Tractatus Psalmi.

1. Titulus a LXX additus, de quo psalmum intelligendum indicet.—Vers. 1-7. Et huic quoque psalmo addendam hanc Septuaginta superscriptionem putaverunt: Psalmus David in Goliam; cum neque in hebraicis libris reperiatur, neque translatores alii quidquam aliud quam simplicem titulum praescripserint, id est, David. Quod non sine spiritali ratione effectum 0844A fuisse psalmi ipsius textu docetur: nihilque hic psalmus proprium habet, quod ad gratulationem perempti Goliae possit referri, cum magis illic et gestis et tempori multa contraria sint. Cum enim dicitur: Subjiciens populum meum sub me, numquid tum David rex erat? aut quis tum ei populus subjectus est, si allophylorum ( subaud. populus) non erat suus? Sed ne ipse quidem Israel, Saul adhuc regnante, poterat esse subjectus. Deinde et illud: Domine, inclina coelos tuos, et descende; tange montes, et fumigabunt; corusca coruscationes, et dissipabis eos, quae esse intelligetur ob humani belli tempus oratio? Aut cum secundum titulum Golia esset occisus, quid sibi hae preces volunt: Eripe me, et libera me de aquis multis, et de manu filiorum 0844B alienorum? Aut cum rex tantum unus in Israel esset; quid est istud quod dicitur, V. 10: Qui das salutem regibus? Numerus plurium intelligentiam ejus temporis, quo unus tantum habebatur, excludit. Sed cum nec in hebraeis libris ita sit, neque translatores caeteri horum aliquid addiderint; intelligimus septuaginta hos seniores sensum nobis spiritalis scientiae reliquisse: ut in David et Golia bellum praefiguratum esse satanae Dominique sciremus; cum quando neque 611 superscriptio exstaret in libris, neque rebus gestis prophetiae sermo concineret.

2. An ipsius David, an de David sint psalmi, latinus sermo non exprimit. Psalmus hic de Christo.—Affert autem plerumque nobis difficultatem intelligentiae ratio latinitatis, quae nominibus pronomina non 0844C est solita praeponere: ut in David nomine accidit. Cessante enim pronomine, incertum est utrum in illum, aut per illum psalmus exstiterit. Cum enim scribitur psalmus David; utrum ab illo dictus sit, aut propter illum, ambiguum facit nominis sola praescriptio. Graecitas vero cum per David psalmum scriptum esse significat, ita titulum inscribit, ψαλμὸς τοῦ Δαβὶδ· at vero cum de David vult psalmum qui sit scriptus intelligi, ita superscribit, τῷ Δαβὶδ· discernens per utriusque pronominis propriam significationem, utrum David scripti psalmi auctor, an causa sit: ut superscriptio psalmi istius continet, τῷ Δαβὶδ, ita enim habet, id est, quod propter eum vel illi potius, quam ab eo scriptus sit. Ex qua etiam psalmi superscriptione monstratur, in eum hominem, quem Dominus 0844D assumpsit in eo nascens, et quem David saepissime nominari docuimus, psalmum hunc Spiritus virtute et Prophetae ore cantatum.

3. Benedictus Dominus Deus meus, qui docet manus meas in bellum, et digitos meos in praelium. Si ob id gratulationi interfecti Goliae deputatur hic psalmus, quia dictum est, Qui docet manus meas in bellum; accipiant exemplum hoc personae potius Domini convenire. Nam in septimo decimo psalmo, qui totus ex persona Domini consistit, id ipsum dictum 0845A ita meminimus: Qui doces manus meas in praelium, et posuisti ut arcum aereum brachia mea (Ps. XVII, 35) . Quod autem nihil in illum David referri possit, in omni quidem psalmo, sed maxime his dictis docetur: Audivit de templo sancto suo vocem meam, et clamor meus in conspectu ejus introivit in aures ejus. Et commota est et contremuit terra, et fundamenta montium conturbata sunt (Ibid. 7, 8) . Et illud: Clamaverunt, nec erat qui salvos faceret, ad Dominum, nec exaudivit eos. Et comminuam illos ut pulverem ante faciem venti, ut lutum platearunt delebo eos. Eripies me de contradictionibus populi, constitues me in caput gentium. Populus quem non cognovi servivit mihi, ad auditum auris obaudivit mihi (Ibid. 42 et seqq.) . Rebus ipsis inepta eorum intelligentia coarguitur, qui haec David de se ipso 0845B dixisse contendunt: cum omnia in eum hominem, quem Dominus in eo natus assumpsit, secundum spiritalem rationem et gesta conveniant.

