Patrologiae Cursus Completus

 Patrologiae Cursus Completus

 Elenchus Operum Quae In Hac Posterioris Tomi Parte Continentur.

 Elenchus Operum Quae In Hac Posterioris Tomi Parte Continentur.

 Praefatio In Hunc Secundum Tomum.

 Praefatio In Hunc Secundum Tomum.

 In Tres Libros De Officiis Admonitio.

 In Tres Libros De Officiis Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Officiis Ministrorum Libri Tres

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Officiis Ministrorum Libri Tres

 Liber Primus.

 1 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 8 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 Caput XXI.

 Caput XXII.

 Caput XXIII.

 Caput XXIV.

 Caput XXV.

 Caput XXVI.

 Caput XXVII.

 Caput XXVIII.

 37 Caput XXIX.

 Caput XXX.

 Caput XXXI.

 Caput XXXII.

 Caput XXXIII.

 Caput XXXIV.

 Caput XXXV.

 Caput XXXVI.

 Caput XXXVII.

 Caput XXXVIII.

 Caput XXXIX.

 Caput XL.

 Caput XLI.

 Caput XLII.

 Caput XLIII.

 Caput XLIV.

 Caput XLV.

 Caput XLVI.

 Caput XLVII.

 Caput XLVIII.

 Caput XLIX.

 Caput L.

 Liber Secundus.

 69 Caput I.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 76 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 85 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 91 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 93 Caput XIX.

 Caput XX.

 Caput XXI.

 97 Caput XXII.

 98 Caput XXIII.

 Caput XXIV.

 Caput XXV.

 101 Caput XXVI.

 Caput XXVII.

 Caput XXVIII.

 105 Caput XXIX.

 Caput XXX.

 Liber Tertius.

 107 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 115 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 122 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 132 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 135 Caput XIX.

 Caput XX.

 138 Caput XXI.

 Caput XXII.

 Conclusio.

 Admonitio In Libros Sequentes, Ubi Et De Virginum Sacrarum Origine Disseritur.

 Admonitio In Libros Sequentes, Ubi Et De Virginum Sacrarum Origine Disseritur.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Virginibus Ad Marcellinam Sororem Suam Libri Tres .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Virginibus Ad Marcellinam Sororem Suam Libri Tres .

 Liber Primus.

 145 Caput Primum.

 Caput II.

 149 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput VIII*.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Liber Secundus.

 163 Caput I.

 164 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Liber Tertius.

 173 Caput 1.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 181 Caput VI.

 Caput VII.

 ((De Viduis.))

 In Librum De Viduis Admonitio, Ubi Et De Sanctorum Invocatione Nonnihil Delibatur.

 In Librum De Viduis Admonitio, Ubi Et De Sanctorum Invocatione Nonnihil Delibatur.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Viduis Liber Unus .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Viduis Liber Unus .

 185 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 193 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 205 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 In Librum De Virginitate Admonitio.

 In Librum De Virginitate Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Virginitate Liber Unus .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Virginitate Liber Unus .

 213 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 227 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 232 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 237 Caput XVI.

 239 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 In Librum De Institutione Virginis Admonitio.

 In Librum De Institutione Virginis Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Institutione Virginis Et S. Mariae Virginitate Perpetua Ad Eusebium. Liber Unus .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Institutione Virginis Et S. Mariae Virginitate Perpetua Ad Eusebium. Liber Unus .

 249 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 In Exhortationem Virginitatis Admonitio.

 In Exhortationem Virginitatis Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Exhortatio Virginitatis, Liber Unus .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Exhortatio Virginitatis, Liber Unus .

 277 Caput Primum.

 Caput II.

 281 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 In Librum De Lapsu Virginis Consecratae Admonitio.

 In Librum De Lapsu Virginis Consecratae Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Lapsu Virginis Consecratae Liber Unus.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Lapsu Virginis Consecratae Liber Unus.

 305 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 317 Caput X.

 In Librum De Mysteriis Admonitio, Qua Et Idem Liber Ambrosio Asseritur.

 In Librum De Mysteriis Admonitio, Qua Et Idem Liber Ambrosio Asseritur.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Mysteriis Liber Unus .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Mysteriis Liber Unus .

 325 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 In Libros De Sacramentis Praefatio, Ubi De Ejusdem Operis Auctore Disceptatur.

