Vocalica Declinatio Prima. Rad. vocalis a. a. Masculinum.

Sic declinantur: aiþs jusjurandum, asts ramus bagms arbor, andbahts famulus (plur. andbahtos, non autem andbahteis, ut mendose in glossario irrepsit dags dies, himins coelum, hlaifs panis, hunds canis hors adulter, þiubs fur, þiudans rex kreks graecus 0951 laufs folium, ligrs cubile, sitls sedes, skalks servus skatts argenteus nummus, skilliggs denarius, stains lapis, stols sedes, tains surculus, dauravards atriensis, vigs via, vinds ventus, vulfs lupus, figgrs digitus, fugls avis.

«Annotatio 1.—De plurimis vocabulis, quae in plur. pro significatione occurrere nequeunt, vel quorum nominativus, accusativus vel dativus plur. in monumentis saltem exstantibus non reperiuntur, in dubio remanet, utrum eorum radicalis forma in a vel i desinat; talia sunt akrs campus, biuds mensa, gadiliggs consobrinus, gazds flagellum, daigs massa, doms judicium, qums adventus, hakuls (non hakul, ut in gloss. traditum est) pallium, hlains collis, hlauts sors, þagks gratia, þlauhs fuga, faihuþraihns divitiae, katils lebes, kindins vicarius, maiþms donum, maurgins mane, megs gener, munþs os, oris, run cursus, saivs mare, snaivs nix, stikls calix, striks ductus lineae, vaurms vermis, vigans bellum, vaips corona, vlits facies, vrits litura, vraks persecutor.

«Annotatio 2.—De aliis autem incertum remanet, utrum masculina vel neutra sint: akeits vel akeit acetum, aþns vel aþn annus, ans (gen. anzis) trabs, auhns vel auhn fornax, atisks vel atisk satum, gaggs vel gagg incessus, gilds vel gild tributum, gramsts vel gramst festuca, dals vel dal vallis, hilms vel hilm ulmus, hruks vel hruk cornix, þaurps vel þaurp campus, usluks vel usluk apertura, mails vel mail macula, maþls vel maþl emporium, mods vel mod ira, nadrs vel nadr vipera, 0952 plats vel plat pannus, puggs vel pugg pera, raips vel raip corrigium, sikls vel sikl siclus, saggqs vel saggq occidens, sauns vel saun redemptio, sinaps vel sinap sinapis, skauts vel skaut fimbria, spaiskuldrs vel spaiskuldr saliva, skufts vel skuft capilli, skohs vel skoh calceamentum, sleps vel slep somnus, svamms vel svamm spongia, svibls vel svibl sulfur, soþs vel soþ satietas, tveifls vel tveifl dubium, vaggs vel vagg paradisus, vairþs vel vairþ pretium, vamms vel vamm macula, andavleizns vel andavleizn facies, vokrs vel vokr usura, gafahs vel gafah captura, fulliþs vel fulliþ plenilunium, frums vel frum initium. Grets vero est forsan femininum.

«Annotatio 3.—Radice in s desinente, hoc s in nominativo sing. a terminatione deficit: ans trabs, gen. anzis, drus casus, gen. drusis, veinnas (?) ebriosus, hals cervix. Idem dicendum est de nonnullis vocabulis, quorum radix in r terminatur: gabaur commune prandium, convivium, vair vir, stiur vitulus.

«Annotatio 4.— Vegs fluctus habet in nominativo plur. vegos Mc. IV, 37, in dativo autem plur. vegim Mth. VIII, 24. Vice versa aivs aevum in dativo plur. est aivam Rom. XI, 36, in accusativo autem plur. aivins Mth. VI, 13.

«Annotatio 5.— Reiks stirps et veitvods testis habent in nominativo plur. formas apocopatas reiks Joan. VII, 26; Rom. XIII, 3, et veitvods Cor. I, XV, 15; genitivus autem et dativus plur. reike, reikam, etc., regulariter sonant.»

0951 Ad normam hairdeis declinantur vocabula, in quibus vel syllaba derivata vel radicalis longa terminationis syllabam praecedit, ut: andeis finis, aurkeis olla, asneis famulus, beruseis plur. berusjos veteres, guþblostreis Dei contemptor, fauramaþleis praesul, silbasiuneis testis ocularis, faurstasseis praesul, vitodafasteis legisperitus, waiteis frumentum; bokareis scriba, laisareis magister, liuþareis cantor, motareis publicanus, sokareis scrutator, vullareis fullo, ragineis consiliarius, siponeis discipulus.

