Patrologiae Cursus Completus
Elenchus Operum. Quae In Hoc Tomo Continentur.
Anno Domini Cccc. Sanctus Phoebadius, Aginnensis Episcopus.
Anno Domini Cccc. Sanctus Phoebadius, Aginnensis Episcopus.
Prolegomena.
Sancti Phoebadii Aginnensis Episcopi Opuscula Adversus Arianos.
Sancti Phoebadii Aginnensis Episcopi Opuscula Adversus Arianos.
I. Liber Contra Arianos.
Caput I. Disputationis occasio et argumentum.
Caput II. Arianorum fallaciae.
Caput III. Venenum melle litum.
Caput IV. Deus unus, aut nullus. Caeci haeretici.
Caput V. Arianorum blasphemiae. Epistola Potamii.
Caput VI. Nicaena synodus. Veritas incorrupta.
Caput VII. Substantiae vox explicatur.
Caput VIII. Haereticorum objectiones solvuntur.
Caput IX. Ignota Christi nativitas. Christus ex Deo, in Deo, cum Deo.
Caput X. Doctrina hujusmodi exponitur. Verbis, non sensu, haeretici nobis conveniunt.
Caput XI. Per Spiritum Dei secreta cognoscimus.
Caput XII. Mali doctores quid sentiant, quomodo pugnent.
Caput XIII. Christus, speculum Dei majestatis, plenam Patris imaginem reddit. Sabellii haeresis.
Caput XIV. Ex sacris litteris doctrina catholica confirmata.
Caput XV. Ambigue loquuntur haeretici. Unus Deus. In Patre Deo Filius Deus.
Caput XVI. Filius, imago ingeniti Dei, non potest coepisse post Deum. Pater non est sine Filio.
Caput XVII. Haeretici quidquid de Patre negant, de Filio confitentur. Quomodo visibilis Deus Filius.
Caput XIX. Ariomanitae aliud ore, aliud corde sentiunt.
Caput XXI. Locus Rom. XI, 36 expositus.
Caput XXII. Quid Patropassiani? quid Ariani? Fidei regula quae?
Caput XXIII. De Hosio episcopo Cordubensi judicium auctoris.
II. De Fide Orthodoxa, Contra Arianos, Alias De Filii Divinitate Et Consubstantialitate, Tractatus.
II. De Fide Orthodoxa, Contra Arianos, Alias De Filii Divinitate Et Consubstantialitate, Tractatus.
III. Libellus Fidei.
Anno Domini Cccci. S. Anastasius I Papa.
Anno Domini Cccci. S. Anastasius I Papa.
Prolegomena.
II. (Ex Coust. Epist. Rom. Pontif.)
III. (Ex Galland. Bibl. Vet. Patr. tom. VIII.)
IV. (Ex Schoenem. Biblioth. tom. I.)
Notitia Epist. Non Exstantium, Quae Ad Anastasium Papam Attinent.
I. (Ex Coustant. Epist. Rom. Pont.)
S. Anastasii I Papae Epistolae Et Decreta.
S. Anastasii I Papae Epistolae Et Decreta.
Monitum In Epistolam Sequentem.
Appendix. Epistolae Duae S. Anastasio Perperam Attributae. (Ex Labb. Conc. tom. II.)
Appendix. Epistolae Duae S. Anastasio Perperam Attributae. (Ex Labb. Conc. tom. II.)
Epistola II. Ad Nerianum. Nerianum religiosum virum ob parentum amissionem solatur.
Anno Domini Cccci. Faustus Manichaeus. Liber Contra Fidem Catholicam.
Anno Domini Cccci. Faustus Manichaeus. Liber Contra Fidem Catholicam.
Anno Domini Cccciii. Sulpicius Severus.
Anno Domini Cccciii. Sulpicius Severus.
Prolegomena.
Veterum Testimonia De Sulpicio Severo.
Veterum Testimonia De Sulpicio Severo.
I. S. Paulinus Nolanus, epist. 5, alias 1, scripta anno 395, num. 5 et 6, ita ad eum scribit:
Idem epist. 11, alias 5, scripta anno 397, ad eumdem, num. 4.
Idem epist. 23, alias 3 et 4, scripta anno 401 ad eumdem, num. 3, de Victore loquens:
Idem. epist. 24, alias 2, scripta et missa cum superiore, num. 1:
Idem. epist. 27, alias 14, scripta itidem anno 401, ad eumdem, num 3:
Idem epist. 28, alias 9, scripta anno 402, num. 5:
Idem epist. 29, alias 10, scripta eodem quo superior tempore ad eumdem, num 6:
III. S. Hieronymus scribens, circa annum 415, in Ezechielis cap. XXXVI:
IV. Uranius presbyter in epistola ad Pacatum De Obitu S. Paulini, scripta anno 441 aut paulo post:
VII. Gennadius in Catalogo de Viris illustribus, quem scribebat circa annum sub numero
VIII. Gelasius in concilio LXX episcoporum, Decreto de Apocryphis Scripturis edito anno
XII. Gregorius Turonensis Hist. Franc. lib. I, cap.
Idem lib. II Hist. Franc., in Proaemio:
Idem Hist. Franc. lib. X, cap.
