Patrologiae Cursus Completus

 Patrologiae Cursus Completus

 Elenchus Operum Quae In Hoc Tomo Continentur.

 Elenchus Operum Quae In Hoc Tomo Continentur.

 Anno Domini CCCXXIX. C. V. Aquil. Juvencus, Presbyter Hispanus.

 Anno Domini CCCXXIX. C. V. Aquil. Juvencus, Presbyter Hispanus.

 Epistola dedicatoria.

 Epistola dedicatoria.

 Prolegomena In C. Vettium Aquilinum Juvencum.

 Prolegomena In C. Vettium Aquilinum Juvencum.

 Caput I. S. Hieronymi de Juvenco testimonia expenduntur. Opinio de religioso cultu olim Juvenco praestito rejicitur.

 20 Caput II. Codices mss. Juvenci recensentur.

 28 Caput III. Editiones Carminum Juvenci.

 42 Caput IV. Elogia Juvenci ex veteribus scriptoribus, ac nonnullis recentibus, petita.

 Caput V. Matthaei locus cap. XX, v. 28, aliter a Juvenco lectus, ac nunc in Vulgata legitur.

 56 Caput VI. Utilitas conferendi codices mss. Juvenci. Methodus hujus editionis.

 C. Vettii Aquilini Juvenci Hispani Presbyteri Evangelicae Historiae Libri IV.

 C. Vettii Aquilini Juvenci Hispani Presbyteri Evangelicae Historiae Libri IV.

 Item Praefatio.

 Liber Primus.

 Liber Secundus.

 Liber Tertius

 Liber Quartus.

 Appendix. Juvenco Opera Attributa.

 Appendix. Juvenco Opera Attributa.

 Liber In Genesin.

 Liber In Genesin.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 Cap. VIII.

 Cap. X.

 Cap. XII.

 Cap. XIII.

 Cap. XIV.

 Cap. XV.

 Cap. XVI.

 Cap. XVII.

 Cap. XVIII.

 Cap. XIX.

 Cap. XX.

 Cap. XXI.

 Cap. XXII.

 Cap. XXIII.

 Cap. XXIV.

 Cap. XXV.

 Cap. XXVI.

 Cap. XXVII.

 Cap. XXVIII.

 Cap. XXIX.

 Cap. XXX.

 Cap. XXXI.

 Cap. XXXII.

 Cap. XXXIII.

 Cap. XXXIV.

 Cap. XXXV.

 Cap. XXXVI.

 Cap. XXXVII.

 Cap. XXXVIII.

 Cap. XL.

 Cap. XLI.

 Cap. XLII.

 Cap. XLIII.

 Cap. XLIV.

 Cap. XLVI.

 Cap. XLVII.

 Cap. XLIX.

 Cap. L

 De Laudibus Domini.

 De Laudibus Domini.

 Triumphus Christi Heroicus.

 Triumphus Christi Heroicus.

 Epistola Nuncupatoria.

 Epistola Nuncupatoria.

 Testimonia De P. Optatiano Porphyrio.

 Testimonia De P. Optatiano Porphyrio.

 Epistola Porphyrii Ad Constantinum. Domino Constantino Maximo, Pio, Invicto Et Venerabili, Semper Augusto.

 Epistola Porphyrii Ad Constantinum. Domino Constantino Maximo, Pio, Invicto Et Venerabili, Semper Augusto.

 Epistola Constantini Ad Porphyrium.

 Epistola Constantini Ad Porphyrium.

 P. Optatiani Porphyrii Panegyricus Constantino Augusto Dictus.

 P. Optatiani Porphyrii Panegyricus Constantino Augusto Dictus.

 I.

 II.

 III.

 IV.

 V.

 VI.

 VII.

 VIII.

 IX.

 X.

 XI.

 XII.

 XIII.

 XIV.

 XV.

 XVI.

 XVII.

 XVIII.

 XIX.

 XX.

 XXI.

 XXII.

 XXIII.

 XXIV.

 XXV.

 XXVI.

 Anno Domini CCCXCII. Coelius Sedulius.

 Anno Domini CCCXCII. Coelius Sedulius.

 Epistola dedicatoria.

 Epistola dedicatoria.

 Prolegomena In Coelium Sedulium.

 Prolegomena In Coelium Sedulium.

 Caput I. Coelii Sedulii vita, et gesta.

 Caput II. Opera Sedulii recensentur.

 Caput III. Codices manuscripti Sedulii recensentur.

 Caput IV. Recensentur editiones Sedulii, interpretes, et conjecturarum in eum auctores.

 71 Caput V. De Asterio, qui carmina Sedulii collegit de Liberio, et Belisario, qui Sedulium versibus acrostichis ornaverunt.

 Caput. VI. Elogia Sedulii, ac doctorum hominum de eo judicia.

 Caput VII. De codicum mss. correctoribus, et corruptoribus. Excursus in codicem S. Hilarii, qui in archivio Basilicae Vaticanae asservatur.

 Caput VIII. Quid in nova hac Sedulii editione praestitum sit.

 Coelii Sedulii In Quinque Libris Distributum Carmen Paschale cui subjacet et continenter respondet Opus Paschale, Prosaico Sermone Scriptum.

 Coelii Sedulii In Quinque Libris Distributum Carmen Paschale cui subjacet et continenter respondet Opus Paschale, Prosaico Sermone Scriptum.

 Liber Primus.

 Liber Secundus.

 Liber Tertius.

 Liber Quartus.

 Liber Quintus.

 Coelii Sedulii Elegia.

 Coelii Sedulii Elegia.

 Coelii Sedulii Hymnus.

 Coelii Sedulii Hymnus.

 Coelii Sedulii Epigramma.

 Coelii Sedulii Epigramma.

 Appendix.

 Appendix.

 Carmen De Incarnatione, Cento Virgilianus.

 Carmen De Incarnatione, Cento Virgilianus.

 Dedicatio Ad Theodosium Augustum.

 Incipit Carmen.

 Carmina Epigrammatica.

 Carmina Epigrammatica.

 Decretum De Libris Recipiendis, Et Non Recipiendis, Ex monumentis ineditis illustratum.

 Decretum De Libris Recipiendis, Et Non Recipiendis, Ex monumentis ineditis illustratum.

 Monitum.

 Pars Prima. Concilium urbis Romae sub Damaso papa celebratum. De explanatione fidei catholicae

 Pars Secunda Et Tertia. Decretum Gelasianum, ex mss. Vatianis, necnon Paraphrasis ejusdem decreti.

 Severus Rhetor. (Ex Galland. Biblioth. Vett. Patr. tom. IX.)

 Prolegomena.

 Buculus.

 Tityrus.

 Severi Rhetoris Et Poetae Carmen Bucolicum De Virtute Signi Crucis Domini. Aegon, Buculus, Tityrus.

 Severi Rhetoris Et Poetae Carmen Bucolicum De Virtute Signi Crucis Domini. Aegon, Buculus, Tityrus.

 Buculus.

 Aegon.

 Aegon.

 Buculus.

 Aegon.

 Buculus.

 Tityrus.

 Aegon.

 Val. Faltonia Proba, Centonum Poetria. (Ex collectione omnium poetarum, etc., Pisauri cusa 1766.)

 Val. Faltonia Proba, Centonum Poetria. (Ex collectione omnium poetarum, etc., Pisauri cusa 1766.)

 Prolegomena.

 Prolegomena.

 Val. Faltoniae Probae, Feminae Clarissimae, Centones Virgiliani, Ad Testimonium Veteris Et Novi Testamenti.

 Val. Faltoniae Probae, Feminae Clarissimae, Centones Virgiliani, Ad Testimonium Veteris Et Novi Testamenti.

 Pars Prima. De Vetere Testamento.

 Pars Secunda. De Novo Testamento.

 Appendix Ad Poetas Christianos Quarti Saeculi.

 Appendix Ad Poetas Christianos Quarti Saeculi.

 Admonitio.

 Admonitio.

 In Ausonium Prolegomena.

 In Ausonium Prolegomena.

 Decii Ausonii Galli Burdigalensis Opera Quae Exstant.

 Decii Ausonii Galli Burdigalensis Opera Quae Exstant.

 Praefatiunculae.

 Praefatiunculae.

 Epistola Ad Ausonium.

 Epistola Ad Theodosium.

 Epistola Ad Syagrium.

 Epistola Ad Latinum Pacatum Drepanium.

 Epigrammata.

 Epigrammata.

