusebio carmen explicatur.

 Epigramma De S. Eusebio.

 § III.— De epistolis ac decretis Eusebio papae adscriptis.

 Sanctus Melchiades Papa.

 Sanctus Melchiades Papa.

 § I.— Quando et quamdiu sederit.

 § II.— De litteris Maxentii imperatoris ac praefecti praetorio Melchiadi datis, quibus illi ecclesiis quae fuerant ablata, restitui jubebant.

 § III.— Donatistarum causa Melchiadis cognitioni a Constantino imperatore demandatur.

 Exemplum Epistolae.

 ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΝ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ

 § IV.— Melchiadis sententia de Caeciliani causa.

 § V.— Melchiadis judicium Donastistae antiqui respuunt, eumque postmodum traditionis librorum recentiores falso accusant.

 § VI.— De decretis Melchiadi papae attributis.

 Rheticii, Episcopi Aeduensis, Dictum De Baptismo.

 Rheticii, Episcopi Aeduensis, Dictum De Baptismo.

 Anonymi Carmen De Laudibus Domini.

 Anonymi Carmen De Laudibus Domini.

 Celsi In Altercationem Jasonis Et Papisci Praefatio De Judaica Incredulitate, Ad Vigilium Episcopum.

 Celsi In Altercationem Jasonis Et Papisci Praefatio De Judaica Incredulitate, Ad Vigilium Episcopum.

 Praefatio Nicolai Lenglet Dufresnoy In Lactantium.

 Praefatio Nicolai Lenglet Dufresnoy In Lactantium.

 Lactantii Vita.

 Lactantii Vita.

 Insignium Virorum Testimonia De L. Caecilio Firmiano Lactantio.

 Insignium Virorum Testimonia De L. Caecilio Firmiano Lactantio.

 Eusebius Caesariensis, in Chronico, IV saeculo:

 S. Hieronymus, de Scriptoribus eccl., V saeculo:

 Idem, Commentar. in Eccles. cap. X:

 Idem, in cap. IV Epistolae Pauli ad Ephesios:

 Idem, in epistola 13, ad Paulinum:

 Idem, in epistola 83 (al. 84), ad Magnum:

 Eucherius episcopus, in epist. ad Valerianum, V saeculo:

 Honorius, Augustodun. presbyter, de Luminaribus Ecclesiae, sive de Scriptoribus eccles., XII saeculo:

 Abbas Trithemius, de Scriptoribus ecclesiasticis, XV saeculo:

 Raphael Volaterranus, Antropol., lib. XVI, ut sup., XV saeculo.

 Franciscus Petrarcha, Epistolarum Senilium lib. I, epistola 4, ad Joannem Boccacium, XIV saeculo:

 Et ibidem paulo infra:

 Idem, Invectivar. in medic. lib. primo, ad fin.:

 Et de Otio religiosorum lib. primo:

 Et libro secundo:

 Et paulo infra:

 Idem, Rerum Memorabilium lib. primo, in M. Varrone:

 Joannes Franciscus Picus, lib. de Stud. divinae atque humanae philosoph., cap. 7, XV saeculo:

 Idem, lib. III Epistolar., epistola 10:

 Leonardus Aretinus, in epistola ad Constantiam Sfortiam, XV saeculo:

 L. Coelius Rhodiginus, Antiquarum Lect. lib. VI, cap. 18, XV saeculo:

 Idem, libro IX, cap. 12:

 Et paulo post ibidem:

 Joannes Ludovicus Vives, Valentinus, ad finem libri tertii de Tradend. Discipl., XVI saeculo:

 Et libro quarto:

 Et libro quinto.

 Joannes Baptista Pius, Annotat. c. 98, XVI saeculo:

 Gregorius Giraldus Veronen., Dialogo quinto de Hist. poetarum, XVI saeculo:

 Franciscus Floridus, Subsecivarum Lect. lib. II, cap. 4, XVI saeculo:

 Gulielmus Canterus, Novar. Lect. lib. III, cap. 30, XVI saeculo:

 Synthesis Doctrinae Lactantii.

 Synthesis Doctrinae Lactantii.

 Naevi Lactantii, Et Errores.

 Naevi theologici sunt:

 Naevi chronologici.

 Naevi philosophici sunt:

 Annotationes Censoriae In Quaedam Lactantii Errata, Ex Codice Manuscripto Bibliothecae Regiae Numero MDCLXXIII, Inter Theologos, In-Folio.

 Annotationes Censoriae In Quaedam Lactantii Errata, Ex Codice Manuscripto Bibliothecae Regiae Numero MDCLXXIII, Inter Theologos, In-Folio.

 Propositiones Quae In Lactantio Reperiuntur Ad Fidem Pertinentes, A Catholicis Caute Legendae, In Notis, Vel Pio Sensu Explicatae, Vel Confutatae, Ex

 Propositiones Quae In Lactantio Reperiuntur Ad Fidem Pertinentes, A Catholicis Caute Legendae, In Notis, Vel Pio Sensu Explicatae, Vel Confutatae, Ex

 Elenchus Manuscriptorum Codicum Lactantii. Manuscripti Codices:

 Elenchus Manuscriptorum Codicum Lactantii. Manuscripti Codices:

 Admonitio In Sequentem Notitiam.

 Admonitio In Sequentem Notitiam.

 Notitia Manuscriptorum Codicum Lucii Caecilii Firmiani Lactantii, Qui Asservantur Romae, In Apostolica Bibliotheca Vaticana.

 Notitia Manuscriptorum Codicum Lucii Caecilii Firmiani Lactantii, Qui Asservantur Romae, In Apostolica Bibliotheca Vaticana.

 Codices Vaticani Quos non viderunt nec Josephus, nec Sigismundus Isaeus, in editione Firmiani Lactantii.

 Codices Nunc Vaticani, Olim Palatini.

 Bibliothecae Vaticanae Urbinatensis Codices Lactantii.

 Codices Vaticani Bibliothecae Regiae Alexandrinae, Id est, ex Bibliotheca Christinae Alexandrae, reginae Suecorum.

 Variae Editiones Lactantii.

 Variae Editiones Lactantii.

 Partes Lactantianorum Operum Seorsim Editae.

 Quaedam Lactantiana In Linguas Vulgares Versa.

 Dissertationes Ad Lactantium.

 Analysis Libri Primi Lactantii.

 Analysis Libri Primi Lactantii.

 Rationibus.

 Auctoritatibus.

 Lucii Caecilii Firmiani Lactantii Divinarum Institutionum Liber Primus. De Falsa Religione Deorum.

 Lucii Caecilii Firmiani Lactantii Divinarum Institutionum Liber Primus. De Falsa Religione Deorum.

 Praefatio. Quanti Sit Et Fuerit Semper Cognitio Veritatis.

 Caput Primum. De religione et sapientia.

 Caput II. Quod providentia sit in rebus humanis.

 Caput III. Uniusne potestate Dei mundus regatur, an multorum?

 Caput IV. Quod unus vere sit Deus a prophetis etiam praenuntiatus.

 Caput V. De testimoniis poetarum et philosophorum.