4. Christus ut ad bellum passionis instructus.—Manus igitur ejus edoctae ad bellum sunt, cum saeculum vincit: Ego enim, ait, vici mundum (Joan. XVI, 33) : cum extensus in crucem invictissimis armis ipsius passionis instruitur: Et posuisti, inquit, ut arcum aereum brachia mea: cum de omnibus virtutibus ac potestatibus, in ipso se, trophaeo gloriosae crucis triumphat; et principatus et potestates enim traduxit cum fiducia triumphans eos in semetipso (Coloss. II, 15) : cum dissidentia inter se coelestia et terrena pacificat (Coloss. I, 20) : Et in ipso, 612 inquit, reconciliari omnia in eum, pacificans 0845C per sanguinem crucis suae sive quae in terra sunt, sive quae in coelis. Ad hoc igitur bellum manus ejus edoctae sunt, in quo arcus aerei certamine vincitur ( Hic videtur deesse mundus), dehonestatione potentes triumphantur, pace reconciliantur inimici. Sed post manuum bellum, succedit et digitorum praelium. Omnis enim in eo habitus et pugna passionis ostenditur. Manus enim extenduntur, et digiti configuntur in palmis: vetus scilicet chirographum, secundum Apostolum, delens, et affigens illud cruci (Coloss. II, 14) , etiam eas partes manuum commemorat in praelio, cum quibus omnia veterum criminum peccata confixa sunt.

5. Dehinc sequitur: Misericordia mea et refugium meum, susceptor meus et liberator meus es tu. Protector 0845D meus, et in ipso speravi. Carent ista difficultate. Omnia enim in Evangeliis ista gesta ab eo atque dicta sunt: ut honorem majestatis paternae per humilitatis nostrae 0846A confessionem, quorum habitum assumpserat, praedicaret.

6. Christi populus, non soli Judaei.—Illud autem quod ait: Subjiciens populum meum sub me, non ex persona unius. Judaici populi dictum existimandum est: cum universitatem Ecclesiae unum populum in psalmo alio nuncupaverit, dicens: Populus, quem non cognovi, servivit mihi (Psal. XVII. 45) . Quod autem etiam hic qui eum non cognovit suus sit, Evangelia docent, cum aiunt, In sua venit, et sui eum non receperunt. In mundo erat, et mundus per eum factus est, et mundus eum non cognovit (Joan. I, 11 et 10) . Sed ne forte hic populus, quem ( Hic desideratur non) cognovit et sibi servivit, non suus fuisse, quia non erat cognitus, existimetur; divina illa Moysi cantio errorem 0846B hunc omnem ambiguitatis excludit, dicens, Cum divisisset Excelsus gentes, statuit fines gentium secundum numerum angelorum suorum, et facta est portio Domini Jacob, funiculus haereditatis ejus Israel (Deut. XXXII, 8 et 9; vid. Tract. Ps. II, n. 31) . Israel iste in haereditatem aeternam fuerat electus: et ideo quia ille portio Domini erat, caeteri quasi incogniti habebantur, quia illi essent per privilegium portionis electi. Sui autem omnes; quia sibi quod sunt, tamquam auctori suo debent.