 I. De Augusto.

 II. De fera a Caesare interfecta.

 III. Danubius Nilum alloquitur.

 IV. Idem eumdem alloquitur.

 V. Sub Valentiniani Junioris signo marmoreo.

 VI. Picturae subditi, ubi Leo una a Gratiano sagitta occisus est.

 VII. De matre Augusti.

 VIII. Exhortatio ad modestiam.

 IX. De suis poematis.

 X. In Eumpinam adulteram.

 XI. Echo ad pictorem.

 XII. In simulacrum Occasionis et Poenitentiae.

 XIII. De lepore capto a cane marino.

 XIV. De Pergamo scriptore fugitivo, qui captus fuerat.

 XV. In eumdem Pergamum.

 XVI. De se et uxore.

 XVII. Ad uxorem suam.

 XVIII. In Meroen anum ebriosam.

 XIX. Nemesis e Graeco.

 XX. De varietate fortunae, e Graeco.

 XXI. Idem aliter.

 XXII. De Thrasybulo Lacedaemonio.

 XXIII. De Lacaena matre.

 XXIV. In divitem quemdam.

 XXV. Antisthenes, Cynicus philosophus.

 XXVI. Idem.

 XXVII. Libero patri.

 XXVIII. Myobarbum Liberi patris signo marmoreo in villa nostra omnium deorum argumenta habentis.

 XXIX. In Corydonem marmoreum.

 XXX. In simulacrum Sapphus.

 XXXI. Deae Veneris.

 XXXII. Ad libellum suum de Proculo.

 XXXIII. De nomine cujusdam Lucii, sculpto in marmore.

 XXXIV. De Sabina uxore.

 XXXV. De eadem Sabina.

 XXXVI. De eadem Sabina.

 XXXVII. De Chresto et Acindyno fratribus.

 XXXVIII. De iisdem.

 XXXIX. Ad Philomusum Grammaticum.

 XL. In statuam Rufi, rhetoris semiviri, et elinguis.

 XLI. In tabulam, ubi erat picta imago Rufi rhetoris.

 XLII. De eadem tabula.

 XLIII. De eodem Rufo.

 XLIV. Idem.

 XLV. De eodem Rufo.

 XLVI. Imago Rufi rhetoris.

 XLVII. De eadem Rufi statua.

 XLVIII. De Diogene Cynico philosopho.

 XLIX. De Croeso, et eodem Diogene.

 L. Ad Daedalum de bucula Myronis.

 LI. Eadem de se.

 LII. Eadem.

 LIII. Eadem.

 LIV. De eadem Myronis bucula.

 LV. Eadem bucula de se.

 LVI. De eadem Myronis bucula.

 LVII. De eadem bucula.

 LVIII. Quae sexum mutarint.

 LIX. De Achilla, qui dissecuit calvariam.

 LX. De Alcone medico, et Diodoro haruspice.

 LXI. De signo Jovis, et Alcone medico.

 LXII. In Eunomum medicum.

 LXIII. In hominem vocis absonae.

 LXIV. Ex Graeco, ἀρχὴ τὸ ἥμισυ παντός.

 LXV. Ex Graeco. Ἁ χάρις ἁ βραδύπους ἄχαρις χάρις.

 LXVI. Idem.

 LXVII. In Saltatorem ineptum.

 LXVIII. De eodem.

 LXIX. Dodralis potio.

 LXX. De eadem.

 LXXI. De eadem dodra potione.

 LXXII. Pulchrum dei responsum.

 LXXIII. De Narcisso, qui sui ipsius amore captus erat.

 LXXIV. De eodem.

 LXXV. In Echo dolentem propter mortem Narcissi.

 LXXVI. Ad Apollinem de Daphne puella fugiente.

 LXXVII. Ad corticem, quo Daphne tegebatur.

 LXXVIII. In duas sorores diversorum morum.

 LXXIX. In Venerem anadyomenen.

 LXXX. In puerum formosum.

 LXXXI. De quodam Silvio Bono, qui erat Brito.

 LXXXII. De eodem.

 LXXXIII. De eodem.

 LXXXIV. De eodem.

 LXXXV. De eodem.

 LXXXVI. De eodem.

 LXXXVII. In Furippum.

 LXXXVIII. Epicuri opinio.

 LXXXIX. De homine pigro.

 XC. In Didus imaginem.

 XCI. In Faustulum staturae brevis Anicii Probini.

 XCII. In Medaeae imaginem.

 XCIII. In eamdem.

 XCIV. In caecum et claudum.

 XCV. Idem.

 XCVI. De divite et paupere.

 XCVII. De Penelope.

 XCVIII. In Grammaticum.

 XCIX. De infausto matrimonio Grammatici.

 C. De Auxilio Grammatico.

 CI. De fratribus Thebanis.

 CII. De ingratis ex Menandro.

 CIII. De Demosthene.

 CIV. De fortunae varietate.

 CV. In Stellam.

 CVI. Ex Menandro.

 CVII. Ad notarium velocissime excipientem.

 CVIII. Ausonius Hesperio filio salutem.

 CIX. Supputatio ab urbe condita in consulatum nostrum.

 CX. De eodem ad Proculum.

 CXI. In fine ejusdem libri additi.

 Ephemeris, Id Est Totius Diei Negotium.

 Ephemeris, Id Est Totius Diei Negotium.

 Parentalia.

 Parentalia.

 I. Junius Ausonius, pater.

 II. Aemilia Aeonia, mater.

 III. Aemilius Magnus Arborius, avunculus.

 IV. Caecilius Argicius Arborius, avus.

 V. Aemilia Corinthia Maura, avia.

 VI. Aemilia Hilaria, matertera, virgo devota.

 VII. Cl. Contentus, et Julius Calippio, patrui.

 VIII. Attusius Lucanus Talisius, socer.

 IX. Attusia Lucana Sabina, uxor.

 X. Ausonius Parvulus, filius.

 XI. Pastor, nepos ex filio.

 XII. Julia Dryadia, soror.

 XIII. Avitianus, frater.

 XIV. Val. Latinus Euronius, gener.

 XV. Pomponius Maximus, affinis.

 XVI. Veria Liceria, uxor Arborii sororis filii.

 XVII. Pomponius Maximus Herculanus, sororis filius.

 XVIII. Fl. Sanctus, Maritus Pudentillae, quae soror Sabinae meae.

 XIX. Namia Pudentilla, affinis.

 XX. Lucanus Talisius . . . . Curam filii.

 XXI. Attusia Lucana Talisia. Erminiscius Regulus, affinis.

 XXII. Severus Censor Julianus, consocer.

 XXIII. Paulinus et Dryadia, filii Paulini, et Megentirae sororis filiae.

 XXIV. Paulinus, sororis gener.

 XXV. Aemilia Dryadia, matertera.

 XXVI. Julia Cataphronia, amita.

 XXVII. Julia Veneria, amita.

 XXVIII. Julia Idalia, consobrina.

 XXIX. Aemilia Melania, soror.

 XXX. Pomponia Urbica, consocrus, uxor Juliani Censoris.

 Commemoratio Professorum Burdigalensium.

 Commemoratio Professorum Burdigalensium.

 Praefatio.

 I. Tiberius Victor Minervius, orator.

 II. Latinus Alcimus Alethius, rhetor.

 III. Luciolus, rhetor.

 IV. Attius Patera Pater, rhetor.

 V. Attius Tiro Delphidius, rhetor.

 VI. Alethio Minervio, filio, rhetori.

 VII. Leontius grammaticus, cognomento Lascivus.

 VIII. Grammaticis Graecis Burdigalensibus.

 IX. Jucundo, grammatico Burdigalensi, fratri Leontii.

 X. Grammaticis Latinis Burdigalensibus philologis, Macrino. Phoebitio, Concordio, Sucuroni, Ammonio Anastasio grammatico Pictaviorum.

 XI. Herculano, Sororis filio, grammatico Burdigalensi.

 XII. Thalasso, grammatico Latino, Burdigalensi.

 XIII. Citario Sicalo Syracusano, grammatico Burdigalensi Graeco.

 XIV. Censorio Attico Agricio, Rhetori.

 XV. Nepotiano, grammatico, eidem Rhetori.

 XVI. Aemilius Magnus Arborius, rhetor Tolosae.

 XVII. Exuperius, rhetor Tolosae.

 XVIII. Marcello Marcelli filio grammatico Narbonensi.

 XIX. Sedatus, rhetor Tolosanus.

 XX. Staphylius, rhetor, civis Auscius.

 XXI. Crispus et Urbicus, grammat. Latini et Graeci.

 XXII. Victorio, Subdoctori, sive Proscholo.

 XXIII. Dynamio, Burdigalensi, qui in Hispania docuit, et obiit.

 XXIV. Acilio Glabrioni, grammatico Jun. Burdig.

 Poeta.

 Epitaphia Heroum.

 Epitaphia Heroum.

 Epitaphia Heroum Qui Bello Troico Interfuerunt.