 Caput VI. De divinis testimoniis et de Sibyllis et earum carminibus.

 Caput VII. De testimoniis Apollinis et deorum.

 Caput VIII. Quod Deus sine corpori sit, nec sexu ad procreandum egeat.

 Caput IX. De Hercule et ejus vita et morte.

 Caput X. De Aesculapii, Apollinis, Neptuni, Martis, Castoris et Pollucis, Mercurii atque Liberi vita et gestis.

 Caput XI De Jovis ortu, vita, regno, nomine et morte, et de Saturno et Urano.

 Caput XII. Quod stoici figmenta poetarum ad philosophicam tranferunt rationem.

 Caput XIII. Quam vanae sint et inanes stoicorum interpretationes de diis et ibi de Jovis ortu, Saturno et Ope.

 Caput XIV. Quid de diis Euhemeri et Ennii doceat sacra historia.

 Caput XV. Quomodo, cum fuerint illi homines, dii fuerint nominati

 Caput XVI. Qua ratione dii esse non possint, quos sexus differentia discernit et quod in naturam Dei non cadit officium generandi.

 Caput XVII. De Stoicorum eadem sententia et ibi de deorum aerumnis et turpitudinibus.

 Caput XVIII. De deorum consecratione propter collata in homines beneficia.

 Caput XIX. Quod Deum verum simul cum diis vanis nemo possit colere.

 Caput XX. De diis Romanorum propriis et eorum sacris.

 Caput XXI. De diis Barbarorum quibusdam propriis, et eorum sacris, ac itidem de Romanis.

 Caput XXII. Quid auctor praedictarum vanitatum in Italia apud Romanos fuerit, et quis apud alias gentes.

 Caput. XXIII. De vanarum superstitionum aetatibus, et quibus coeperint temporibus.

 Analysis Libri Secundi, Qui Inscribitur De Origine Erroris.

 Analysis Libri Secundi, Qui Inscribitur De Origine Erroris.

 Liber Secundus. De Origine Erroris.

 Liber Secundus. De Origine Erroris.

 Caput Primum. Quod rationis oblivio faciat homines ignorantes veri Dei, qui colitur in adversis, et in prosperis contemnitur.

 Caput II. Quae fuerit prima causa fingendi simulacra de vera Dei imagine, et ejus vero cultu.

 Caput III. Quod Cicero aliique doctiores peccaverunt, non avertendo populos ab errore.

 Caput. IV. De Simulacris, ornamentisque templorum, et eorum contemptu, etiam ab ipsis Gentilibus.

 Caput V. Quod solus omnium creator Deus est colendus, non vero elementa, nec corpora coelestia: Refelliturque Stoicorum sententia, qui stellas et astr

 Caput VI. Quod nec mundus totus, nec elementa sint Deus, nec animata.

 Caput VII. De Deo, et religionibus insipientium de avaritia et majorum auctoritate.

 Caput VIII. De rationis usu in religione deque somniis, auguriis, oraculis, talibusque portentis.

 Caput IX. De Diabolo, Mundo, Deo, Providentia, Homine et ejus sapientia.

 Caput X. De mundo ejusque partibus, elementis et tempestatibus.

 Caput XI. De animantibus, homine, Prometheo, Deucalione, Parcis.

 Caput XII. Quod animalia non sponte nata sint, sed dispositione divina, cujus fecisset nos conscios Deus, si scire expediret.

 Caput XIII. Quare duo sexus in homine: quid sit mors ejus prima, quid secunda et de primorum parentum culpa et poena.

 Caput XIV. De Noe vini inventore: qui primi scientiam astrorum habuerint, ac de ortu falsarum religionum.

 Caput XV. De inquinatione angelorum, et duobus generibus daemonum.

 Caput XVI. Daemones nihil posse in eos qui in fide solidati sunt.

 Caput XVII. Astrologiam, aruspicinam et similes artes esse daemonum inventa.

 Caput XVIII. De Dei patientia et ultione, daemonum cultu, et falsis religionibus.

 Caput XIX. De simulacrum et terrenarum rerum cultu.

 Caput XX. De philosophis, deque veritate.

 Analysis Libri Tertii Lactantii. Vanitas Philosophiae Et Philosophorum.

 Analysis Libri Tertii Lactantii. Vanitas Philosophiae Et Philosophorum.

 Liber Tertius. De Falsa Sapientia Philosophorum.

 Liber Tertius. De Falsa Sapientia Philosophorum.

 Caput Primum. Veritatis collatio cum eloquentia cur eam non sunt assecuti philosophi: de stylo simplici Scripturarum.

 Caput II. De philosophia, et quam inanis fuerit ejus in exponenda veritate occupatio.

 Caput III. Philosophia quibus rebus constet et quis fuerit Academicae sectae auctor primarius.

 Caput IV. Scientiam a Socrate, opinationem a Zenone esse sublatam.

 Caput V. Multarum rerum scientiam esse necessariam.

 Caput VI. De sapientia, et Academicis et Physicis.

 Caput VII. De philosophia ethica et summo bono.

 Caput VIII. De summo bono, et animi corporisque voluptatibus et virtute.

 Caput IX. De summo bono, et de cultu veri Dei atque Anaxagorae refutatio.

 Caput X. Proprium hominis est Deum cognoscere et colere.

 Caput XI. De religione, sapientia, ac summo bono.

 Caput XII. De duplici pugna corporis et animae atque de appetenda virtute propter vitam aeternam.

 Caput. XIII. De animae immortalitate, deque sapientia, philosophia et eloquentia.

 Caput XIV. Quod Lucretius et alii erraverunt, ac ipse Cicero, in statuenda sapientiae origine.

 Caput XV. Senecae error in philosophia: et quomodo philosophorum oratio cum eorum vita pugnet.

 Caput XVI. Quod recte docentes philosophi male vivant, teste Cicerone unde non tam philosophiae, quam sapientiae studendum est.

 Caput XVII. A Philosophia ad philosophos transit, initio ab Epicuro sumpto et quomodo Leucippum et Democritum habuerit auctores erroris.

 Caput XVIII. Pythagorici et Stoici, animarum immortalitatem statuentes, voluntariam mortem inaniter persuadent.

 Caput XIX. Cicero et alii sapientissimi animarum immortalitatem, sed infideliter docent et quod bona vel mala mors ex ante acta vita sit ponderanda.

 Caput XX. Socrates aliis prudentior fuit in philosophia, quamvis in multis desipuerit.

 Caput XXI. De Platonis doctrina, quae respublicas destrueret.

 Caput XXII De Platonis praeceptis, iisdemque reprehensis.

 Caput XXIII. De erroribus quorumdam philosophorum, deque sole et luna.

 Caput XXIV. De antipodibus, de coelo ac sideribus.

 Caput XXV. De addiscenda philosophia et quanta ad ejus studium sint necessaria.

 Caput XXVI. Sapientiam sola doctrina coelestis largitur et quam sit efficax lex Dei.

 Caput XXVII. Quam parum philosophorum praecepta conferant ad veram sapientiam, quam in sola religione invenies.