7. Christo quando, cur, et quatenus data omnia.—Subditi autem ei sunt, cum dicitur, Sicut dedisti ei potestatem omnis carnis, ut omne quod dedisti ei, det illi vitam aeternam (Joan. XVII, 2) : et illud, Omnia data sunt mihi in coelo et in terra (Matth. XXVIII, 18) . Data 0846C autem nondum ei primum, quia jam in mundo erat per quem mundus erat factus, qui gloriam repetit quam ante constitutionem mundi habuerat apud Patrem: sed data post hominis assumptionem; quia ita dictum est, Qui cum in forma Dei esset, formam servi accepit: propter quod exaltavit illum Deus, et donavit illi nomen, quod est super omne nomen (Philip. II, 7 et 9) . Quid ergo, vel cui donatur? Non ei utique, qui in forma Dei erat, donatur ut Dei forma sit; erat enim, et quia erat, jam non egebat hoc dono. Sed fuit causa donandi, quia qui in forma Dei erat, formam servi accepit; et se de forma Dei evacuans, formam servi 613 assumens, usque ad mortem obediens fuit. Obedientiae ergo illi, per quam habitus servilis assumitur, et ipsi habitui servili id donatur, ut 0846D quod erat esset: in forma scilicet Dei esset. Damnum enim ad detrimentum sui evacuatio formae Dei nescit; assumptioni potius servili formam Dei 0847A rursus acquirens. Ita neque Virtus in humilitatem, sese licet cohibens, defecit ex sese, cum quod erat est: et humilitas cohibita in sese Virtute suscepta, cum quod non erat esse coepit, profectum ejus quae a se non defecerat Virtutis accepit. Et haec quidem evangelici sacramenti, et humanae spei veritas est, humanam naturam corruptibilemque carnem per hujus gloriae demutationem in aeternam transformatam esse substantiam.

8. Dei notitia indignus homo. Deputari quid. Vanum est quidquid transitorium. Homo quatenus Deum cognoscat, aut ad quid deputetur.—Sed hujus tamquam difficillimi facti admirationem, et maximae ac pulcherrimae spei donum, etiam praesenti psalmo propheticus sermo testatur, dicens ad id quod dixerat: 0847B Subjiciens populum meum sub me; Domine, quid est homo, quia innotuisti ei; aut filius hominis, quod deputas eum? Homo vanitati similis factus est: dies ejus sicut umbra praetereunt. Non differenter in octavo quoque psalmo proclamat Spiritus sanctus: Quid est homo, quod memor es ejus, aut filius hominis, quoniam visitas eum? Confessio ista pulcherrima est, ut indignum se homo tanto munere ipse testetur. Et cum se indignum confitetur, gratiam ejus qui sibi haec largiatur extollit. Quod enim meritum hominis est, ut ei se cognoscibilem Deus praestet, ut incognoscibilis natura cognitioni nostrae sese ipsa submittat? Aut quae dignitas est filii hominis, ut deputetur? Deputatur autem, quidquid de eo in quo est in aliud destinatur. Rei naturam 0847C verborum virtus eloquitur. Homo vanitati similis effectus, et cujus dies tamquam umbra praetereunt, per indultam cognitionem Dei deputatur. Vanitas saeculum est, cujus habitus et forma tolletur. Deo enim inane est, quidquid quamvis exstet, tamen non ita subsistit ut maneat: et umbra quaecumque, etiamsi sit, tamen non est; quia cum fit, abeunte eo per quem efficiebatur eximitur. Homo itaque non umbra, sed umbrae similis; neque vanitas, sed similis vanitati per intercessionem mortis effectus; per indultam vero sibi cognitionem Dei deputatur. Et in quid deputetur, cognitio indulta testatur. Si enim cognitus fieri 614 Deus homini, nisi assumpto homine, non potuit; quia incognoscibilem cognoscere, nisi per naturam nostram, natura nostra non potuit; 0847D et per hanc cognitionem homo qui deputatur, necesse est ut in id deputetur, in quo Deum 0848A ipse cognovit, scilicet, ut conformis Deo fiat, quia haec sit deputatio cognitionis indultae.

