Psalmus XXIII.

2. Domini est terra et plenitudo ejus, orbis terrarum et universi qui habitant in eo. Si haec verba juxta historiam accipimus, ex rebus visibilibus intra nos 0728D pensare debemus, quanta sit dignus veneratione tantus ac talis Dominus, qui totum mundum suo dominio potuit subjugare, Quod si hoc spiritualiter accipimus, per terram Ecclesiam, per plenitudinem ejus, opera et virtutes intelligere possumus. Quae cuncta Domini sunt, idest a Domino facta atque disposita. Et ne quis tantum unam terram, aut unam gentem, scilicet Judaicam esse Domini aestimaret, subjunxit: Orbis terrarum, et universi qui habitant in eo. Cum clarificatus Dominus (Joan. 12.) annunciatur in fidem omnium gentium, gratia ejus abundanter distribuitur, longe lateque peccata dimittuntur. 105 Millia millium Domino reconciliantur, Et universus orbis terrarum fit Ecclesia ejus. Et merito: Quia ipse super maria fundavit eum, et super flumina praeparavit eum. Terra vel orbis super maria fundari dicitur, quia aquis maris undique circumdatur: sicut dicimus aliquam civitatem super mare fundatam, 0729A non ut sub ea mare sit, sed quia in fine primo supereminet mari. Si autem aliud, quod ad nos magis pertinet, ista dicta significant: possumus intelligere per mare, mundum: per flumina cupidos homines, qui labuntur in saeculum. Etiam (Ex Augustino) istos superat Ecclesia, quae devictis per Domini gratiam cupiditatibus saecularibus, ad recipiendam immortalitatem caritate parata est. Super maria fundata est Ecclesia, qui juxta amaras hujus saeculi fluctuationes sita est. Sive super maria non sub mari fundatur: quia nullis impiorum tormentis superatur. Vel quia non ei vitia, sed ipsa vitiis dominatur. Super flumina quoque praeparatur, quia super populos, et super principes et potestates, qui fluminum nomine designantur, magistri atque praelati constituuntur. Ecce, Ecclesia posita est in sublimi: in alto locavit Dominus orbem suum, sicut Imperator palatium. Et quis miles ascendet illuc ad Imperatorem?

3. Quis ascendet in montem Domini, aut quis stabit in loco sancto ejus? Ascendere multorum est, stare 0729B autem paucorum tantum et perfectorum. Ascendit Judas, sed minime stetit. Ascenderunt multi alii, sed conversi abiere retrorsum (Joan. 6. et 18. Luc. 8.) . Quis ergo sic stabit, ut non cadat, ut in tempore tentationis non recedat? Sequitur et dicit,

4. Innocens manibus et mundo corde, qui non accepit in vano animam suam, nec juravit in dolo proximo suo. Innocens manibus et mundo corde est, qui non operatur, nec cogitat malum. In manibus enim opera, in corde cogitationes intelligimus. In vano autem animam suam accipit, quisquis infructuose vivit. In vano animas suas acceperant, quibus paterfamilias dicebat: Quid hic statis tota die otiosi? Qui ne otio vacarent vanitatis, continuo audierunt, Ite, et vos in vineam meam, et quod justum fuerit dabo vobis (Matth. 20.) . Quisquis ad bene operandum se praeparat, hic est qui non accepit in vano animam suam. Proximo suo in dolo jurare, est verum ei pro falso, aut falsum pro vero affirmare. In dolo proximo suo 0729C jurat, qui ea verba affirmando denuntiat, quibus eum decipiat. Qui ergo sic bona agit, ut in opere, in cogitatione, et in verbo innocuus sit,

5. Hic accipiet benedictionem a Domino, et misericordiam a Deo salutari suo. Inter illos enim erit, quibus in die judicii dicturus est Dominus, Venite, benedicti Patris mei (Matth. 25.) . Et haec benedictio non erit ex meritis suis, sed ex misericordia sui Salvatoris qui non ex operibus justitiae nostrae, sed propter suam misericordiam salvos nos fecit (Tit. 3.) .

6. Haec est generatio quaerentium eum, quaerentium faciem Dei Jacob. Ex talibus, inquit, constituitur Ecclesia, sic nascuntur qui quaerunt eum: qui quaerunt faciem, idest, cognitionem Dei Jacob, minoris fratris, in quo Deus gratiam suam commendavit. Antequam enim 106 aliquid egissent boni vel mali, dictum est, Jacob dilexi, Esau autem odio habui (Malach. 1. Rom. 9.) . Sicut tunc minori fratri gratia divina data est, et majori non data: sic adhuc superbis, tanquam majoribus, resistit Dominus, humilibus 0729D autem, quasi minoribus dat gratiam suam (Jacob. 4.) . Diapsalma.

7. Attollite portas principes vestras, et elevamini, portae aeternales, et introibit Rex gloriae. Quinque portas habet homo, quinque videlicet corporis sensus: visum, auditum, gustum, odoratum, et tactum. Hae autem portae, nisi singulis custodibus custodiantur, per eas diabolus frequenter ingreditur et regreditur. Oportet ergo, ut hae portae claudantur diabolo, et aperiantur Deo. Unde et recte hic principes appellantur, quia his corporalibus sensibus spiritualiter principantur. Qui student castigare corpus suum, et in servitutem redigere (1. Cor. 9.) , ne regnet peccatum in eorum mortali corpore (Rom. 6.) : hi jubentur attollere portas suas, scilicet sensus corporales, et portas aeternales elevare, quae sunt fides, spes, et caritas, caeteraeque virtutes: quae merito aeternales portae nominantur, quia per eas ingressus aeternae patriae 0730A aperitur. Per eas etiam portas Deus ad humana corda ingreditur. Unde dicitur: Et introibit Rex gloriae. Ipse est enim rex caeli et terrae, largitor gloriae, destructor superbiae: ut qui gloriatur, in Domino glorietur (2. Cor. 10.) .

8. Pavet admirans natura mortalis, et quaerit: Quis est iste Rex gloriae? Dominus fortis et potens, Dominus potens in praelio. Qui accepit formam servi (Philip. 2.) , ecce Dominus est. Ante infirmus ex corruptione, modo fortis ex immortalitate. Ante quasi impotens, cum occideretur: modo potens in praelio (1. Petr. 2.) , cum morte sua mortem destrueret, et resurgens a mortuis diabolum debellaret. Et quia duo populi erant, Judaicus videlicet et gentilis, qui per Dei gratiam salvandi fuerant: recte quod primum Judaico dicitur, postmodum gentili replicatur, cum subditur,

9. Attollite portas principes vestras, et elevamini, portae aeternales, et introibit Rex gloriae. Rursus tremit humana fragilitas, et quaerit,

0730B 10. Quis est iste Rex gloriae? Dominus virtutum ipse est Rex gloriae. Notandum quod superius describitur Dominus fortis et potens in praelio: hic vero dicitur virtutum et Rex gloriae: quia videlicet apud Judaeos sustinuit certamen passionis, apud gentiles obtinuit gloriam virtutis. Apud eos in terra poenis afficitur, apud istos in caelo jam residens, virtutibus et miraculis declaratur. Nos autem honoremus Dominum et Regem nostrum, qui potenter aereas potestates debellavit (Eph. 2.) : et referamus ei gratias, qui servis suis virtutem et gloriam misericorditer tribuit.