 I. Agamemnoni.

 II. Menelao.

 III. Ajaci.

 IV. Achilli.

 V. Ulixi.

 VI. Diomedi.

 VII. Antilocho.

 VIII. Nestori.

 IX. Pyrrho.

 X. Euryalo.

 XI. Guneo.

 XII. Protesilao.

 XIII. Deiphobo.

 XIV. Hectori.

 XV. Astyanacti.

 XVI. Sarpedoni.

 XVII. Nasti et Amphimacho.

 XVIII. Troilo.

 XIX. Polydoro.

 XX. Euphemo.

 XXI. Hippothoo, et Pylaeo, in horto sepultis.

 XXII. Ennomo, et Chromio.

 XXIII. Priamo.

 XXIV. Item Priamo.

 XXV. Hecubae.

 XXVI. Polyxenae.

 Aliquot Aliorum Epitaphia.

 XXVII. Niobae, in Sipylo monte juxta fontem sepultae.

 XXVIII. Eidem.

 XXIX. Eidem.

 XXX. Didoni.

 XXXI. Diogeni Cynico, in cujus sepulcro, pro titulo, canis signum est.

 XXXII. In tumulum sedecennis matronae.

 XXXIII. Glauciae, immatura morte praevento.

 XXXIV. Callicrateae.

 XXXV. Equo admirabili, jussu Augusti.

 XXXVI. In tumulo hominis felicis.

 XXXVII. Sepulcrum Cari vacuum.

 XXXVIII. Ex sepulcro Latinae viae.

 De Duodecim Caesaribus Per Suetonium Tranquillum scriptis.

 De Duodecim Caesaribus Per Suetonium Tranquillum scriptis.

 Tetrasticha. A Julio Caesare usque ad tempora sua.

 Tetrasticha. A Julio Caesare usque ad tempora sua.

 I. Julius Caesar.

 II. Octavianus Augustus.

 III. Tiberius Nero.

 IV. Caesar Caligula.

 V. Claudius Caesar.

 VI. Nero.

 VII. Sergius Galba.

 VIII. Marcus Otho.

 IX. Aulus Vitellius.

 X. Divus Vespasianus.

 XI. Titus Vespasianus.

 XII. Domitianus.

 XIII. Nerva Tetrarcha.

 XIV. Trajanus.

 XV. Aelius Hadrianus.

 XVI. Antoninus Pius.

 XVII. Marcus Antoninus.

 XVIII. Commodus.

 XIX. Helvius Pertinax.

 XX. Didius Julianus.

 XXI. Severus Pertinax.

 XXII. Bassianus Antoninus Caracalla.

 XXIII. Opilius Macrinus.

 XXIV. Antoninus Heliogabalus.

 Ordo Nobilium Urbium.

 Ordo Nobilium Urbium.

 I. Roma.

 II. Constantinopolis, et Carthago.

 III. Antiochia, et Alexandria.

 IV. Treveri.

 V. Mediolanum.

 VI. Capua.

 VII. Aquileia.

 VIII. Arelas.

 IX. Emerita.

 X. Athenae.

 XI. Catina, et Syracusae.

 XII. Tolosa.

 XIII. Narbo.

 XIV. Burdigala.

 Ludus Septem Sapientum. Ausonius consul Latino Drepanio Pacato proconsuli.

 Ludus Septem Sapientum. Ausonius consul Latino Drepanio Pacato proconsuli.

 Septem Sapientum Sententiae, Septenis versibus ab eodem Ausonio explicatae.

 Septem Sapientum Sententiae, Septenis versibus ab eodem Ausonio explicatae.

 Idyllia.

 Idyllia.

 Idyllium I. Versus Paschales Proco dicti.

 Idyllium II. Epicedion in patrem suum Julium Ausonium.

 Idyllium III. Ausonii villula.

 Idyllium IV. Ad nepotem Ausonium protrepticon de studio puerili.

 Idyllium V. Genethliacon ad eumdem Ausonium nepotem.

 Idyllium VI. Cupido cruci affixus.

 Idyllium VII. Bissula.

 Idyllium VIII. Precatio Ausonii consulis designati, pridie kalendas Januarii fascibus sumptis.

 Idyllium IX. Item precatio kalendis Januariis.

 Idyllium X. Mosella.

 Idyllium XI. Griphus ternarii numeri.

 Idyllium XII. Technopaegnion.

 Idyllium XIII. Cento nuptialis.

 Idyllium XIV. Rosae quas perperam Maroni ascriptas Hieronymus Alexander ex fide vetusti codicis Auctori asseruit.

 Idyllium XV. Ex Graeco, Pythagoricon de Ambiguitate eligendae vitae.

 Idyllium XVI. De viro bono. Πυθαγορικὴ ἀκρόασις.

 Idyllium XVII. ΝΑῚ καὶ ΟὙ Πυθαγορικόν.

 Idyllium XVIII. De aetatibus animalium Hesiodion.

 Idyllium XIX. Monosticha de aerumnis Herculis.

 Idyllium XX. Musarum inventa et munera.

 Eclogarium.

 Eclogarium.

 Epistolarum Liber.

 Epistolarum Liber.

 Epistola I. Ausonius ad Patrem de suscepto filio.

 Epistola II. Pater ad filium cum temporibus tyrannicis ipse Treveris remansisset, et filius a patre profectus esset. Hoc inchoatum neque impletum sic

 Epistola III. Ausonius Hesperio.

 Epistola IV. Ausonius, cujus ferulam nunc sceptra verentur, Paganum medulis jubeo salvere Theonem.

 Epistola V.

 Epistola VI.

 Epistola VII. Ausonius Theoni, cum ei triginta ostrea, grandia quidem, sed tam pauca misisset.

 Epistola VIII.

 Epistola IX.

 Epistola X.

 Epistola XI.

 Epistola XII.

 Epistola XIII.

 Epistola XIV.

 Epistola XV.

 Epistola XVI.

 Epistola XVII. Ad Ursulum, grammaticum Trevirorum: cui strenas kalendis Januariis ab imperatore non datas reddi fecit.

 Epistola XVIII.

 Epistola XIX.

 Epistola XX.

 Epistola XXI.

 Epistola XXII.

 Epistola XXIII.

 Epistola XXIV.

 Epistola XXV.

 Ausonii Ad Gratianum Imperatorem Discipulum Gratiarum Actio Pro Consulatu.

 Ausonii Ad Gratianum Imperatorem Discipulum Gratiarum Actio Pro Consulatu.

 Periochae In Homeri Iliada Et Odysseam.

 Periochae In Homeri Iliada Et Odysseam.

 Index Verborum Et Phrasium, Quae in quatuor libris Historiae Evangelicae Juvenci occurrunt. Numerus Romanus librum designat, Arabicus versum.

 Index Verborum Et Phrasium, Quae in quatuor libris Historiae Evangelicae Juvenci occurrunt. Numerus Romanus librum designat, Arabicus versum.

 Index Rerum Et Nominum Quae in Carminibus Juvenci, Prolegomenis, et notis continentur. Numeri respondent seriei crassiorum numerorum qui textui inseru

 Index Rerum Et Nominum Quae in Carminibus Juvenci, Prolegomenis, et notis continentur. Numeri respondent seriei crassiorum numerorum qui textui inseru

 Index Rerum, Nominum, Et Verborum, Quae in Prolegomenis, Operibus Sedulii, et Scholiis explicantur, et continentur. Numeri respondent seriei crassioru

 Index Rerum, Nominum, Et Verborum, Quae in Prolegomenis, Operibus Sedulii, et Scholiis explicantur, et continentur. Numeri respondent seriei crassioru

 Ordo Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.

 Finis Tomi Decimi Noni.

Liber Secundus.

