§ V. De Gloria Christi Hominumve Aliorum Post Resurectionem Singulares Locutiones Explicantur.

182. Christi passionem excipit gloria, quam a mortuis excitatus homini suo impertiit. Ac licet neminem 0087D sciamus, qui quod de Christi gloria scripsit Hilarius, nominatim reprehenderit; rem tamen lectori non ingratam nos facturos speramus, si in his praeludiis pro nostro modulo illius ea de re sententiam explicemus, quam ad scripta ipsius accedenti probe perspectam esse plurimi interest. Namque ut plurimum ut decertat contra Arianos, aut adversus fraudulentas illorum artes catholicos munire nititur. Cum autem illi ad deprimendam Christi gloriam infirma ipsius dicta gestaque solerent objicere; nihil contra studioso Christi defensori solemnius fuit, quam ut ad relevandum Domini sui nomen de gloria ac potentia illius dissereret. Caespitabit igitur singulis fere paginis, cui obscuri erunt illius de gloria Christi loquendi 0088A modi. Saepe enim inusitatis utitur. Et eos quidem hactenus intellectos non fuisse hoc persuadet, quod qui Hilarii Opera non modo in novissimis saeculis, sed et ante annos 800 recognovere, eos potissimum corruperint locos, in quibus ille de Christi gloria uberius ac magnificentius loquitur. Alii vero scrupulosiores e regione locorum illorum, quos temerare non ausi sunt ad oram mss. annotarunt. Caute lege.

183. Certe si solos attendas sonos verborum, iis quae lib. IX de Trin. n. 38 offendes, significari existimabis humanam Christi naturam ita in divinam transiisse, ut genus mutarit, et hinc una evaserit Dei et assumpti hominis natura. Idem sapiet, quod cap. 27 in Matth., n. 4, praedicat Deum et hominem in Christo jam ambo unum. Aliis obscurum erit quod in 0088B Psal. CXLIII, n. 7, et fragmento VI docet, servili Christi formae per gloriam id acquisitum, ut forma Dei esset, et servilis forma esse desineret: vel quod lib. III de Trin., n. 16, scribit: Filius nunc caro factus orabat, ut hoc Patri caro inciperet esse quod Verbum. Neque his absona sunt isthaec Tract. Ps. LIV, num. 7: Evolare autem ut columba festinat, id est, in spiritalem redire naturam; et mox: Hoc quod nobis est mortale susceperat, ut caro factus in Spiritum evolaret. Cui etiam non inusitatum videbitur illud Tract. Psal. LXVIII, n. 25: Dominus Jesus in gloria Dei Patris est, id est, susceptus homo in naturam divinitatis acceptus? Quid hoc lib. XI de Trin., n. 40, Deum esse omnia in omnibus, naturae assumpti corporis nostri natura Paternae divinitatis invecta . . . ne ex parte Deus sit, sed totus Deus . . . 0088C nulla ex parte terreni in eo corporis residente natura; ut ante in se duos continens, nunc Deus tantum sit: dum homo et Deus, uti declarat n. 41, jam Deus totum est. In se enim, infit n. 42, eum Deus glorificavit, id est, in ea natura qua Deus est quod est: ut sit Deus omnia in omnibus, toto jam in Deum ex ea qua homo est dispensatione mansuro. Unde cum lib. IX, n. 6, et in Psal. CXXXVIII, n. 19, triplicem Christi statum distinguat, ante hominem scilicet, in homine et post hominem, hoc est, antequam susceperit carnem, quando mortalem gessit, et postquam exuit mortalitatem; eum in medio duntaxat statu Deum et hominem confitetur, at in postremo ut in primo praedicat tantum Deum.