 In Libros De Sacramentis Praefatio, Ubi De Ejusdem Operis Auctore Disceptatur.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Sacramentis Libri Sex.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Sacramentis Libri Sex.

 Liber Primus.

 349 Caput Primum.

 Caput II.

 Caut III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Liber Secundus.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Liber Tertius.

 361 Caput Primum.

 Caput II.

 Liber Quartus.

 365 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Liber Quintus.

 373 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Liber Sextus.

 379 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 In Libros De Poenitentia Admonitio.

 In Libros De Poenitentia Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Poenitentia, Libri Duo .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Poenitentia, Libri Duo .

 Liber Primus.

 389 Caput Primum.

 391 Caput II.

 393 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 413 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Liber Secundus.

 415 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 423 Caput V.

 Caput VI.

 428 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 In Libros De Fide Admonitio.

 In Libros De Fide Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Fide Ad Gratianum Augustum Libri Quinque

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Fide Ad Gratianum Augustum Libri Quinque

 Liber Primus.

 443 Prologus.

 445 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 453 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 456 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 463 Caput XV.

 464 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 Liber Secundus.

 471 Prologus.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 479 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Liber Tertius.

 497 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 507 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Liber Quartus.

 521 Caput Primum.

 Caput II.

 526 Caput III.

 Caput IV.

 530 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 535 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 546 Caput XI.

 549 Caput XII.

 Liber Quintus.

 551 Prologus.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 572 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 589 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 In Libros De Spiritu Sancto Admonitio.

 In Libros De Spiritu Sancto Admonitio.

 Sancti Ambrosii, Mediolanensis Episcopi, De Spiritu Sancto Libri Tres , Ad Gratianum Augustum.

 Sancti Ambrosii, Mediolanensis Episcopi, De Spiritu Sancto Libri Tres , Ad Gratianum Augustum.

 Liber Primus.

 599 Prologus.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 617 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 629 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Liber Secundus.

 Prologus.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 640 Caput V.

 643 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 656 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Liber Tertius.

 665 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 674 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 679 Caput XI.

 683 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 688 Caput XVI.

 690 Caput XVII.

 693 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 Caput XXI.

 Caput XXII.

 In Lib. De Incarnationis Dominicae Sacramento Admonitio.

 In Lib. De Incarnationis Dominicae Sacramento Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Incarnationis Dominicae Sacramento Liber Unus .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Incarnationis Dominicae Sacramento Liber Unus .

 703 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 714 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 727 Caput X.

 Fragmentum Ambrosianum Ex Theodoreto Desumptum, Polymorphi Dialogo II.

 Fragmentum Ambrosianum Ex Theodoreto Desumptum, Polymorphi Dialogo II.

 In Epistolas Sancti Ambrosii Novo Ordine Distributas Admonitio.

 In Epistolas Sancti Ambrosii Novo Ordine Distributas Admonitio.

 Ordo Epistolarum Secundum Temporum Rationem Distributarum Asseritur.

 Ordo Epistolarum Secundum Temporum Rationem Distributarum Asseritur.

 Prima Classis.

 Secunda Classis.

 Ordo Novus Epistolarum S. Ambrosii Cum Antea Vulgatis Comparatus.

 Ordo Novus Epistolarum S. Ambrosii Cum Antea Vulgatis Comparatus.

 Ordo Romanae Editionis Cum Veteribus Et Hac Nova Editione Comparatus.

 Ordo Romanae Editionis Cum Veteribus Et Hac Nova Editione Comparatus.

 Ordo Veterum Editionum Cum Romana Et Hac Nova Editione Comparatus.

 Ordo Veterum Editionum Cum Romana Et Hac Nova Editione Comparatus.

 Epistolarum Index Alphabeticus.

 Epistolarum Index Alphabeticus.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Epistolae In Duas Classes Distributae. Prior Eas Continet, Quas In Ordinem Chronologicum Licuit Digerere Poste

 Prima Classis.

 Prima Classis.

 751 Gratiani Ad Ambrosium Epistola .

 Ambrosio religioso sacerdoti omnipotentis Dei Gratianus Augustus.

 Epistola Prima .

 Epistola II.

 Epistola III .

 Ambrosius Felici.

 Epistola IV .

 Ambrosius Felici salutem.

 Epistola V .

 Ambrosius Syagrio.

 Epistola VI .

 Ambrosius Syagrio.

 Epistola VII .

