Ticonius, De Septem Regulis

Dominum ejusque corpus, id est, Ecclesiam, Scriptura loquitur (II Tim. I, 20) , sola ratio discernit: dum quid cuique conveniat, persuadet; sed quia tanta est vis veritatis, extorquet. Alias ulla persona convenitur, quam duplicem esse, diversa duorum officia edocent. Sic per Isaiam: Hic, inquit, peccata nostra fert, et pro nobis dolet, et ipse vulneratus est propter facinora nostra. Deus tradidit illum pro peccatis nostris, etc. (Isa. LIII, 4, 6, sec. LXX) , quae in Dominum convenire omnis Ecclesiae 0015D ore celebratur. Sequitur autem et dicit de eodem: Et Deus vult eum purgare a plaga, et vult Deus a dolore auferre illi lucem, et formare illum prudentia (Ibid., 10, 11) . Numquid ei, quem tradidit pro peccatis nostris, vult ostendere lucem, et eum formare prudentia, cum ipse sit lux et sapientia Dei? et non 0016B corpori ejus? Quare manifestum est, sola ratione videri posse quando a capite ad corpus transitum faciat. Daniel quoque lapidem de monte praecisum impegisse in corpus regnorum mundi, et in pulverem comminuisse Dominum dicit. Montem vero effectum, et implevisse universam terram corpus ejus. Non enim sicut quidam dicunt, in contumeliam regni Dei, invictaeque haereditatis Christi, quod non sine dolore dico. Dominus totum mundum potestate (Matth. XXVIII, 18) , et non sui corporis plenitudine occupavit. Dicunt enim eo monte mundum impletum; quod liceat Christiano in omni loco, quod antea non nisi in Sion licebat, offerre. Quod si ita est, non opus erat dicere, ex lapide montem effectum, et incrementis mundum coepisse. Dominus enim noster Christus, ante mundi constitutionem 0016C (Joan. XVII, 2) , hanc habuit claritatem, et cum homo ille, Dei filius fuerit, non paulatim, ut lapis, sed uno tempore accepit omnem pietatem in coelo et in terra. Lapis autem incrementis factus est mons, et crescendo terram omnem texit. Quod si potestate implesset universam terram, non corpore, lapidi non compararetur. Potestas enim res est impalpabilis, lapis vero corpus palpabile. Nec sola ratione monstratur corpus, non caput crescere: sed etiam Apostolica auctoritate firmatur: Crescatis, inquit, per omnia in eum, qui est caput Christus, ex quo omne corpus constructum et connexum, per omnem tactum subministrationis in mensuram uniuscujusque partis, incrementum corporis facit, in aedificationem sui (Ephes. IV, 15, 16) . Et iterum: Non tenetis 0016D caput, ex quo omne corpus per tactum et conjunctione constructum et subministratum, crescit in incrementum Dei (Coloss. II, 29) . Non ergo caput quod ex origine idem est, sed corpus crescit ex capite. Ad propositum redeamus. Scriptum est de Domino et ejus corpore; quid cui conveniat, ratione discernendum: 0017A Angelis suis mandavit de te, ut custodiant te in omnibus viis tuis: in manibus ferent te, ne offendas ad lapidem pedem tuum. Super aspidem et basiliscum ambulabis, et conculcabis leonem, et draconem. Quoniam in me speravit, eripiam eum, protegam eum, quoniam cognovit nomen meum. Invocavit me, et ego exaudiam eum, cum eo sum in tribulatione, eripiam eum et glorificabo eum. Longitudine dierum adimplebo eum, et ostendam illi salutare meum (Psal. XC, 11-16) . Numquid de cujus obsequio mandavit angelis suis Deus, eidem ostendit salutare suum, et non corpori ejus? Iterum: Sicut sponso imposuit mihi mitram, et sicut sponsam ornavit me ornatu (Isa. LXI, 10, sec. LXX) . Unum corpus dixit utriusque sexus sponsi et sponsae: sed quid in Dominum, 0017B quid in Ecclesiam conveniat, ratione cognoscitur. Et idem Dominus dicit in Apocalypsi: Ego sum sponsus et sponsa (Apoc. XVIII, 23) . Et iterum: Exierunt obviam sponso et sponsae (Matth. XXV, 1) . Et iterum, quid capiti et corpori, ratione