Idem lib. I Mirac. S. Martini:
Idem in epistola praemissa quatuor libris de Miraculis S. Martini episcopi:
Idem lib. I de Mirac. S. Martini cap. 4, in fine:
Idem lib. II de Mirac. S. Mart. cap.
XV. Ex Epitome Canonum, quam Adrianus summus Pontifex Carolo magno Romae obtulit anno circiter 774
XVII. Martyrologium Rhabani, ex tom. part. Thes. Monum. Eccl. Henrici Canisii, ad annum
XVIII. Ado Viennensis in Chronico, quod perduxit ad annum 874.
XXII. Petrus Damiani, qui floruit circa annum 1070, in sermone de S. Martino:
XXX. Anonymus in Prologo S. Paulini, ex codice Cluniacensi apud P. Le Brunium in Testimoniis:
XXXI. Historia Septem Dormientium apud Gregorium Turonensem col. 1726 novissimae editionis:
Sulpicii Severi Chronicorum, Quae Vulgo Inscribuntur Historia Sacra, Libri Duo.
Sulpicii Severi Chronicorum, Quae Vulgo Inscribuntur Historia Sacra, Libri Duo.
Sulpicii Severi De Vita Beati Martini Liber Unus.
Sulpicii Severi De Vita Beati Martini Liber Unus.
Auctoris Ad Desiderium Epistola De Libro Vitae B. Martini.
Sulpicii Severi Epistolae Tres.
Sulpicii Severi Epistolae Tres.
Epistola I. Ad Eusebium Presbyterum. Contra aemulos virtutum beati Martini.
Epistola II. Ad Aurelium Diaconum. De obitu et apparitione beati Martini.
Epistola III. Ad Bassulam Socrum Suam. Quomodo beatus Martinus ex hac vita ad immortalem transierit.
Sulpicii Severi Dialogi.
Dialogus II. Sed potius Dialogi I pars altera.
Dialogus III. Qui tamen dicendus esset Secundus.
Appendix Ad Sulpicii Severi Operum Editionem Veronensem, Qua Continentur Epistolae VII Antea Evulgatae.
Epistola Prima. Ad Claudiam Sororem Suam. De ultimo judicio.
Epistola II. Ad Eamdem. De Virginitate.
Epistola V. Ad Salvium. Conqueritur rusticos exagitari, juraque et possessiones aliorum usurpari.
S. Augustini Epistola CXLIV. Augustinus Cirtensibus a factione Donatistarum conversis ad Ecclesiae catholicae societatem gratulatur admonens ut hoc di
Anno Domini Ccccv. Secundinus Manichaeus, Epistola Ad Augustinum.
Anno Domini Ccccv. Secundinus Manichaeus, Epistola Ad Augustinum.
Anno Domini Ccccvii. Sanctus Chromatius, Episcopus Aquileiensis.
Anno Domini Ccccvii. Sanctus Chromatius, Episcopus Aquileiensis.
Praefatio Editoris.
De S. Chromatio Veterum Testimonia Selecta.
De S. Chromatio Veterum Testimonia Selecta.
((LXXXI)) Lectiones Propriae, pro secundo Nocturno, ad Officium Sancti Chromatii episcopi Aquileiensis: Ex Libello, Cui Titulus: Officia Propria Sanct
Die II Decembris. In Festo Sancti Chromatii episcopi Aquileiensis.
Anno Scriptorum Cum gratia et privilegio.
Anno Scriptorum Cum gratia et privilegio.
((LXXXV)) De S. Chromatio Andreas Gallandius In Prolegomenis Bibliothecae Veterum Patrum Antiquorumque Scriptorum Ecclesiasticorum,
Sancti Chromatii Aquileiensis Episcopi Tractatus Singularis Seu Sermo, De Octo Beatitudinibus.
Sancti Chromatii Aquileiensis Episcopi Tractatus Singularis Seu Sermo, De Octo Beatitudinibus.
Sancti Chromatii Aquileiensis Episcopi Tractatus, Qui Supersunt, In Evangelium S. Matthaei.
Sancti Chromatii Aquileiensis Episcopi Tractatus, Qui Supersunt, In Evangelium S. Matthaei.
13 Tractatus I , In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus II . In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus III . In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus IV . In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus V . In caput V Evangelii S. Matthaei.
43 Tractatus VI . In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus VII . In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus VIII . In caput Evangelii S. Matthaei.
54 Tractatus IX . In caput Evangelii S. Matthaei.
58 Tractatus X . In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus XII . In caput et Evangelii S. Matthaei.
Tractatus XIII . In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus XIV . In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus XV . In caput Evangelii S. Matthaei.
87 Tractatus XVI . In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus XVII. In caput Evangelii S. Matthaei.
Dicta A Sancto Chromatio, Dum Presbyter esset Aquileiensis Ecclesiae, In Concilio Aquileiae habito, anno 381, sub sancto Valeriano episcopo Aquileiens
Appendix. Scripta Deperdita Sancti Chromatii. 97
Appendix. Scripta Deperdita Sancti Chromatii. 97
Scripta S. Chromatio Falso Attributa. 99
Scripta S. Chromatio Falso Attributa. 99
Epistola II. Hieronymi, Chromatio Et Heliodoro Episcopis.