184. Haec et similia Hilarii dicta facile sibi Apelles 0088D vindicabit, qui volebat, Tertulliano teste, l. de Praescript. n. 51, Christum in resurrectione singulis quibusque elementis, quae in descensu suo mutuata fuissent, in ascensu reddidisse; et sic dispersis quibusque corporis sui partibus in coelo spiritum tantum reddidisse. Hinc duas Christi naturas, etsi non post primam carnis susceptionem, certe post resurrectionem confudisse videbitur; adeoque quaedam Eutychiani commenti jecisse semina, nec alienus esse ab errore, quem Augustinus epist. 187, n. 10, cavendum monet, ne videlicet ita divinitatem adstruamus hominis, ut veritatem corporis destruamus; quemque ut ipse caveat, praemittit: Quemadmodum ire visus est in coelum, id est, in eadem carnis forma atque substantia: cui profecto 0089A immortalitatem dedit, naturam non abstulit. Cum etiam Hieronymus, prooem. in lib. XVIII Comm. Isaiae professus: Corpora incorrupta et immortalia resurrectura confiteor, adjiciat, ut mutent gloriam non substantiam; conjectura non levis est tunc temporis fuisse, qui humanae naturae veritatem per resurrectionis gloriam aboleri praedicarent. Hujus erroris suspicionem Hilario haud difficulter conflabit, qui rursum hanc subjectionis Christi definitionem ex lib. XI de Trin. n. 35, ab adjunctis divulsam adducet: Subjectio etiam ea est, quae est ex natura in naturam concessio; dum a se quod est desinens, ei subjicitur cujus concedit in formam. Imo qui hanc audierit, prope non ambiget eam ab Augustino, cap. 37, contra Serm. Arian. notari, ubi ait: Quamvis non defuerint, qui illam tum 0089B Filii subjectionem ipsius humanae formae in divinam substantiam commutationem intelligendam putaverint: tanquam hoc rei cuique subjiciatur, quod in eam vertitur et mutatur.

185. Verum concidet simul omnis suspicio, ubi eum carnis gloriam, illaesa ipsius veritate, praedicare ostenderimus. Et ut a subjectione exordium fiat, enarrat lib. XI duplicem esse, primam obedientiae et fidei, alteram vel concessionis vel demutationis. Tum hanc num. 35 sic definit: Est ex natura in naturam concessio, dum a se secundum quod est desinens, ei subjicitur cujus concedit in formam; ut ad cautelam tamen protinus adjungat. Desinit autem, Non Ut Non Sit, sed ut proficiat; fitque ex demutatione subditus, in speciem suscepti alterius generis transeundo. Ita ubi 0089C loco jam relato ex num. 40 asseruit: Non alia subjectionis causa est, quam ut omnia in omnibus Deus sit, nulla ex parte terreni in eo corporis residente natura, ut ante in se duos continens, nunc Deus tantum sit; pravam intelligentiam ex prioribus illis verbis nascentem enecat his posterioribus, non abjecto corpore, sed ex subjectione translato; neque per defectionem abolito, sed ex clarificatione mutato . . . Subjectus vero ob id, non ut non sit, sed ut omnia in omnibus Deus sit; habens in sacramento subjectionis esse ac manere quod non est, non habens in defectione ita se carere, ne non sit. Sane in his Hilarius non minus circumspecte, quam Hieronymus atque Augustinus, cavit, ne de carnis Christi gloria disserens, corporis veritatem destruere videretur.

0089D 186. Rursum hanc opinionem procul a se removet, cum Christo ipsummet corpus, quod de Virgine susceperat, resumptum esse, et in illo portionem nostrae carnis, imo nostri corporis resurrectionem conspicabilem fieri asserit. Porro in psal. CXXIV, num. 4 dicit Christum per gloriam factum esse montem, in quo nosmetipsos per assumptionem carnis nostrae corporisque speculamur. In eo enim sumus, resurrectionem nostram resurrectione nostri in eo corporis contemplantes. Et quamvis planum sit ideo nos dici nunc in Christo esse, quia quam ex nobis in Virgine accepit carnem, eam in coelum transtulit: hoc tamen apertius in psal. LXV, num. 12, sic enuntiat: In aeternam gloriam ejus assumptae ex Virgine carnis natura 0090A transfertur. Nec aliud sonat illud cap. 3 in Matth., num. 2: Exspectatum Deo patri munus hominem, quem assumpserat (in coelum), reportavit; aut quod cap. 4, num. 14, scribit, Christum in vitam ex morte redeuntem, consociatam Spiritus et substantiae suae aeternitati materiem ad coelum assumpti corporis retulisse. Nihil amplius ad adstruendam gloriosae carnis Christi veritatem ab Hilario videtur desiderandum, a quo Christum non modo hominem quem assumpserat, sed et assumptae ex Virgine carnis naturam, neque solum naturam, sed et materiem assumpti corporis, et nostram omnium carnem in coelum retulisse proxime audivimus.

