Monitum.

Postquam praefationis initio susceptae a se Anecdotorum vulgationis cum occasionem tum utilitatem memoravit, sic progreditur vir eruditissimus de Levis: Exordiar, de S. Eusebio Vercellensi episcopo hujus nominis primo (Malleus Arianorum appellatus) confessionem fidei adversus Arianos luci mandandam statui, quam fidei formulam tribus in foliis membranaceis pertinentibus jam ad perinsigne monasterium Sanctorum Michaelis, et Januarii martyris de Lucedio reperi, et exscribi curavi. Quod monasterium conditum fuit saeculo septimo, ut suo loco videre est, et sub speciali tutela episcoporum Vercellensium. Quos autem Vercellensis Ecclesiae S. antistites saeculo forsan octavo regimen hujus monasterii sumpsisse, et retinuisse usque ad S. Bonomium vita functum 1026, III kal. Septembris. Verum quidem est, quod nemo, quem sciam ex recentioribus huic sancto Vercellensi episcopo Eusebio inscripsit aliam confessionem adversus Arianos, quam illam vulgariter appellatam Symbolum quicumque, de quo scribunt Joannes Stephanus Ferrerius Vercellensis Praesul, P. Corbellini, Marcus Aurelius Cusanus, aliique. Sed si attente perpendimus quae S. doctor scripsit cum S. Athanasio ad Antiochenos, non possumus huic opinioni consensum praebere adeoque Symbolum quicumque conflatum posterioribus saeculis judicandum duxerunt permulti, quibus libenter assentimus. Opus de Unitate Trinitatis scripsisse S. Eusebium tradit laudatus episcopus Ferrerius fide unius Codicis in Vaticana Bibliotheca existentis, quem sequitur Hyacinthus Galizia Vite de' Santi, tom. I, p. 177, scribens exemplar hujus operis in Bibliotheca Pp. Oratorii S. Philippi Nerii Taurini asservari ex dono abbatis Laurentii Scoti. Quod exemplar vidi anno 1762, ex quo aliud transcribere curaveram. Quo exscripto didici alium librum scripsisse de optimo genere interpretandi sacram Scripturam super illa verba: Ex Aegypto vocavi filium meum, ut in fine libri V legitur post professionem Arianorum. Consultis tamen hisce quinque libris, seu opere de Unitate Trinitatis cum operibus S. Athanasii reperi hos libros, seu opus Faustino presbytero attributum, etsi diverso ordine quam in editis distributum sit. Perscrutatus etiam fui maxima cum diligentia si quae in hoc opere adessent, quae nobis certum auctorem indicarent, et maxime in epistola Augustae Flaccillae data, qua opus suum dicavit; nihil tamen inveni, nisi variantes plures lectiones, et post 0955 Professionem Arianam, quae hic in quinto libro exstat, reperiuntur plura inedita, inter quae, ut jam dixi, memorat suum librum de optimo genere interpretandi sacram Scripturam. Num vero hoc opus a S. Eusebio conscriptum sit a multis sapientissimis viris dubitatum fuit, inter quos non est omittendus cl. F. Joannes Baptista Audifredi ex Ordine Praed. Casanatensis bibliothecae praefectus, qui cum eum rogavissem, jam ab anno 1771, ut sua pervigili cura perscrutaretur in Vaticana hunc codicem, mihi sua epistola de die 29 novembris 1776, responsum dedit in codice sign. 1319, p. 253, exstare opus . . . S. Eusebii episcopi incipit liber de Unitate Trinitatis. Initium operis hisce verbis incipit: Tu unus Pater, et Filius, et S. Spiritus, qui unitatem, deitatem nobis declarasti, etc., explicit quatuor libris. Liber ultimus finit his verbis: Unita est eorum operatio in factura, et sequitur immediate: Explicit liber quartus. Incipit liber de professione Catholica, et immediate alter liber De professione impia Arianorum qui finit hisce verbis: Si aures surdae sunt caeterorum, etc., in qua sua epistola non dubitavit affirmare Faustini presbyteri non esse, sed potius S. Eusebii. Quinimmo in alia sua epistola de die 13 junii 1778 epistolam, seu libellum de Canonibus Evangeliorum, qui legitur in pluribus editionibus S. Scripturae, esse ejusdem auctoris affirmavit, etiamsi pluribus S. Scripturae editionibus Graece tantum haec legatur: tandem observavit in editione Orthodoxographorum hanc epistolam exstare Graece et Latine scriptam ex veteri versione Latina, et in linguam Latinam in tomo VI Bibliothecae Grecae Fabricii, quae quidem omnia maturiori consilio tractanda erunt, ut veritas oriatur. Nam etiamsi hisce observationibus perpensis exemplar Taurinensis Congregationis S. Philippi Nerii reperissem conforme quoad substantiam, cum tamen siluisset, num codex ille Vaticanae Bibliothecae sit in membrana conscriptus necne, siluisset characterum formam, et codicis aetatem reticuisset, mihi visum hic fuit utendum non esse hujusce operis auctoritate, ad ostendendam doctrinae unitatem S. Eusebii adversus Arianos in hac confessione a nobis edenda, neque etiam opportunum edere ea omnia, quae inedita reperta sunt in hoc opere Faustino attributo. Quanti sit facienda confessio fidei hujus nostri S. doctoris Eusebii, lectorem remitto ad praefatiunculam appositam ante textum, et ad parva commentaria super ipsam confessionem facta, in quibus certa et evidentiora argumenta habentur de vero auctore hujusce symboli, deque vera suae fidei professione, et catholico dogmate, ita ut lectorem a consilio, et sententia mea discessurum non credo hisce omnibus perpensis. Nam in illis quam consona sit doctrina S. Eusebii illae S. Athanasii Alexandriae, reliquorum sanctorum Patrum, probatum est. Quas vero peculiares sententias protulerit S. Eusebius et conformes sacrae Scripturae, antiquis Patribus, et conciliis demonstratum in illis fuit. Hisce sic editis habebit lector nova argumenta ad Arianorum haeresim confutanda, novas circumstantias ad illustrandam historiam illius temporis.