Patrologiae Cursus Completus
Elenchus Operum Quae In Hac Posterioris Tomi Parte Continentur.
Elenchus Operum Quae In Hac Posterioris Tomi Parte Continentur.
Praefatio In Hunc Secundum Tomum.
Praefatio In Hunc Secundum Tomum.
In Tres Libros De Officiis Admonitio.
In Tres Libros De Officiis Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Officiis Ministrorum Libri Tres
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Officiis Ministrorum Libri Tres
Admonitio In Libros Sequentes, Ubi Et De Virginum Sacrarum Origine Disseritur.
Admonitio In Libros Sequentes, Ubi Et De Virginum Sacrarum Origine Disseritur.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Virginibus Ad Marcellinam Sororem Suam Libri Tres .
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Virginibus Ad Marcellinam Sororem Suam Libri Tres .
In Librum De Viduis Admonitio, Ubi Et De Sanctorum Invocatione Nonnihil Delibatur.
In Librum De Viduis Admonitio, Ubi Et De Sanctorum Invocatione Nonnihil Delibatur.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Viduis Liber Unus .
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Viduis Liber Unus .
In Librum De Virginitate Admonitio.
In Librum De Virginitate Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Virginitate Liber Unus .
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Virginitate Liber Unus .
In Librum De Institutione Virginis Admonitio.
In Librum De Institutione Virginis Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Institutione Virginis Et S. Mariae Virginitate Perpetua Ad Eusebium. Liber Unus .
In Exhortationem Virginitatis Admonitio.
In Exhortationem Virginitatis Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Exhortatio Virginitatis, Liber Unus .
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Exhortatio Virginitatis, Liber Unus .
In Librum De Lapsu Virginis Consecratae Admonitio.
In Librum De Lapsu Virginis Consecratae Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Lapsu Virginis Consecratae Liber Unus.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Lapsu Virginis Consecratae Liber Unus.
In Librum De Mysteriis Admonitio, Qua Et Idem Liber Ambrosio Asseritur.
In Librum De Mysteriis Admonitio, Qua Et Idem Liber Ambrosio Asseritur.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Mysteriis Liber Unus .
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Mysteriis Liber Unus .
In Libros De Sacramentis Praefatio, Ubi De Ejusdem Operis Auctore Disceptatur.
In Libros De Sacramentis Praefatio, Ubi De Ejusdem Operis Auctore Disceptatur.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Sacramentis Libri Sex.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Sacramentis Libri Sex.
In Libros De Poenitentia Admonitio.
In Libros De Poenitentia Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Poenitentia, Libri Duo .
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Poenitentia, Libri Duo .
In Libros De Fide Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Fide Ad Gratianum Augustum Libri Quinque
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Fide Ad Gratianum Augustum Libri Quinque
In Libros De Spiritu Sancto Admonitio.
In Libros De Spiritu Sancto Admonitio.
Sancti Ambrosii, Mediolanensis Episcopi, De Spiritu Sancto Libri Tres , Ad Gratianum Augustum.
Sancti Ambrosii, Mediolanensis Episcopi, De Spiritu Sancto Libri Tres , Ad Gratianum Augustum.
In Lib. De Incarnationis Dominicae Sacramento Admonitio.
In Lib. De Incarnationis Dominicae Sacramento Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Incarnationis Dominicae Sacramento Liber Unus .
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Incarnationis Dominicae Sacramento Liber Unus .
Fragmentum Ambrosianum Ex Theodoreto Desumptum, Polymorphi Dialogo II.
Fragmentum Ambrosianum Ex Theodoreto Desumptum, Polymorphi Dialogo II.
In Epistolas Sancti Ambrosii Novo Ordine Distributas Admonitio.
In Epistolas Sancti Ambrosii Novo Ordine Distributas Admonitio.
Ordo Epistolarum Secundum Temporum Rationem Distributarum Asseritur.
Ordo Epistolarum Secundum Temporum Rationem Distributarum Asseritur.
Ordo Novus Epistolarum S. Ambrosii Cum Antea Vulgatis Comparatus.
Ordo Novus Epistolarum S. Ambrosii Cum Antea Vulgatis Comparatus.
Ordo Romanae Editionis Cum Veteribus Et Hac Nova Editione Comparatus.
Ordo Romanae Editionis Cum Veteribus Et Hac Nova Editione Comparatus.
Ordo Veterum Editionum Cum Romana Et Hac Nova Editione Comparatus.