0147

0147A 162 Jamque dies prono decedens lumine, pontum
Inciderat, furvamque super nox coerula pallam
Sidereis pictam flammis per inane trahebat:
Cum multos homines, mentis languore ruentes,
((5)) Devinctosque animam scelerata daemonis arte,
163 Certatim populi caeca jam nocte ferebant.
Sed verbum Christi, tanto languore remoto,
0148A Omnibus indulgens praebebat munera Patris.
Ecce sed exortus major cum luce tumultus
((10)) Gratantis populi cum turbis: anxius ille
In mare velivolum celsam deducere jussit
Discipulis puppim. Precibus tum scriba profusis
Navigio Sancti pariter poscebat abire.
Olli Christus ait: Quo me tu, scriba, sequeris?
((15)) 164 Vulpibus in saltu rupes excisa latebram
0149A Praebet, et aeriis avibus dat silva quietem,
Ast hominis nato nullis succedere tectis
Est licitum: gentis sic sunt molimina vestrae.
Tunc e discipulis unus sic ore rogabat:
((20)) Ultima defuncto debentur munera patri.
Hinc spatium tribuat nobis tua, Sancte, voluntas,
Ut liceat miseri genitoris condere corpus.
Christus ad haec: Itiner potius comitabere nostrum,
Et sine defunctis defunctos condere terrae.
((25)) 165 Conscendunt navem, ventoque inflata tumescunt
Vela suo, fluctuque volat stridente carina.
Postquam altum tenuit puppis, consurgere in iras
0150A Pontus, et immensis hinc inde tumescere ventis
Instat, et ad coelum rabidos sustollere montes.
((30)) Et nunc mole ferit puppim, nunc turbine proram,
Illisosque super laterum tabulata receptant
Fluctus, disjectoque aperitur terra profundo.
Interea in puppi somnum carpebat Iesus.
Illum discipuli pariter, nautaeque paventes
((35)) Evigilare rogant, pontique pericula monstrant.
Ille dehinc: Quam nulla subest fiducia vobis!
166 Infidos animos timor irruit! Inde procellis
Imperat, et placidam sternit super aequora pacem.
0151A Illi inter sese timidis miracula miscent
((40)) Colloquiis: quae tanta illi permissa potestas,
Quodve sit imperium, cui sic freta concita ventis,
Erectaeque minis summittant colla procellae.
Jam Gerasenorum steterat sub littore puppis;
Ecce sed egresso juvenis (mirabile dictu)
((45)) Occurrit, miseram cui mentem spiritus ater
167 Immunda implebat lacerans virtute furoris.
Illi grata domus tetris habitare sepulcris:
Nec poterat rabidum quisquam retinere furorem.
Fortia quin etiam rumpebat vincula ferri,
((50)) Scindebatque graves, ut lanea fila, catenas.
0152A Et jam compedibus levis insultare solutis
Ludus erat, saxisque ferum concidere pectus.
Isque ubi pergentem Christum per littora vidit,
Cum clamore ruit, longeque accurrit adorans:
((55)) Regnantis semper Domini certissima proles,
Oramus, ne nos solitae regionis ab oris
Excutias, longe tormentis excruciatos.
168 Nam nomen Legio est nobis, multosque sub uno
Nomine consociat flatus vis sola nocendi.
((60)) Cernis, ut immundi subigant haec pascua porci?
His saltem liceat rabiem satiare repulsam,
Per Patris altithroni nomen sublime rogamus.
0153A Imperat iis hominis mentem dimittere Christus,
Porcorumque sinit gregibus finire furores.
((65)) Jamque hominis stupidum, decusso daemone, pectus
Insperata suae veneratur dona salutis.
Et jam praecipites scopulorum margine porci
In mare dejecti properant disperdere vitas.
At vero e speculis miracula tanta paventes
((70)) Diffugiunt, urbisque ruunt ad tecta subulci,
Et famam accendunt, populosque ad littora cogunt.
169 Insanum vero juvenem postquam resipisse
Credere cernentum populorum turba coacta est,
Orabant pavidi, regionem linqueret illam.
((75)) Inde domum repedat terrarum lumen Iesus.
0154A Ecce revertenti juvenis torpentia membra,
Officium quorum morbus dissolverat acer,
Ante pedes Christi lecto posuere cubantem.
Quem miserans animo verbis compellat Iesus:
((80)) Adsit certa tuae, juvenis, constantia menti,
Nam tibi praeteritus vitae donabitur error.
170 Hoc dictum Scribae mentis, per operta malignae
Carpebant, quod verba Dei virtute ferenda
Protulerat. Christus sed pectora talia cernens,
((85)) Hoc, inquit, verbum Scribarum dicta retractant.
Quod quanto levius fuerit dixisse, sequentis
Et dicti, et facti pariter virtute probabunt,
Et mihi concessum peccata remittere cernent.
0155A Quapropter juvenis, firmato corporis usu,
((90)) Surge vigens, stratumque tuum sub tecta referto.
Surrexit, lectumque humeris jam fortibus aptat,
171 Per mediumque vigens populi mirantis abibat.
Tunc timor, et laudes Domini per pectora plebis
Concelebrata, simul miracula laeta frequentant.
((95)) Progrediens tunc inde ad vectigalia, vidit
Consessu in medio Matthaeum: protinus illi
Discipulis haerere jubet; nihil ille recusans
Imperio Christi paret, gaudetque secutus.
Inde iter ingrediens, simili sermone Philippum
((100)) Hortatur, comitemque suis ascivit amicis.
Ille ubit cognovit Christi viresque, viamque,
0156A Ut primum justo concurrit Nathanaeli,
172 En nostris, inquit, concessum est visere seclis,
Quem voces veterum, et sancti cecinere prophetae.
((105)) Hunc genuit veniens Davidis origine Ioseph.
Nazara cui felix patria est, et nomen Iesus.
Ille refert: Genuit quidquam si Nazara, miror,
Quod dignum tantis umquam virtutibus esset.
Inde Philippus ait: Cernes, dubitare quiesce:
((110)) Progrediensque vide; nam oculis spectare licebit.
Illum ubi tendentem longe respexit Iesus:
Vir venit huc justus, cui pectora nescia falsi,
0157A 173 Virtutem puram servans, sine fraude maligna.
Ille sub haec: Ubinam, vel quo me tempore nosti?
((115)) Cui Dominus dicta haec divino pectore promit:
Cum te diffusae tegerent umbracula ficus,
Ante etiam quam te vocitarent verba Philippi,
Vidit, et elegit comitem te spiritus auctor.
Talibus attoniti sequitur vox Nathanaelis:
((120)) Progenies veneranda Dei, rex inclyte gentis,
Tu populi, terraeque salus, vitaeque magister.
0158A Christus ad haec: Facilis suasit tibi credere virtus,
Arborea quod te vidi recubare sub umbra.
174 Sed majora dehinc rerum miracula restant.
((125)) Cernetis, pariter totum se scindere coelum,
Atque Dei celeres aethram penetrare ministros,
Inde hominis nato claram deferre coronam.
Interea thalamis connubia festa parabant
In regione Canan, ubi clari mater Iesu
((130)) Nato cum pariter convivia concelebrabat.
0159A 175 Vina sed interea convivis deficiebant.
Tunc mater Christum per talia dicta precatur:
Cernis, laetitiae jam defecisse liquorem?
Adsint, nate, bonis ex te data munera mensis.
((135)) Olli respondit terrarum gloria Christus:
Festinas, genitrix; nondum me talia cogit
0159B Ad victus hominum tempus concedere dona.
Mensarum tunc inde vocat laetata ministros
Mater, et imperiis nati parere jubebat.
((140)) Sex illic fuerant saxis praepulchra cavatis
176 Vascula, quae ternis aperirent ilia metris.
Haec jubet e fontis gremio complere ministros.
0160A Praeceptis parent juvenes, undasque coronant,
Completis labiis lapidum: tum spuma per oras
((145)) Commixtas undis auras ad summa volutat.
Hinc jubet, ut summo tradant gustanda ministro.
177 Ille ubi percepit venerandi dona saporis.
Nescius, in vini gratum transisse liquorem
Egestas nuper puris de fontibus undas,
((150)) 0160B Increpat ignarum sponsum, quod pulchra reservans,
Deteriora prius per mensas vina dedisset.
His signis digne credentum discipulorum
Perpetuam stabili firmavit robore mentem.
Inde ubi Judaeis aderant solemnia paschae,
((155)) 0161A Ad Solymos direxit iter, temploque subibat.
Repperit hic populum venalia multa locantem:
Pars vendebat oves, pars corpora magna juvencum,
178 Pars inhians nummis artem numerare vacabat.
Restibus hic Christus connectit verbera flagri,
((160)) Et tales populos sancta proturbat ab aede,
Et mensas vertens, aeris profundit acervos,
Et superincrepitans: Procul haec auferte, profani,
0162A Ut meus hic Genitor, non sordida lucra, colatur.
Tunc poscens signum plebes Judaea fremebat,
((165)) Quo fidens animos in talia facta levaret.