187. His addimus unum illud lib. III de Trin., num. 20: Dominus Thomae fidem propositis conditionibus 0090B confirmaturus assistit, palpandi corporis et contrectandi vulneris obtulit facultatem: et utique qui compunctus recognoscendus est, necesse est corpus in quo est compunctus attulerit; et mox: Stetit namque corporeus, non simulatus aut fallax. Atqui in eo corpore, in quo Thomae visus est, sedet gloriosus ad dexteram Dei: uti non obscure declaratur his ejusdem libri verbis: Haec carnis deprecatio est, in qua eum judicii die compunctum et de cruce recognitum universi videbunt, in qua praefiguratus in monte est, in qua elevatus ad coelos est, in qua Deo assedit a dextris, in qua visus a Paulo est, in qua honorificatus ab Stephano est. Immo hic aperte traditur, Christum in ea ipsa carne assidere, in qua transfiguratus in monte est, et in qua ante mortem ad Patrem clamavit: Clarifica me. Tam 0090C veram igitur Christi carnem Hilarius sensit post perceptam gloriam, quam ante mortem.

188. Non minus luculenter mentem suam aperuit de veritate corporum, quae caeteris hominibus per resurrectionem restituenda sunt. Namque in Psal. LV, num. 12, primum de Christo praefatus: Ipse sibi resurrectionis est dominus, ipse huic emortuo et intra sepulcrum relicto corpori divinae naturae suae tribuit consortium, deinde de universa hominum resurrectione sermonem sic prosequitur: Neque enim resurrecturis omnibus ab exteriore materia corpus acquiritur, neque peregrinae originis externarumque causarum natura redhibetur; sed id ipsum in profectum aeternae claritatis emergit, fitque in eo demutatione potius, quam creatione, quod novum sit. Apertum est et hoc Tract. 0090D Psal. II, num. 41: Confracta reparabit, non ex alia aliqua, sed ex veteri atque ipsa originis suae materie speciem illis complaciti sibi decoris impertiens: ut corruptibilium corporum in incorruptionis gloriam resurrectio non interitu naturam perimat, sed qualitatis conditione demutet. Non enim aliud corpus, quamvis in aliud resurget . . . Fit ergo demutatio, sed non affertur abolitio. Et cum id quod fuit, in id quod non fuit surgit, non amisit originem, sed profecit ad honorem. Neque praetereundum est, quod in Psal. LXVII, num. 35, habet: Numquid alia vox potest major esse virtutis, quam dissolutorum corporum pulverem in formam cogere soliditatemque membrorum, et vitam rursum in homines animasque revocare, et corruptionem naturae imbecillis 0091A naturae coelestis incorruptione mutare? Haec humanae spei vera et perfecta constantia est. In his Hilarius suspectas Origenis de nostra resurrectione sententias non minus prudenter cavet, quam in superioribus Apellis ejusque similium de gloria Christi errores.

189. Quid igitur sibi vult tam magnificis de corporum gloria loquendi modis? Nihil nostra sententia aliud, quam quod vulgo de eadem sentitur. Primo enim conceptis verbis docet, idipsum corpus ex veteri atque ipsa originis suae materie, imo ipsum dissoluti corporis pulverem in formam soliditatemque membrorum reformandum esse; adeo ut demutatione potius quam creatione novum fiat: novum, inquam, nova qualitatis conditione, non naturae interitu aut abolitione. Restat igitur inquirendum, in quo constituat 0091B hanc demutationem, ex qua nova illa ac praeclara conditio consequatur. Hanc in Psal. I, num. 13, enarrat tum futuram, cum incorruptio corruptionem, et aeternitas infirmitatem, et forma Dei formam terrenae carnis absorpserit: seu, ut in Psal. LV, num. 12, habet, tum cum infirmitas corporum detrahetur, id est, lapsus et lacrymae, tum cum corruptionem incorruptio devorabit, tum cum mortem potestas immortalis absorbebit, tum cum sit Deus omnia in omnibus, tum cum lumen viventium sit in eodem viventium lumine Deo ipse (homo) placiturus. Quidquid etiam alias de beatorum corporum gloria edisserit, ad eas praesertim dotes revocatur, immortalitatem scilicet, incorruptionem, et claritatis ac luminis speciem. Quibus donati, ut loquitur Tertullianus, Apologet. num. 48, erimus iidem 0091C qui nunc, et non alii, quamvis superinduti substantia propria aeternitatis. Cum autem hae dotes a corporis natura alienae sint, ac naturae spiritus magis consentaneae, easque sola Dei natura proprio ac summo jure possideat; corpus illis circumvestitum non male affirmatur in naturam spiritus, imo in formam ac naturam Dei transisse, nulla amplius in eo residente corporis natura, hoc est, nullis omnino vitiis aut operibus (Vid. Tertull. l. v contra Marcion., n. 104) , quae terreni corporis naturam consequuntur residentibus.