9. Inimici fortissimi daemones. Montes iidem.—Et quia ex persona ejus hominis, quem Dominus assumpsit, haec omnis oratio est; scit cum quanta se dignitate Deus legibus mortis absolvat, et iniquorum manibus per gloriam resurrectionis abripiat, dicens: Domine, inclina coelos tuos, et descende; tange montes, et fumigabunt; corusca coruscationes, et dissipabis eos; emitte sagittas tuas, et conturbabis eos. Emittes manum tuam de alto. Simile his dictis psalmo cujus superius meminimus continetur: Et inclinavit coelum, et descendit (Ps. XVII, 10) , et carbones succensi sunt ab eo, et ignis a facie ejus exardescet, et adscendit fumus in ira ejus (Ibid., 9) . Misit sagittas, 0848B et dissipavit eos; et fulgura multiplicavit, et conturbavit eos (Ibid., 15) . Misit e summo, et accepit me, et assumpsit me de multitudine aquarum. Eripuit me de inimicis meis fortissimis (Ibid., 17, 18) . In eo autem quod fortissimos dixit, possumus intelligere quos dixerit; nempe de quibus Apostolus ait: Non est nobis pugna adversus carnem et sanguinem, sed adversus mundipotentes, adversus spiritales nequitias in coelestibus (Ephes. VI, 12) : satana ipso se in cor Judae, ut Dominum traderet, inserente (Luc. XXII, 3) . Sed et in hoc psalmo hoc contuendum est: Corusca coruscationes, et dissipabis eos; emitte sagittas tuas, et conturbabis eos. Non illos superius, de quibus ita memoraret, ostendit: quod necesse est ad montes hos referri, qui ad solum Dei tactum fumabunt. Et ne de 0848C terrenis istis montibus dictum existimemus, psalmo alio admonemur, cum dicitur, Ut quid suscepistis montes coagulatos? et quantum intelligi conceditur, montes interdum etiam diabolicas potestates, ut nunc in hoc loco, significari arbitramur: qui constitutiones divinae legis transgressi, tamquam ex lactis sinceritate, vitiosa coaguli corruptione coagulaverint. Et hos esse potentissimos inimicos suos psalmus anterior (XVII) locutus est.

10. Descensus Dei, et inclinatio coeli quid.—Descendit ergo Dominus inclinato coelo suo, non corporali motu, ut declinatum descendente eo coelum sit: sed per corporalem significationem spiritalis sensus instruitur, ut 615 cum Deo somnus, vigiliae, memoria, oblivio, discessus et accessus adscribitur; quia secundum meritorum nostrorum differentiam, unicuique 0848D nostrum aut dormiens aut vigilans, aut immemor aut recordans, aut desit aut adsit. Atque ita inclinatum 0849A descendente eo coelum est: quia cum descendente eo ad assumendum hominem famulatus coelestis adstiterit, Cum Maria evangelizatur, cum pastores aethereum coetum et sonum vident atque audiunt, cum post tentationem diaboli Angeli ministrant, cum ipse totus in forma licet servi, tamen in paternae majestatis virtute se gessit. Sic inclinatur coelum, cum ad terras coelestium Virtus ( scil. Dei Filius) honorque deducitur.

11. Diaboli potestas qui confracta, etsi maxima. Fumat, nondum totus uritur.—In eo autem quod tacti montes fumigant potius quam uruntur, cum tamen id indicet quod fumetur; deinde cum coruscantibus coruscationibus dissipantur potius quam illucescunt; tum quod emissis sagittis conturbantur magis quam 0849B configuntur: non sine maxima ratione spiritalis intelligentiae ita dicitur. Et quidem jam et alius psalmus his paria significat, cum ait: Praeparans montes in virtute tua, accinctus potentia (Psal. LXIV, 7) . Adventu enim Domini confracta et obtrita diaboli potestas est, cum fidei sanctorum hominum subjectus est: non quod non adhuc potentiae suae maximas habeat vires, sed per id quod utcumque subjectus est, praesentis subjectionis conditione ultioni et poenae legitimae praeparatur: ut nunc per hanc eamdem subjectionem virtute Dei tactus fumet, licet nondum totus uratur: sed per id quod interim fumare potuit, et uri posse noscendus est. Uritur non ille tantum, sed et omnes ejus. Non uni tantum praeparatus hic ignis est, Domino dicente: Abite in ignem aeternum, 0849C quem praeparavit Pater meus diabolo et angelis ejus (Matth. XXV, 41) . Hi ergo montes tacti a Domino fumabunt.

12. Dei doctrina dispergitur.—Dissipabuntur etiam per coruscatas coruscationes: lumen scilicet eorum de quibus dictum est: Vos estis lumen mundi (Matth. V, 14) , non ferentes. Domini namque adventus, tamquam fulgur ab oriente usque in occidentem apparens intelligetur (Matth. XXIV, 27) . Sed interim coruscationes multae sunt, id est, apostolicae praedicationes, et splendor doctrinae Dei, quae condensam illam et conspiratam daemonum virtutem coruscationis luce dispergit.

