Patrologiae Cursus Completus

 Patrologiae Cursus Completus

 Elenchus Operum Quae In Hac Posterioris Tomi Parte Continentur.

 Elenchus Operum Quae In Hac Posterioris Tomi Parte Continentur.

 Praefatio In Hunc Secundum Tomum.

 Praefatio In Hunc Secundum Tomum.

 In Tres Libros De Officiis Admonitio.

 In Tres Libros De Officiis Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Officiis Ministrorum Libri Tres

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Officiis Ministrorum Libri Tres

 Liber Primus.

 1 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 8 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 Caput XXI.

 Caput XXII.

 Caput XXIII.

 Caput XXIV.

 Caput XXV.

 Caput XXVI.

 Caput XXVII.

 Caput XXVIII.

 37 Caput XXIX.

 Caput XXX.

 Caput XXXI.

 Caput XXXII.

 Caput XXXIII.

 Caput XXXIV.

 Caput XXXV.

 Caput XXXVI.

 Caput XXXVII.

 Caput XXXVIII.

 Caput XXXIX.

 Caput XL.

 Caput XLI.

 Caput XLII.

 Caput XLIII.

 Caput XLIV.

 Caput XLV.

 Caput XLVI.

 Caput XLVII.

 Caput XLVIII.

 Caput XLIX.

 Caput L.

 Liber Secundus.

 69 Caput I.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 76 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 85 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 91 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 93 Caput XIX.

 Caput XX.

 Caput XXI.

 97 Caput XXII.

 98 Caput XXIII.

 Caput XXIV.

 Caput XXV.

 101 Caput XXVI.

 Caput XXVII.

 Caput XXVIII.

 105 Caput XXIX.

 Caput XXX.

 Liber Tertius.

 107 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 115 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 122 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 132 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 135 Caput XIX.

 Caput XX.

 138 Caput XXI.

 Caput XXII.

 Conclusio.

 Admonitio In Libros Sequentes, Ubi Et De Virginum Sacrarum Origine Disseritur.

 Admonitio In Libros Sequentes, Ubi Et De Virginum Sacrarum Origine Disseritur.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Virginibus Ad Marcellinam Sororem Suam Libri Tres .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Virginibus Ad Marcellinam Sororem Suam Libri Tres .

 Liber Primus.

 145 Caput Primum.

 Caput II.

 149 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput VIII*.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Liber Secundus.

 163 Caput I.

 164 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Liber Tertius.

 173 Caput 1.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 181 Caput VI.

 Caput VII.

 ((De Viduis.))

 In Librum De Viduis Admonitio, Ubi Et De Sanctorum Invocatione Nonnihil Delibatur.

 In Librum De Viduis Admonitio, Ubi Et De Sanctorum Invocatione Nonnihil Delibatur.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Viduis Liber Unus .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Viduis Liber Unus .

 185 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 193 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 205 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 In Librum De Virginitate Admonitio.

 In Librum De Virginitate Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Virginitate Liber Unus .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Virginitate Liber Unus .

 213 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 227 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 232 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 237 Caput XVI.

 239 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 In Librum De Institutione Virginis Admonitio.

 In Librum De Institutione Virginis Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Institutione Virginis Et S. Mariae Virginitate Perpetua Ad Eusebium. Liber Unus .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Institutione Virginis Et S. Mariae Virginitate Perpetua Ad Eusebium. Liber Unus .

 249 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 In Exhortationem Virginitatis Admonitio.

 In Exhortationem Virginitatis Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Exhortatio Virginitatis, Liber Unus .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Exhortatio Virginitatis, Liber Unus .

 277 Caput Primum.

 Caput II.

 281 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 In Librum De Lapsu Virginis Consecratae Admonitio.

 In Librum De Lapsu Virginis Consecratae Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Lapsu Virginis Consecratae Liber Unus.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Lapsu Virginis Consecratae Liber Unus.

 305 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 317 Caput X.

 In Librum De Mysteriis Admonitio, Qua Et Idem Liber Ambrosio Asseritur.