Monitum De Sequentibus Epistolis, Ex Tractatione De Martyrologio Romano,
106 Epistola VI. Beati Hieronymi Ad Eosdem, Super eo ipso Responsio.
Ex Historia Litteraria Aquileiensi Justi Fontanini Archiepiscopi Ancyrani, Romae edita, an. 1742
Ex Historia Litteraria Aquileiensi Justi Fontanini Archiepiscopi Ancyrani, Romae edita, an. 1742
Ex Monumentis Ecclesiae Aquileiensis Commentario Illustratis a Fr. Bernardo Maria de Rubeis Ordinis Praedicatorum. Argentinae (seu Venetiis) 1740. 139
Ex Dissertationibus Variae Eruditionis Fr. Bernardi Mariae De Rubeis Ordinis Praedicatorum. Venetiis 1762.
161 Capitis XVIII. Num. V Et VI.
Anno Domini Ccccviii. Sanctus Victricius Episcopus Rhothomagensis
Anno Domini Ccccviii. Sanctus Victricius Episcopus Rhothomagensis
Prolegomena.
Praefatio Joannis Lebeuf Ad Subsequentem Librum De Laude Sanctorum.
Praefatio Joannis Lebeuf Ad Subsequentem Librum De Laude Sanctorum.
Sancti Victricii Rothomagensis Episcopi Liber De Laude Sanctorum. Ex ms. Codice S. Galli annorum plus mille.
Anno Domini Ccccxvii. Pammachius Et Oceanus. Aliquot Epistolae.
Anno Domini Ccccxvii. Pammachius Et Oceanus. Aliquot Epistolae.
Anno Domini Ccccxvii. Innocentius I Papa.
Anno Domini Ccccxvii. Innocentius I Papa.
Prolegomena.
II. (Ex Coustant. Epist. Rom. Pont. tom. I.)
III. (Ex Galland. Biblioth. Vet. Patr. tom. VIII.)
S. Innocentii I Papae Epistolae Et Decreta.
S. Innocentii I Papae Epistolae Et Decreta.
Monitum In Epistolam Sequentem.
Epistola II. E veteri exemplari Colbertino, not. 932.
Innocentius Victricio episcopo Rotomagensi, salutem.
Monitum In Epistolam Sequentem.
Epistola III. De dissensione corruptaque disciplina Ecclesiarum Hispaniae.
Epistola IV . Joannis Constantinopolitanae Urbis Episcopi Ad Innocentium Papam.
Innocentius Exsuperio episcopo Tolosano salutem.
Honorii Imperatoris Ad Arcadium Augustum.
Epistola XIV. De ratione Paschali anni
Epistola XV. Innocentii Papae, Ad Julianam Nobilem Exhortatoria.
Epistola XVI. De suscipiendis clericis, quos Bonosus, antequam damnaretur, ordinasse cognoscitur.
Innocentius Marciano Episcopo Naissitano.
Monitum In Epistolam Sequentem.
Epistola XVII. Ex Dionysio Exiguo.
Monitum In Epistolas Sequentes.
Innocentius Alexandro Episcopo.
Innocentius Maximiano Episcopo.
Epistola XXIII. De pace Antiochenae ecclesiae impertita.
Innocentius Bonifacio Presbytero.
Epistola XXIV , Ad Alexandrum Episcopum Antiochenum.
Innocentius Alexandro Episcopo.
Epistola XXV . Ex Dionysio Exiguo.
Innocentius Decentio episcopo Eugubino salutem.
Monitum In Epistolas Subsequentes.
Epistola XXVII. Milevitani Concilii Ad Innocentium Papam.
Innocentius , Aurelio, Alypio, Augustino, Evodio, Possidio episcopis salutem.
Epistola XXXII. Aurelium Innocentius familiaritae resalutat.
Innocentius Aurelio episcopo Carthaginensi.
Monitum In Epistolas Tres Sequentes.
Epistola XXXIII. Litteras Aurelio mittit Innocentius Hieronymo reddendas.
Innocentius Felici episcopo Nucerino.
Epistola XXXVIII. Ut ii, qui in presbyterio filios genuerunt, removeri ab officio debeant.
Innocentius Maximo et Severo episcopis per Brittios.
Epistola XXXIX. Quod post poenitentiam nullus ad clerum possit admitti.
Innocentius Agapito, Macedonio et Mariano epicopis Apulis.
Innocentius Florentino episcopo Tiburtinensi.
Epistola XLI. Ut Laurentius haereticos Photini venena sectantes curet expelli.
Monitum In Fragmentum Sequens. (Spicileg. Maii, tom. III.)
Appendix Ad Epistolas S. Innocentii I Papae. Notitia Epistolarum Non Exstantium, Quae Ad Innocentium Attinent. (D. Coust. Epist. Rom. Pontif. tom. I.)
Decreta Ex Epistolis S. Innocentii I Excerpta. (Coll. Concil. Mansi tom. III.)
Decreta Ex Epistolis S. Innocentii I Excerpta. (Coll. Concil. Mansi tom. III.)