Ordo Veterum Editionum Cum Romana Et Hac Nova Editione Comparatus.
Epistolarum Index Alphabeticus.
Epistolarum Index Alphabeticus.
Prima Classis.
751 Gratiani Ad Ambrosium Epistola .
Ambrosio religioso sacerdoti omnipotentis Dei Gratianus Augustus.
Ambrosius episcopus Anysio fratri.
Ambrosius episcopus beatissimo principi, et christianissimo imperatori Valentiniano.
Ambrosius episcopus beatissimo principi, et clementissimo imperatori Valentiniano augusto.
Sermo Contra Auxentium De Basilicis Tradendis.
Ambrosius Valentiniano Imperatori.
Ambrosius Simpliciano salutem.
Ambrosius Simpliciano salutem.
Ambrosius Theodosio imperatori.
Epistola De Causa Bonosi Ex Capuanae Synodi Decreto Judicanda.
Secunda Classis.
Ambrosius Simpliciano salutem.
Ambrosius Simpliciano salutem.
Ambrosius Segatio et Delphino episcopis.
In Libros Duos De Excessu Fratris Satyri Admonitio.
In Libros Duos De Excessu Fratris Satyri Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Excessu Fratris Sui Satyri Libri Duo .
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Excessu Fratris Sui Satyri Libri Duo .
Liber Secundus. De Fide Resurrectionis.
In Consolat. De Obitu Valentiniani Admonitio.
In Consolat. De Obitu Valentiniani Admonitio.
Sancti Ambrosii, Mediolanensis Episcopi, De Obitu Valentiniani Consolatio .
Sancti Ambrosii, Mediolanensis Episcopi, De Obitu Valentiniani Consolatio .
In Orat. De Obitu Theodosii Imp. Admonitio.
In Orat. De Obitu Theodosii Imp. Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Obitu Theodosii Oratio .
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Obitu Theodosii Oratio .
In Hymnos Sancti Ambrosii Admonitio.
In Hymnos Sancti Ambrosii Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Hymni.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Hymni.
Elenchus Manuscriptorum Atque Editorum Codicum Ad Quos Exacta Et Emendata Sunt Sancti Ambrosii Opera, Quae In Hoc Secundo Volumine Continentur.
Libri Tres De Officiis. Recensiti sunt ad mss.:
Libri Tres De Virginibus. Castigati sunt ad mss.:
Liber De Viduis. Emendatus est ad mss.:
Liber De Institutione Virginis. Recensitus est ad mss.:
Exhortatio Virginitatis. Emendata est ad mss.:
Liber De Lapsu Virginis Consecratae. Correctus fuit ad mss.:
Liber De Mysteriis. Collatus fuit cum mss.:
Libri Duo De Poenitentia. Recensiti sunt ex mss.:
Libri De Fide Ad Gratianum. Emendati sunt ad mss.:
Libri Tres De Spiritu Sancto. Recogniti sunt ad mss.:
Liber De Incarnatione Dominica. Collatus fuit cum mss.:
Liber Epistolarum. Expurgatus est ad mss.:
Liber De Excessu Satyri. Recognitus est ad mss.:
Oratio De Obitu Valentiniani. Recensita est ad mss.:
Oratio De Obitu Theodosii. Castigata est ad mss.:
Index Rerum Et Sententiarum.
Index Verborum, Sententiarum, Dogmatum Difficiliorum, Rituum Veterum, Etc. Quae In Notis Explicantur.
Index Rerum Quae In Hac Posterioris Tomi Parte Continentur.
Index Rerum Quae In Hac Posterioris Tomi Parte Continentur.
De Officiis Ministrorum Libri Tres.
De Institutione Virginis Liber Unus.
De Exhortatione Virginitatis Liber Unus.
De Lapsu Virginis Consecratae Liber.
De Incarnationis Dominicae Sacramento
Epistolae In Duas Classes Distributae.
Caput XXII.
Honestatem amici causa non deserendam; si tamen adversus amicum testimonium dicendum fuerit, cautionem adhibendam. Inter amicos quis candor in aperiendo pectore, quae generositas in patiendo, quae in arguendo libertas requiratur? Amicitiam virtutum custodem esse, nec nisi in similium morum hominibus inveniri. Eamdem in corripiendo mitem, atque a propriis commodis alienam esse oportere; et inde quam rari divitibus veri amici! Quanta amicitiae dignitas; quae quo major, eo detestabilior amici perfidia, ut Judae atque amicorum Job exemplis cognoscitur.