Ad normam harjis declinantur vocabula, quae brevem syllabam radicalem immediate ante terminationem habent, quae syllaba per j interjectum producitur, ut: niþjis gener, sakjis pugnator, andastaþjis adversarius, silbaviljis voluntarius.

«Annotatio.—De laisaris Luc. VI, 40 loco laisareis vid. ubi de sonis § 23, 4.»

Non datur aliud hujus formae paradigma.

b. Neutrum.

Eo modo declinantur: agis metus, ahs spica, aiz, oes, aibr donum, aigin proprietas, avistr ovile, akran 0953A fructus, alev oleum, aljan zelus, aviliud gratia, gabaur tributum, balsan balsamum, barn infans, baurd asser, beist fermentum, andabeit labes, bloþ sanguis, gaidv defectus, gund ulcus, gulþ aurum, gras herba, daur porta, gadikis (non autem gadik, ut in glossar. traditur) figmentum, dius animal, dragk potus, eisarn cibus, anaqal quies, faurhah velum, hais lampas, hairþra plur. tant. viscera, andahait confessio, bihait rixa, gahait promissio, haubiþ caput, haurn cornu, hatis odium, hlaiv sepulcrum, huzd thesaurus, hulistr velum, hunsl oblatio, hus domus, hrot tectum, þeihs tempus, þevis servus, þivadv servitium, þiuþ bonum, þreihsl angustia, gaþrask area, þvahl lotio, kaurn frumentum, kas vas, kelikn turris, lamb ovis, laud regio, laun merces, leik corpus, sildaleik prodigium, lein linum, aflet remissio, fralet id., lev occasio, galiug simulacrum, liugn mendacium, liuhaþ lux, lukarn lucerna, bimait circumcisio, gaman socius, mel tempus, maurþr homicidium, miliþ mel, mimz caro, usmet conversio, neiþ invidia, andanem acceptatio, jer annus, juk jugum, pund pondus, ragin consilium, razn domus, raus arundo, rign pluvia, riqiz obscuritas, rimis quies, saban linum, sair dolor, salt sal, sauïl sol, sarva plur. tant. arma, sigis victoria, silubr argentum, skip navis, skohsl spiritus malus, smyrn myrrha, smairþr adeps, svartisl nigredo, andstald oblatio, spill fama, sves proprietas, svumsl piscina, tagl capillus, tagr lacrymae, vaurstv opus, veihs pagus, vein vinum, vepna plur. tant. arma, andavizn sustentatio, vis tranquillitas, ïdveit opprobrium, fraveit vindicta, fairveitl spectaculum, vitoþ lex, bifaih fraus, derisio, anafilh traditio, gafilh, usfilh sepultura, þrutsfill, lepra, fraiv, semen, frius frigus.

«Annotatio 1.—Huc pertinent alia vocabula, de quibus in incerto est utrum sint masculina vel neutra, quae vid. § 66 annot. 2.

«Annotatio 2.—Ad hanc nostram declinationem referendum est secundum formam etiam guþ Deus, cum anomalis gen. guþs, nom. plur. guda, licet ab Ulfila, influente probabiliter doctrina christiana (coll. gloss. V. unhulþo) in sing. ut masc. usurpetur.

«Annotatio 3.—De genitivo plur. dalei Luc. III, 5 loco dale et spilli Tit. I, 14 loco spille, vid. ubi de sonis §§ 23, 4; 30, 3.

«Annotatio 4.—Cum munþs os, oris, masc. occurrit etiam munþ neutr. Cor. II, VI, 11.

«Annotatio 5.—Loco brawa Cor. I, XV, 52 a neutr. braw forsan brawai a fem. brawa legendum est.»

Sic declinantur: aglaiti impudicitia, azeti deliciae, aivaggeli evangelium, aveti pecus, aiviski opprobrium, andaugi facies, aurali sudarium, arbi haereditas, 0954 ataþni annus, badi lectum, andbahti ministerium, barniski infantia, biari animal, basi bacca, biuhti mos, fauragaggi administratio, gavi rus, gairuni passio, fauradauri via, unhaili morbus, haimoþli campus, hauhisti altitudo, hauri pruna, havi foenum, hivi color, gaþagki circumspectio, þiubi spelunca latronum, kunþi cognitio, andalauni merces, unledi paupertas, galeiki similitudo, galigri nuptiae, fauramaþli principatus, manvi impensa, manauli species, meki gladius, ufarmeli inscriptio, gaminþi memoria, andanahti verperus, nati rete, reiki imperium, garuni consilium, gaskalki conservus, unsuti seditio, stiviti dolor, fauratani signum, tauï factum, tevi cohors, trausti foedus, vaggari pulvinar, gavairþi laetitia, andvairþi facies, andvairþi pretium, valdufni potentia, andavaurdi responsio, gavaurdi sermocinatio, lausavaurdi loquacitas, gavaurki lucrum, vadi pignus, usvissi vanitas, unviti ignorantia, vitubni cognitio, fairguni mons, fani lutum, filegri cavitas, fulhsni absconditum, fraþi intelligentia, frumisti principium, fastubni retinentia, observantia, fastubni jejunium ( fastubnja Cor. I, VII, 19 non ut femininum sing., licet tale gloss. p. tradat, sed ut neutrum plur. habendum est).