 Caput XXVIII. De vera religione, deque natura fortuna num sit dea et de philosophia.

 Caput XXIX. De fortuna iterum et virtute.

 Caput XXX. Epilogus ante dictorum et qua ratione sit transeundum a vanitate philosophorum ad sapientiam veram et veri Dei cognitionem, in quo solo vi

 Analysis Libri Quarti Qui Inscribitur De Vera Sapientia Et Religione.

 Analysis Libri Quarti Qui Inscribitur De Vera Sapientia Et Religione.

 Liber Quartus. De Vera Sapientia Et Religione.

 Liber Quartus. De Vera Sapientia Et Religione.

 Caput Primum. De priore hominum religione, et quomodo error transfusus sit in omnem aetatem, ac de septem Graeciae sapientibus.

 Caput II. Ubi quaerenda sit sapientia quare Pythagoras et Plato non accesserunt ad Judaeos.

 Caput III. Sapientia et religio divelli non possunt necessarium est ut naturae Dominus sit uniuscujusque pater.

 Caput IV. De sapientia itidem et religione, atque de jure patris et domini.

 Caput V. Oracula prophetarum sunt inspicienda et de temporibus eorum, atque judicum et regum.

 Caput VI. Deus omnipotentem genuit Filium atque de eo testimonia Sibyllarum et Trismegisti.

 Caput VII. De nomine Filii atque unde Jesus et Christus appellatur.

 Caput VIII. De ortu Jesu in spiritu et in carne de spiritibus et testimoniis Prophetarum.

 Caput IX. De Verbo Dei.

 Caput X. De Jesu adventu de Judaeorum casibus ac eorum regimine usque ad Passionem Dominicam.

 Caput XI. De causa Incarnationis Christi.

 Caput XII. De Jesu ortu ex Virgine, de ejus Vita, Morte, et Resurrectione atque de iis rebus testimonia Prophetarum.

 Caput XIII. De Jesu Deo et homine atque de eo prophetarum testimonia.

 Caput XIV. De Jesu sacerdotio a Prophetis praedicto.

 Caput XV. De Jesu vita et miraculis atque de iis testimonia.

 Caput XVI. De Jesu Christi passione quod fuerit praedicta.

 Caput XVII. De Judaeorum religionibus, ac eorum odio in Jesum.

 Caput XVIII. De passione Dominica, et quod ea praenuntiata fuerit.

 Caput XIX. De Jesu morte, sepultura et resurrectione atque de iis rebus praedicta.

 Caput XX. De Jesu in Galilaeam post resurrectionem profectione atque de utroque Testamento, Vetere et Novo.

 Caput XXI. De Jesu ascensione, eaque praedicta et de discipulorum praedicatione et gestis.

 Caput XXII. Argumenta Infidelium contra Jesu incarnationem.

 Caput XXIII. De praecipiendo et agendo.

 Caput XXIV. Eversio argumentorum supra objectorum.

 Caput XXV. De Jesu adventu in Carne, et Spiritu, ut Deum inter et hominem mediator esset.

 Caput XXVI. De cruce Jesu et caeteris tormentis, et de Agni legalis figura.

 Caput XXVII. De mirandis per Crucis virtutem effectis, ac de Daemonibus.

 Caput XXVIII. De spe et vera religione, atque de superstitione.

 Caput XXIX. De religione christiana, et de Jesu cum Patre conjunctione.

 Caput XXX. De Haeresibus et Superstitionibus vitandis, et quae sit sola et vera Ecclesia Catholica.

 Analysis Libri Quinti. De Justitia.

 Analysis Libri Quinti. De Justitia.

 Liber Quintus. De Justitia.

 Liber Quintus. De Justitia.

 Caput Primum. De non damnandis reis, inaudita causa unde Litteras sacras contempserint philosophi de primis assertoribus religionis christianae.

 Caput II. Quantum a temerariis hominibus impugnata fuit veritas christiana.

 Caput III. De Veritate christianae doctrinae, et adversariorum vanitate atque Christum non fuisse magum.

 Caput IV. Cur istud opus editum sit atque iterum de Tertulliano et Cypriano.

 Caput V. Quae sub Saturno erat vera justitia, hanc Jupiter fugavit.

 Caput VI. Explosa justitia, cupiditas, iniquae leges, audacia, avaritia, ambitio, superbia, impietas, aliaque regnarunt vitia.

 Caput VII. De Jesu adventu et fructu atque de ejus saeculi virtutibus et vitiis.

 Caput VIII. De justitia omnibus nota ac non suscepta de vero Dei templo, atque de ejus cultu, ut cuncta conterantur vitia.

 Caput IX. De sceleribus impiorum, et Christianorum cruciatibus.

 Caput X. De falsa pietate, et de falsa et vera religione.

 Caput XI. De crudelitate gentilium in christianos.

 Caput XII. De vera virtute atque de existimatione boni aut mali civis.

 Caput XIII. De Christianorum incrementis et suppliciis.

 Caput XIV. De Christianorum fortitudine.

 Caput XV. De stultitia, sapientia, pietate, aequitate et justitia.

 Caput XVI. De officiis viri justi, et aequitate Christianorum.

 Caput XVII. De Christianorum aequitate, sapientia et stultitia.

 Caput XVIII. De justitia, sapientia et stultitia.

 Caput XIX. De virtute, et Christianorum cruciatibus ac de jure patris et domini.

 Caput XX. De vanitate et sceleribus impiarum religionum, et Christianorum cruciatibus.

 Caput XXI. De cultu deorum et Dei veri atque de bestiis quas coluerunt Aegyptii.

 Caput XXII. De furore daemonum in Christianos, et errore infidelium.

 Caput XXIII. De justitia et patientia Christianorum.

 Caput XXIV. De ultione divina in Christianorum tortores.

 Analysis Libri Sexti, De Vero Cultu.

 Analysis Libri Sexti, De Vero Cultu.

 Liber Sextus. De Vero Cultu.

 Liber Sextus. De Vero Cultu.

 Caput Primum. De Dei veri cultu et innocentia, atque de cultu falsorum deorum.

 Caput II. De falsorum deorum et veri Dei cultu.

 Caput III. De viis, et de vitiis et virtutibus ac de coeli praemiis et infernorum poenis.

 Caput IV. De viis vitae, de voluptatibus, necnon de incommodis Christianorum.

 Caput V. De falsa virtute, et eadem vera ac de scientia.

 Caput VI. De summo bono et virtute deque scientia ac justitia.

 Caput VII. De via erroris ac veritatis quod ea simplex sit, angusta et ardua, atque Deum habeat ducem.

 Caput VIII. De erroribus Philosophorum, ac varietate Legum.

 Caput IX. De Lege et Praecepto Dei de Misericordia, atque errore Philosophorum.

 Caput X. De Religione erga Deum, et Misericordia erga homines atque de Mundi principio.

 Caput XI. De personis in quas beneficium sit conferendum.

 Caput XII. De generibus beneficentiae, et operibus misericordiae.

 Caput XIII. De poenitentia, de misericordia, ac peccatorum venia.