Ventura obscuris tunc Christus talia miscet:
Solvite pollutis manibus venerabile templum
179 Hoc: ego restituam cum tertia lumina solis
Incipient rutilam terris infundere lucem.
((170)) Illi inter sese tractantes murmure caeco,
Hoc, aiunt, vix sex et quadraginta per annos
Constructum veteris regni molimine templum
0163A 180 Tu poteris tribus in spatiis renovare dierum?
Hoc verbum quondam post tempora debita digni
((175)) Cognovere viri, proprio de corpore Christum
Delubrum dixisse Dei: sed signa videntes
Tunc multi cepere fidem, Sanctumque secuti.
Nocte sub obscura celso sublatus honore
Primorum procerum Judaei nominis unus
((180)) Venit, et ad Christum summissa voce profatur:
Haud dubium est, quin larga Dei te, Sancte, voluntas
Humanis lucem concessit surgere rebus,
0164A Nec quisquam tantis tribuit miracula signis,
181 Ni comitata Dei jubeat splendescere virtus.
((185)) Christus ad haec: Iteris justi si culmina quaeris,
Nullus ad excelsum poterit conscendere regnum,
Reddita ni penetret nascendi exordia rursus,
Atque novam capiat divino munere vitam.
Ille autem tantis stupefactus corda loquelis,
((190)) Hoc, inquit, nostrae non est comprehendere mentis.
Quis poterit coeptae revocare exordia vitae?
An rursus senior matris correptet in alvum,
Ut novus in lucem veniat, vitamque resumat?
Ille sub haec: Liquido si quis de fonte renatus,
((195)) 0165A Et flatu sancto, rudibus consistere membris
Coeperit, aetheream liber conscendet in aulam.
Terrenum corpus terreno corpore natum est.
Spiritus haud aliter similem generat sibi flatum,
182 Spiritus hic Deus est, cui parent omnia mundi.
((200)) Hic, ubi vult, quocumque volat, vocemque per auras
Jactat, sed nescis, quae sint exordia vocis,
Quamque petant ejus currentia flamina partem.
Quisque igitur justae repetit primordia vitae,
Hunc similem sancti flatus revigescere certum est.
((205)) Et Judaeus ad haec: Nihil horum cernere possum.
Talia tum Christus: Solymorum magne magister,
183 Israelitarum sublimis gloria gentis,
0166A Tune etiam mentem vitae de lumine raptam
Demergis praeceps furvis miserande tenebris,
((210)) Nec potes obtuso comprendere talia sensu?
Ecce fides nulla est, tantum terrestria dixi.
Quid, si coelestis vires conscendere sermo
Coeperit, et superas rerum comprendere formas?
Quis vestrum duram poterit mihi pandere mentem?
((215)) Accipite ergo, novis quae sit sententia rebus.
Sidereum nullus poterit conscendere coelum,
Ni solus, coeli venit qui missus ab aula,
Idem hominis natus, coeli qui in sede moratur.
Ut serpens olim regionibus in desertis
((220)) 184 Mosei manibus summo sublatus honore est,
0167A Sic hominis natum tolli in sublime necesse est,
Ut quicumque fidem mentis penetralibus altis
Illius ad numen statuit, sub turbine secli
Proculcet pedibus lethum, et trans sidera surgens
((225)) Sublimis capiat donum inviolabile vitae.
Namque Deus mundum tanto dilexit amore,
Ejus ut in terras descenderet unica proles,
Credentes Domino vitae junctura perenni.
Nec Deus hunc natum disquirere jure severo,
((230)) Judiciove truci terras expendere misit:
185 Mitia sed populis veniant ut munera vitae.
Namque ubi certa fides fuerit complexa salutem,
Non erit ulla illic anceps agitatio juris.
Ast ubi dona procul fuerint exclusa medelae,
((235)) 0167B Jam propria ipsorum mentem damnatio torquet.
Unica nam Domini fuit his incognita proles.
Adventum lucis miseri fugere superbi,
0168A Et magis amplexi caecas tenuere latebras.
Sic quicumque malis mentem maculaverit actis,
((240)) Ad tenebras pavidus refugit, ne lumine claro
Sordida pollutae pateant contagia mentis.
At quicumque piae tenuit vestigia vitae,
Ad medium properat, lucemque nitescere gaudet,
Splendeat ut claris virtutis gloria factis.
((245)) Inde Galilaeam repetit Salvator Iesus:
186 Praeteriens sed forte venit Samaritida Sichem.
Illic fundus erat, Jacob de nomine pollens,
Et puteus gelido demersus in abdita fonte.
Sederat hic rapido Servator anhelus in aestu:
((250)) Discipulique escas mercantes moenibus urbis
0168B Passim dispersi, solum liquere magistrum.
Moenibus egrediens Samaritis femina venit,
Hauritura cavis putei penetralibus undas.
0169A Olli Christus ait: Laticis da, femina, potum.
((255)) Respondens mulier: Mirum mihi praecipis, inquit,
Ut tibi Judaeo mulier Samaritica potum,
Dispernens veterum Samaritum jussa, ministrem.
187 Tum Servator ait: Domini si munera nosses,
Et quis te sitiens putealia pocula poscat,
((260)) Tu potius peteres, vivam tibi traderet undam.
Illa sub haec: Puteus gremium sinuatur in altum,
Urceus est nullus, nec sunt tibi vincula funis.
Unde igitur poteris undam mihi tradere vivam?
Num tu major eris nostri virtute parentis?
((265)) Hunc Jacob etenim puteum cum prole bibebat,
Et proprios huc saepe greges ad pocula duxit.
Olli respondit mundi regnator Iesus:
0170A 188 Ex ista plene nullus satiabitur unda,
Nam rursus sitiet: sed nostri dona liquoris
((270)) Ardorem excludent aeterna in secla bibendi.
Dulcia provenient nostri cui pocula fontis,
Largior inde fluet vitalis gratia fluctus.
Sed desiderium nostrae si te capit undae,
Excitus veniat tecum mox urbe maritus.
((275)) Conjugio sese mulier negat esse revinctam.
Tum sic prosequitur mentis perspector Iesus:
Femina, veridicis loqueris de conjuge verbis.
Nam tu connubiis nexa es jam quinque virorum,
Nunc aliena super thalamorum vincula tollis.
((280)) Tum mulier: Sanctum te certum est esse prophetam.
Sed nostri istius venerandum montis in arce
0171A 189 Praeceptum nobis quondam liquere parentes.
At vos in Solymis orandum dicitis oris.
Talia dicenti mox talia reddit Iesus:
((285)) En aderit tempus, montis cum vertice vestri,
Omnibus et Solymis aberit veneratio longe.
Sed nunc certa salus Judaeis surgit ab oris.
Et nunc instantis cursus jam temporis urget,
Cum veri sanctum Genitorem, errore remoto,
((290)) Cultores, justis armati legibus, orent.
Spiritus his, ac plena fides erit, et Pater altus
Talia conquirit cultorum pectora terris.
Illa dehinc: Scimus, quod Christus nuntius orbi
190 Adventu proprio vitalia secula pandet.
((295)) 0171B Et tunc peccantum largus miserator Iesus
Se lumen terris Christum venisse fatetur.
0172A Et jam discipuli reduces stupuere magistrum,
Quod secreta illius poteretur femina verbis.
At properans urnam mulier pro fonte reliquit,
((300)) Et populum totis eduxit moenibus urbis.
Omnia nam memorat sibimet sermone prophetae.
Gesserat ipsa prius quaecumque, ex ordine dicta.
Tum propere Christum fusae petiere catervae.
Discipuli interea rogitabant sumeret escas.
((305)) Ille satis sibi pulchrorum superesse ciborum
Respondit. Sed tum mirantum discipulorum
Inter se occultis currebat sermo loquelis:
191 Forte aliquis prior hic epulas dedit ante magistro,
Nostras ut merito satiatus respuat escas.
((310)) Ille sed internae cernens molimina mentis:
0172B Hae mihi sunt epulae, pectus satiabitur istud,
Si faciam magni Genitoris jussa per orbem.
0173A Quatuor hinc menses laetae ad primordia messis
Frugiferae aestatis certe superesse putatis.
((315)) Erigite ergo oculos, albentes cernite campos,
192 Cunctaque maturam jam rura exposcere messem,
Nunc quicumque metet, pulchri mercede laboris,
Vitalique dehinc gaudebit fruge redundans,
Et sator accipiet messorum gaudia laetus.
((320)) Vos ego nunc misi gravidam succidere messem,
Quae non est vestro sulcis inserta labore.
Vos aliena bonae ditabunt munera frugis.
Talibus alloquiis comitum dum pectora complet,
Ecce Samaritum populi venere rogantes,
((325)) Exorantque illic geminos impendere soles.
Jamque fides multos plebis fundaverat alta,
0174A Nec jam femineis tantum concredere verbis
Ipsos, sed coram virtus manifesta docebat,
Venisset secli quod jam Servator Iesus.
((330)) Jamque Galilaeam remeaverat in regionem,
193 Quondam ubi fontanas vino mutaverat undas.