190. Beata haec corporum demutatio ex divinae naturae consortio obtingit. Si enim ubi duae naturae conjunguntur, cedat necesse est minor majori, potentiori infirmior, et obscurior clariori; quanto magis necesse est naturae Dei cedat consociata natura 0091D hominis? An formae Domini forma servi, corruptio incorruptioni, aut vitae valet resistere mortalitas? Vincit semper fortior debiliorem. Verbum quidem, etiam ante resurrectionem, humanam sibi conjunxit naturam, neque hanc tamen ei gloriam impertiit: at hoc mirabile fuit benignitatis ipsius consilium. Quod cum decrevisset, virtutem naturae suae, uti notat (in Psal. CXLIII, n. 7) Hilarius, ita intra se cohibere opus habuit, ut ei (in Psal. LXVIII, n. 4, in Psal. LV, n. 12) in limo carnis infixo nec divinitatis substantia esse videretur. Verum Dominus ac Redemptor noster, peractis dispensationis suae mysteriis, tunc primum ipse in profectum aeternae claritatis emortuo et intra sepulcrum relicto corpori divinae naturae tribuit consortium, 0092A hoc est, divinum splendorem suum non amplius intra se cohibens, ejus etiam assumptum hominem participem fecit: sicque consociatam Spiritus (seu divinitatis) et substantiae suae aeternitati materiem assumpti corporis in coelum retulit. Continuo, ut loquitur Hilarius, fragmento 6, homo factus est Deus. Superavit enim magnitudo Domini parvitatem servilis formae; ita ut ipsa servilis forma cessaret esse servilis per eum Dominum qui eam assumpsit. Qui factus Deus intelligitur? Eo prorsus modo, quo Verbum dicitur caro factum. Sicut enim Verbum caro factum est, cum intra carnis humilitatem Verbi gloria delituit; ita et homo factus est Deus, cum intra Verbi gloriam abscondita est carnis humanae humilitas. Quanquam non desunt, qui proxima Hilarii verba ad primam 0092B carnis mortalis susceptionem referant, iisque putent rationem reddi cur propria humanae Christi naturae persona defuerit. At hoc illis quis concedat? Non enim ibi servili formae deesse personam, sed ipsam formam cessare servilem esse praedicatur. Sed et qui Christum carnis mortalis susceptione totum in forma servi (in Psal. CXLIII, n. 10) dixit, quia nimirum forma Dei exinanita non exstare videretur nisi forma servi; procul aberat ut formam ipsius servilem tunc temporis cessasse servilem esse assereret.

191. Ea ipsa ratione, qua Christus totus in forma servi dicitur, dum in assumpto homine Deus est absconditus, dicitur et totus Deus, cum assumptus homo assumentis Dei luce et gloria infusus ac circumfusus fuit. Quamquam in utroque illo statu hoc discrimen 0092C intercedit, quod Deus absconditus in homine immutatus mansit in virtute naturae suae, seseque interdum per operum magnificentiam manifestum fecit: at vero homo intra Deum absconditus non manet in naturae suae infirmitate, sed in aeternitatem, incorruptionem et gloriam, quae naturae divinae propria sunt, feliciter commigrat. Hinc intelligitur, qui Deus, cum per resurrectionis gloriam omnia in omnibus futurus sit, nulla ex parte in eis residente terreni corporis natura, sed ejus loco natura Paternae divinitatis invecta, id tamen futurus sit non abjecto corpore, aut per defectionem abolito, sed retenta veteri atque ipsa originis suae materia. Nec difficilius percipitur, qui lib. de Synod. n. 48 dicatur caro assumpta etiam ante resurrectionem incoepisse esse quod Verbum; si quidem, 0092D ut ibi declaratur, jam tum habuit ut id operaretur quod Verbi est. Nec lateret illud tract. Psal. CXLIII, num. 7: Ipsi habitui servili id donatur, ut quod erat (Deus Verbum) esset, in forma scilicet Dei esset; etiamsi idipsum in Psal. CXLI, num. 8, non haberemus apertioribus verbis sic explicatum: Haec ei a Deo retributio est, ut ei corpori quod assumpsit, Paternae gloriae donetur aeternitas. Cui etiam deinceps obscurum erit quod legit, Christum ante resurrectionem duos intra se continere, nunc vero Deum tantum esse? Quis enim non statim advertet duos vocari diversas naturas naturalibus proprietatibus suis affectas? Nec majore negotio intelligetur Christus per gloriam in naturae Paternae rediisse unitatem, cujus 0093A offensionem dispensationis novitas intulerat. Quippe unitatem offendit omne dissidium. Christus autem cujus una erat cum Patre naturalis conditio, una beatitudo, utpote qui una cum eo impassibilis, omnipotens, aeternus, semper in splendore, semper in gloria et claritate; coepit ab illo dissidere, cum carnis nostrae infirmitates assumens, factus est infirmus, passibilis, mortalis, atque despectus. Contra in unitatem pristinam secundum assumptum hominem rediisse dicitur, cum exuta mortalitate, susceptaque Dei gloria desiit esse infirmus, passibilis aliisque humanae naturae conditionibus obnoxius. Ex quo sequitur, ut tunc tantum Deus et homo fuerit, cum naturales Dei hominisque proprietates in se conjunctas habuit: id quod ita dictum, non quia ipsi post perceptam 0093B resurrectionis gloriam desierit esse substantia hominis; sed quia homo reputatur Deus, cum abjecta infirmitate atque obscuritate quae naturam ipsius consequitur, gloria quae Dei propria est ei obtigerit. Nam naturae sicut et formae Dei nomine Hilarius naturalem Dei gloriam, quam interdum etiam formam gloriae, et habitum naturae potioris absque ulla ambiguitate nuncupat, quoties de gloria ei sermo est intelligit (Lib. IX de Trin. n. 39, et lib. XI, n. 43) .