discernendum sit per Isaiam declaratur: Sic dicit Dominus Christo Domino meo, cujus ego tenui dexteram, ut exaudiant eum gentes (Isa. XLV, 1-3) . Sequitur et dicit, quod non nisi corpori conveniat: Et dabo tibi thesauros absconditos et invisibiles aperiam tibi, ut scias quoniam ego sum Dominus, qui voco nomen tuum, Deus Israel, propter Jacob puerum meum, et Israel electum meum. Propter testamentum enim quod disposuit Patribus, ad agnoscendum se, Deus aperit corpori Christi thesauros invisibiles, quos oculus non 0017C vidit, nec auris audivit, nec illi in cor hominis ascenderunt (I Cor. II, 9) , sed nec obturati hominis, qui non est in corpore Christi: Ecclesiae autem revelavit Deus per Spiritum sanctum ista quidem, quamvis hoc gratiae Dei sit. Adhibita tamen ratione, aliquando facilius videntur. Sunt alia in quibus hujusmodi ratio minus claret; eo quod, sive in Domino, sive in corpore ejus recta conveniat dictum. Quamobrem sola et majore Dei gratia videri possunt. Sic in Evangelio: Amodo, inquit, videbitis filium hominis sedentem ad dextram virtutis Dei, et venientem in nubibus coeli (Matth. XXVI, 64) . Alio loco dicit: Non visuros venientem in nubibus coeli, nisi novissimo tantum die plangentes omnes tribus terrae. Et tunc videbunt filium hominis venientem in nubibus coeli 0017D (Matth. XXIV, 30) . Utrumque autem fieri necesse est. Sed primo corporis est adventus, id est Ecclesiae jugiter venientis in eadem claritate invisibili; deinde capitis, id est, Domini in manifesta claritate. Si enim diceret: Amodo videbitis venientem, solius corporis intelligendus esset adventus. Si autem videbitis, capitis adventus. Nunc vero amodo, inquit, videbitis venientem, quoniam corpore suo jugiter venit nativitate et similium passionum claritate. Si enim renati Christi membra efficiuntur, et membra quae corpus efficiunt, Christus est qui venit, quoniam 0018A nativitas adventus est sicut scriptum est: Illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum (Joan. I, 9) . Et iterum: Generatio vadit, et generatio venit (Eccle. I, 4) . Et iterum: Sicut audistis, quia Antichristus venit (I Joan. II, 18) . Iterum de eodem corpore: Si enim iste qui venit, alium Christum praedicat (II Cor. XI, 4) . Unde Dominus, cum de signo adventus sui interrogaretur, de illo adventu suo coepit disputare, qui ab inimico corpore signis et prodigiis imitari potest: Cavete, inquit, ne quis vos seducat (Matth. XXIV, 4) . Multi venient, in nomine meo, id est in nomine corporis mei. Novissimo autem adventu Domini, id est, consummationis totius adventus ejus, nemo, ut aliqui putant, moreretur. Sed quo plenius ista dicantur, ordini suo relinquamus. 0018B Nec illud erit absurdum, quod ex uno totum corpus volumus intelligi, ut Filium hominis Ecclesiam, quoniam Ecclesia, id est Filii Dei redacti in unum corpus, dicti sunt Filius Dei, dictus unus homo, dicti etiam Deus, sicut per Apostolum: Super omne quod dicitur Deus, aut quod colitur (II Thess. II, 4) . Qui dicitur Deus, Ecclesia est. Quod autem colitur, Deus summus est: ut in templo Dei sedeat, ostendens se, quod ipse sit Deus, id est, quod ipse sit Ecclesia. Quasi diceret: In templo Dei sedeat, ostendens se quod ipse sit Dei templum. Aut in Deo sedeat, ostendens se, quod ipse sit Deus. Sed hunc intellectum non minus, ut novimus, voluit obscurare Daniel de rege novissimo: In Dominum, inquit, locus ejus glorificabitur (Dan. XI, 38, sec. LXX) : id est clarificabitur, 0018C velut Ecclesiam in loco Ecclesiae, in loco sancto, abominatione vastationis, in Deum, id est, in Ecclesiam subornavit. Et Dominus totum populum, sponsam dicit et sororem. Et Apostolus Virginem sanctam, et adversum corpus, hominem peccati. Et David