 Ambrosius Justo, salutem.

 Epistola VIII .

 Ambrosius Justo.

 Gesta Concilii Aquileiensis Contra Palladium Et Secundianum Haereticos. Consessus Patrum, et Ambrosii ad eos de conficiendis actis oratio.

 806 Epistola IX.

 Epistola X.

 Epistola XI.

 Epistola XII.

 Epistola XIII.

 Epistola XIV .

 Epistola XV .

 Ambrosius Anatolio, Numerio, Severo, Philippo, Macedonio, Ammiano, Theodosio, Eutropio, Claro, Eusebio, et Timotheo

 Epistola XVI.

 Ambrosius episcopus Anysio fratri.

 Ambrosius episcopus beatissimo principi, et christianissimo imperatori Valentiniano.

 Ambrosius episcopus beatissimo principi, et clementissimo imperatori Valentiniano augusto.

 Ambrosius Vigilio.

 Sermo Contra Auxentium De Basilicis Tradendis.

 Ambrosius Valentiniano Imperatori.

 894 Epistola XXVI.

 Ambrosius Irenaeo.

 Ambrosius Irenaeo salutem.

 Ambrosius Irenaeo salutem.

 Ambrosius Irenaeo salutem.

 Ambrosius Irenaeo salutem.

 Ambrosius Irenaeo salutem.

 Ambrosius Irenaeo salutem.

 Ambrosius Horontiano salutem.

 Ambrosius Horontiano.

 Ambrosius Horontiano.

 Ambrosius Simpliciano salutem.

 Ambrosius Simpliciano salutem.

 Ambrosius Faustino salutem.

 Ambrosius Horontiano.

 Ambrosius Horontiano.

 Ambrosius Sabino.

 Ambrosius Sabino.

 Ambrosius Sabino.

 Ambrosius Sabino.

 Ambrosius Chromatio.

 Ambrosius Theodosio imperatori.

 Ambrosius Eusebio.

 Ambrosius Eusebio.

 Ambrosius Theophilo.

 Epistola De Causa Bonosi Ex Capuanae Synodi Decreto Judicanda.

 Ambrosius Sabino episcopo.

 Ambrosius Severo episcopo.

 Ambrosius Paterno.

 Secunda Classis.

 Secunda Classis.

 1049 Epistola LXIV.

 Ambrosius Irenaeo salutem.

 Epistola LXV.

 Ambrosius Simpliciano salutem.

 Epistola LXVI.

 Ambrosius Romulo.

 1057 Epistola LXVII.

 Ambrosius Simpliciano salutem.

 Epistola LXVIII.

 Ambrosius Romulo.

 1061 Epistola LXIX.

 Ambrosius Irenaeo, salutem.

 Epistola LXX.

 Ambrosius Horontiano.

 Epistola LXXI.

 Ambrosius Horontiano.

 1071 Epistola LXXII.

 Ambrosius Constantio.

 Epistola LXXIII.

 Ambrosius Irenaeo.

 Epistola LXXIV.

 Epistola LXXV.

 Ambrosius Clementiano.

 Epistola LXXVI.

 Ambrosius Irenaeo salutem.

 Epistola LXXVII.

 Ambrosius Horontiano.

 Epistola LXXVIII.

 1095 Epistola LXXIX.

 Ambrosius Bellicio salutem.

 Epistola LXXX.

 Epistola LXXXI.

 Ambrosius clericis.

 Epistola LXXXII.

 Ambrosius Marcello.

 Epistola LXXXIII.

 Ambrosius Sisinnio.

 Epistola LXXXIV.

 Ambrosius Cynegio.

 Epistola LXXXV.

 Ambrosius Syricio.

 Epistola LXXXVI.

 Ambrosius Syricio.

 Epistola LXXXVII.

 Ambrosius Segatio et Delphino episcopis.

 Epistola LXXXVIII.

 Ambrosius Attico.

 Epistola LXXXIX.

 Ambrosius Alypio.

 Epistola XC.

 Ambrosius Antonio.

 Epistola XCI.

 Ambrosius Candidiano fratri.

 In Libros Duos De Excessu Fratris Satyri Admonitio.

 In Libros Duos De Excessu Fratris Satyri Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Excessu Fratris Sui Satyri Libri Duo .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Excessu Fratris Sui Satyri Libri Duo .

 Liber Primus.

 Liber Secundus. De Fide Resurrectionis.