De Epistola Innocentii Papae I Ex Concilio Nicaeno.
Dissertatio In sequentem Epitomen epistolae Innocentii.
I. Ex Epistola Innocentii Ad Exsuperium.
II. Ex Epistola Innocentii Ad Universos Episcopos In Tolosa.
III. Innocentii Ad Victorium Episcopum.
IV. Innocentii Ad Episcopum ( sic ).
VI. Innocentii Ad Aurelium Episcopum.
Observatio Phillippi Labbei S. J.
Epistolae S. Innocentio I Attributae. (D. Constant. Append. ad tom. I.)
Epistolae S. Innocentio I Attributae. (D. Constant. Append. ad tom. I.)
Monitum In Quatuor Epistolas Subsequentes.
Epistola I. Adversus Arcadium, Eudoxiam, Arsacium ac Theophilum sententia profertur.
Inocentii Archiepiscopi Romani Ad Arcadium Imperatorem.
Arcadii Imperatoris Ad Innocentium Papam.
Innocentii Papae Ad Arcadium Imperatorem.
Jac. Sirmondi Notae Posthumae.
Jac. Sirmondi Notae Posthumae.
In Epist. III. Ad Synodum Tolosanam.
Anno Domini CDXVII. Zosimus Papa.
Anno Domini CDXVII. Zosimus Papa.
Prolegomena.
II. (Ex Collecl. Epist. Rom. Pont. Constantii tom. I.)
Zosimi Papae Epistolae Et Decreta. (Ex Editione P. Constantii Epist. Rom. Pontif. tom. I.)
Zosimi Papae Epistolae Et Decreta. (Ex Editione P. Constantii Epist. Rom. Pontif. tom. I.)
Monitum In Epistolam Sequentem.
Epistola I. Ad Episcopos Galliae. De privilegiis ecclesiae Arelatensis.
Monitum. In Duas Epistolas Subsequentes.
Zosimus episcopis provinciae Viennensis et Narbonensis secundae, a pari.
Zosimus Hilario episcopo Narbonensis primae provinciae.
Zosimus Patroclo episcopo Arelatensi.
Zosimus Hesychio episcopo Salonitano.
Epistola X . Adversus Proculi ausus et illicitas ordinationes.
Zosimus Patroclo episcopo Arelatensi.
Epistola XI . Patroclo commissum esse, ut Proculi loco alium episcopum accipiant.
Epistola XV. Seu Commonitorium Zosimi Papae Ad Legatos Suos.
Zosimus episcopis per Byzacium constitutis dilectissimis fratribus in Domino salutem.
Appendix Ad Opera S. Zosimi Papae. Notitia Scriptorum Non Exstantium, Quae Ad Zosimum Papam Attinent. (D. Coustant. Epist. Rom. Pont. tom. I.)
Fragmentum I Tractoriae Zosimi.
Decreta Ex Epistolis S. Zosimi Excerpta. (Ex Coll. Concil. Mansi tom. IV.)
Decreta Ex Epistolis S. Zosimi Excerpta. (Ex Coll. Concil. Mansi tom. IV.)
Ex Epistola Ad Hesychium Episcopum. (Mansi tom. IV.)
Epistola S. Zosimo Papae Attributa. (D. Coust. Append. ad tom. I Epist. Rom. Pontif.)
Epistola S. Zosimo Papae Attributa. (D. Coust. Append. ad tom. I Epist. Rom. Pontif.)
Zosimus episcopus Simplicio Viennensi archiepiscopo salutem.
Anno Domini Ccccxviii. Paulinus Mediolanensis.
Anno Domini Ccccxviii. Paulinus Mediolanensis.
Prolegomena.
I. Vita Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi A Paulino Ejus Notario Ad B. Augustinum Conscripta.
I. Vita Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi A Paulino Ejus Notario Ad B. Augustinum Conscripta.
II. Libellus Adversus Coelestium, Zosimo Papae Oblatus.
II. Libellus Adversus Coelestium, Zosimo Papae Oblatus.
III. De Benedictionibus Patriarcharum Libellus.
III. De Benedictionibus Patriarcharum Libellus.
Caput Primum. Benedictio Ruben.
Caput II. Benedictio Simeon et Levi.
Caput IX. Benedictio Nephthali.
Caput XI. Benedictio Benjamin.
Anno Domini Ccccxviii. Severus Majoricensis. Nullam in variis Patrum Bibliothecis de hoc Severo mentionem expiscari licuit neque aliud de Vita ejus m
Anno Domini Ccccxix. S. Bonifacius I, Papa.
Anno Domini Ccccxix. S. Bonifacius I, Papa.
Prolegomena.
S. Bonifacii I, Papae, Epistolae Et Decreta.
S. Bonifacii I, Papae, Epistolae Et Decreta.
Monitum In Tres Subsequentes Epistolas
Monitum In Duas Epistolas Subsequentes.
Epistola IV. Ut Corinthii Perigenem quem expetunt episcopum accipiant.
Epistola VI Augustini Hipponensis Episcopi Ad Bonifacium Papam.
Epistola IX . Qua ecclesiae Constantinop. jura in Illyricum propagantur.
