Psalmus XVIII.

2. Caeli enarrant gloriam Dei, et opera manuum ejus annuntiat firmamentum. Idest, Apostoli 85 et Evangelistae, qui merito dicuntur caeli, propter vitae celsitudinem, et firmamentum propter fidei et caritatis soliditatem; enarrant gloriam divinitatis, et annuntiant nobis opera humanitatis. Enarrat gloriam Dei Joannes, cum dicit, In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum 0712C (Joan. 1.) . Annuntiat opera Dei, cum subjungit, Et Verbum caro factum est, et habitavit in nobis (Ibid.) . De gloria quoque ejus subdit, dicens, Et vidimus gloriam ejus, gloriam quasi Unigeniti a Patre, plenum gratiae et veritatis (Ibid.) . Ex his duobus, scilicet divinitate et humanitate, consistit vera et catholica fides. Et quia haec cum discretione, juxta capacitatem audientium praedicanda sunt, recte subinfertur:

3. Dies diei eructat verbum, et nox nocti indicat scientiam. Dies diei, idest spirituales spiritualibus: nox nocti, idest carnales carnalibus. Utrique enim audiunt, etsi non utrique similiter sapiunt. Isti tanquam verbum ructuatum, illi audiunt tanquam scientiam annuntiatam. Quod enim ructuatur, praesentibus ructuatur, quod autem nuntiatur, longe positis nuntiatur. Dies diei verbum eructat, cum dicit Paulus, Sapientiam loquimur inter perfectos (I. Cor. 2.) . Nox nocti scientiam indicat, cum se minus intelligentibus, 0712D tanquam minus intelligens transformat, dicens, Nihil judicavi me scire inter vos, nisi Christum Jesum, et hunc crucifixum (Ibidem) . Et iterum, Non potui loqui vobis tanquam spiritualibus, sed tanquam carnalibus lac potum dedi vobis, non escam (1. Cor. 3.) .

4. Non sunt loquelae neque sermones, quorum non audiantur voces eorum. In apostolorum Actibus legitur, quomodo veniente super eos Spiritu sancto, omnes impleti sunt illo, et loquebantur linguis omnium gentium, sicut Spiritus dabat eis pronuntiare (Act. 2.) . Sed non ibi tantum, ubi impleti sunt, sonuerunt.

5. In omnem terram exivit sonus eorum, et in fines orbis terrae verba eorum. Ideo et nos hic loquimur. Sonus enim ille usque ad nos pervenit.

6. In sole posuit tabernaculum suum. Dominus (Ex 0713A Augustino) ut adversus regna temporalium errorum belligeraret, non pacem, sed gladium missurus in terram (Matth. 10.) : in tempore posuit tanquam militare habitaculum suum, hoc est dispensationem incarnationis. Vel in sole, idest, in manifestatione posuit tabernaculum suum, scilicet Ecclesiam suam, quae in hoc seculo non habet fundamentum. Unde ipsa ait, Nostra autem conversatio in caelis est. Et ipse tanquam sponsus procedens de thalamo suo. Idest, de utero virginali ubi Deus naturae humanae tanquam sponsus sponsae copulatus est: Verbum enim caro factum est (Joan. 1.) , et in utero virginali thalamum invenit, atque inde, tanquam de castissimo procedens cubili, humilis misericordia infra omnes, fortis majestate supra omnes apparuit (Philip. 1.) . Unde sequitur: Exsultavit ut gigas ad currendam viam. Exsultavit sicut fortissimus, et caeteros homines incomparabili virtute praecedens, non ad habitandum, sed ad currendam viam (Psal. 1.) . Non enim in via peccatorum stetit. Natus est, crevit, docuit, passus est, resurrexit, 0713B ascendit. Cucurrit viam, non adhaesit in via. Vis audire, quantum cucurrit?

86 7. A summo caelo egressio ejus. Et occursus ejus usque ad summum ejus. A Patre (Ex Augustino) egressio ejus non temporalis sed aeterna, qua de Patre natus est: et occurrit plenitudine divinitatis usque ad aequalitatem ejus. A summo caelo egressio ejus, quia exivit a Patre, et venit in mundum (Joan. 16.) . Et occursus ejus usque ad summum ejus, quia iterum reliquit mundum, et ivit ad Patrem (Joan. 10.) . A summo ad summum est cursus ejus, quia deitate et potentia est aequalis Patri. Postea vero quam excurrit inde, et recurrendo remeavit, misit Spiritum suum: visae sunt illis, super quos venit, linguae divisae velut ignis (Act. 2.) . Et ideo sequitur: Nec est qui se abscondat a calore ejus. Sicut ignis venit Spiritus sanctus foenum carnis consumturus, aurum cocturus, et purgaturus (Isai. 11.) . Vel sic potest intelligi, Nec est qui se abscondat a calore ejus, idest, qui non habeat 0713C aliquem calorem, vel aliquam gratiam Spiritus sancti (1. Cor. 12.) : cum omnes intellectum habeant et rationem.