 In Consolat. De Obitu Valentiniani Admonitio.

 In Consolat. De Obitu Valentiniani Admonitio.

 Sancti Ambrosii, Mediolanensis Episcopi, De Obitu Valentiniani Consolatio .

 Sancti Ambrosii, Mediolanensis Episcopi, De Obitu Valentiniani Consolatio .

 In Orat. De Obitu Theodosii Imp. Admonitio.

 In Orat. De Obitu Theodosii Imp. Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Obitu Theodosii Oratio .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Obitu Theodosii Oratio .

 In Hymnos Sancti Ambrosii Admonitio.

 In Hymnos Sancti Ambrosii Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Hymni.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Hymni.

 1219 Hymnus I.

 Hymnus II.

 Hymnus III.

 Hymnus IV.

 Hymnus V.

 Hymnus VI.

 Hymnus VII.

 Hymnus VIII.

 Hymnus IX.

 Hymnus X.

 Hymnus XI.

 Hymnus XII.

 Elenchus Manuscriptorum Atque Editorum Codicum Ad Quos Exacta Et Emendata Sunt Sancti Ambrosii Opera, Quae In Hoc Secundo Volumine Continentur.

 Elenchus Manuscriptorum Atque Editorum Codicum Ad Quos Exacta Et Emendata Sunt Sancti Ambrosii Opera, Quae In Hoc Secundo Volumine Continentur.

 Libri Tres De Officiis. Recensiti sunt ad mss.:

 Libri Tres De Virginibus. Castigati sunt ad mss.:

 Liber De Viduis. Emendatus est ad mss.:

 Liber De Virginitate.

 Liber De Institutione Virginis. Recensitus est ad mss.:

 Exhortatio Virginitatis. Emendata est ad mss.:

 Liber De Lapsu Virginis Consecratae. Correctus fuit ad mss.:

 Liber De Mysteriis. Collatus fuit cum mss.:

 Sex Libri De Sacramentis.

 Libri Duo De Poenitentia. Recensiti sunt ex mss.:

 Libri De Fide Ad Gratianum. Emendati sunt ad mss.:

 Libri Tres De Spiritu Sancto. Recogniti sunt ad mss.:

 Liber De Incarnatione Dominica. Collatus fuit cum mss.:

 Liber Epistolarum. Expurgatus est ad mss.:

 Liber De Excessu Satyri. Recognitus est ad mss.:

 Liber De Fide Resurrectionis.

 Oratio De Obitu Valentiniani. Recensita est ad mss.:

 Oratio De Obitu Theodosii. Castigata est ad mss.:

 Index Rerum Et Sententiarum.

 Index Rerum Et Sententiarum.

 Index Verborum, Sententiarum, Dogmatum Difficiliorum, Rituum Veterum, Etc. Quae In Notis Explicantur.

 Index Verborum, Sententiarum, Dogmatum Difficiliorum, Rituum Veterum, Etc. Quae In Notis Explicantur.

 Index Rerum Quae In Hac Posterioris Tomi Parte Continentur.

 Index Rerum Quae In Hac Posterioris Tomi Parte Continentur.

 De Officiis Ministrorum Libri Tres.

 De Virginibus Libri Tres.

 De Viduis Liber Unus.

 De Virginitate Liber Unus.

 De Institutione Virginis Liber Unus.

 De Exhortatione Virginitatis Liber Unus.

 De Lapsu Virginis Consecratae Liber.

 De Mysteriis Liber.

 De Sacramentis Libri Sex.

 De Fide Libri Quinque.

 De Spiritu Sancto Libri Tres.

 De Incarnationis Dominicae Sacramento

 Epistolae In Duas Classes Distributae.

 De Excessu Fratris Sui Satyri Libri Duo.

 Finis Indicis Rerum.

Caput XXII.

Honestatem amici causa non deserendam; si tamen adversus amicum testimonium dicendum fuerit, cautionem adhibendam. Inter amicos quis candor in aperiendo pectore, quae generositas in patiendo, quae in arguendo libertas requiratur? Amicitiam virtutum custodem esse, nec nisi in similium morum hominibus inveniri. Eamdem in corripiendo mitem, atque a propriis commodis alienam esse oportere; et inde quam rari divitibus veri amici! Quanta amicitiae dignitas; quae quo major, eo detestabilior amici perfidia, ut Judae atque amicorum Job exemplis cognoscitur.