Regius hic juvenis, cui natum morbus anhelo
Ardore extremis vitae torrebat in oris,
Comperit ut Christum certo remeasse recursu,
((335)) Advolat, et precibus sobolis pro sorte profusis
Orabat, celeris deposcens dona salutis,
Ne pius ad lethum natus traheretur acerbum.
Christus ad haec: Signis nisi suadeat omnia virtus,
Non erit ulla fides: sed perge, et sospite vita
((340)) Aedibus in vestris dulcem complectere natum.
0175A His verbis fructum mox perceptura salutis
Pulchra fides animum laetanti in pectore firmat.
Jamque iter ingresso properantibus obvia servis
194 Nuntia fama venit, pueroque in luminis oras
((345)) Limine de mortis subitam remeasse salutem.
Ille ubi cognovit, certum concurrere tempus
Sanantis Christi verbis, seseque, domumque
Mancipat, amplexus fidei venerabile donum.
Forte dies epulis multos sociaverat una,
((350)) Publica conductis qui vectigalia lucris
Professi, rapiunt alieno nomine praedam.
Hos cum discipulis simul accipiebat Iesus.
Ecce Pharisaei occulto reprehendere nisu,
Quod legis doctor convivia talia iniret.
((355)) 0176A 195 Ille sed inspiciens, quid pectora saeva tenerent,
Non, inquit, medicis opus est, ubi fortia membra
Intemerata salus vegetat virtutis honore.
Aegris sed merito miserans adhibenda medela est.
Discite nunc saltem, jubeant quid verba prophetae:
((360)) Non ego sacra magis, quam mitia pectora quaero.
Haud etenim justos veni ad directa viantes,
Sed revocare malos peccantum a limine gressus,
Ecce sed e numero mirantum munera Christi
Unus Joannis quaerebat discipulorum,
((365)) Cur ipsi legis jejunia crebra tenerent,
Nullaque sub Christo plebes jejunia ferret.
Christus ad haec contra placido sic ore profatur:
Qui sponsi laetis comitantur vota choreis,
196 Non, praesente illo, jejunia tristia portant.
((370)) 0177A Jamque dies aderit, cum sponsus turbine saecli
E medio comitum rapietur: tristibus illi
Languida concipient animis jejunia flentes.
Quam stultum est rudibus veteres subtexere pannis,
Vestibus ut turpis pejus scissura patescat?
((375)) Aut utribus calidum tritis committere mustum,
197 Queis ruptis totum sequitur disperdere vinum?
Sed rudibus rectum est utribus spumantia musta
Condere: sic vinum conservant fortia vasa.
0178A Talia tractanti perculsus pectora luctu
((380)) Ecce sacerdotum princeps procumbit adorans,
Et sibi defunctam, funus miserabile, natam
Implorat lacrymans, certamque venire salutem
Defunctis etiam poscebat munera Christi.
Haud mora, consurgens graditur Servator Iesus.
((385)) Progressi mulier sequitur vestigia servans,
198 Quam languore gravi bis sex labentibus annis
Carpebat fluxus, lacerans sine fine, cruoris,
Viribus absumptis, et toto corpore fessam.
0179A Pectoris haec tacitam volvebat credula mentem
((390)) Arcano, secumque fide jam certa tenebat,
Actutum fesso fugeret quod corpore tabes,
Extremam Christi posset si tangere vestem.
Haec ubi per populum summi pendentia pepli
Fila manu trepida tractavit, protinus ille,
((395)) 199 Et causas morbi et credentia pectora cernens,
Concessit celerem tali cum voce salutem:
Accipe, quod meruit fidei constantia, munus,
Et mox restricto viguerunt sanguine venae.
Postquam perventum est, ubi funera virginis ingens
((400)) Plangentis populi fremitus, clangorque tubarum
0180A Ultima supremae celebrabant munera pompae:
Abscedant, inquit, tectis haec tristia vestris.
Namque puella jacet placido demersa sopore,
200 Defunctam retur flentum quam nescia plebes.
((405)) Talia dicentem ridentum turba reliquit,
Quod morte abreptam dixit dormire puellam.
Sed Christus lethi victor, vitaeque repertor
Frigentis dextram dignatus prendere dextra,
Surgere mox jussit miranda ad gaudia patris.
((410)) Inde revertenti clamor se protinus offert
Caecorum pariter gressu labente duorum.
Illis Christus ait: Si credunt pectora vestra,
0181A Nunc virtute mea se reddet lumen ademptum.
Illi firmato se credere corde fatentur.
((415)) Tum Christus fatur: Credentes cernite lucem,
201 Nec cuiquam nostrum post haec edicite nomen.
Dixit: sed major per gaudia tanta videntum
Ardor inexpletus famam per cuncta ferebat.
Offerturque dehinc juvenis, cui rapta sonorae
((420)) Daemonis incursu fuerat substantia vocis.
Ast ubi propulsus fugit de pectore daemon,
Confestim sanae redierunt munera linguae.
Talia mirantis populi stipante tumultu
Vallatur: cernens sed millia tanta virorum,
((425)) 0182A Ingemit, ut ruris Dominus, cui pascua laeta
Innumerae tondent pecudes, rectoris egentes.
Tunc ad discipulos depromit talia verba:
Quam laetae segetes ruris per terga patescunt!
202 Sed rarus messor frugis superatur acervo.
((430)) Jam superest dominum segetis deposcere tantae,
Ut sua rura velit numero complere colentum.
Haec fatus, populo ex omni delecta seorsum
Fortia conglomerat bisseno pectora coetu.
Hos ubi delegit, praeceptis talibus implet:
((435)) Devitate itiner, quod gentes perfidiosae,
Et Samaritarum fraudis vestigia calcant.
Pergite, qua patrii pecoris custodia labat.
0183A 203 Pergentes vero similem mihi sumite mentem,
Ut vobis subigat virtutes daemonis atri
((440)) Sancta fides, curamque piam languoribus aptet.
Hae vires nulla vobis mercede dabuntur.
Et vos haud aliter gratis impendite dona.
Non auri, argentive domet possessio mentem,
Nec vos nummorum subigat scelerata cupido:
((445)) Nec geminas vestes, nec plantis tegmina bina
Virtutis nudae cupiat servare minister.
Ingressi muros urbis, perquirite semper,
Hospitio quorum par sit succedere justis.
Ingressique dehinc pacem sub tecta vocate:
((450)) Si tranquilla domus fuerit, Pax illa manebit.
204 Sin erit indignis habitantum moribus horrens,
0184A Diffugiet, vestrumque abitum pax vestra sequetur.
Excludet quicumque ferus vos limine tecti,
Auribus aut duris spernet vitalia verba:
((455)) Excutite egressi domibus vestigia vestra,
Haereat injuste ne vobis portio vitae.
Illos deterior Sodomorum poena manebit
Suppliciis, veniet mundo cum terminus omni.
Pergitis en, ut oves, saevorum praeda luporum:
((460)) Sed vos arguto serpentum corde vigete,
205 Simplicitate tamen dulces superate columbas.
Nam saepe incumbet vobis injuria praeceps,
Conciliisque hominum statuentur corpora vestra.
Vos flagris, vinclisque feris, durisque tyrannis
((465)) Frendens urgebit pro me violentia saecli.
0185A Cum vos prodiderint, verborum ponite curam:
Sponte fluens dabitur sermonis gratia vobis.
Spiritus in vobis pro vobis digna loquetur.
Prodet enim fratrem scelerata insania fratris,
((470)) Ad lethumque dabunt genitorum corpora nati.
Vos odia urgebunt semper pro nomine nostro,
Sed finem fidei comitatur gloria vitae.
Profugite ex tectis, quae vos sectabitur, urbis:
206 Inde aliam, mox inde aliam conquirite sedem.
((475)) Nam vobis urbes semper superesse necesse est,
Israelitarum quae dent sub nomine plebem.
Discipulus numquam transcendit celsa magistri
Culmina, nec Dominum tentet praecellere servus.
0186A Discipulo satis est vires aequare magistri,
((480)) Vel domini similem virtutem prendere servo.
Pectoribus vestris semper timor omnis aberret:
Nam nudata suis promuntur cuncta latebris.
In tenebris tacite vobis qaaecumque jubentur,
207 Dicite praeclaro nitidi sub lumine solis.
((485)) Auribus et vestris dicam quaecumque susurrans,
Excelso in populos spargantur culmine tecti.
Despicite illorum rabiem, qui corpora vestra
Prosternunt ferro: non est his ulla potestas
Vivacem letho pariter demittere mentem:
((490)) Illum sed potius cordis secreta pavescant,
Corporis est, animaeque simul cui cuncta potestas.
0187A Passeribus pretium nummi vix portio parva
Proveniet: non est tamen unum credere dignum,
Ni jussu Domini, laqueos incurrere vestros.
((495)) 208 Quis dubitet sapiens Domini sub pectore multis
Credere pennatis hominem pro milibus unum?
Qui me confessus fuerit sub judice terrae,
Hunc ego non aliter coram Genitore fatebor.