8. Lex Domini immaculata convertens animas. Lex (Ex Augustino) Domini ipse est, qui venit legem implere, non solvere (Matth. 5.) : et immaculata lex, quia peccatum non fecit, nec inventus est dolus in ore ejus (1. Petr. 2.) ; non premens animas servitutis jugo, sed ad se imitandum in libertatem convertens. Vel Domini lex immaculata intelligi possunt divina mandata, de quibus dicit Apostolus, Lex quidem sancta, et mandatum justum, et bonum (Rom. 7.) . Ego autem carnalis sum, venundatus sub peccato. Haec quidem lex, aspirante divina gratia, animas convertit, peccatores ad poenitentiam mittit, tepidos accendit, pigros excitat, immundos mundat, injustos justificat. Testimonium Domini fidele sapientiam praestans parvulis: Eloquia divina non immerito dicuntur lex et testimonium. Lex, quia docent et praecipiunt: testimonium, quia in eis quantum nos diligat, Deus 0713D probare dignatur. Et ipsum testimonium est fidele, idest, credibile. Per hoc enim testimonium quod in illo videmus impletum, sicut lex divina docet: etiam futura erga nos, quae sempiterna promissa sunt, exspectamus et speramus implenda. Et ista lex et hoc testimonium sapientiam praestat parvulis, idest (Phil. 3.) , humilibus. Unde scriptum est, Super quem requiescit spiritus meus, nisi super humilem et quietum et trementem sermones meos (Isai. 66.) ? Et rursus, Confitebor tibi Pater, quia abscondisti haec a sapientibus et prudentibus, et revelasti ea parvulis (Matth. 11.) . Praestat ergo sapientiam parvulis, quia instruit humiles de divinis.

9. Justitiae Domini rectae, laetificantes corda, praeceptum Domini lucidum, illuminans oculos. Rectae sunt 0714A justitiae Domini (Deut. 26.) , idest, inflexibiles: non declinant ad dexteram sive ad sinistram, non flectuntur in prosperis sive in adversis: corda observantium eas laetificant spirituali gaudio. Praeceptum quoque ( Ex Augustino) Domini lucidum est, sine velamento carnalium observationum: illuminans oculos, idest, hominis interioris aspectum.

10. Timor Domini sanctus permanens in saeculum saeculi. Timor Domini, non ille (Ex Augustino) sub lege paenalis, temporalia bona sibi subtrahi perhorrescens, quorum dilectione anima fornicatur, 87 sed castus, quo Ecclesia sponsum suum quanto ardentius diligit, tanto diligentius cavet offendere. Et ideo non foras mittit consummata dilectio timorem hunc (Joan. 4.) , sed permanet in saeculum saeculi.

11. Judicia Domini vera, justificata in semetipsa. Judicia ejus (Ex Augustino) , qui non judicat quenquam, sed omne judicium dedit Filio (Joan. 5.) : vere justificata incommutabiliter. Neque enim, vel minatus, vel pollicitus Deus quenquam fallit, aut 0714B quisquam vel impiis supplicium ejus, vel piis praemium ejus potest eripere. Judicia Domini justificata sunt in semetipsa, idest per unitatem, non ad rixas divisionis, sed ad congregationem unitatis. Ideo linguis omnium loqui fecit, in quos primo venit: quia linguas omnium gentium se in unitate congregaturum esse nuntiavit. Quod tunc faciebat unus homo, accepto Spiritu sancto, ut linguis omnium gentium loqueretur, hoc modo unitas facit: linguis omnibus loquitur in omnibus gentibus. Et ipsa judicia Domini sunt Desiderabilia super aurum et lapidem pretiosum multum et dulciora super mel et favum. Per haec duo, scilicet aurum et lapidem pretiosum, quae magis desiderantur in hoc saeculo, vult comprehendere omnes divitias. Et per alia duo, idest, mel et favum, quibus nihil in hoc mundo est dulcius, vult intelligere omnes dulcedines: ut tu intelligas nihil tam dulce, tam pretiosum, tam amandum, tam appetendum, quam divina judicia. Et cum ea tam cara esse 0714C intellexeris: diligas et custodias illa: quatenus mercedem inde caelestem et recipere merearis, et dicatur de te quod sequitur:

12. Etenim servus tuus custodit ea, in custodiendis illis retributio multa. Quam dulcia ista sunt, custodiendo probat servus tuus. Non custodienti quidem amara sunt: et sequitur poena. In custodiendis autem (Ex Augustino) retributio multa: non in aliquo extra posito commodo, sed in eo ipso, quo judicia Dei custodiuntur, multa retributio est, et gaudetur in eis. Inter haec autem judicia divina quae desiderat, et retributionem caelestem quam sperat, de propriis vir sanctus videtur expavescere peccatis, cujus subjungit:

13. Delicta quis intelligit? Et ideo sequitur oratio. Ab occultis meis munda me, et ab alienis parce servo tuo. Non est mirum si delicta sua quisque non intelligat, quia ipsa tenebrae sunt, et oculum cordis impediunt, nec lucem sinunt videre, nec se. Ergo (Ex August.) Deo dicamus, qui novit videre quid purget, novit inspicere 0714D quid sanet.

14. Illi dicamus, Ab occultis meis munda me, et ab alienis parce servo tuo. Delicta mea inquinant me, delicta aliena affligunt me. Ab his munda me, ab alienis parce. Tolle mihi ex corde malam cogitationem, repelle a me malum suasorem. Ista duo genera delictorum propria simul et aliena, primitus in exordio claruerunt. Diabolus suo delicto decidit. Adam alieno dejecit. Si mei non fuerint dominati, tunc 88 immaculatus ero, et emundabor a delicto maximo. Non ait, si non fuerint in me delicta: sed, si mei (inquit) non fuerint dominati. Impossibile est enim hominem esse sine peccato, quandiu mortaliter vivit, teste Apostolo qui ait, Si dixerimus quia peccatum non habemus, nos ipsos seducimus, et veritas in nobis 0715A non est (1. Joan. 1.) . Ergo et si habeamus peccatum in carne, et si pungat nos carnalis concupiscentia, si resistimus quantum possumus ex voluntate, si non consentimus ex spiritu, immaculati sumus apud Deum, nec imputabitur, quandiu non dominabitur nobis peccatum. Sed quod est maximum delictum, de quo ait, Et emundabor a delicto maximo? Proculdubio (Ex Augustino) superbia haec tam magnum est vitium, quod dejecit angelum, et ex angelo fecit diabolum, eique interclusit in aeternum regnum caelorum. Magnum hoc delictum est, et caput atque caussa omnium delictorum. Scriptum est enim, Initium omnis peccati superbia (Eccles. 10.) . Et ne quasi leve aliquid contemnas, Initium, inquit, superbiae hominis apostatare a Deo (Ibidem) . Non leve malum est hoc vitium, fratres mei: huic vitio in his personis quas videtis amplas, displicet humilitas Christiana. Propter hoc vitium dedignantur subdere colla jugo Christi, obligati arctius jugo peccati. Ab hoc vitio quod est caput omnium vitiorum (quia inde caetera 0715B nata sunt) facta est apostasia a Deo, eunte anima in tenebras, male utente libero arbitrio, peccatis etiam consecutis caeteris. Propter hoc vitium, propter hoc magnum superbiae peccatum Deus humilis venit. Haec caussa, hoc peccatum magnum. Iste morbus animarum omnipotentem medicum de caelo deduxit, usque ad formam servi humiliavit, contumeliis egit, ligno suspendit, ut ad salvantem medicinam curreret hic timor. Jam tandem Erubescat homo esse superbus, propter quem factus est humilis Deus. Ita, inquit, mundabor a delicto maximo, quia Deus superbis resistit, humilibus dat gratiam (Jacob. 4.) . Vere ille immaculatus est, qui hoc delicto caret: quia hoc est ultimum redeuntibus ad Deum, quod recedentibus primum fuit.

15. Et erunt ut complaceant eloquia oris mei, et meditatio cordis mei in conspectu tuo semper. Sic complacebunt eloquia nostra, et meditationes in conspectu tuo semper: si prius delicta fuerint edomita, 0715C et extincta superbia. Ex his profecto verbis instruimur, ut Domino Deo nostro placere studeamus, in nostris sermonibus atque cogitationibus delicta illicita refrenando, atque a superbia nos emundando. Et ideo dicamus quod sequitur: Domine, adjutor meus et redemptor meus. Adjutor esto (Ex Augustino) in bonis, et redemptor in malis. Adjutor, ut habitemus in caritate tua: redemptor, ut liberes nos ab iniquitate nostra.