0180B 125. Nihil igitur praeferendum honestati, quae tamen ne amicitiae studio praetereatur, etiam hoc Scriptura admonet de amicitia. Sunt enim pleraeque philosophorum quaestiones: utrum amici causa quisquam contra patriam sentire necne debeat, ut 3amico obediat? Utrum oporteat ut fidem deserat, dum indulget atque intendit amici commoditatibus?

126. Et Scriptura quidem ait: Clava, et gladius, et sagitta ferrata, sic homo est testimonium dans falsum adversus amicum suum (Prov. XXV, 18) . Sed considera quid astruat. Non testimonium reprehendit dictum in amicum, sed falsum testimonium. Quid enim si Dei causa, quid si patriae cogatur aliquis dicere testimonium? Numquid praeponderare debet amicitia religioni, praeponderare charitati civium? 0180C 139 In his tamen ipsis rebus requirenda est veritas testimonii; ne amicus appetatur amici perfidia, cujus fide absolvi debeat. Amicus itaque neque noxio gratificari debet, neque innocenti insidiari.

127. Sane si necesse sit dicere testimonium, si quid in amico vitii cognoverit, corripere occulte; si non audierit, corripere palam. Sunt enim bonae correptiones, et plerumque meliores quam tacita amicitia. Et si laedi se putat amicus, tu tamen corripe; et si amaritudo correctionis animum ejus vulneret, tu tamen corripe, ne verearis: Tolerabilia sunt enim amici vulnera, quam adulantium oscula (Prov. XXVII, 6) . Errantem igitur amicum corripe, innocentem amicum ne deseras. Constans enim debet esse amicitia, perseverare in affectu; 0180D non puerili modo amicos mutare vaga quadam debemus sententia.

128. Aperi pectus tuum amico, ut fidelis sit tibi 0181A et capias ex eo vitae tua jucunditatem. Fidelis enim amicus medicamentum est vitae, et immortalitatis gratia (Eccli. VI, 16) , Defer amico ut aequali, nec te pudeat ut praevenias amicum officio; amicitia enim nescit superbiam. Ideo enim Sapiens dicit: Amicum salutare non erubescas (Eccli. XXII, 31) . Nec deseras amicum in necessitate, nec derelinquas eum, neque destituas; quoniam amicitia vitae adjumentum est. Ideo onera nostra portemus, sicut Apostolus docuit (Galat. VI, 2) ; dicit enim his quos ejusdem corporis complexa est charitas. Etenim si amici secundae res amicos adjuvant, cur non et in adversis amici rebus amicorum adjumentum suppetat? Juvemus consilio, conferamus studia, compatiamur affectu.

0181B 129. Si necesse est, toleremus propter amicum etiam aspera. Plerumque inimicitiae subeundae sunt propter amici innocentiam, saepe obtrectationes, si restiteris vel responderis, cum amicus arguitur et accusatur. Nec te poeniteat ejusmodi offensionis; justi enim vox est: Etsi mala mihi evenerint propter amicum, sustineo (Eccli. XXII, 31) . In adversis enim amicus probatur; nam in prosperis amici omnes videntur. Sed ut in adversis amici patientia et tolerantia necessaria, sic in prosperis auctoritas congrua est; ut insolentiam extollentis se amici reprimat et redarguat.

130. Quam pulchre in adversis positus Job dicit: Miseremini mei, amici, miseremini (Job. XIX, 21) . Non quasi abjecta vox ista est, sed quasi censoria. 0181C Nam cum injuste argueretur ab amicis, respondit: Miseremini mei, amici; hoc est, misericordiam debetis facere: opprimitis autem vos et impugnatis hominem, cujus aerumnis compati 140 pro amicitia vos oportebat.

131. Servate igitur, filii, initam cum fratribus amicitiam, qua nihil est in rebus humanis pulchrius. Solatium quippe vitae hujus est, ut habeas cui pectus aperias tuum, cum quo arcana participes, cui committas secretum pectoris tui; ut colloces tibi fidelem virum, qui in prosperis gratuletur tibi, in tristibus compatiatur, in persecutionibus adhortetur. Quam boni amici Hebraei pueri, quos a sui 0182A amore nec fornacis ardentis flamma divisit (Dan. III, 16 et seq.) ! De quo supra diximus (Supr. c. 9) . Bene ait sanctus David: Saul et Jonathas speciosi et charissimi, inseparabiles in vita sua, et in morte non sunt separati (II Reg. I, 23) .