Sic itidem coram Genitore negabo negantem.
((500)) Non ego nunc pacem terris immittere veni,
Sed gladium, patrio dirimat qui pectore natum,
Et dulcem natam dirimat qui pectore matris.
Si quis amore meo genitorem pluris habebit,
Vel matri, sobolive meum postponet amorem,
((505)) 0187B Sentiet horribilem nostra de sede repulsam.
0188A Contemnet quicumque animam pro nomine nostro,
Inveniet laeta florentem fruge salutis.
209 Qui vos suscipiet, me suscepisse benignis
Obsequiis, idem me pro Genitore supremo
((510)) Suscepisse sibi gaudebit perpete vita.
Talia discipulis bis sex cum jussa dedisset,
Justus Joannes caeci de carceris umbris
Sectantum e numero delectos talia dicta
Ad Christum portare jubet, verumque referre;
((515)) Tune piis animis requies, quam regia coeli
Pollicita est terris, nostro sub tempore fulges?
An aliam superest posthac sperare salutem?
Talibus haec Christus dictis mandata remittit.
Caecorum tenebrae mutantur lumine lucis,
((520)) Debiliumque vigent firmato robore membra.
0188B Lurida discutitur squamoso corpore lepra,
0189A 210 Aeriae vocis penetrat surdas sonus aures.
Redditur amissae lethi post funera vitae
Depositum repetens animae substantia corpus,
((525)) Pauperibusque suis non dedignata patescit
Fulgentis splendens adventus gloria nostri.
Ille beatus erit, quem non deceperit error.
Talia discipuli referunt mandata magistro.
Hoc super ad populum depromit talia Christus:
((530)) Cur in deserto voluistis visere nuper
211 Stramen arundineum vento vibrante moveri?
0190A Cur etiam molli vestitum veste videre?
In domibus regum molli cum veste tenentur.
Ille prophetarum solus transcendere vires
((535)) Indicio veteris scripti promittitur olim.
Hunc etenim memorat venerandae lectio vocis:
En ego mitto meum stratas aptare ministrum
Aute tuos vultus: genuit nec femina quemquam,
Major Joannis nostri qui viribus esset.
((540)) 212 Sed minor hoc coeli fiet sublimior aula.
Hujus ab exortu vim coeli regia sentit,
0191A Et coeli regnum violentia diripit atrox.
Lex omnis summam Baptistae a tempore cepit,
Atque prophetarum finis concluditur idem.
((545)) Si vultis volucris penetralia noscere saecli,
Corpus Joannis felix habitabile sumpsit
213 Elias, quondam quem turbine jussa corusco
Flammipedum rapuit simulatio quadrijugorum.
Audiat haec dictis pandens vitalibus aures.
((550)) Nunc tibi confiteor, Genitor, cui gloria servit
Fulgentis coeli, et terrarum frugiferentum,
0192A 214 Celasti nunc quod sapientibus ista superbis,
Parvulaque infantum vis haec comprendere corda.
Jam mihi regnantis sunt omnia tradita Patris,
((555)) Nec quisquam Domini poterit cognoscere Natum,
Ni solus Genitor; Genitorem mente videbit
Filius, aut idem pandet cui talia Natus.
Huc omnes veniant, oneris quos sarcina vasti
Comprimit, is poterit virtus mea munere Patris
((560)) Antiquas vires hilari reparare quiete.
Sumite forte jugum, levis est mea sarcina justis,
0193A Namque humili dulcem largibor corde salutem.
215 Haec ubi dicta dedit, messis per culta gravatae
Praeterit, et populus sectantum discipulorum
((565)) Spicarum gravidam carpebat in ordine frugem.
Ille dies veteri poscebat lege quietem:
Sabbata nam priscis repetebant otia jussis.
Ecce pharisaei coram reprehendere Christum,
Quod sanctae legis calcarent jussa metentes
((570)) Discipuli. Legum sed tunc completor Iesus
Incipit his veteris scripti monumenta retexens:
Legistis certe, in templo Davida canorum
0194A Cum populo quondam panes sumpsisse sacratos,
Et propriam comitumque famem sedasse; sed illos
((575)) Illicitum cuiquam fuerat contingere panes,
Sumere quos solus poterat de lege sacerdos.
216 Ejusdem scriptum est justo moderamine legis:
Sabbata profanant templo sine crimine vates.
Nec minor est isthic vestrae glomeratio turbae,
((580)) Quam templi virtus. Caperent si pectora vestra,
Quod non sacra Deus, sed mallet mitia corda,
Non tam saepe viros damnasset factio sacros,
0195A 217 Expertes culpae. Sed nunc ego sabbata cuncta,
Sponte mea dominans, legis sub jure tenebo.
((585)) Tunc conventicula ipsorum post talia dicta
Ingreditur: mox hic juvenem pro limine cernit,
Siccatum ex humero cui pondus inutile palmae
Pendebat: sed tum dictis tentando dolosis,
Aegris an liceat per sabbata ferre medelam,
((590)) Quaerunt, calcatae ut legis vindicta maneret.
Christus ad haec: Foveam si forte pecuscula vestra
Inciderint, certe transibitis otia legis,
Et pecus abrupto tolletis vile profundo.
0196A Quanto igitur nobis hominum curatio major
((595)) Ad benefacta animos tollens accendere debet!
Ergo age tu, juvenis, sanam protendito dextram.
Cum dicto palmam sanus porrexit utramque.
218 His tum pro signis, quae vix veneratio posset
Mirantis digno populi sustollere cultu,
((600)) Conciliis trucibus conclamant decipiendum.
Talia prospiciens procerum molimina Christus,
Discedens, variis hominum languoribus aptat
Concessam in populos patria virtute medelam.
219 Oblatusque ibidem est, quem daemonis horrida virtus
((605)) 0197A Et lingua, et visu truncatum vivere poenae,
Et propriis escam cruciatibus esse volebat.
Hunc ubi curatum, visuque et voce vigentem
Caeca pharisaeae cognovit factio gentis,
Daemonis auxilio, qui princeps daemoniorum
((610)) Solus nequitiae vires ditione teneret,
Haec illum fecisse ferunt. Sed talia Christus
Veridicis aperit convincens pectora verbis:
Si gemina regnum distractum parte dehiscat,
Et scissa adversum sese divisio pugnet,
((615)) Disruptis propere labentur cuncta medullis.
220 Horridus et daemon si daemone pellitur atro,
Adversa sibimet scissus virtute repugnat.
0198A Quis poterit praedam tectis auferre virorum,
Ni prius aggressus custodum brachia nodis
((620)) Vinciat, ut facilis veniat direptio praedae?
Quisque meis aberit discretus miles ab armis,
Hostis in adversa consistet fronte duelli.
Quisque meis gregibus cogendis liber aberrat,
Disjicit ille mei pecoris per devia pastus.
((625)) Sed quicumque hominum fuerit super omnibus error,
221 Dimitti poterit: tantum ne Spiritus unquam
Vocibus insana laceretur mente profusis.
Sive furens hominis Nato convicia quisquam
Ingeret, haec etiam poterunt peccata remitti.
((630)) Spiritus at sanctus tantum cuicumque profana
0199A Verborum rabie violabitur, irrevocatis
Suppliciis, nunc et semper torrebitur igni.
Quando veneniferi serpentis saeva propago
Sermonum dulci poterit mitescere fructu?
((635)) Nam bona thesauris promuntur dulcia justis,
Et mala lethifero procedunt ore venena.
222 Verborum meritis veniet sub judice vita,
Verborum meritis dabitur sub judice poena.
Quae Genitor faciet, sectabitur omnia Natus.
((640)) Namque idem Nato manifestat cuncta videnda,
Et potiora dehinc tribuet miracula rerum.
Sicut enim Genitor demortua corpora reddit
Ad claram vitae lucem, sic omnia Natus,
0200A Quae volet, ad superos surgentia corpora ducet.
((645)) 223 Nec Genitor quemquam vestri, se judice, quaerit,
Sed dedit haec Nato quaerendi jura per orbem,
Gloria quo maneat similis Natoque, Patrique.
Namque repulsus erit vestro si Natus honore,
Improbitate pari Genitorem despicietis.
((650)) Sed sui nostra fidem sermonis gratia figit,
Mox me mittentis Genitoris dona patescent.
Aeternamque dabit praesens constantia vitam.
Judiciumque illi non est, sed migrat ab atra
Morte procul, lucisque vigens ad limina tendit.
((655)) Adveniet tempus, cum mortua corpora vocem
0201A 224 Accipient nostram, et vitam cum voce tenebunt.
Nam sicut Genitor vitam sibi possidet in se,
Sic tribuit Nato vitam, et jus dicere jussit
In terris, hominis quoniam de corpore venit.
((660)) Nec vobis mirum videatur, corpora cuncta
Vocis ad auditum propriis exsurgere bustis,
Justorumque animas redivivo corpore necti,
Judicioque gravi miseros exsurgere pravos.
Nec mihi judicium tribuit mea sola potestas;
((665)) Arbitrio quoniam Genitoris cuncta jubentur,