 Caput XIV. De affectibus, ac de iis Stoicorum sententia, et de virtute, vitiis et misericordia.

 Caput XV. De affectibus ac de iis Peripateticorum sententia.

 Caput XVI. De affectibus, ac de iis Peripateticorum eversa sententia: quis sit verus affectuum, quique eorum malus usus.

 Caput XVII. De affectibus ac eorum usu de patientia et summo bono Christianorum.

 Caput XVIII. De quibusdam Dei mandatis et patientia.

 Caput XIX. De affectibus eorumque usu, atque de tribus furiis.

 Caput XX. De sensibus et eorum voluptatibus brutorum et hominis atque de oculorum voluptate et spectaculis.

 Caput XXI. De aurium voluptatibus, et sacris Litteris.

 Caput XXII. De saporis et odoris voluptatibus.

 Caput XXIII. De tactus voluptate et libidine, atque de matrimonio et continentia.

 Caput XXIV. De poenitentia, de venia, ac praeceptis Dei.

 Caput XXV. De sacrificio, et de dono Dei digno atque de forma laudandi Deum.

 Analysis Libri Septimi, De Vita Beata.

 Analysis Libri Septimi, De Vita Beata.

 Liber Septimus. De Vita Beata.

 Liber Septimus. De Vita Beata.

 Caput Primum. De mundo et qui sint credituri, qui vero non, atque ibi reprehensio perfidorum.

 Caput II. De errore philosophorum, ac de divina sapientia atque de aureo saeculo.

 Caput III. De natura et de mundo atque reprehensio Stoicorum et Epicureorum.

 Caput IV. Quod omnia in aliquem usum creata sunt, etiam quae mala videntur: quare homo in tam fragili corpore ratione fruatur.

 Caput V. De hominis creatione, atque de dispositione mundi, et de summo bono.

 Caput VI. Quare mundus et homo creati sunt quam sit inanis cultus deorum.

 Caput VII. De philosophorum varietate, eorumque veritate.

 Caput VIII. De immortalitate animae.

 Caput IX. De aeternitate animae, atque de virtute.

 Caput X. De vitiis et virtutibus, atque de vita et morte.

 Caput XI. De temporibus postremis, atque de anima et corpore.

 Caput XII. De anima et corpore atque de conjunctione eorum, et discessu ac reditu.

 Caput XIII. De Anima, ac testimonia de ejus aeternitate.

 Caput XIV. De Mundi temporibus primis ac postremis.

 Caput XV. De Mundi vastatione et mutatione imperiorum.

 Caput XVI. De mundi vestatione, ejusque prodigiis.

 Caput XVII. De falso propheta et incommodis piorum, et illius internecione.

 Caput XVIII. De mundi casibus in extremo, ac de iis praedictis a vatibus.

 Caput XIX. De adventu Christi ad judicium, et de falso propheta devicto.

 Caput XX. De Christi judicio, de Christianis, atque de anima.

 Caput XXI. De cruciatibus et poenis animarum.

 Caput XXII. De errore poetarum, atque de animae reditu ab inferis.

 Caput XXIII. De resurrectione animae, atque ejus rei testimonia.

 Caput XXIV. De renovato mundo.

 Caput XXV. De postremis temporibus, ac de urbe Roma.

 Caput XXVI. De daemonis emissione, alteroque maximo judicio.

 Caput XXVII. Adhortatio et confirmatio piorum.

 Admonitio In Sequens Fragmentum.

 Admonitio In Sequens Fragmentum.

 Sancti Augustini Fragmentum De Extremo Judicio.

 Sancti Augustini Fragmentum De Extremo Judicio.

 Dissertatio De Septem Divinarum Institutionum Libris, Auctore D. Nic. Le Nourry, O. S. B.

 Dissertatio De Septem Divinarum Institutionum Libris, Auctore D. Nic. Le Nourry, O. S. B.

 Caput Primum. Septem librorum analysis.

 Articulus Primus. Analysis libri primi.

 Articulus II. Analysis libri secundi.

 Articulus III. Analysis libri tertii.

 Articulus IV. Analysis libri quarti.

 Articulus V. Analysis libri quinti.

 Articulus VI. Analysis libri sexti.

 Articulus VII. Analysis libri septimi.

 Caput II. De horum librorum auctore, titulo, argumentis, numero, divisione in capita, ac quas ob rationes in lucem editi sint.

 Articulus Primus. De horum librorum auctore, ac titulo, quid Institutionum divinarum nomine intelligatur, de totius Operis, singulorumque librorum tit

 Articulus II. Quibus rationibus Lactantius ad hos libros conficiendos adductus sit, et utrum Minucius Felix, Tertullianus ac Cyprianus non plene susce

 Articulus III. De duobus philosophis gentilibus, quorum impiis scriptis Lactantius ad hos libros divulgandos impulsus est, et utrum ab ipso christiana

 Caput III. De horum librorum aetate, ac variis fragmentis, quae videntur inepte iis inserta, et de erroribus Lactantio adscriptis.

 Articulus Primus. Quo tempore Lactantius hos libros scripserit, et utrum duas divulgaverit eorum editiones.

 Articulus II. Utrum Lactantius hos libros Constantino Magno nuncupaverit eumque una et altera oratione allocutus sit.

 Articulus III. De fragmentis pluribus quae spuria videntur, et Lactantii textui praepostere inserta.

 Articulus IV. De variis erroribus Lactantio adscriptis.

 Notae In Libros Divinarum Institutionum. Josephi Isaei Caesenatis.

 Notae In Libros Divinarum Institutionum. Josephi Isaei Caesenatis.

 Notae In Primum Librum Divinarum Institutionum Lactantii Firmiani.

 Caput Primum.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 Caput XXI.

 Caput XXII.

 Caput XXIII.

 Liber Secundus.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Liber Tertius.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 Caput XXI.

 Caput XXII.

 Caput XXIII.

 Caput XXIV.

 Caput XXV.

 Caput XXVII.

 Caput XXVIII.

 Caput XXIX.

 Liber Quartus.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput. XX.

 Caput XXI.

 Caput XXIII.

 Caput XXV.

 Caput XXVI.

 Caput XXVII.

 Caput XXVIII.

 Caput XXIX.

 Caput XXX.

 Liber Quintus.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XXIII.

 Liber Sextus.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 Caput XXIII.

 Caput XXIV.

 Caput XXV.

 Liber Septimus.

 Caput Primus.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 Caput XXI.

 Caput XXIII.

 Caput XXIV.

 Caput XXV.

 Caput XXVI.

 Caput XXVII.

 Admonitio O. F. Fritzsche In Divinarum Institutionum Epitomen.

 Admonitio O. F. Fritzsche In Divinarum Institutionum Epitomen.

 Lucii Caecilii Firmiani Lactantii Epitome Divinarum Institutionum, Ad Pentadium Fratrem.

 Lucii Caecilii Firmiani Lactantii Epitome Divinarum Institutionum, Ad Pentadium Fratrem.

 Praefatio. Totius epitomes ac institutionum concilium et ratio.

 Caput Primum. (Div. Inst. lib. I, c. 3.) De Divina Providentia.