192. Verbis illius sic illustratis, explanari commodius jam possunt obscuriora veterum dicta, maximeque Gregorii Nyss., tom. II, pag. 17, et Or. 4 contra Eunom., p. 584, aliisque locis, in quibus sic adstruit assumpti hominis divinitatem, ut veritatem corporis nonnihil concutere videatur. Neque vero Hilario uni 0093C singulares sunt memorati loquendi modi. Dixit et Ambrosius, lib. I de Virgin. c. 3: Verbum caro factum est, ut caro fieret Deus: et lib. de Fide resurrect. n. 91: Tunc (ante resurrectionem) secundum carnem homo, nunc per omnia Deus; nunc enim secundum carnem jam non novimus Christum. Quid illud Augustini in Psal. XXXV, n. 14, de ipsa etiam anima nostra: Cum accepta fuerit illa ineffabilis laetitia, perit quodam modo mens humana, et fit divina? Hoc ipsum egregie illustrat Bernardus, lib. de diligendo Deo, c. 10. Ibi enim praelocutus de perfecta charitate, quam in solis beatis perfectam esse postea declarat, virtutem illius ac naturam exponit in hunc modum: Sic affici, Deificari est. Quomodo stilla aquae modicae multo infusa vino deficere a se tota videtur, dum et saporem vini 0093D induit et colorem; et quomodo ferrum ignitum et candens ignis simillimum fit, pristina propriaque forma exutum; et quomodo solis luce perfusus aer in eamdem transformatur luminis claritatem, adeo ut non tam illuminatus, quam ipsum lumen esse videatur: sic omnem tunc in sanctis humanam affectionem quodam ineffabili modo necesse erit a semetipsa liquescere, atque in Dei penitus transfundi voluptatem. Alioquin quomodo omnia in omnibus erit Deus, Si In Homine De Homine Quidquam Supererit? Manebit substantia, sed in alia forma, alia gloria, aliaque potentia. Eamdem hominis, ut ita dicam, deificationem Maximus Martyr, cap. 26, de Theologicis, cap. 20, divinis verbis sic expressit: Naturam communicata sibi cognitione vacuatam homo 0094A factum Dei Verbum cognitione rursus implevit; et hanc ad immutabilitatem corroborans, non natura, sed qualitate divinam effecit, perpetuo illam proprio signans spiritu, ac tamquam aquam vini qualitate ad vim ac firmitatem temperans. Nam ideo revera factus est homo, ut gratia nos constituat deos. Neque ignorari voluit Hilarius qua ratione corpori nostro, salva ipsius naturae veritate, naturam divinitatis invehendam diceret. Quippe in Psal. CXVIII, lit. 17, num. 12, mentem suam explicat his verbis: Faciem Domini ad illuminationem suam Propheta orat. Ex majestate enim et vultu videntis nos Dei lumen accipimus, et deflexus in nos misericordiae suae vultus ad gratiam spiritalis virtutis irradiat. Vel certe cum judicii die aderit, cum visibilis in gloria paternae majestatis assistet; tunc nos 0094B faciei suae lumine illuminabit. Ut enim quaedam metalla atque gemmae Naturae Suae fulgorem in ea, quae sibi proxima sunt, refundunt, et aemulantem speciem ex vicina sui specie praestant; et ut Moyses ex contemplatione gloriae Dei lumen accepit, ita ut honorem gloriae suae contemplari populus non posset: sic et Propheta servum se Dei confitens illuminari precutur, et conformis, secundum Apostolum, effici gloriae Dei.