13. Fidelium doctrina a regno suo deturbatur.—Sagittae etiam emissae conturbabunt eos. Meminit 0849D eadem quoque prophetia et loco alio harum sagittarum: Sagittae, inquit, parvulorum factae sunt plagae 0850A eorum (Ps. LXIII, 8) : parvulorum, ut 616 Apostolus ait, malitia, non sensu (1 Cor. XIV, 20) . Horum igitur, id est, fidelium ad innocentiam renatorum verba, tamquam sagittae emissae; illos fumantes montes conturbabunt: cum regni coelestis beatitudo et aeternitas praedicetur, cum honor saeculi contemnatur, et Christi gloria speretur: cum luxus et ebrietas relinquatur, et corpus jejuniis purgetur; cum avaritia vincatur, et largitio exerceatur; cum Virgines corpus suum oderint; cum Viduae fuisse virgines maluissent; cum confessores vitam suam detestentur: cum mori martyribus sit optabile. Et hoc totum sagittae istae, id est, doctrinae et adhortationum verba praestiterint, quae emissae eos qui his adversabantur conturbant: cum cessante regno eorum, Christi 0850B regni exspectatio praedicatur.

14. Manus Dei Christus.—Sed et ex alto manus Domini emittitur. Manum autem Dei Dominum nostrum Jesum Christum significari in Spiritu, non obscura doctrina est. Per eum enim facta sunt omnia. Et scriptum legimus, Manus enim, inquit, mea auxiliabitur ei (Ps. LXXXVIII, 22) : quia per filium Dei homo assumptus, laqueis mortis et judicio iniquae damnationis per gloriam resurrectionis eripitur.

15. Aquae, populi perituri.—Sequitur enim: Eripe me de aquis multis. Aquas populos dici, usitata cognitio est (ut etiam per Esaiam dicentem (VIII, 7) docemur, Propter hoc ecce Dominus inducet super vos aquam fluvii validam et multam, et regem Assyriorum) , quorum virtus atque vita in abolendum finem 0850C exemplo aquae transfluentis elabitur. Ut hic idem Propheta ait: Perierunt sicut aqua praeterfluens (Psal. LVII, 8) : quia natura earum, cessante incremento maris in quod feruntur, eximitur. Et de manu iniqua filiorum alienorum. Dei enim esse destiterant, de quibus dictum est, Filii alieni inveteraverunt (Ps. XVII, 46) : et quibus dictum est, Vos e diabolo patre estis (Joan. VIII, 44) .

16. Dextera eorum qui iniqua.—Sed non solum filii alieni sunt, Dominum suum non recipiendo, sed etiam id quod sequitur, Vers. 8: Quorum os locutum est vanitatem. Vanitas oris et confessionis fuit illa, qua dictum est: Nos non habemus regem, nisi Caesarem (Joan., XIX, 15) . Regem enim saeculi, id est vanitatis, populus in regnum aeternum electus elegit. 0850D Et dextera eorum dextera iniquitatis. Iniqua dextera est, cum palmis caedit, cum virgis laniat, cum calamo 0851A collidit, cum coronam spineam coaptat, cum clavo manus ac pedes figit, cum fel aceto admiscet, cum omnia iniquitatis opera consummat.

17. Canticum novum, gentibus ob novam Dei notitiam.—Post quae potenter a Domino gesta atque perfecta, novo nobis gloriosae victoriae erit cantico concinendum. Ait enim, Vers. 9: Deus 617 canticum novum cantabo tibi, psalterio decachordo psallam tibi. Et quod hoc novum canticum sit, contuendum est. Plures autem novum canticum cantantes psalmi reperiuntur. Nonagesimus enim et quintus psalmus ita coepit: Cantate Domino canticum novum, cantate Domino omnis terra: et rursum, Annuntiate inter gentes gloriam ejus, in omni populo mirabilia ejus: et rursum, Commoveatur a facie ejus omnis terra, dicite 0851B in nationibus, Dominus regnabit. Hoc canticum novum, quod omnis terra cantat, quod jam non intra Judaeae limbos atque fines cognitio ejus, qui omnia creavit, esse celebratur; quod jam inter gentes gloria Dei invisibilis nuntiatur, quod omnes patriae gentium laudationem honoris debiti confitentur, quod in nationibus Deus regnaturus ostenditur. Novum hoc inter tot errores saeculi canticum est, et errantibus antea gentibus inopinatus hic hymnus est: per quem Deus invisibilis, incorporeus, aeternus, et justi judicii judex, et beatae aeternitatis rex esse cantatur.