 Caput II. (Div. Inst. lib. I, c. 2.) Quod Deus sit unus, nec possint esse plures.

 Caput III. (Div. Inst. lib. I, c. 3 et 5.) De Deo uno testimonia poetarum.

 Caput IV. (Div. Inst. lib. I, c. 5.) Quod Deus sit unus testimonia philosophorum.

 Caput V. (Div. Inst. lib. I, c. 6.) Quod unum Deum vates, id est Sibyllae praedicant.

 Caput VI. (Div. Inst. lib. I, c. 8.) Deus, cum sit aeternus et immortalis, sexu et successione non eget.

 Caput VII. (Div. Inst. lib. I, c 9.) De Herculis vita facinorosa et morte.

 Caput VIII. (Div. Inst. lib. I, c. 10.) De Aesculapio, Apolline, Marte, Castore et Polluce, atque de Mercurio et Baccho.

 Caput IX. (Div. Inst. lib. I, c. 19 et 21.) De deorum turpitudinibus.

 Caput X. (Div. Inst. lib. I, c. 11.) De Jove, ac ejus vita libidinosa.

 Caput XI. (Div. Inst. lib. I, c. 11.) Varia emblemata, quibus Jovis turpitudines velarunt poetae.

 Caput XII. Poetae ea, quae ad deos spectant, non omnia fingunt.

 Caput XIII. (Lib. I Div. Instit. cap. 11.) Narrantur facta Jovis ex Euhemero historico.

 Caput XIV. Saturni et Urani gesta ex historicis desumpta.

 Caput XX. (Lib. I Div. Instit. cap. 11.) De Diis Romanorum propriis.

 Caput XXI. (Div. Instit. lib. I, c. 20.) De sacris deorum Romanorum.

 Caput XXII. (Div. Instit. lib. I, c. 22.) De sacris introductis a Fauno et Numa.

 Caput XXIII. (Div. Inst. lib. I, c. 21.) De diis et sacris barbarorum.

 Caput XXIV. (Div. Inst. lib. I, c. 22.) De origine sacrorum et religionem.

 Caput XXV. (Div. Inst. lib. I, c. 22 et 23.) De aureo saeculo de simulacris ac Prometheo, qui primus hominem effigiavit.

 Caput XXVI. (Div. Inst. lib. II, c. 5.) De elementorum et astrorum cultu.

 Caput XXVII. (Div. Inst. lib. II, c. 13.) De hominis creatione, peccato et poena ac de angelis, tum bonis, tum malis.

 Caput XXVIII. De daemonibus, ac eorum operationibus malis.

 Caput XXIX. (Div. Inst. lib. II, c. 9 et 18.) De Dei patientia atque providentia.

 Caput XXX. (Div. Inst. lib. I, c. 18 III, c. 2 et 3.) De falsa sapientia.

 Caput XXXI. (Div. Inst. lib. III, c. 3 et 4.) De scientia et opinatione.

 Caput XXXII. (Div. Inst. lib. III, c. 4 et 7.) De philosophorum sectis, ac dissentione.

 Caput XXXIII. (Div. Inst. lib. III, c. 7 et 8.) Quod summum bonum sit in vita quaerendum.

 Caput XXXIV. (Div. Inst. lib. III, c. 9.) Quod ad justitiam nati sint homines.

 Caput XXXV. (Divin. Inst. lib. III, c. 13.) Quod immortalitas sit summum bonum.

 Caput XXXVI. (Div. Inst. lib. III, c. 17 et 18.) De philosophis, scilicet Epicuro et Pythagora.

 Caput XXXVII. (Div. Inst. lib. III, c. 18 et 20.) De Socrate, ac ejus contradictione.

 Caput XXXVIII. (Div. Inst. lib. III, c. 21.) De Platone, cujus doctrina ad veritatem propius accedit.

 Caput XXXIX. (Div. Inst. lib. III, c. 18, 23, 24.) De variis philosophis, ac de antipodis.

 Caput XL. (Div. Inst. lib. III, c. 28.) De philosophorum insipientia.

 Caput XLI. De vera religione ac sapientia.

 Caput XLII. (Div. Inst. lib. IV, c. 3 et 7.) De sapientia religiosa Christi nomen nulli notum, nisi ipsi et Patri.

 Caput XLIII. (Div. Inst. lib. I, c. 8 IV, c. 10 et 11.) De Jesu Christi nomine, et duplici nativitate.

 Caput XLIV. (Div. Inst. lib. IV, c. 12 et 13.) Duplex Christi nativitas ex prophetis probatur.

 Caput XLV. (Div. Inst. lib. IV, c. 14.) Christi virtus et opera probantur ex Scripturis.

 Caput XLVI. (Div. Inst. lib. IV, c. 18.) Probatur ex prophetis passionem ac mortem Christi praenuntiatam fuisse.

 Caput XLVII. (Div. Inst. lib. IV, c. 19 et 21.) De Jesu Christi resurrectione, apostolorum missione, Servatorisque in coelum ascensione.

 Caput XLVIII. (Div. Inst. lib. IV, cap. 20.) De Judaeorum exhaeredatione, et Gentilium adoptione.

 Caput XLIX. (Div. Inst. lib. IV, cap. 29.) Quod Deus non est nisi unus.

 Caput L. (Div. Inst. lib. IV, c. 25.) Cur Deus humanum corpus assumpsit, ac mortem passus fuit.

 Caput LI. (Div. Inst. lib. IV, c. 26.) De Christi morte in cruce.

 Caput LII. (Div. Inst. lib. V, c. 9.) Spes salutis hominum in veri Dei agnitione, et de odio ethnicorum in christianos.

 Caput LIII. (Div. Inst. lib. V, c. 21.) Rationes odii in christianos expenduntur, et refelluntur.

 Caput LIV. De religionis libertate in adorando Deo.

 Caput LV. Ethnici justitiam in sequendo Deo crimine impietatis infamant.

 Caput LVI. ( olim I.) (Div. Inst. lib. V, c. 16 et 17.) De justitia, quae est veri Dei cultus.

 Caput LVII. (Div. Inst. lib. III, c. 17 et 18 V, 15 17 18 et 19.) De sapientia et stultitia.

 Caput LVIII, alias II. (Div. Inst. lib. VI, c. 1 et 2.) De vero cultu Dei et sacrificio.

 Caput LIX, olim III, al. De viis vitae, et primis mundi temporibus.

 Caput LX. (Div. Inst. lib. VI, c. 3.) De justitiae officiis.

 Caput LXI. (Div. Inst. lib. VI, c. 15, 16, 19, 24.) De affectibus.

 Caput LXII, alias V. (Lib. VI Inst., c. 12, 18, 20, 23.) De voluptatibus sensuum coercendis.

 Caput LXIII, olim VI. (Div. Inst. lib. VI, c. 18 et 20.) Spectacula esse potentissima ad corrumpendos animos.

 Caput LXIV. (Lib. VI Inst., c. 18.) Affectus sunt domandi, et a vetitis abstinendum.

 Caput LXV alias VII. (Lib. VI Inst., cap. 10 et seq.) Praecepta eorum quae jubentur et de misericordia.