132. Hic est amicitiae fructus, ut non fides propter amicitiam destruatur. Non potest enim homini amicus esse, qui Deo fuerit infidus. Pietatis custos amicitia est, et aequalitatis magistra; ut superior inferiori se exhibeat aequalem, inferior superiori. Inter dispares enim mores non potest esse amicitia; et ideo convenire sibi utriusque debet gratia. Nec auctoritas desit inferiori, si res poposcerit, nec humilitas superiori. Audiat quasi parem, quasi aequalem: et ille quasi amicus moneat, objurget, 0182B non jactantiae studio, sed affectu charitatis.

133. Neque monitio aspera sit, neque objurgatio contumeliosa; sicut enim adulationis fugitans amicitia debet esse, ita etiam aliena insolentiae. Quid est enim amicus, nisi consors amoris, ad quem animum tuum adjungas atque applices, et ita misceas, ut unum velis fieri ex duobus, cui te tamquam alteri tibi committas, a quo nihil timeas, nihil ipse commodi tui causa inhonestum petas? Non enim vectigalis amicitia est, sed plena decoris, plena gratiae. Virtus est enim amicitia, non quaestus; quia non pecunia paritur, sed gratia: nec licitatione pretiorum, sed concertatione benevolentiae.

134. Denique meliores amicitiae sunt inopum plerumque quam divitum: et frequenter divites sine 0182C amicis sunt, quibus abundant pauperes. Non est enim vera amicitia, ubi est fallax adulatio. Divitibus itaque plerique assentatorie gratificantur: erga pauperem nemo simulator est. Verum est quidquid defertur pauperi, hujus amicitia invidia vacat.

135. Quid amicitia pretiosius, quae angelis communis et hominibus est? Unde et Dominus Jesus dicit: Facite vobis amicos de iniquo mammona, qui recipiant vos in aeterna tabernacula sua (Luc. XVI, 9) . Ipse nos Deus amicos ex servulis facit, sicut ipse 141 ait: Jam vos amici mei estis, si feceritis quae ego praecipio vobis (Joan. XV, 14) . Dedit formam amicitiae quam sequamur, ut faciamus amici voluntatem, utaperiamus 0183A secreta nostra amico quaecumque in pectore habemus, et illius arcana non ignoremus. Ostendamus illi nos pectus nostrum, et ille nobis aperiat suum. Ideo, inquit, vos dixi amicos, quia omnia quaecumque audivi a Patre meo, nota feci vobis (Joan. XV, 14) . Nihil ergo occultat amicus, si verus est: effundit animum suum, sicut effundebat mysteria Patris Dominus Jesus.

136. Ergo qui facit mandata Dei, amicus est; et hoc honoratur nomine. Qui est unanimis, ipse amicus est: quod unitas animorum in amicis sit: neque quisquam detestabilior, quam qui amicitiam laeserit. Unde in proditore Dominus hoc gravissimum invenit, quod ejus condemnaret perfidiam, quod gratiae vicem non repraesentaverit, et conviviis amicitiae 0183B venenum malitiae miscuerit. Itaque sic ait: Tu vero homo unanimis, dux meus et notus meus, qui semper mecum dulces capiebas cibos (Psal. LIV, 14) ! Hoc est, non potest sustineri istud, quia unanimis appetisti eum, qui tibi donaverat gratiam: Nam si inimicus meus maledixisset mihi, sustinuissem utique (Ibid., 13) ; et ab eo 142 qui me oderat, 0184A absconderem me. Inimicus vitari potest, amicus non potest, si insidiari velit. Illum cavemus cui non committimus consilia nostra: hunc cavere non possumus, cui commisimus. Itaque ad acervandam peccati invidiam non dixit: Tu vero servus meus, apostolus meus; sed: Unanimis meus; hoc est, non meus, sed etiam tuus proditor es, qui unanimem prodidisti.

137. Dominus ipse cum a tribus regibus offensus esset, qui sancto Job non detulissent, ignoscere his per amicum maluit, ut amicitiae suffragium remissio fieret peccatorum. Itaque rogavit Job, et Dominus ignovit. Profuit illis amicitia, quibus obfuerat insolentia (Job, XLII, 7 et seq.) .