18. Alterum ob mirabilem Christi resurrectionem.—Est et nonagesimus septimus psalmus canticum novum cantans: Cantate Domino canticum novum, 0851C quia mirabilia fecit Dominus. Sed nescio an idcirco sit cantico novo cantandum, quia mirabilia Deus fecit. Olim coelum pulcherrimum atque immobile manet, olim in eo astra indefessis officiorum suorum cursibus perseverant, olim tempora alterno et indemutabili recursu temperantur, olim terra annuis fructibus dives est, olim homo maxime mirabile opus Dei nascitur: et si nihil postea Deus mirabile cum haec creavit adjecit, quaero quod novum canticum ob mirabilia facta cantandum sit. Et non diu nos psalmus patitur errare. Ob quae enim mirabilia novum canticum cantaret, ostendit dicens: Liberavit eum dextera ejus et brachium sanctum ejus. Notum fecit Dominus salutare suum ante conspectum gentium (Psal. XCVII, 1 et 2) . Hoc novum canticum est, hoc mirabile 0851D Dei est: quod liberavit eum dextera ejus, quod sibi ipsi salutem virtus sua tribuit. Potestatem enim, inquit, habeo animam meam ponendi, et potestatem habeo animam meam resumendi (Joan. X, 18) . Non externo eguit unigenitus Dei filius ad salvandum hominem, in quo nasci voluit, auxilio, et ( f. sed) in gloria paternae majestatis manens sua in se usus est potestate: per quam resurrectionis gloriam salutare suum notum gentibus fecit, cum in eo natura suae carnem in aeternae salutis substantiam transformatam esse cognoscunt.

0852A 19. Aliud ob indultam sanctis judicandi potestatem.—Cantat et centesimus quadragesimus nonus psalmus canticum novum. Et cur sit hoc canticum novum, mox Propheta subjecit, dicens, Exaltabit mansuetos in salutem. Exsultabunt sancti in gloria, laetabuntur in cubilibus suis. Et exsultationes Dei in gutture eorum, et gladii bis acuti in manibus eorum, 618 ad faciendam vindictam in nationibus, increpationes in populis, ad alligandos reges eorum in manicis et compedibus, et nobiles eorum in vinculis ferreis; ut faciant in his judicium conscriptum, gloria haec est omnibus sanctis ejus (Ps. CXLIX, 4 et seqq.) . Hoc canticum novum est, Dei sanctos judicii aeterni sumere potestatem. Sancti enim, secundum Apostolum, mundum judicabunt (I Cor. VI, 2) . Hoc igitur novum cantatur a 0852B nobis, ultio in nationes, arguitio in populos, manicae et compedes regum, et nobilium vincula ferrea, et conscripti in eos judicii sententia.

20. Psalterium decachordum. Reges regni Dei consortes.—Quod etiam in hujus psalmi novo cantico simile cantatur: Deus cantionem novam cantabo tibi, in psalterio decachordo psallam tibi, qui das salutem regibus. In decachordo igitur psalterio, id est, vel quod decem chordarum illud psalterium sit, vel quod decem verborum organo atque gestis cantio nova ista cantatur: vel quod homo ipse decem quibusdam chordis manibus ac pedibus extentus, perfectus spiritalium operum suorum gestu motuque sic psallat, ut cantionem novam hanc cantet. Vers 10. Qui das salutem regibus: regibus quibus dictum est, Venite, 0852C benedicti Patris mei, possidete praeparatum vobis regnum a constitutione mundi (Matth. XXV, 34) : qui nobiles ligabunt, qui reges manicis et compedibus constringent, qui judicabunt, arguent, vindicabunt.