 In Librum De Mysteriis Admonitio, Qua Et Idem Liber Ambrosio Asseritur.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Mysteriis Liber Unus .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Mysteriis Liber Unus .

 325 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 In Libros De Sacramentis Praefatio, Ubi De Ejusdem Operis Auctore Disceptatur.

 In Libros De Sacramentis Praefatio, Ubi De Ejusdem Operis Auctore Disceptatur.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Sacramentis Libri Sex.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Sacramentis Libri Sex.

 Liber Primus.

 349 Caput Primum.

 Caput II.

 Caut III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Liber Secundus.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Liber Tertius.

 361 Caput Primum.

 Caput II.

 Liber Quartus.

 365 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Liber Quintus.

 373 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Liber Sextus.

 379 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 In Libros De Poenitentia Admonitio.

 In Libros De Poenitentia Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Poenitentia, Libri Duo .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Poenitentia, Libri Duo .

 Liber Primus.

 389 Caput Primum.

 391 Caput II.

 393 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 413 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Liber Secundus.

 415 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 423 Caput V.

 Caput VI.

 428 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 In Libros De Fide Admonitio.

 In Libros De Fide Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Fide Ad Gratianum Augustum Libri Quinque

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Fide Ad Gratianum Augustum Libri Quinque

 Liber Primus.

 443 Prologus.

 445 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 453 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 456 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 463 Caput XV.

 464 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 Liber Secundus.

 471 Prologus.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 479 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Liber Tertius.

 497 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 507 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Liber Quartus.

 521 Caput Primum.

 Caput II.

 526 Caput III.

 Caput IV.

 530 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 535 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 546 Caput XI.

 549 Caput XII.

 Liber Quintus.

 551 Prologus.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 572 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 589 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 In Libros De Spiritu Sancto Admonitio.

 In Libros De Spiritu Sancto Admonitio.

 Sancti Ambrosii, Mediolanensis Episcopi, De Spiritu Sancto Libri Tres , Ad Gratianum Augustum.

 Sancti Ambrosii, Mediolanensis Episcopi, De Spiritu Sancto Libri Tres , Ad Gratianum Augustum.

 Liber Primus.

 599 Prologus.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 617 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 629 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Liber Secundus.

 Prologus.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 640 Caput V.

 643 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 656 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Liber Tertius.

 665 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 674 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 679 Caput XI.

 683 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 688 Caput XVI.

 690 Caput XVII.

 693 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 Caput XXI.

 Caput XXII.

 In Lib. De Incarnationis Dominicae Sacramento Admonitio.

 In Lib. De Incarnationis Dominicae Sacramento Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Incarnationis Dominicae Sacramento Liber Unus .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Incarnationis Dominicae Sacramento Liber Unus .

 703 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 714 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 727 Caput X.

 Fragmentum Ambrosianum Ex Theodoreto Desumptum, Polymorphi Dialogo II.

 Fragmentum Ambrosianum Ex Theodoreto Desumptum, Polymorphi Dialogo II.

 In Epistolas Sancti Ambrosii Novo Ordine Distributas Admonitio.

 In Epistolas Sancti Ambrosii Novo Ordine Distributas Admonitio.

 Ordo Epistolarum Secundum Temporum Rationem Distributarum Asseritur.

 Ordo Epistolarum Secundum Temporum Rationem Distributarum Asseritur.

 Prima Classis.

 Secunda Classis.

 Ordo Novus Epistolarum S. Ambrosii Cum Antea Vulgatis Comparatus.

 Ordo Novus Epistolarum S. Ambrosii Cum Antea Vulgatis Comparatus.

 Ordo Romanae Editionis Cum Veteribus Et Hac Nova Editione Comparatus.

 Ordo Romanae Editionis Cum Veteribus Et Hac Nova Editione Comparatus.

 Ordo Veterum Editionum Cum Romana Et Hac Nova Editione Comparatus.

 Ordo Veterum Editionum Cum Romana Et Hac Nova Editione Comparatus.

 Epistolarum Index Alphabeticus.

 Epistolarum Index Alphabeticus.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Epistolae In Duas Classes Distributae. Prior Eas Continet, Quas In Ordinem Chronologicum Licuit Digerere Poste

 Prima Classis.