totam, Christum, Ecclesiam dicit: Faciens misericordias Christo suo David, et semini ejus usque in saeculum (Psal. XVII, 51) . Et apostolus Paulus, corpus Christi, Christum appellat: Sicut enim unum corpus est, membra autem habet multa; omnia autem membra ex uno corpore, cum sint multa, unum corpus sunt: sic et Christus (I Cor. XII, 12) , id est Christi corpus, quod est Ecclesia. Iterum: Gaudeo in passionibus pro vobis: et repleo, quae desunt pressurarum Christi (Coloss. I, 24) , id est, Ecclesiae. Nihil 0018D enim defuit Christi passionibus: quoniam sufficit discipulo, ut sit sicut magister ejus. Sic ergo adventum Christi pro locis accipiemus. Item in Exodo, omnes filios Dei, unum filium, et omnes primogenitos Aegyptiorum, primogenitum esse, sic Deo dicente, cognoscimus: Haec dices, inquit, Pharaoni: Haec dicit Dominus: Filius meus primogenitus Israel. Dixi tibi: Dimitte populum meum, ut serviat mihi. Tu autem noluisti dimittere eum (Exod. IV, 22) . Unde ergo: Ecce ego occidam filium tuum primogenitum. Et David, vineam Domini, unum filium, sic ait: 0019A Deus virtutum, convertere: respice de coelo, et vide, et visita vineam istam, et perfice eam, quam plantavit dextera tua, et super filium hominis, quem confirmasti tibi (Psal. LXXIX, 15) . Et Apostolus filium Dei dicit, qui filio Dei mixtus est: Paulus servus Jesu Christi, vocatus Apostolus, segregatus in Evangelium Dei, quod ante promiserat per prophetas suos, in scripturis sanctis de filio suo, qui factus est ei, ex semine David secundum carnem. Qui praedestinatus est filius Dei in virtute, secundum Spiritum sanctificationis ex resurrectione mortuorum Jesu Christi Domini nostri (Rom. I, 1-4) . Si diceret de filio suo, ut ex resurrectione mortuorum, unum filium ostenderet; nunc autem, de filio, inquit, suo, ex resurrectione mortuorum Jesu Christi Domini nostri. Sed qui factus sit filius Dei ex 0019B resurrectione Christi, apertius ostendit de filio suo, quia factus est ei, ex semine David secundum carnem, qui praedestinatus est filius Dei. Dominus etenim noster, non est praedestinatus filius Dei, quia Deus est, et coaequalis est Patri, qui ex quo creatus est, hoc est. Sed ille, cui secundum Lucam dicit in baptismo: Filius meus es tu, ego hodie genui te (Psal. II, 7) . Qui ex semine David, mixtus est principali Spiritui, et factus est ipse filius Dei, ex resurrectione Domini nostri Jesu Christi: id est, dum resurgit in Christo semen David: non ille, de quo ait ipse David: Sic dicit Dominus Domino meo (Psal. CIX, 1) . Itaque facti sunt duo, una caro, Verbum caro factum est (Joan. I, 14) , et caro Deus: quia non ex sanguine, sed ex Deo nati sumus. Apostolus dicit: 0019C Erunt duo in carne una. Sacramentum hoc magnum est: ego autem dico, in Christo et in Ecclesia (Ephes. V, 31, 32) . Unum namque semen promisit Deus Abrahae; ut quanticumque Christi miscerentur, unus esset in Christo, sicut Apostolus dicit: Omnes vos, unum estis in Christo Jesu. Si autem vos unum estis in Christo Jesu: ergo Abrahae semen estis, et secundum promissionem haeredes (Gal. III, 28, 29) .

Distat autem, inter unum estis: et unus estis. Quotiescumque alter alteri voluntate miscetur uni, unum sunt. Sicut Dominus dicit: Ego et Pater, unum sumus (Joan. X, 3) . Quotiescumque autem et corporaliter miscentur, et in unam carnem duo solidantur: unum sunt corpus. Itaque in capite suo filius est Dei; et Deus in corpore suo, filius est hominis, qui 0019D quotidie nascendo venit, et crescit in templum sanctum Dei. Templum enim bipartitum est. Cujus pars altera, quamvis lapidibus magnis exstruatur, destruitur: neque in eo lapis super lapidem relinquetur. Istius nobis jugis adventus cavendus est, donec de medio ejus discedat Ecclesia.