Appendix Ad Epistolas S. Bonifacii I Papae. Notitia Scriptorum Non Exstantium Quae Ad Bonifacium I Papam Attinent.
Decreta Ex Epistolis S. Bonifacii I Papae. Sunt autem desumpta ex decretis Gratiani, et ex vetustis codicibus aliis.
I. Ante annos triginta presbyter non ordinetur.
II. Primati deferuntur negotia quae metropolitanus explicare non valet.
III. Quidquid Domino consecratur, ad jus pertinet sacerdotis.
V. De episcopis qui fratribus nocere desiderant.
VI. Si episcopus expulsus ausus fuerit ingredi civitatem.
Epistolae S. Bonifacio I Attributae, Et Numquam Ante Mansi Editae.
Epistolae S. Bonifacio I Attributae, Et Numquam Ante Mansi Editae.
Epistola I. Ad Justum Dorobernensem Episcopum, Cui pallium transmittit.
Epistola II. Ad Episcopum Et Presbyteros Vicarios A Papa Zosimo Ad Africanam Synodum Directos.
Joannis Dominici Mansi In superiorem Epistolam Adnotatio.
Anno Domini Ccccxx. Sanctus Gaudentius, Brixiae Episcopus.
Anno Domini Ccccxx. Sanctus Gaudentius, Brixiae Episcopus.
Prolegomena. (Biblioth. Schoenn. tom. I.)
Prolegomena. (Biblioth. Schoenn. tom. I.)
Praefatio P. Galeardi In Editione Operum S. Gaudentii.
Praefatio P. Galeardi In Editione Operum S. Gaudentii.
Testimonia De Gaudentio.
Sancti Gaudentii Brixiae Episcopi Tractatus Vel Sermones Qui Exstant.
Sancti Gaudentii Brixiae Episcopi Tractatus Vel Sermones Qui Exstant.
Praefatio. Servo Christi Benivolo Gaudentius .
Incipiunt Tractatus Vel Sermones.
Sermo I. De Exodi Lectione Primus. Nocte vigiliarum de Paschae observatione.
Sermo III. De Exodi Lectione Terti Prima dominica Paschae.
Sermo IV. De Exodi Lectione Quartus.
Sermo V. De Exodi Lectione Quintus.
Sermo VI, De Exodi Lectione Sextus
Sermo VII, De Exodi Lectione Septimus.
Sermo VIII, De Evangelii Lectione Primus.
Sermo IX, De Evangelii Lectione Secundus.
Sermo X. In Exodi Lectione Octavus.
Sermo XI. De Diversis Capitulis Primus. De Paralytico.
Sermo XIV. De Diversis Capitulis Quartus. De promissione adventus Paracleti.
Sermo XV. De Diversis Capitulis Quintus. Die natali Machabaeorum . De his beatis Martyribus.
Sermo XVII. De Diversis Capitulis Septimus. Die dedicationis basilicae
Sermo XX. De Diversis Capitulis Decimus. De Petro et Paulo.
Admonitio In Sequentem Rhythmum.
Admonitio In Sequentem Rhythmum.
Ad Laudem Beati Filastrii Episcopi Carmen Saphicum Pentametrum.
Ad Laudem Beati Filastrii Episcopi Carmen Saphicum Pentametrum.
Anno Domini Ccccxx. Sanctus Aurelius Episcopus Carthaginensis.
Anno Domini Ccccxx. Sanctus Aurelius Episcopus Carthaginensis.
Prolegomena. (Biblioth. Vet. Patr. Galland. tom. VIII.)
Prolegomena. (Biblioth. Vet. Patr. Galland. tom. VIII.)
Sancti Aurelii Carthaginensis Episcopi Epistola Ad Omnes Episcopos Per Byzacenam Et Arzugytanam Provinciam Constitutos. (Indidem pag. 129)
Synodica Aurelii Carthaginensis Episcopi. Ex libello synodico, apud Labb. Concil. tom. II, col. 1184.
Appendix.
Monitum In Epistolam Sequentem.
Monitum In Epistolam Sequentem.
Epistola Aurelii Damaso Papae.
Epistola Aurelii Damaso Papae.
Anno Domini Ccccxx. Bachiarius Monachus.
Anno Domini Ccccxx. Bachiarius Monachus.
Prolegomena.
Bachiarii Fides.
Bachiarii Ad Januarium Liber De Reparatione Lapsi
Bachiarii Ad Januarium Liber De Reparatione Lapsi
Anno Domini Ccccxx. Zacchaeus Christianus Et Evagrius Monachus.
Anno Domini Ccccxx. Zacchaeus Christianus Et Evagrius Monachus.
Prolegomena .
Consultationum Zacchaei Christiani Et Apollonii Philosophi Libri Tres.
Consultationum Zacchaei Christiani Et Apollonii Philosophi Libri Tres.
Caput I. Si Christus Deus et homo esse possit.
Caput II. Quomodo idem Christus sit Dei Filius.
Caput III. Ne sine causa sit haec colluctatio.
Caput IV. Si de Christo aliquid poetae dicant.
Caput V. Non solum de dictis poeticis, sed de praesentibus miraculis.