 Prima Classis.

 751 Gratiani Ad Ambrosium Epistola .

 Ambrosio religioso sacerdoti omnipotentis Dei Gratianus Augustus.

 Epistola Prima .

 Epistola II.

 Epistola III .

 Ambrosius Felici.

 Epistola IV .

 Ambrosius Felici salutem.

 Epistola V .

 Ambrosius Syagrio.

 Epistola VI .

 Ambrosius Syagrio.

 Epistola VII .

 Ambrosius Justo, salutem.

 Epistola VIII .

 Ambrosius Justo.

 Gesta Concilii Aquileiensis Contra Palladium Et Secundianum Haereticos. Consessus Patrum, et Ambrosii ad eos de conficiendis actis oratio.

 806 Epistola IX.

 Epistola X.

 Epistola XI.

 Epistola XII.

 Epistola XIII.

 Epistola XIV .

 Epistola XV .

 Ambrosius Anatolio, Numerio, Severo, Philippo, Macedonio, Ammiano, Theodosio, Eutropio, Claro, Eusebio, et Timotheo

 Epistola XVI.

 Ambrosius episcopus Anysio fratri.

 Ambrosius episcopus beatissimo principi, et christianissimo imperatori Valentiniano.

 Ambrosius episcopus beatissimo principi, et clementissimo imperatori Valentiniano augusto.

 Ambrosius Vigilio.

 Sermo Contra Auxentium De Basilicis Tradendis.

 Ambrosius Valentiniano Imperatori.

 894 Epistola XXVI.

 Ambrosius Irenaeo.

 Ambrosius Irenaeo salutem.

 Ambrosius Irenaeo salutem.

 Ambrosius Irenaeo salutem.

 Ambrosius Irenaeo salutem.

 Ambrosius Irenaeo salutem.

 Ambrosius Irenaeo salutem.

 Ambrosius Horontiano salutem.

 Ambrosius Horontiano.

 Ambrosius Horontiano.

 Ambrosius Simpliciano salutem.

 Ambrosius Simpliciano salutem.

 Ambrosius Faustino salutem.

 Ambrosius Horontiano.

 Ambrosius Horontiano.

 Ambrosius Sabino.

 Ambrosius Sabino.

 Ambrosius Sabino.

 Ambrosius Sabino.

 Ambrosius Chromatio.

 Ambrosius Theodosio imperatori.

 Ambrosius Eusebio.

 Ambrosius Eusebio.

 Ambrosius Theophilo.

 Epistola De Causa Bonosi Ex Capuanae Synodi Decreto Judicanda.

 Ambrosius Sabino episcopo.

 Ambrosius Severo episcopo.

 Ambrosius Paterno.

 Secunda Classis.

 Secunda Classis.

 1049 Epistola LXIV.

 Ambrosius Irenaeo salutem.

 Epistola LXV.

 Ambrosius Simpliciano salutem.

 Epistola LXVI.

 Ambrosius Romulo.

 1057 Epistola LXVII.

 Ambrosius Simpliciano salutem.

 Epistola LXVIII.

 Ambrosius Romulo.

 1061 Epistola LXIX.

 Ambrosius Irenaeo, salutem.

 Epistola LXX.

 Ambrosius Horontiano.

 Epistola LXXI.

 Ambrosius Horontiano.

 1071 Epistola LXXII.

 Ambrosius Constantio.

 Epistola LXXIII.

 Ambrosius Irenaeo.

 Epistola LXXIV.

 Epistola LXXV.

 Ambrosius Clementiano.

 Epistola LXXVI.

 Ambrosius Irenaeo salutem.

 Epistola LXXVII.

 Ambrosius Horontiano.

 Epistola LXXVIII.

 1095 Epistola LXXIX.

 Ambrosius Bellicio salutem.

 Epistola LXXX.

 Epistola LXXXI.

 Ambrosius clericis.

 Epistola LXXXII.

 Ambrosius Marcello.

 Epistola LXXXIII.

 Ambrosius Sisinnio.

 Epistola LXXXIV.