193. Haec qui perpenderit, nullum patietur scandalum, cum apud Hilarium variis in locis leget, Christum secundum assumptum hominem in forma, in natura, in genere naturae, in unitate naturae Dei per gloriam exsistere, ut in ipso Deus et homo jam ambo unum sint; vel quod idem est, eum per resurrectionis gloriam nasci ad id quod ante tempora erat, 0094C sed quod in tempore totum non erat, item, gigni ad id quod suum fuit, gigni ad perfectum Dei filium, et pennas suas sumere, in Spiritum evolare, in spiritalem redire naturam, totum Deum fieri (In Psal. LIV, num. 7; l. XI de Trinit., n. 41) . Haec enim omnia cum tantum sonent plenam atque perfectam, quantum homini licet, cum Deo consensionem; illibata humanae naturae veritate ab eo dicta sunt. Hanc autem consensionem in eo praesertim constituit, ut corruptionis; mortalitatis et infirmitatis loco succedant incorruptio, immortalitas, virtus ac splendor aeternae claritatis; divinae prorsus, non humanae naturae proprietates. Quas ut obtinet quisque ex naturae divinae consortio, ita etiam obtinuisset Christus homo statim ut a Verbo assumptus est, nisi Verbum naturae suae virtutem ob 0094D dispensationis mysterium cohibuisset. Sed hoc expleto, laxata (ut ita dicam) naturae divinae virtus humanam longe inferiorem ita superavit, ut penitus intra ipsam absorpta, hoc est, praedictis proprietatibus divinis circumvestita, nihil prae se nisi divinum tulerit. Tum caeteri homines, cum propter societatem carnis cum Christo conjuncti sint, ab eo in se ipsos circumfluentes excipient divinas illas qualitates: quibus efficietur, ut et ipsi gloriae Christi conformes fiant, et sic Deus sit omnia in omnibus. Haec tota est Hilarii de gloria Christi hominumque doctrina, catholicae fidei nihil repugnans, et si singularibus loquendi modis enuntiata.

194. Quanquam non obscure significat, sese ad hos 0095A loquendi modos Scripturarum auctoritate impulsum, ac praesertim cum verbis Joan. XIII, 32: Deus honorificavit eum in se, tum his Phil. II, 11: Dominus Jesus in gloria Dei Patris, ex quibus lib. IX de Trin., n. 42, hoc conficit argumentum: Quem enim in sese Pater glorificavit, in ejus gloria confitendus est: et qui in Patris gloria confitendus est, et quem in se Pater glorificavit, in his sine dubio intelligendus est esse, quibus Pater est; cum et in se eum glorificaverit, et in gloria ejus sit confitendus. Non enim hic tantummodo in gloria Dei est, sed in gloria Dei Patris est; neque glorificavit gloria exteriore, sed glorificavit In Sese. In eam eum quae sua est, gloriam resumendo, et eam gloriam quam apud eum habuit, eum et apud se glorificat et in sese. Et quasi vim hujus sententiae, Deus honorificavit eum 0095B in se nondum satis expressisset, hanc rursum, n. 42, sic explicat: In se enim Deus glorificavit, id est, in ea natura qua Deus est quod est, ut sit Deus omnia in omnibus. Similia sunt quae ex aliis Joan. XVII, 3, verbis deducit in eodem lib., n. 39, ubi ait: Glorifica vero me apud te, non idem est quod Glorifica me. Non enim semetipsum glorificari tantum ita, ut sibi aliquid sit proprium gloriae, rogat; sed apud semetipsum Patrem glorificari ab eo precatur, etc. Ex aliis verbis Pauli, v. g. Resurget corpus spiritale, Absorpta est mors, ut sit Deus omnia in omnibus, et similibus expressae sunt Hilarii de Gloria Christi hominumve locutiones.