0180B 125. Nihil igitur praeferendum honestati, quae tamen ne amicitiae studio praetereatur, etiam hoc Scriptura admonet de amicitia. Sunt enim pleraeque philosophorum quaestiones: utrum amici causa quisquam contra patriam sentire necne debeat, ut 3amico obediat? Utrum oporteat ut fidem deserat, dum indulget atque intendit amici commoditatibus?
126. Et Scriptura quidem ait: Clava, et gladius, et sagitta ferrata, sic homo est testimonium dans falsum adversus amicum suum (Prov. XXV, 18) . Sed considera quid astruat. Non testimonium reprehendit dictum in amicum, sed falsum testimonium. Quid enim si Dei causa, quid si patriae cogatur aliquis dicere testimonium? Numquid praeponderare debet amicitia religioni, praeponderare charitati civium? 0180C 139 In his tamen ipsis rebus requirenda est veritas testimonii; ne amicus appetatur amici perfidia, cujus fide absolvi debeat. Amicus itaque neque noxio gratificari debet, neque innocenti insidiari.
127. Sane si necesse sit dicere testimonium, si quid in amico vitii cognoverit, corripere occulte; si non audierit, corripere palam. Sunt enim bonae correptiones, et plerumque meliores quam tacita amicitia. Et si laedi se putat amicus, tu tamen corripe; et si amaritudo correctionis animum ejus vulneret, tu tamen corripe, ne verearis: Tolerabilia sunt enim amici vulnera, quam adulantium oscula (Prov. XXVII, 6) . Errantem igitur amicum corripe, innocentem amicum ne deseras. Constans enim debet esse amicitia, perseverare in affectu; 0180D non puerili modo amicos mutare vaga quadam debemus sententia.
128. Aperi pectus tuum amico, ut fidelis sit tibi 0181A et capias ex eo vitae tua jucunditatem. Fidelis enim amicus medicamentum est vitae, et immortalitatis gratia (Eccli. VI, 16) , Defer amico ut aequali, nec te pudeat ut praevenias amicum officio; amicitia enim nescit superbiam. Ideo enim Sapiens dicit: Amicum salutare non erubescas (Eccli. XXII, 31) . Nec deseras amicum in necessitate, nec derelinquas eum, neque destituas; quoniam amicitia vitae adjumentum est. Ideo onera nostra portemus, sicut Apostolus docuit (Galat. VI, 2) ; dicit enim his quos ejusdem corporis complexa est charitas. Etenim si amici secundae res amicos adjuvant, cur non et in adversis amici rebus amicorum adjumentum suppetat? Juvemus consilio, conferamus studia, compatiamur affectu.
0181B 129. Si necesse est, toleremus propter amicum etiam aspera. Plerumque inimicitiae subeundae sunt propter amici innocentiam, saepe obtrectationes, si restiteris vel responderis, cum amicus arguitur et accusatur. Nec te poeniteat ejusmodi offensionis; justi enim vox est: Etsi mala mihi evenerint propter amicum, sustineo (Eccli. XXII, 31) . In adversis enim amicus probatur; nam in prosperis amici omnes videntur. Sed ut in adversis amici patientia et tolerantia necessaria, sic in prosperis auctoritas congrua est; ut insolentiam extollentis se amici reprimat et redarguat.
130. Quam pulchre in adversis positus Job dicit: Miseremini mei, amici, miseremini (Job. XIX, 21) . Non quasi abjecta vox ista est, sed quasi censoria. 0181C Nam cum injuste argueretur ab amicis, respondit: Miseremini mei, amici; hoc est, misericordiam debetis facere: opprimitis autem vos et impugnatis hominem, cujus aerumnis compati 140 pro amicitia vos oportebat.
131. Servate igitur, filii, initam cum fratribus amicitiam, qua nihil est in rebus humanis pulchrius. Solatium quippe vitae hujus est, ut habeas cui pectus aperias tuum, cum quo arcana participes, cui committas secretum pectoris tui; ut colloces tibi fidelem virum, qui in prosperis gratuletur tibi, in tristibus compatiatur, in persecutionibus adhortetur. Quam boni amici Hebraei pueri, quos a sui 0182A amore nec fornacis ardentis flamma divisit (Dan. III, 16 et seq.) ! De quo supra diximus (Supr. c. 9) . Bene ait sanctus David: Saul et Jonathas speciosi et charissimi, inseparabiles in vita sua, et in morte non sunt separati (II Reg. I, 23) .