 Ambrosius Cynegio.

 Epistola LXXXV.

 Ambrosius Syricio.

 Epistola LXXXVI.

 Ambrosius Syricio.

 Epistola LXXXVII.

 Ambrosius Segatio et Delphino episcopis.

 Epistola LXXXVIII.

 Ambrosius Attico.

 Epistola LXXXIX.

 Ambrosius Alypio.

 Epistola XC.

 Ambrosius Antonio.

 Epistola XCI.

 Ambrosius Candidiano fratri.

 In Libros Duos De Excessu Fratris Satyri Admonitio.

 In Libros Duos De Excessu Fratris Satyri Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Excessu Fratris Sui Satyri Libri Duo .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Excessu Fratris Sui Satyri Libri Duo .

 Liber Primus.

 Liber Secundus. De Fide Resurrectionis.

 In Consolat. De Obitu Valentiniani Admonitio.

 In Consolat. De Obitu Valentiniani Admonitio.

 Sancti Ambrosii, Mediolanensis Episcopi, De Obitu Valentiniani Consolatio .

 Sancti Ambrosii, Mediolanensis Episcopi, De Obitu Valentiniani Consolatio .

 In Orat. De Obitu Theodosii Imp. Admonitio.

 In Orat. De Obitu Theodosii Imp. Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Obitu Theodosii Oratio .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Obitu Theodosii Oratio .

 In Hymnos Sancti Ambrosii Admonitio.

 In Hymnos Sancti Ambrosii Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Hymni.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Hymni.

 1219 Hymnus I.

 Hymnus II.

 Hymnus III.

 Hymnus IV.

 Hymnus V.

 Hymnus VI.

 Hymnus VII.

 Hymnus VIII.

 Hymnus IX.

 Hymnus X.

 Hymnus XI.

 Hymnus XII.

 Elenchus Manuscriptorum Atque Editorum Codicum Ad Quos Exacta Et Emendata Sunt Sancti Ambrosii Opera, Quae In Hoc Secundo Volumine Continentur.

 Elenchus Manuscriptorum Atque Editorum Codicum Ad Quos Exacta Et Emendata Sunt Sancti Ambrosii Opera, Quae In Hoc Secundo Volumine Continentur.

 Libri Tres De Officiis. Recensiti sunt ad mss.:

 Libri Tres De Virginibus. Castigati sunt ad mss.:

 Liber De Viduis. Emendatus est ad mss.:

 Liber De Virginitate.

 Liber De Institutione Virginis. Recensitus est ad mss.:

 Exhortatio Virginitatis. Emendata est ad mss.:

 Liber De Lapsu Virginis Consecratae. Correctus fuit ad mss.:

 Liber De Mysteriis. Collatus fuit cum mss.:

 Sex Libri De Sacramentis.

 Libri Duo De Poenitentia. Recensiti sunt ex mss.:

 Libri De Fide Ad Gratianum. Emendati sunt ad mss.:

 Libri Tres De Spiritu Sancto. Recogniti sunt ad mss.:

 Liber De Incarnatione Dominica. Collatus fuit cum mss.:

 Liber Epistolarum. Expurgatus est ad mss.:

 Liber De Excessu Satyri. Recognitus est ad mss.:

 Liber De Fide Resurrectionis.

 Oratio De Obitu Valentiniani. Recensita est ad mss.:

 Oratio De Obitu Theodosii. Castigata est ad mss.:

 Index Rerum Et Sententiarum.

 Index Rerum Et Sententiarum.

 Index Verborum, Sententiarum, Dogmatum Difficiliorum, Rituum Veterum, Etc. Quae In Notis Explicantur.

 Index Verborum, Sententiarum, Dogmatum Difficiliorum, Rituum Veterum, Etc. Quae In Notis Explicantur.

 Index Rerum Quae In Hac Posterioris Tomi Parte Continentur.

 Index Rerum Quae In Hac Posterioris Tomi Parte Continentur.

 De Officiis Ministrorum Libri Tres.

 De Virginibus Libri Tres.

 De Viduis Liber Unus.

 De Virginitate Liber Unus.