 Caput LXVI, alias VIII. (Lib. VI Inst., cap. 23.) De fide in religione, et de fortitudine.

 Caput LXVII, alias IX. (Lib. VI Inst., c. 24 et 25 VII, c. 2 et 3.) De poenitentia, animae immortalitate, et de Providentia.

 Caput LXVIII. (Lib. VI div. Inst., cap. 4.) De mundo, homine et Dei providentia.

 Caput LXIX, alias X. (Lib. VII Inst., c. 5, 8 et seq.) Mundum propter hominem, et hominem propter Deum esse factum.

 Caput LXX. (Lib. VII Inst., c. 12, 13, 20, 21.) Animae immortalitas confirmatur.

 Caput LXXI, alias XI. (Lib. VII Inst., c. 15, 16, 17, 19.) De postremis temporibus.

 Caput LXXII. (Lib. VII Inst., c. 20, 24, 26.) De Christo e coelo descendente ad universale judicium, et de regno millenario.

 Caput LXXIII, alias XII. (Lib. VII Inst., c. ult.) Spes salutis in Dei religione et cultu.

 Syllabus Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.

 Syllabus Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.

 Sanctus Marcellinus Papa.

 Sanctus Marcellus Papa.

 Sanctus Eusebius Papa.

 Sanctus Melchiades Papa.

 Lactantii Divinarum Institutionum

 Dissertatio De Septem DIV. Institut. Libris, Auctore D. Le Nourry.

 Josephi Isaei Caesenatis notae in septem libros Div. Institut. Lactantii.

Celsi In Altercationem Jasonis Et Papisci Praefatio De Judaica Incredulitate, Ad Vigilium Episcopum. 0049B

0049B I. Etsi plurimos gentilium scio, Vigili sanctissime, ab ordine atque ratione veritatis aversos, quominus Dominum noscant, caecitate mentis errare; tamen magis Judaicae plebis insaniam novi adversus nomen Domini, pertinaci etiam nunc duritia cordis, ingenita et patrum iniquitate perstare; aversantes veram salutem, nec inquirentes vitae aeternae datorem: ut qui delictis stirpis antiquae sunt pari merito nequitiae genitalis obnoxii, saltem vel sero credentes possint conversi ad Domini timorem satisfactione omni poenitentiae ab iniquitatibus liberari. Sed perstat et durat adhuc, et semper, puto, durabit ad usque progeniem succidaneam innata patrum irreligiosa perfidia; quae adversus odium nominis Domini incredulitatis insania roborata, nec ad 0049C agnoscendam veritatem potest corrigi, nec ad timorem Dei ipsius monitis doceri atque suaderi. Cum autem doceat Dominus et ostendat, dicens (Joan., VIII, 12) : Ego sum lumen saeculi: qui me secutus fuerit, non ambulabit in tenebris, sed habebit lumen vitae: quae, malum, ratio est, ostensum divinitus vitae lumen omittere, et mentis caecitate malle tenebras mortis eligere, ut ostendat damnationis suae propriae voluntatis libera et illicita perditione, contra Deum etiam illa nolle quae prosunt? Secundum quod et 0050B per Domini vocem increpatam Hierusalem, quod colligi noluerit, Deo illam volente colligere, loquitur Spiritus sanctus, et bonitatem Dei manifestat peccatoribus subvenire jugiter velle (Matth., XXIII, 37) : Hierusalem, Hierusalem quae interficis prophetas et lapidas eos qui ad te missi sunt, quoties volui colligere filios tuos, sicut gallina colligit filios suos sub axillas, et noluisti? Adeo Dei voce manifeste perfidi populi contumacia denotatur, ut etiam salutem propriam suam semper adversus clementem misericordiam Domini sprevisse doceatur. Inde Propheta benevolentiam Dei, exhortatione praedicationis offerens et insinuans, proclamat et suadet, dicens (Malach. III, 7) : Revertimini ad me, et ego revertar ad vos, dicit Dominus. 0050C Alius quoque similiter misericordiam Domini sempiternam manere demonstrans, addidit dicens (Ezech., XXXIII, 11) : Nolo mortem morientis, quantum ut revertatur et vivat, dicit Dominus.

II. Quid est ergo reverti ad Dominum, quam in Christum credendo, per eum qui est via veniendi ad patrem, Deo reconciliatum posse salvari? Quomodo autem reverti ad Deum possunt, qui ei per quem est agnitio et reversio ad Deum, voluntatem Dei praedicanti credere noluerunt? Aut quomodo Deum satisfactione aliqua placare potuerint, qui eum qui est 0051A satisfactio et placatio pro nobis apud Patrem, 0051A sacrilega impugnatione persequi maluerunt? Si enim (I Joan., II, I) : Advocatum Christum habemus apud Deum Patrem, servare ea quae nos docuit et monuit, quaeque apud Patrem locuturus est, sollicito timore facere debemus. Igitur nos qui mente in Domini metum prona, mandatorum ejus monitis insistimus, et religiosi ac venerabilis cordis fidem et credulitatem de ejus timore concepimus; quid aliud sequi, quid cupere, quid magis velle ac tenere debemus, quam ut omni a nobis mentis antiquae nocte discussa, et caligine vitae prioris abstersa, mandatorum Domini salutarium memores ac vitae aeternae promissa retinentes, ad ejus monita revertamur et in ipsius lumine quod ostendit, firmata credulitate gradiamur? ut qui 0051B ignari aliquando salutis futurae, in erroribus implicati vitae prioris ac tenebris aberravimus, illuminati nunc ejus veri luminis claritate, et ostenso nobis atque patefacto melioris vitae limite, Domini mandata sequenda et gerenda teneamus.

III. Hoc lumen nobis vitae salutaris exortum, hoc in reparationem hominis natum de Dei Patris procuratione ac miseratione praesidium, Magi primi ab orientali parte venientes, et stella duce Judaeorum regem palam praescia praedicatione quaerentes, afferentes etiam munera, testificata omnibus inquisitione monstrarunt. Et ne aliquibus quis ille esset, absconsum foret, inventum puerum procidentes genibus adorarunt; sicut testificatur Evangelium, dicens: Cum autem natus esset Jesus in Bethleem Judae in diebus 0051C Herodis regis, ecce Magi ab Oriente venerunt in Hierosolymam dicentes: Ubi est qui natus est rex Judaeorum? Vidimus enim stellam ejus in Oriente, et venimus adorare eum (Matth., II, 1) : testificantes scilicet veritatem de eo, etiam stellam sibi signum atque indicium nativitatis ipsius esse monstratam; qua indice natum esse illum Magis praedicantibus et affirmantibus, Hierosolymis crederetur. Simeon quoque justus qui in caecitate constitutus, divino monitus oraculo audierat se non ante moriturum quam vidisset Christum; cum in templum, omni populo praesente, infantem secum inferret mater, et in spiritu natum esse Christum sensisset, acceptum in manus puerum vidit; et benedicens Deum, in conspectu et auditu omnium 0051D dixit (Luc., II, 29) : Nunc dimittis servum tuum Domine, 0052A secundum verbum tuum in pace: quoniam viderunt oculi mei salutare tuum. Simeon quod caecus audierat, evidenti veritate perfectum esse annuntiabat; et veritatem quam accepto lumine viderat, benedicendo palam Deum populo praedicabat. Ad hoc enim viderat ut referret, et revelatione sua quod Christus natus fuisset, ostenderet, et perfidi populi initia prima incredulitatis instrueret.