21. Christi liberatio, salus regum.—Et quomodo salus regibus detur, ostendit: Qui, inquit, liberas David servum tuum: eum nempe David, de quo hic idem liber ex persona Dei patris alio psalmo prophetat: Posui adjutorium super potentem, et exaltavi electum de plebe mea. Inveni David servum meum, oleo sancto meo unxi eum. Manus enim mea auxiliabitur ei. Ipse invocabit, Pater meus es tu, Deus meus, susceptor salutis meae. Et ego primogenitum ponam eum, excelsum super omnes reges terrae. Et sedes ejus sicut 0852D sol in conspectu meo, et sicut luna perfecta in aeternum et testis in coelo fidelis (Ps. LXXXVIII, 20 et seqq.) . Et rursum in psalmo eodem ex persona ejus ad Patrem: Sicut jurasti David in veritate tua, memor esto Domine opprobrii servi tui, quod continui in sinu meo multarum gentium. Quod exprobraverunt inimici tui Domine, quod exprobraverunt commutationem Christi tui (Ibid, 50 et seqq.) . Opprobria multarum gentium in sinum suum David hic unus excepit. Ipse enim peccata nostra suscepit, et infirmitates nostras portavit; livore ejus nos sanati sumus (Esa. LIII, 5) . Ita dum hic David liberatur, 0853A et legi mortis eximitur, salus quoque regibus datur. Ipse est enim primogenitus ex mortuis (Coloss. I, 18) . Et ut in Adam omnes morimur, ita et in Christo omnes resurgemus. (I Cor. VIII, 22.) Liberatio ergo ejus, salus regum est. Regnabunt enim conformes gloriae suae, per assumptam ab eo naturae nostrae conjunctionem, rursum omnes in naturae ejus communione mansuri.

619 22. Eripitur ergo hic David de gladio malignorum. Spiritum enim Jesus posuit cum voluit: nec exspectavit ut animam impressum vulnus emitteret. Jus animae ejus manus irreligiosa non habuit. Ait enim, De gladio maligno erue me. Quamquam enim exanimis jam corporis latus miles transfoderit (Joan. XIX, 34) , usus est ministerio saevitiae: caeterum potestas 0853B spiritus emittendi, causam violandae in se animae non reliquit.

23. Falsae felicitatis opinio reprobatur.—Consummat deinde cantionem novam novae confessionis hymno, terrena judicia et saecularium bonorum gaudia falsa condemnans, cum ait: Quorum os locutum est vanitatem, et dextera eorum dextera iniquitatis; Vers. 12-15: Quorum filii sicut novella plantatio stabilita in juventute sua. Filiae eorum compositae, circumornatae quomodo similitudo templi. Et promptuaria eorum plena, eructantia ex hoc in illud. Oves eorum fetosae, abundantes in egressibus suis: boves eorum crassae. Non est ruina maceriae, neque transitus, neque clamor in plateis eorum. Beatum dixerunt populum cui haec sunt: beatus populus cujus Dominus 0853C Deus ejus. Et haec sunt, quantum arbitror, hujus saeculi bona communi universorum beata judicio, res saeculi loqui atque agere, rapere aut emere honores, sub pretio falso ditescere, gloriari in adultae aetatis liberis, quorum efflorescentes anni novellae exsultationis firmitate confidant, optare speciosi corporis filias, atque eas in modum templi damno inutili pecuniae ingentis ornare, multiplicatis horrea fructibus rumpere, quae congestas opes in promptuaria alia angusta his quae in se conduntur eructent, geminatis quoque oves fetibus velle, quas egressas nullus ferae occursus imminuat, delectari boum suorum sagina, circumsepta etiam domorum firma praebere, ne transeundi per ea cuiquam sit potestas; non flere, non lugere, non gemere, sed prospero felicitatis 0853D suae cursu nulla adversae calamitatis molestia impediri. Beatum hunc populum cui haec essent dixerunt: sed Propheta scit falsam esse hujus beatitudinis opinionem. Quid enim haec tot et tanta saeculi bona ad vitam, quae morte intercipienda esset, acquirent? Et ideo qui populus beatus esset, ostendit dicens, Beatus populus cujus Dominus Deus ejus. Deus ille Dominus, qui cum superiora haec terrena praestiterit, 0854A aeternitatem tamen illis qui his recte utentur impertiet: qui cohaeredes nos Filii sui in ipso ante constitutionem saeculi elegit, qui erit Deus omnia in omnibus: ipsi gloria, laus, honor, virtus, imperium Patri in Filio, Filio in Patre et in Spiritu Sancto, et nunc et semper et in omnia saecula saeculorum. Amen.