 De Institutione Virginis Liber Unus.

 De Exhortatione Virginitatis Liber Unus.

 De Lapsu Virginis Consecratae Liber.

 De Mysteriis Liber.

 De Sacramentis Libri Sex.

 De Fide Libri Quinque.

 De Spiritu Sancto Libri Tres.

 De Incarnationis Dominicae Sacramento

 Epistolae In Duas Classes Distributae.

 De Excessu Fratris Sui Satyri Libri Duo.

 Finis Indicis Rerum.

In Consolat. De Obitu Valentiniani Admonitio.

1355 In procinctu erat Valentinianus junior, ut e Galliis in Italiam, quo eum barbarorum irruptionem minitantium metus vocabat, reverteretur, cum e vivis Arbogastis comitis fraude sublatus fuit idibus maiis anni 392 in vigilia sacri Pentecostes. Illius corpus non ita multo post relatum est Mediolanum, ibique tantisper, quoad Theodosii mandata de sepultura ejus acciperentur, in palatio suo servatum. Allatis demum ab imperatore de hoc litteris, Valentiniani parentalia celebrata sunt, in quibus Ambrosius principem illum anno aetatis vigesimo ex imperio et vita raptum sequenti oratione prosecutus est.

In ea, quibus causis ad dicendum adduceretur, strictim exposito (Num. 1) , Valentinianum venisse ait (Num. 2) , sed omnium qui tamquam parentem publicum (Num. 3) eum lugebant, lacrymis circumfusum. Deinde (Num. 3 et seq.) ab Jeremia threnos mutuatus, ut principem defleat, qui consiliorum maturitate cum adolescentiae flore in se conjuncta, etiam barbaros in sui venerationem pertraxerat, asserit totius quidem Italiae luctum esse communem; ad Ecclesiam tamen potissimum spectare (Num. 5 et 6) , quippe quae Gratiani ac Valentiniani obitu in utramque maxillam percussa esset. Post illa, ubi patefactum est quam rari in adolescentia vel prorsus a vitiis se contineant, vel maturius redeant ad bonam frugem, ostendit (Num. 9 et seq.) eumdem Valentinianum jugo Domini collum subdidisse adhuc juvenem; et si fuisset in ejus moribus, quod obtrectandi locum praeberet, hoc tam celeri emendatione deletum esse (Num. 14 et seq.) , ut ora maledicis opprimerentur. Tum ad virtutes hujus principis verba convertens, ejus pietatem, cujus virtutis pulcherrima exempla in medium profert, egregie laudat (Num. 18 et seq.) . Huic annectit (Num. 21 et seq.) amorem ejus erga populos, quos nec onerare novis tributis induci poterat, et a barbaris defendere cum evidenti vitae periculo paratus erat. Illic vir sanctus animum Valentiniani in se memorans (Num. 23 et seq.) , quantoque ardore abs se baptizari, et apud Arbogastem se vade uti exoptaverit, eleganter explicans, tenerrimos amoris ac doloris sui motus erumpere patitur; ut quae in gratiam ejus principis, a quo parentis loco diligebatur, vota et consilia sua fuerant, palam faceret. De hinc quanta benevolentia amicos, quanta charitate germanas suas imperator complexus fuerit, scite amplificat (Num. 35 et seq.) . Et oratione ad has conversa quis tenendus sit in lugenda fratris morte ab eis modus, docere aggreditur (Num. 41 et seq.) ; illudque lenit diligentius (Num. 51 et seq.) , quod in eo magis deflebant, ipsum videlicet antequam baptismo initiaretur, vita defunctum. Ab ea consolatione ad preces venit, atque obnixe divinam clementiam, ne Valentinianum a Gratiano sejungi vellet, orans et obsecrans, auditores suos ut votis communibus utrique Deum placarent, exhortatur (Num. 54 et seq.) . Post quae amborum dotes majori splendore illustraturus, illis applicat Canticorum locos aliquot, sed tantam cautionem religionemque isthic adhibet (Num. 58 et seq.) , ut omnem offensionis aut calumniae ansam praecidat. Ad extremum ubi persancte contestatus est nullam sibi umquam nec in precibus nec in sacrificiis obrepere posse oblivionem horum principum, rursus dolori frena permittit (Num. 77 et seq.) : sed hic quoque ad Deum confugiens, ab eo efflagitat (Num. 81) , ne se ab illis in futuro aevo sinat distrahi, at immaturam illorum mortem maturioris suscitationis dono compenset.