Caput VI. Ut quid ad rationem dandam de daemoniis dicatur.
Caput VII. Quae necessitas Deo fuit descendendi ad terras.
Caput VIII. Quare incorruptibilem hominem Deus suscepit.
Caput IX. Quare Deus ex femina nascatur.
Caput X Quomodo fragilitatem humanam evasit ex Virgine natus.
Caput XI. Quomodo per aetates diversas Deus creverit.
Caput XII. De virtutibus Christi.
Caput XIII. Si Christus alios suscitavit, quomodo morte non caruit.
Caput XIV. Qui sit diabolus, vel quod peccatum hominis.
Caput XV. Si Deus impassibilis est, quare irascitur et vindicat.
Caput XVI. Quomodo post diluvium homines sint creati.
Caput XVII. Unde origo Judaeorum.
Caput XVIII. Quare post egressionem Aegypti in eremo ducti sunt, vel cur Lex data sit.
Caput XIX. Si Lex plus attulit hominibus quam natura.
Caput XX. Quare salus hominum tam tarde advenerit.
Caput XXI. Si praefinita consummatio sit, an ordo exhibeat finem.
Caput XXII. Si corpora reformentur in resurrectionem.
Caput XXIII. De neglectis et a bestiis devoratis.
Caput XXIV. Quomodo moles coeli aut facta sit aut fine praetereat.
Caput XXV. Si mundus reparetur in melius.
Caput XXVI. Cur frustra adorentur idola, si in templis donant responsa.
Caput XXVIII. Quare Christiani fatum non credunt.
Caput XXIX. Quare Christiani fatum non credunt.
Caput XXXI. Qui sint daemones, et a quo diabolus.
Caput XXXII. Cur praescius futurorum Deus fecerit diabolum, qui futurus esset hominibus inimicus.
Caput XXXIII. Si peccavit diabolus cum sociis, quare non statim interfectus est.
Caput XXXIV. Quare Deus non angelum misit, qui aut hominem restitueret aut diabolum perderet.
Caput XXXV. Cur iniqui florent et recti premuntur.
Caput XXXVI. Si justus est Deus, quare infantes, malorum nescii, diversis malis afficiuntur.
Caput XXXVII. Quae sit plenitudo legis, confessio credulitatis ad Deum.
Caput I. Si sit tertia in religionis honore persona.
Caput II. Si Spiritus sanctus Deus sit.
Caput III. Si Scripturis sanctis possit firmari haec elocutio.
Caput IV. Quid Judaeis respondendum sit.
Caput V. Si et in aliis seducantur Judaei, praeter id quod Dei Filium non credunt.
Caput VI. Si Dominicae passionis sacramenta prophetarum oraculis sunt praedicta.
Caput VIII. Quae sit Judaeis in circumcisione justitia.
Caput IX. Cur patriarchis licuit habere in conjugio plures.
Caput XI. Quae haereticorum genera vel errores.
Caput XII. Contra Manichaeos, qui duos dicunt esse Dei filios.
Caput XV. Contra Patripassianos, qui Patrem passum esse existimant.
Caput XVI. Contra Arianos, qui Filium et Sanctum Spiritum esse minores Patre dicunt.
Caput XVIII. Quae Novatianis respondenda sint.
Caput XIX. Quae sit mysteriorum divinorum integra plenitudo.
Caput I. Quae opportuna vivendi forma.
Caput II. Quae sit sublimioris vitae regula conservanda.
Caput III. Quae instituta monachorum vel quare a multis odio habeantur.
Caput IV. Si fideles monachi a Dei praecepto haec gerant.
Caput VI. Quae consuetudo psallendi orandique sit, vel unde monachis haec praecepta venerunt.
Caput VII. Si Antichristus veniet, aut quo mundus fine claudatur.
Caput VIII. Quando veniet, vel quae longinquitas regni ejus.
Caput IX. Quibus Scripturis sit resurrectio repromissa.
Altercatio Inter Theophilum Christianum Et Simonem Judaeum, Evagrio Auctore. (Ex. ms. codice Vindocinensi, Biblioth. Galland. tom. IX.)
Evagrii Monachi Sententiae. (Cod. Regular. Luc. Holsten. tom. VI.)
Evagrii Monachi Sententiae. (Cod. Regular. Luc. Holsten. tom. VI.)
I. Ad Eos Qui In Coenobiis Et Xenodochiis Habitant Fratres.
Index Rerum Quae Continentur In Operibus S. Chromatii, Simul Ac In Prolegomenis Et Commentariis Ad Haec Opera Pertinentibus, a col. hujus tomi 247 usq
Index Rerum Et Verborum Quae In Operibus S. Gaudentii Continentur, A col. hujus tomi 791 usque ad 1006.
Ordo Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.
Sermo XIV. De Diversis Capitulis Quartus. De promissione adventus Paracleti.
