Psalmus XXXVII.

2. Domine, ne in furore tuo arquas me, neque in ira tua corripias me. Per furorem vehemens indignatio Domini designatur, qua reprobi in judicio arguentur. Unde in furore suo dicturus est illis (ante tamen de operibus bonis, quae facere neglexerunt, terribiliter increpatis), Ite maledicti in ignem aeternum (Matth. 25.) . In furore hoc arguentur, qui modo tempore misericordiae ad paenitentiam non emolliuntur. Per 0784C iram potest intelligi examinatio ignis Purgatorii, in quo corripientur, qui modo super fundamentum Christum infructuosa aedificant. Detrimentum quidem patientur, sed salvi erunt: sic tamen quasi per ignem (1. Cor. 3.) . Gravior autem erit ille ignis quam quidquid potest homo in hac vita tolerare. Ab hac ergo ira et furore poenitens iste tutum se esse deprecatur, praetendens miserias multas quibus jam in hoc saeculo affligitur, dicens:

3. Quoniam sagittae tuae infixae sunt mihi, et confirmasti super me manum tuam. Quasi sagittis Domini infigimur, quando doloribus corporis et animae a Domino propter peccatum vulneramur. Humana quippe anima inde est punita, unde delectata. Manum autem suam Dominus super nos confirmat, quia paena peccati, qua primum hominem percussit, adhuc in humano genere perdurat. Intantum manum suam super nos confirmavit, quod etiam proprio Filio suo non pepercit (Rom. 8.) . Prima quidem virtus est, ne perpetrati 0784D debeant, vitare peccata. Secunda autem saltem perpetrata corrigere. Sed plerunque culpas non solum imminentes minime vitamus, 173 verumetiam nec commissas agnoscimus. Et peccatoris mens tanto altius tenebrascit, quanto nec damnum suae caecitatis intelligit. Unde fit plerunque divini muneris largitate, ut culpam poena sequatur, et flagella oculos delinquentis aperiant, quos inter vitia securitas caecabat. Torpens quippe animus percussione tangitur, ut excitetur: quatenus qui statum suae rectitudinis securus perdidit, afflictus consideret, quo jacet. Ipsa asperitas correctionis origo fit luminis. Unde et subditur:

4. Non est sanitas in carne mea a facie irae tuae. Etenim (Ex Augustino) portamus corpus mortale, plenum tentationibus et sollicitudinibus, obnoxium doloribus corporalibus et indigentiis, mutabile et languidum, medicamento indigens. Nam famis medicamentum, cibus est: medicamentum sitis est potus: medicamentum fatigationis est somnus. Detrahe 0785A ista medicamenta, deficiunt illa, quae existunt. Sed unde ista patimur? Faciem irae Dei intuemur: facies autem dicta est propter cognitionem, quia in facie solemus homines cognoscere. Per cognitionem vero irae Dei, fit' etiam cognitio peccati. Et ideo subdit: Non est pax ossibus meis a facie peccatorum meorum. Per ossa intelliguntur animae fortia. Ecce propter peccata nostra, quae sunt caussa irae Dei, multa patimur in membris corporis, multa in virtutibus animae. In corpore amisit homo sanitatem, in anima perdidit pacem. Quia enim cum auctore suo concordare noluit, juste et in seipsa discordiam invenit. Magnam pacem cum Deo habebat, quando in aeterno lumine sine contradictione alicujus molestiae indesinenter inhaerebat. Sed postquam peccando iram Dei meruit, mox ab illa beata immutabilitate miserabiliter corruens, poenamque mortalitatis et mutabilitatis incurrens, pacem (ut diximus) amisit. Ecce sicut ossa carnem: sic prudentia, temperantia, fortitudo, justitia sustinent mentem. Sed eidem menti 0785B modo ignavia subrepit, et prudentia frigescit: nam cum fessa torpet, ventura non providet. Modo menti delectatio subrepit, et temperantia frigescit: inquantum enim ad delectationem terrenorum ducimur, in tantum minus ab illicitis temperamur. Aliquando se timor cordi insinuat, et vires nostrae fortitudinis turbat: et eo minores contra adversa existimus, quo quaedam perdere immoderatius dilecta formidamus. Nonnunquam vero amor suus se menti ingerit, eamque latenti mora a rectitudine justitiae divertit, et quo se totam auctori reddere negligit, eo in se justitiae jure contradicit. Turbat quoque animae sapientiam stultitia, intellectum hebetudo, consilium praecipitatio, fortitudinem timor, scientiam ignorantia, timorem superbia. Rursus in corde per flagella turbatur caritas, per formidinem concutitur spes, per quaestiones pulsatur fides. Et quia innumeris modis turbantur virtutes a vitiis et peccatis, dicatur recte, Non est pax ossibus meis a facie peccatorum 0785C meorum. Nec hoc mirum,