132. Hic est amicitiae fructus, ut non fides propter amicitiam destruatur. Non potest enim homini amicus esse, qui Deo fuerit infidus. Pietatis custos amicitia est, et aequalitatis magistra; ut superior inferiori se exhibeat aequalem, inferior superiori. Inter dispares enim mores non potest esse amicitia; et ideo convenire sibi utriusque debet gratia. Nec auctoritas desit inferiori, si res poposcerit, nec humilitas superiori. Audiat quasi parem, quasi aequalem: et ille quasi amicus moneat, objurget, 0182B non jactantiae studio, sed affectu charitatis.
133. Neque monitio aspera sit, neque objurgatio contumeliosa; sicut enim adulationis fugitans amicitia debet esse, ita etiam aliena insolentiae. Quid est enim amicus, nisi consors amoris, ad quem animum tuum adjungas atque applices, et ita misceas, ut unum velis fieri ex duobus, cui te tamquam alteri tibi committas, a quo nihil timeas, nihil ipse commodi tui causa inhonestum petas? Non enim vectigalis amicitia est, sed plena decoris, plena gratiae. Virtus est enim amicitia, non quaestus; quia non pecunia paritur, sed gratia: nec licitatione pretiorum, sed concertatione benevolentiae.
134. Denique meliores amicitiae sunt inopum plerumque quam divitum: et frequenter divites sine 0182C amicis sunt, quibus abundant pauperes. Non est enim vera amicitia, ubi est fallax adulatio. Divitibus itaque plerique assentatorie gratificantur: erga pauperem nemo simulator est. Verum est quidquid defertur pauperi, hujus amicitia invidia vacat.
135. Quid amicitia pretiosius, quae angelis communis et hominibus est? Unde et Dominus Jesus dicit: Facite vobis amicos de iniquo mammona, qui recipiant vos in aeterna tabernacula sua (Luc. XVI, 9) . Ipse nos Deus amicos ex servulis facit, sicut ipse 141 ait: Jam vos amici mei estis, si feceritis quae ego praecipio vobis (Joan. XV, 14) . Dedit formam amicitiae quam sequamur, ut faciamus amici voluntatem, utaperiamus 0183A secreta nostra amico quaecumque in pectore habemus, et illius arcana non ignoremus. Ostendamus illi nos pectus nostrum, et ille nobis aperiat suum. Ideo, inquit, vos dixi amicos, quia omnia quaecumque audivi a Patre meo, nota feci vobis (Joan. XV, 14) . Nihil ergo occultat amicus, si verus est: effundit animum suum, sicut effundebat mysteria Patris Dominus Jesus.
136. Ergo qui facit mandata Dei, amicus est; et hoc honoratur nomine. Qui est unanimis, ipse amicus est: quod unitas animorum in amicis sit: neque quisquam detestabilior, quam qui amicitiam laeserit. Unde in proditore Dominus hoc gravissimum invenit, quod ejus condemnaret perfidiam, quod gratiae vicem non repraesentaverit, et conviviis amicitiae 0183B venenum malitiae miscuerit. Itaque sic ait: Tu vero homo unanimis, dux meus et notus meus, qui semper mecum dulces capiebas cibos (Psal. LIV, 14) ! Hoc est, non potest sustineri istud, quia unanimis appetisti eum, qui tibi donaverat gratiam: Nam si inimicus meus maledixisset mihi, sustinuissem utique (Ibid., 13) ; et ab eo 142 qui me oderat, 0184A absconderem me. Inimicus vitari potest, amicus non potest, si insidiari velit. Illum cavemus cui non committimus consilia nostra: hunc cavere non possumus, cui commisimus. Itaque ad acervandam peccati invidiam non dixit: Tu vero servus meus, apostolus meus; sed: Unanimis meus; hoc est, non meus, sed etiam tuus proditor es, qui unanimem prodidisti.
137. Dominus ipse cum a tribus regibus offensus esset, qui sancto Job non detulissent, ignoscere his per amicum maluit, ut amicitiae suffragium remissio fieret peccatorum. Itaque rogavit Job, et Dominus ignovit. Profuit illis amicitia, quibus obfuerat insolentia (Job, XLII, 7 et seq.) .