322 Ineffabilis providentia unigeniti filii Dei, 0944A veritatem fidei salutaris, quam pariter excipere humana corda non capiunt, paulatim dignatur suis aperire discipulis. Jam de unitate divinitatis suae cum patre plurima in superioribus dictis docuerat, sicut proximo Tractatu exposui: ostendens intantum nihil divisionis esse inter Patrem, et Filium, ut etiam sermonem suum, quem loqueretur, suum diceret non esse, nisi Patris esset. Dixerat enim: Et sermo meus, quem audistis, meus non est, sed ejus qui misit me, Patris (Joan. XIV, 24) . Quo dicto satis claruit, Patris contemptores esse universos doctrinam Filii unigeniti contemnentes; quoniam quem suum sermonem dicit Filius, hunc suum negat esse nisi sit Patris. Tunc enim Filii sermo est, si Patris sermo est; quia omnia quaecumque habet Pater, mea 0944B sunt, inquit (Joan. XVI, 15) . Et alio in loco ad Patrem dicit: Quoniam tua omnia mea sunt, et mea tua sunt (Joan. XVII, 10) ; per unitatem videlicet divinae substantiae, quae nescit aliquid habere suum quod naturae suae non sit. Nunc autem subsequens adjungit statim, eamdem quoque sancti Spiritus unitatem credi oportere, dum plenitudinem doctrinae suae per ipsum Paracletum praedicit consummandum, dicens: Haec locutus 0945A sum 323 vobis apud vos manens. Paracletus autem ille Spiritus sanctus quem mittet Pater meus in nomine meo, ille vos docebit omnia, et admonebit vos omnia quae ego dixi vobis (Joan. XIV, 25) . Praenuntiare quidem beatis Apostolis eloquio isto dignatus est et suum post incumbentem Passionem ad coelos regressum, et sancti Spiritus super eos de coelis adventum, cum dicit: Haec locutus sum vobis apud vos manens. Paracletus autem ille Spiritus sanctus quem mittet Pater meus. Sed neque Spiritus sanctus in coelo erat solum, et in terra non erat; neque Filius ita coelos ascensurus erat, ut terras relinqueret; neque Pater tantum coelestem thronum possidet, ubi remeare Filius, et unde sanctus venire Spiritus perhibetur. Nam propheta beatissimus 0945B hujusmodi confessionem refert ad Patrem: Quo ibo, inquit, a Spiritu tuo? et a facie tua quo vadam? Si ascendero in coelum, tu illic es: si descendero in infernum, ades: si sumpsero pennas meas in directum, et habitavero in postremo maris (Ps. CXXXVIII) . Si sumpsero, inquit, pennas meas, etc. Bene quod pennas suas habet, quibus assumptis, quocumque desiderat, penetrat. Caeterum qualiter propheta in corpore constitutus, vel in coelum ascensurus erat, vel in infernum descensurus, vel trans ultima maria perrecturus? Quas tandem, quas habet pennas? Alas fidei mens credentis assumit, ut sublimior a terrenis, et totus in spiritu constitutus, possit comprehendere cum omnibus sanctis, quae sit longitudo, et latitudo, et altitudo, et profundum 0945C scientiae Dei (Ephes. III) . Istas fidei alas haeretici non habentes, de Deo disputant, et per terrena volvuntur; et a sublimitate divini intellectus ad caduca, atque carnalia deducuntur, cogitationum terrestrium pondere praegravati. Nec ad notitiam possunt illius immensae divinitatis accedere, 0946A ubi non habet nisi sola mens fidelis accessum, quae adorandae Trinitatis unitatem sentit, credit, confitetur, ac praedicat; et quoniam digne exprimere non potest, in eo vel maxime gloriatur. Quo ergo ibo, inquit, a Spiritu tuo? et a facie tua quo vadam? Si ascendero in coelum, tu illic es: si descendero in infernum, ades: si sumpsero pennas meas in directum et habitabo in postremo maris: etenim illic manus 324 tua tenebit me, et deducet me dextera tua (Ps. CXXXVIII) . Indivisam Trinitatis naturam confessio ista signavit. Quo ibo, inquit, a spiritu tuo? ipso nempe Paracleto, cujus plenitudinem sumentes Apostoli, promissionem Dei fatentur impletam Petri ore testantis: Hoc est quod dictum est per Joel prophetam: In novissimis diebus (dicit Dominus) effundam 0946B de Spiritu meo super omnem carnem (Act. II, Joel II) . Et a facie tua quo vadam (Ps. CXXXVIII) ? A Filio scilicet, qui facies Patris est; quoniam Pater videtur in Filio, juxta ipsius Domini Salvatoris sententiam, qui obsecranti Philippo, Domine, ostende nobis Patrem, et sufficit nobis, ita respondit: Tanto tempore sum vobiscum: et non agnovistis me? Philippe, qui vidit me, videt et Patrem meum. Quomodo tu dicis: ostende nobis Patrem? Non credis quia ego in Patre, et Pater in me est (Joan. XIV) ? Ne vero divisus putaretur vel Spiritus sanctus a Patre, cujus Spiritus est, vel Filius ab eo crederetur sejunctus, cujus et facies, et dextera, et sapientia, et virtus est; non ait: Si ascendero in coelum, Spiritus tuus illic est; vel, facies tua, et Spiritus