IV. Nec hoc solum testimonium de eo Scripturarum coelestium veritas perhibet, verum et per prophetas ante Spiritus sanctus adventum ejus in hunc mundum futurum, palam mente omnium consciente praedicavit. Nec est obtentus excusationis incredulis, vel ignorasse Dei filium Christum, vel ignorasse Dei filium Christum, vel nescisse futurum Salvatoris adventum; 0052B sicut David manifestat, dicens (Psal. XVIII, 3, 6) : Dies diei eructat verbum, et nox nocti indicat scientiam. Non sunt sermones nec verba, quorum non audiantur voces eorum. In omnem terram exivit sonus eorum, et trans fines terrae fines eorum. In sole posuit tabernaculum suum: id est, in manifesta luce, palam se ipsum venisse monstravit; et per praedicationem prophetarum quodammodo omnibus suae praesentiae ostensionem comprobavit. Hoc etiam Esaias, per quem Dominus praesentiam suam clara annuntiationis manifestatione monstravit, prophetat et dicit (Isa., III, 6) : Ego ipse qui loquebar, veni: id est, qui per prophetas ante adventum meum futurum praelocutus fueram, ipse nunc veni, ut omnibus praesentiam meam ipse ego testis mei manifestem. Quid 0052C evidentius? Quid hac luce praeclarius? Quid verius potest dici? Ut ergo oculis quodam modo perspectus esset; se venisse, ipse qui fuerat jam venturus, antequam veniret ostendit; et incredulitate mentes populi perfidi obstruente, venientem nemo cognovit. Sicut idem Esaias in prima increpatione populi proclamat dicens (Isa., I, 3) : Cognovit bos possessorem suum, et asinus praesepium domini sui: Israel autem me nesciit et plebs me non intellexit. Palam cunctis, sicut ipse praedixit, apparuit; et sedentibus in tenebris manifestum vitae lumen effulsit; et injustitia perfidorum pectus obsessum, postposita propria ac rejecta salute, tenebras potius caecitatemque cordis elegit.

V. Frequentat ubique atque manifestat prophetatio 0052D cunctorum, qui sancto Spiritu praemonente 0053A adventus Domini metatores esse sortiti sunt. Hoc lumen saeculo datum, et diem nobis salutis exortum vivificandis quoque in eum credentibus destinatum docet in Psalmis Spiritus sanctus et ostendit dicens (Psal. CXVII, 22-24) : Lapis quem reprobaverunt aedicantes, hic factus est in caput anguli: a Domino factus est 0053A iste, et est admirabilis in oculis nostris; iste dies est quem fecit Dominus: ambulemus et jucundemur in eo. In hoc die nos ambulare Paulus quoque apostolus praecipiens et docens ac praemonens, dicit (Rom., XIII, 11-13) . Nunc enim propius est nobis salus quam cum credidimus: nox praecessit; dies autem appropinquavit. Abjiciamus ergo opera tenebrarum, et induamur arma lucis: sicut in die honeste ambulemus: id est, in Christo et mandatis ejus, cujus lumine ac monitis luminati, et in claritate diei ejus inventi, 0053B proximam nobis salutem credula in eum mente conspicimus.

VI. Solem quoque esse Christum cunctis timentibus eum, Malachias propheta testatur et promittit, dicens (Malach., IV, 2.) Vobis autem timentibus nomen meum orietur Sol justitiae, et sanitas in alis ejus: ostendens ex nullo nobis salutem posse conferri, nisi in passione crucis ejus, qua extendens manus cuncta saeculi salvaturus amplexus est, ut converso ad eum timore credamus aeternitatem vitae et spe futuri regni ejus animemur. Quis enim tam stolidus ac demens, quis sic ab intellectu suae salutis alienus, qui tot et tantis veritatis testimoniis incredulus non adversus meram fidem obduratum pectus 0053C intellectu veritatis emolliat, et tenebris vitae quondam mortalis exutus, in lumine praeceptorum coelestium gradiens, ad divina monita et Domini salutaria gerenda mandata, illuminato corde, tota mentis ac fidei credulitate convertat? ut quem prophetae praedicaverunt, Deum noscat; ut Christum qui se palam mundo venisse monstravit, intelligat; ut Scripturis divinitus testificantibus, Dei Filium et Deum credat. Sicut ipse, quae sit vita aeterna manifestat dicens (Joan., XVII, 3) : Haec est autem, ait, vita aeterna, ut cognoscant te solum et verum Deum, et quem misisti Jesum Christum: docens atque ostendens, nihil aliud esse Deum nosse, quam credere, et oculos cordis in Dominum prona, immo tota pectoris fide et devotione mentis aperire. Inde jam fit ut credendo 0053D intelligas, intelligendo quod credis, illuminato 0054A corde conspicias; sicut idem ipse Dominus et per Esaiam monet, dicens (Isa., VII, 9) : Si non credideritis, nec intelligetis. Tam facilis et praestans et larga est atque abundans de Domini pietate clementia, ut si quis semel sese ad eum toto timore converterit; ad coeleste munus admissus, statim mens ejus non jam nisi ad divina pateat, et ad coelum ac superna oculos cordis attolens, Christi lumen ac patriam salutis aspiciat.

VII. Exemplum ac documentum nostri timoris et fidei, ex ipsius Abrahae patriarchae fideli credulitate monstratur, qui repromissioni Dei mente simplici statim credidit; et ideo ad justitiam deputari ei condigna remuneratione commeruit. Hoc Deus diligit, hoc appetit, hoc in servis suis benignus remunerat et honorat; simplicitatem videlicet mundi cordis 0054B quo eum cernimus, timorem dilectionis Domini quo probamur, credulam fidem mentis qua justitiae deputamur. Hanc fidem sequi, hunc Dei timorem servare nos convenit; qui custodientes verba coelestia, et sperantes promissa divina, filii Abrahae meruimus nuncupari. Quod apostoli Pauli qui Dei voce vas electionis est dictus, contestatione firmatur dicentis (Gal., III, 6, 7) : Sic Abraham credidit Deo, et accepto latum est ei ad justitiam. Cognoscite ergo, quoniam qui ex fide sunt, hi sunt filii Abrahae. Hoc Judaicus populus cui a primordio legis monita loquebantur, incredulae mentis duritia et perfidi cordis insania servare noluit; et ideo pro diffidentiae merito, filiorum nomen amisit. Non tamen omnium perfidae gentis, adversus nomen 0054C Domini, quominus intelligerent veritatem, odio obdurata mens est. Etiamque Spiritus sanctus, id est, Christus Dominus noster profectus ex Deo Patre venit ut salvum faceret quod perierat Israelis; qui major ac fortior ad subigenda contumacium colla in timorem sui nominis et potestatem, eos qui adversus luminis sui claritatem, obstinata etiam tunc mentis caecitate durabant, ad notitiam claritatis et gloriae suae tam facile convertit; quam ut omnes salvos faceret providentia suae divinae misericordiae dignatus advenit.