«Annotatio 1.—Quomodo tauï in gen. sing. tojis, nom. plur. toja etc., habeat, jam ubi de sonis explicavimus.

«Annotatio 2.—Praeter formam genitiv. sing. in -jis, etiam altera in -eis occurrit (vid. ad. Luc. I, 23) , ut gavairþeis Cor. II, XIII, 11; Eph. IV, 9; Thess. II, III, 16, andbahteis Luc. I, 23, fauramaþleis Neh. V, 14. 18, valdufneis Skeir. VII, a, trausteis Eph. II, 12. Haec videtur esse forma recentius in eis casibus ad analogiam masculini usurpata, in quibus duae consonantes terminationem praecedebant. Hinc waiteis Joan. XII, 24 genitivum a waiti deducendum manifestum est, licet hic una tantum consonans terminationem praecedat, et insuper vocabulum in ea versionis parte reperiatur, quam priorem fuisse confectam probavimus.»

Eo modo declinatur etiam triu arbor.

c. femininum.

Sic declinantur: ahana palea, airþa terra, aleina ulna, arka arca, arwazna telum, awa fluvius, bida rogatio, gabinda vinculum, gabruka mica, boka scriptura, 0955 bota utilitas, gairda zona, gilþa siclus, groba fovea, graba fossa, daila participatio, vigadeina carduus, drauhsna buccella, hairda grex, halba latus, hansa turba, hlaivasnos plur. tant. fossores, hlamma laqueus, hleiþra tabernaculum, hrugga virga, þarba inopia, þiuda populus, ïdreiga poenitentia, karkara carcer, knoda genus, laiba reliquiae, liuga matrimonium, lita hypocrisis, marka terminus, mulda pulvis, mota vectigal, neþla acus, jiuka certatio, junda juventus, paida tunica, razda lingua, rasta milliare, runa mysterium, saivala anima, saldra scurrilitas, saurga 0956 cura, skanda turpitudo, skura horror ( frisson), sleiþa detrimentum, smarna lutum, spilda pulpis, staua judicium, staiga semita, stibna vox, svartizla atramentum, teva ordo, usvaurpa abjectio, kunaveda catena, vinna dolor, vamba venter, dauravarda janitrix, vulla lana, vulva rapina, vraka persecutio, faþa sepes, fairzna calx, fairina debitum, fera locus, filusna multitudo, weila hora, wota minae; et insuper derivata substantiva in -þa, ut agliþa afflictio, mildiþa benignitas, fairniþa senectus, gaunoþa luctus, etc., vid. § 148 aa) γ) ββ).

Ad normam bandi ea declinantur vocabula, quae ante terminationem vel syllabam derivatam vel syllabam radicalem longam habent (coll. § 67), ut gabindi vinculum, þiudangardi regnum, hropi clamor, mavi (a radicali forma Mauja) puella, þivi (a rad. forma þIUJA) ancilla, aqizi securis, hulundi altitudo, lauhmuni fulgur, wolftuli gloria; necnon et gabundi vinculum, haiþi campus, haiti mandatum, aiwatundi sentis (βάτος Mc. XII, 26; Luc. VI, 44; XX, 37 in gloss. h. v. supplendum est) , vasti vestis, wilftri feretrum, usvandi circuitus, kalki (vel kalkjo) pellex, frijondi (non frijondja, ut gloss. incorrecte habet) amica, vundufni vulnus, fraistubni tentatio, jukuzi jugum, aurahi sepulcrum.

Ad normam vero sunja declinantur vocabula, in quibus syllaba radicalis brevis terminationem praecedit (coll. § 67), ut vrakja persecutio, brakja pugna, halja infernus, sibja cognatio; consequenter etiam ludja facies, plapja via, skalja later, sulja planta pedis, vipja corona, vinja pascuum, banja vulnus.

Sic declinantur: nidva craticula, ubizva porticus, saliþvos plur. tant. diversorium, triggva foedus, fijaþva inimicitia, frïaþva dilectio.