Qui me justitiam terris disquirere jussit.
Namque ego si proprio testis pro nomine surgam,
0202A Falsa loquar; aliusque itidem quia testis habetur.
225 Pro nobis, recte mihi talia temnere fas est.
((670)) Nam veris operum signis manifestior omni
Luce nitet praesens nostris testatio factis.
Talia concedens Genitor mihi testis adhaeret,
Qui me dimisit terris sua ponere jussa.
Hujus enim vocem numquam comprendere quistis,
((675)) Nec speciem propriam concessit visere vobis.
Nec sermo ipsius potuit per vestra sedere
Pectora, credendi quoniam substantia nulla est.
Quaeratur veterum scriptorum lectio vobis,
Perpetuam cunctis vitam quam ferre putatis.
((680)) 0203A 226 Haec etiam nostrum testatur lectio donum.
Nec tamen audetis propius consistere nobis,
Ne verae vobis contingat gratia vitae.
Non mihi captatur terrenae gloria laudis.
Namque ego quod summi Genitoris nomine veni,
((685)) Respuor a vobis: veniet sed discolor alter,
Nomine quem fultum proprio gens vestra sequetur.
Alternae vobis captatur gloria famae,
Unius et solam fugitis disquirere laudem.
Nec vos arguerim coram Genitore, sed illic
((690)) Accusator erit, quem spes modo vestra celebrat,
227 Moses, quem fidei nullo servatis honore.
Ejus enim scriptis vester si crederet error,
0203B Crederet et nobis, Mosei quem scripta frequentant.
Talia tum contra scribarum verba sequuntur:
((695)) 0204A Vocibus indubitata fides comitabitur istis,
Si virtus certis firmet miracula signis.
Ille dehinc: Polluta malis generatio quaerit
Signa sibi: rebus stabunt sed signa futuris,
Namque propheta cavo quantum sub pectore ceti
((700)) Temporis absumpsit, terrae in penetralibus altis
Progenies hominis tantum demersa manebit.
Adveniet tempus, cum surget reddita vitae
Gens hominum, propriis in fletum dedita gestis.
Haec istam digno damnabit crimine gentem,
((705)) 228 Quod maris e fundo surgentis voce prophetae
Commonita, in lacrymas Dominum projecta reflexit.
0204B Hic et Jonaeis monitis potiora jubentur,
Contemnitque feris animis gens impia lucem.
Et regina noti vitales surget in oras.
((710)) 0205A Illius ad specimen damnabitur effera plebes,
Finibus extremis Libyae quod venerit illa,
Ut Salomona pium, praeceptis dedita justis,
229 Audiret: potior nunc est Salomone potestas
Et tamen obtusae caecantur pectora plebis.
((715)) Expulsus siquando fugit de pectore daemon,
Quem turbat sanctus purgato corpore flatus,
Ille venenatis collustrat passibus oras,
Qua nulla excurrit fontani gurgitis unda,
Nec requiem placidae sedis sibi repperit ardens.
((720)) Tunc repetit suetae sitiens habitacula mentis.
0206A At si forte suis obnoxia corda venenis,
230 Ornatuque levi ridentia limina cernit,
Associat septem similes glomerando furores
Vis inimica homini, penetratque in viscera serpens.
((723)) Sic genus hoc vero sensu cum degener errat,
Vincula perpetuis deflebit subdita poenis.
Atque ea dum populis vitalia dicta frequentat,
Pro foribus mater cum fratribus astitit illic,
Et miscere foris sermonem cominus orat.
((730)) Talia tum matris mandatis dicta remittit:
0207A Hic mecum genitrix, mecum germana residunt
Corpora. Nam patria impletur cuicumque voluntas.
231 Ille meo proprium connectit sanguine corpus,
Et matris, generisque mei sub nomine habetur.
((735)) Progreditur templo terrarum lumen Iesus,
Et maris extrema, terraeque resedit in ora,
Innumeraeque illuc plebis fluxere catervae.
Ille sed excelsam scandens, quae proxima, puppim,
Littora complenti depromit talia plebi:
((740)) 0208A Ecce sator proprio commendat semina ruri,
Illa cadunt diversa solo, sortemque locorum
Pro virtute ferunt. Nam sicubi trita viarum
232 Sub pedibus solido densetur limite tellus,
Aeriis avibus nuda dant semina praedam.
((745)) Ast ubi pertenui velantur pulvere saxa,
Farra quidem viridem depromunt germinis ortum;
Sed quia nulla subest siccis subtantia glebis,
Inserto arescunt radicum fila calore.
Cunctaque mox apicum labuntur acumina letho,
((750)) Seminibusque aliis contingunt aspera rura:
Sentibus hic, spinisque feris velocius exit
0209A 233 Roboris augmentum, frugemque internecat angens.
Uberibus vero quae dantur semina glebis,
Illa ferunt pulchram segetem, cui laeta frequentat
((755)) Incrementa sui centeno copia foetu.
Audiat haec, aures mentis qui gestat apertas.
Talia discipuli mirantes dicta, requirunt,
Implicitis populo cur clauderet omnia verbis,
Ille sed, admota credentum plebe, profatur:
((760)) Vobis, qui firmo robustam pectore mentem
234 Ad capienda Dei penetralia constabilistis,
Concessum est adytis penitus consistere regni.
0210A Illis pro merito clauduntur lumina mentis.
Si quis habet dignus, capiet potiora redundans.
((765)) Qui vero expertes coelestis muneris errant,
Amittent etiam, proprium quodcumque retentant,
Idcirco obscuris cooperta ambagibus, illum
Praestringit populum sermonis gratia nostri,
Ut dictum Isaiae merita de plebe recurrat.
((770)) En populi mentes velantur ad omnia crassis
235 Objicibus, sensu ne tangant munera vitae.
Auribus assistunt clausis, oculisque gravatis,
Ne conversa bono sanetur noxia plebes.
Quam vestrae nunc sunt aures, oculique beati!
((775)) Nam multi veteres justi, sanctique prophetae,
Quae vobis clarent, orarunt cernere dona.
0211A Accipite ergo animis, qui sit de semine sensus.
Quisque meum verbum summas dimittit in aures,
Nec sensus recipit stabili praecepta vigore,
((780)) Eripit illius totum de pectore daemon.
236 Hic agro est similis, duro qui germina calle
Exponit rapidis avibus sine fruge rapinam.
Sunt alii, laeto qui pectore nostra receptant,
Sed brevis est illis perceptae gratia frugis.
((785)) Nam si dura premat mentem strictura coercens,
Continuo trepidi produnt sibi credita letho.
His saxosus ager simili levitate virescit.
At spinosus ager curarum mole gravatis
Respondet, pressant quos pondera divitiarum.
0212A Semina sic nostri sermonis pressa gravantur,
Nec fructus sequitur spinarum horrore necatus.
Pinguia sic itidem paribus stant viribus arva.
Illis, qui clare capiunt praecepta salutis,
Quae penetrant animum sensu tractata tenaci,
((795)) 237 Centuplicemque ferunt virtutis robore frugem.
Haec tunc discipulis, plebique haec insuper addit.
Agricolae simile est regnum sublime Tonantis.
Ille jacit proprio mandans bona semina ruri:
Sed post subrepens hominum insidiando sopori
((800)) Trux inimicus adit, loliumque inspergit amarum.
Ecce sed ad fructum culmis cum spiceus horror
Processit, lolio messis maculata redundat.
0213A Tum Domino famuli, mirantes talia, fantur:
Nonne bonum terrae semen per terga dedisti?
((805)) Unde igitur lolio turpi tua rura gravantur?
Sed jam, si jubeas, messem purgabimus omnem,
Triticeusque nitor, selecta sorde, resistet.
238 Tum Dominus miti contra sermone profatur:
Hic dolus est, inimice, tuus, sed farra sinamus
((810)) Crescere cum lolio: pleno nam tempore messis
Secretum lolium connexo fasce jubebo
Ignibus exuri: at nostro de semine messor
Horrea nostra dehinc purgata fruge replebit.
Haud aliter simile est, cordis si panditis aures,
((815)) Praeparvi grano regnum coeleste sinapis,
Quod proprio insinuans disponit cultor agello.
Seminibusque illud minus omnibus esse virentum
0214A Creditur: at justi mox incrementa viroris
239 Sumpserit, erecto-transcendit vertice cunctas
((820)) Agrorum fruges, ramis ut plumea turba
Colludat, possitque umbras habitare virentes.
Fermento par est munus coeleste salubri,
Quod magna condit mulier sub mole farinae.
Illa dehinc modico fermenti mixta calore
((825)) Conducto, unius coalescit corpore massae.
Talia tum populo perplexis condita verbis
Promebat, veteris quo possent dicta prophetae
Ordine seclorum jussis concurrere rebus:
Os aperire meum dignabor, condita mundi
((830)) Convolvet ructans varii sermonis imago.
Inde domum repetit serus, turbasque reliquit.