tuus illic sunt: sed, tu, 0946C inquit, illic es: cum Filio utique, et cum Spiritu sancto; quoniam Trinitatis adorandae una eademque divinitas semper ubique est. Sed ut Patris, et Filii, et Spiritus sancti, una traderetur credentibus fides, et distincta confessio, propterea Pater et Filium mittere, et Spiritum sanctum scribitur- 0947A cum neque qui mittit, neque qui mittitur, Deus credi possit, si in quodam loco est, et in quodam loco non est. Ipsi Filio credamus loquenti, qui veritas est: Non sum solus, inquit, quia Pater mecum est (Joan. VIII) . Et iterum de Spiritu sancto: Si ego, inquit, in Spiritu Dei ejicio daemonia (Matth. XII, 28) . Et Evangelista Lucas: Jesus autem plenus Spiritu sancto regressus est ab Jordane (Luc. IV) . Cum igitur nusquam desit divinitas Trinitatis, dispensatio salutis nostrae est, quod mittens praedicatur, et missus. Aliter enim credere mens humana non caperet, Patrem Patrem esse, et 325 Filium Filium, et Spiritum sanctum Spiritum sanctum, nisi distinctionem disceret ex nuncupatione mittentis ac missi. Et rursus unam divinitatem 0947B non agnosceret Patris, et Filii, et Spiritus sancti, nisi missum legeret a mittente nullatenus separari. Nam nec Pater (ut praedictum est) missum deseruit Filium; nec Spiritus sanctus, qui dirigendus erat Apostolis, umquam Patri ac Filio defuisse monstratur: ita tamen ut Filius Dei tantum fuerit incarnatus. Nam Verbum caro factum est (Joan. I) , ut legimus, non Pater, non Spiritus. Quomodo autem istud Incarnationis mysterium Filius Dei salva unitate Trinitatis impleverit, illa omnipotentia testis est qua idem Dei Filius sic cum corpore suscepti hominis ascendit ad coelos, ut usque ad finem saeculi cum suis discipulis permaneret. Ecce enim, inquit, ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad consummationem saeculi Usque ad consummationem saeculi, inquit, 0947C vobiscum sum (Matth. XXVIII) : non solum cum Apostolis, sed et cum discipulis utique credentibus universis. Credere itaque nos oportet non aliter esse Deum, quam se ipse proprio sermone revelavit esse credendum. Facta quoque ejus non debemus rebelli spiritu discutere, sed fideli studio admirari, quoniam rectus est sermo Domini, et omnia opera ejus in fide (Ps. XXXII) . Si omnia opera in fide, quanto magis istud opus sacratissimae incorporationis ejus! Desinamus ergo fide neglecta, contumeliosis quaestionibus divinum pulsare mysterium. Nam scrupulositas haesitantis, intelligentiam factorum Dei superflua curiositate non invenit, sed fidem perdit, quam constat esse ducem salutis ac vitae. Quod autem nimia scrupulositas fidem perdat, facile 0948A potest ex una specie divinae operationis intelligi: Dixit Deus: Fiat lux, et facta est lux (Gen. I) . Cum non assequar, qualiter eam Creator ejus ex nihilo fecerit, nisi credidero tamen, et confessus fuero eam factam, mendacem Deum sacrilega cunctatione pronuntio. Universa itaque opera ejus, et praecipuum, divinumque opus Incarnationis Filii Dei (sicut Scripturae sanctae praedicant) fideli affectu mens debet uniuscujusque credentis excipere, et quod stabili corde crediderit, fido oris obsequio confiteri; Corde enim creditur ad justitiam, ore autem fit confessio ad salutem (Rom. X) . Quod vero plenitudinem doctrinae suae per sanctum pollicetur Spiritum retribuendam, aequalem suae omnipotentiae 326 eum credi voluit. Non est enim in Trinitate Dominus, et 0948B servus; Deus, et Angelus; Creator, et creatura: sed est aliud idem; aliud persona, idem natura; ac proinde non dii, sed Deus, quia divisionem non capit unitas Deitatis. Ait denique ibi Christus de Spiritu sancto: Quem mittet Pater in nomine meo (Joan. XIV) ; id est in Dei nomine, Deum scilicet, sicut Filium, profitendum. Et ideo Filius Dei de se quidem dicit: Ego veni in nomine Patris mei (Joan. V, 43) ; quod et Propheta de illo praedixerat, et pueri in Evangelio laudantes probaverant, dum clamarent: Benedictus qui venit in nomine Domini (Matth. XXI) . Recte in nomine Domini; non in nomine servi, quia Deus: non in suo, quia Filius: nomen enim Patris in Filio. De se ergo, inquam, dicit Filius: Ego veni in nomine Patris (Joan. V) . 0948C De sancto autem Spiritu dicit: Quem mittet Pater meus in nomine meo (Joan. XIV) . Et cum Baptismi opus in Trinitate decerneret celebrandum, non ait in nominibus, sed in nomine (Matth. XXVIII) . Pater enim Deus est, et Filius Deus est, et Spiritus sanctus Deus est, sicut sanctarum Scripturarum testimoniis dilectioni vestrae saepius approbavi; ac propterea unum Trinitatis est nomen, cujus una virtus, atque divinitas, permanet in omnia saecula. Amen.