Ex hac oratione haud aegre cognoscimus eam tum temporis habitam esse, cum Valentiniano justa solverentur. Quod autem ad annum, et diem, quibus humatus est, eorum definitio ex anni ac diei, quo idem princeps necatus fuit, cognitione omnino pendet. At vero in iis statuendis non semel peccat Marcellinus comes; sic enim scribit in Chronico: Tatiano et Symmacho coss. Theodosius imp. Italia decedens, Constantinopolim remeavit. Valentinianus imp. apud Viennam dolo Arbogastis strangulatus interiit idibus Martiis. Sed primus ejus in hoc error est, quod Tatiano et Symmacho coss. hanc necem ponit. Constat siquidem anno 391, quo eam dignitatem illi gesserunt, Theodosium idibus Aprilis adhuc fuisse Mediolani, Aquileia vero, quo ipsum comitatus erat Valentinianus, mense Julio nondum abiisse. Iterum autem Marcellinus in eo errat, quod Arbogastis scelus contigisse ait idibus Martiis; hoc enim tempus cum iis, quae Ambrosius epist. 53 (Num. 5) de caloribus aestivis habet, congruere neutiquam possit. Inde est quod ab eruditis Epiphanii praefertur auctoritas, eamdem necem idibus Maii Arcadio secundum et Rufino primum coss. pridie Pentecostes patratam esse asseverantis (De Mensur. et Pond. num. 20) , hoc est, ut ante jam diximus, anno 392, die autem Maii 15. Quapropter si duos menses, quibus Justam et Gratam fraternum flevisse interitum narrat Ambrosius (Num. 49 et 50) , Epiphanii numero adjeceris, hinc intelliges funus ejusdem imperatoris interea dum Theodosii mandatum exspectaretur, usque ad idus Julii mensis prolatum esse.

Verum tamen et in hac opinione dubium aliquod hinc nasci potest, quod Ambrosius dum epist. ante citata sepulturam Valentiniani maturandam scribit, hanc ejus rei afferat causam; ne reliquiae mortui principis aestivo calore penitus solvantur, vix enim superiorem aestatem transegimus (Num. 5) . Fatendum quidem est his verbis, non tam Julii mensis medium, quam autumni initium significari, si ea secundum communem usum 1357 interpreteris: certius tamen est idibus Maiis Valentinianum elisis faucibus inventum esse, ac non nisi per duos menses inhumatum mansisse, quam ut in autumnum rejici possint illius exequiae. Dicendum igitur has duas voces, superiorem aestatem, nihil aliud nisi peractam aestivorum calorum partem illic sonare.

In antiquis editionibus hujus opellae inscriptio erat: Oratio funebris de Obitu Valentiniani imperatoris; in Romana editione: In Obitu Valentiniani junioris augusti Concio funebris. Variant quoque in hoc titulo scripti codices; non enim desunt, qui illam exhibeant in eam formam: Incipit tractatus de Obitu imperatoris Valentiniani junioris; sed in multo pluribus ita exprimitur: Incipit de Consolatione (in quibusdam epistola de Consolatione) Valentiniani, alicubi additur τὸ junioris. Hinc autem liquet in lemmatis Operum multa pro libitu adjici solere a librariis, sed inter istas leviculas diversitates facile dignoscitur germana inscriptio. Et in hac sane magnos auctores habuit Ambrosius, quos sequeretur. Commentationi, quam de morte filiae scripsit Cicero, titulus praefigitur Consolatio. Plutarchus etiam librum edidit de Consolatione ad Apollonium Sed nullius auctoris plures scriptiones eo titulo insignitae sunt, quam Senecae philosophi, a quo eamdem epigraphen tribus libellis inditam reperias.