VIII. Nam ut duri cordis tunc et impiae plebis ad Domini metum, ipso Domino evangelizante, conversas mentes sileam; ut Apostolorum ejus praedicatione multiplicatum in toto orbe et reversum credentium populum conticescam: illud praeclarum atque memorabile 0054D gloriosumque Jasonis Hebraei Christiani, et 0055A Papisci Alexandrini Judaei disceptationis occurrit; Judaici cordis obstinatam duritiam, brevi admonitione 0055A ac leni increpatione mollitam; et victricem in Papisci corde Jasonis de Spiritus sancti infusione doctrinam: qua Papiscus ad intellectum veritatis admissus, et ad timorem Domini, ipso Domino miserante, formatus, et Jesum Christum Filium Dei credidit, et ut signaculum sumeret deprecatus, Jasonem postulavit. Probat hoc scriptura concertationis ipsorum, quae collidentium inter se, Papisci adversantis veritati, et Jasonis asserentis et vindicantis, dispositionem et plenitudinem Christi, Graeci sermonis opere signata est: ad cujus translationem ad intellectum Latinum, animante Dei ope et juvantis fidei firmitate, servata verborum proprietate, intrepidus 0055B accessi; et his qui ab intellectu Graecae docilitatis alieni sunt, interpretata integra et significatione verborum, et intellectus omnis ac veritatis manifestatione patefacta, Romani sermonis ratione discussa, disserui. Cujus laboris probationem tibi, charissime, qui utriusque linguae instructione fundatus es, impensa petitione committo: ut qui sancti Spiritus veneratione verecundus es, collata utriusque operis lectione, audaciam verecundae temeritatis explores; et examine judicii tui, quae minus a nobis vel improprie forte digesta sunt, auctoritate Spiritus sancti qui in pectus tuum inundatione gratiae coelestis influxit, comprobes et emendes; sitque ad te de ista lectione ab humilitate nostra mandata legatio, et insinuanda tibi in nos prima dilectionis petitio; ut parvitatem 0055C fidei meae, cum discipulorum tuorum instructione atque eruditione conjungas; et me quem in alia parte hujus provinciae constitutum propter visendos vultus tuos non itineris longinquitas terruit, nec senium ac difficultas fatigati ac fessi jam corporis retardavit, sed animante famulatu Domini, et urgente festinata cupiditate properandi, contempta quoque omni tribulatione inopiae atque penuriae, quantacumque virium facultate veniendi sanctimoniae tuae celebris huc fama perduxit, ad proximam dilectionis tuae charitatem cum unanimitate fraternitatis admittas; et amori tuo quem discipulis suis Dominus haereditatis titulo reliquit, conjungas pariter et adsciscas; ut expectem pariter cum fratribus in apertione oris tui splendorem gratiae luminis Christi. Tu enim sequeris in tractatibus 0055D tuis lumen vitae, quod Dominus ostendit, quod Christus adveniens aeternam se esse vitam monstravit.

0056A IX. Certe quam mihi laeta illa, quam exoptabilis dies est, cum misericordia Domini ac favore accersitione dilata, senectam istam meam proferre contigerit; ut et orationibus sanctorum impense et jugiter deprecantium Dominum conjungi merear, ut Christi martyrem videam, ut coronam justitiae quae tibi penes Dominum deposita est, portare conspiciam. Non autem putaveris martyrii tibi, secundum praesens votum fidei, gloriam tribui. Tunc inde felicitatis hujus collata dignatio est; tunc judicio justo Dominus elegit destinatum martyrem, cum te exemptum de justorum grege atque assumptum sibi de inopinato constituit altari suo sacerdotem. Praeclara prorsus et gloriosa vocationis electio, et de Domini dignatione nova atque inaudita et mira felicitas: transmarinae 0056B peregrinationis necessitatibus occupatum, ad destinatum tibi munus, ignarum ac nescium repente venisse: atque ita regressus tui tempus ad hoc esse libratum, ut inspirata celeritate veniendi, intelligeres atque dignosceres honorem sacerdotii coelestis inter caeteros tibi potissimum destinatum, et quod jussione Domini exspectatus venires atque occurreres, reservatum. Ut enim Ecclesiae suae Dominus tota miserationis pietate consuleret, dimicantis plebis mora, quem potius eligeret episcopum, te quaerenti populo suo Christus inopinatum repente obtulit, et complacitum sibi coelestis providentia, manifeste adventus tui improvisa occursione monstravit: et documentum repentini ac pernicis occursus, procurationem Dei voluntatis ostendit; ut quod difficili expeditione 0056C potuisset occurrere, facili celeritate perfectum sit urgentis Domini jussione; et ut prius te in Ecclesia Dei episcopum stare conspiceres et stuperes, quam venisse dignoscereris.

X. Inde dilectionem jam tecum suam Dominus initiata charitate firmavit; inde amicitiam tecum, quam discipulis suis sub triumpho crucis suae tradidit dedicavitque, dicens (Joan. XV, 14) : Si feceritis quae mando vobis, jam non dico vos servos, sed amicos; inde martyrium, inde sacerdotii electionem signavit. Magna amicitia est, per quam ad Christi vultus admitteris, extraordinaria hostia pervenire. Sic eliguntur justi, sic probantur religiosi ac simplices in Christi timore electi; ut ante remunerationi fidei destineris, ante praemio devotae menti, in Domino dignus 0056D habearis, quam venerit hora decreti, quam exceperis sententiam Christi, probatam te et paratam hostiam 0057A electio coelestis inveniat. Etenim ille te, qui non mendax est Deus, qui episcopum plebi suae de improviso constituit, ille plena dilectione suae voluntatis te coronabit. Tunc tantum ut nostri memineris petimus, et oramus, cum pudice 0057A allectionis Domini probata atque immaculata hostia, ante Christi tribunal adstiteris, cum gloria gratiae Dei, praemium devotae mentis ac remunerationem acceperis; memoriae haereat, et tenaciter in sensibus tuis maneat, quam nobis impertire dignaris, dilectio charitatis; ut orationibus tuis peccata nostra veniam consequantur, ut meritis justitiae tuae, vitae nostrae delicta purgentur. Etenim martyrii 0058A instar esse confido, peccatorem justi petitione meruisse salvari: ut et, cum ipse promereri quid precibus tuis minus possis, martyris meritis libereris. Sic Job justus pro amicorum trium peccatis a Deo rogaturus et impetraturus ostenditur, et probatio timoris ejus et fidei Domini voce teste signatur. Cum ergo in die liberationis tuae, charissime, repraesentare te Christi vultibus coeperis; cum in aeternitatem perpetuitatemque videndi regnare cum Christo felici sorte successeris: pro Domini misericordia in mente jam habe puerum tuum Celsum, sanctissime.