5. Quoniam iniquitates meae supergressae sunt caput meum. Id est praevaluerunt menti meae, quae est interioris hominis caput. Ipsae sunt, quae captivant mentem in lege peccati et mortis (Rom. 7.) . Et sicut onus grave, gravatae sunt super me. Nullum onus tam grave potest esse, quam iniquitas: cujus gravitatem illi soli sentiunt, qui 174 eam deponere cupiunt. Non enim gravis illi videtur, qui adhuc in illa delectatur. Qui vero illam deponere, et mentem ad caelestia sublevare appetit, quantum onus sit iniquitas, sentit. Cum labore erigitur, libens jacet; ab infirmis vix levatur, et tamen elevata protinus labitur. Semetipsam laboriose vincendo, superna conspicit: sed pondere proprio gravata, in seipsam continuo cadit. Unde adhuc adjungit:

6. Putruerunt, et corruptae sunt cicatrices meae a facie insipientiae meae. Per similitudinem dictum est. Nam sicut cicatrices putrescunt prius, postea rumpitur caro: sic peccata sanata in baptismate, putrescunt, 0785D quando renovantur in voluntate. Corrumpuntur autem, quando ea exercemus in opere. Et hoc fit a facie insipientiae nostrae, id est propter insipientiam, quae nobis praesens est. Quanto enim plus desipimus, tanto amplius putredini et corruptioni propinquamus. Ideo adhuc subditur:

7. Miser factus sum, et curvatus sum usque in finem. Ante beatus eram, modo factus sum miser, portans multas miserias, et in anima et in corpore. Ante erectus usque ad Deum, modo curvatus usque in finem, id est, in peccatum: vel usque in fine, id est, usque in mortem. Unde Apostolus gemens ait, Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis hujus (Rom. 7.) ? Tota die contristatus ingrediebar. Amissa laetitia spirituali, haec tristitia generatur ex recordatione sabbati. Electorum mentes, dum cuncta transitoria nulla esse conspiciunt, ad quae sint conditae, exquirunt; cumque illis nihil extra Deum sufficit, 0786A in ipso spe et amore requiescunt. Et quanto plus caelestia cogitant, tanto magis aerumnam suam, quam tolerant, deplorant. Unde adhuc iste poenitens subdit:

8. Quoniam lumbi mei impleti sunt illusionibus, et non est sanitas in carne mea. Tristitia nobis sit, donec et anima nostra exuatur illusionibus, et corpus nostrum induatur sanitate. Illa est vera sanitas, quae est immortalis. Ideo posuit lumbos, quia in lumbis est carnalis voluptas, unde illusiones procreantur. Sed quis potest enumerare, quot et quibus modis anima repleta sit illusionibus? A facie illarum illusionum aliquando vix orare permittitur. Saepe irruunt cogitationes, quas non quaerimus: et volumus ex hac in hanc ire, et ab illa in illam transire: et aliquando vis redire ad id, quod cogitabas, et dimittere quod cogitas, nec praevales, et aliud tibi occurrit. Vis recordari, quod oblitus eras, et non tibi venit in mentem, et venit potius aliud, quod nolebas, et occurrunt pro eo innumerabilia, quae non quaerebantur. 0786B Hoc dixi, ut invenias, quid sit plangere illusiones animae. Accepit poenam illusiones, amisit veritatem. Sicut enim poena est animae illusio, sic praemium animae veritas est.

9. Afflictus sum et humiliatus sum nimis: rugiebam a gemitu cordis mei. Ex afflictione humiliatio, et ex humilitate procedit gemitus. Ad hoc poenis et flagellis peccator affligitur, ut a superbia sua omnimodo humilietur: quatenus qui laetus et elatus perpetravit peccatum, afflictus et humiliatus redeat ad lamentum. Quod ait, Rugiebam a gemitu: signum est vehementissimi doloris, quando homo prae anxietate cordis in suo gemitu, quendam ferum et intelligibilem emittit rugitum. Et notandum quod non ait, 175 A gemitu carnis: sed, A gemitu cordis. Multi enim sunt, qui pro aliquo damno, vel incommodo temporali vehementer gemunt. At vero servus Dei, quia rugit ex recordatione sabbati, ubi est regnum Dei, quod caro et sanguis non possidebit (1. Cor. 15.) : 0786C convenienter dicit, Rugiebam a gemitu cordis mei. Quod evidenter ostenditur, cum subinfertur:

10. Domine ante te omne desiderium meum, et gemitus meus a te non est absconditus. Sit desiderium tuum ad te illum, et Pater quid videt in occulto, reddet tibi (Matth. 6.) . Attende autem, quod ait, Ante te, ac si dicat: Nihil desidero, nisi quod tibi placeat. Nam pravum desiderium non ante Deum, sed contra Deum est. Si autem inest desiderium bonum, inest et gemitus: qui etsi ad aures hominum non semper pervenit, ab auribus Dei nunquam recedit: hunc autem interiorem gemitum commendat, cum subjungit:

11. Cor meum conturbatum est. Quare? quia Dereliquit me virtus mea. Videlicet immortalitas, impassibilitas, innocentia, justitia. Et lumen oculorum meorum, id est, rationis lumen. Et ipsum, quod mihi naturale erat, non est mecum. Vel lumen oculorum, ipse Deus est. Hoc lumen non est, cum ipso, sed tanquam cernentium in spe. Sed nondum est illud 0786D lumen de quo dicitur, Ostendam illi meipsum (Psal. 90.) . Habemus aliquid luminis, quia filii Dei sumus (Joan. 1.) , et utique hoc in fide retinemus: sed nondum est illud lumen, quod videbimus, nondum enim apparuit, quid erimus (1. Joan. 3.) . Scimus quia cum apparuerit, similes ei erimus, cum videbimus eum sicuti est. Nam modo lumen fidei, et lumen spei est. Quandiu enim sumus in corpore, peregrinamur a Domino (2. Cor. 3.) . Per fidem enim ambulamus, non per speciem. Et quandiu, quod non videmus, speramus: per patientiam exspectamus (Rom. 8.) . Inter has tribulationes jam ad consolationem nostram, audiamus capitis nostri voces. Jam incipiat lucescere caput nostrum in passione: ait ergo,

12. Amici mei, et proximi mei, adversum me appropinquaverunt et steterunt. Quasi dicat: Quid conquereris? Vide me afflictum, crucifixum, peccata tus portantem, mundi miserias ferentem, et auferentem 0787A Et hoc est quod dicit, Amici mei, id est, Judaei, qui se finxerunt amicos meos, et proximi mei secundum carnem (Matth. 1 et 15.) , adversum me appropinquaverunt, cum gladiis et fustibus (Matth. 26 et 27.) , ut me traderent: et steterunt rigidi in malitia sua perseverantes. Grave est peccare, sed gravius est in peccato pertinacem permanere. Et notandum quod non ait, Inimici, aut extranei: sed amici et proximi. Graviora quidem sunt mala quae ab amicis patimur, quam ea quae patimur ab inimicis. Non solum enim poena illorum nos cruciat, sed etiam caritas amissa tormentat. Et qui juxta me erant de longe steterunt. Idest, discipuli: quia relicto eo omnes fugerunt (Matth. 26.) . Et vim faciebant qui quaerebant animam meam. Trahentes eum ad judicium et mortem. Et qui inquirebant mala mihi, loquuti sunt vanitates. Dicebant enim adversus eum falsa testimonia (Luc. 22, et 23.) . Et dolos tota die meditabantur. Quibus ante Pilatum accusare possent (Matth. 26.) . Sed jam patientiam nostri Redemtoris audiamus:

0787B 13. Ego autem tamquam surdus non audiebam. 176 Unde quidam eorum ait: Non audis quanta adversum te testificantur (Luc. 22.) ? Et sicut mutus non aperiens os suum: Sicut scriptum est: Tamquam ovis ad victimam ductus est, et non aperuit os suum (Isai. 53.) . Et hoc dictum est secundum actum. Cum haberet actum audiendi et loquendi, non eodem utebatur ad vindictam. Haec autem pertinent ad potentiam, cum subinfertur:

14. Et factus sum sicut homo non audiens, Idest, non potens audire. Et non habens in ore suo redargutiones. Idest, quamvis haberem unde possem redarguere, tamen fui quasi non habens. Quid in hoc aliud, nisi nostra superbia confunditur? Quae si exagitata vel leviter fuerit, acriores injurias reddit, quam acceperat: facit mala quae potest, minatur quae non potest. Ecce injuriam suscipiens Deus non irascitur, non contumeliosa verba respondet. Et tanquam si ei diceretur, Quare non aperuisti os 0787C tuum? Sequitur, et dicit:

15. Quoniam in te, Domine, speravi, tu exaudies me, Domine Deus meus. Unde et illi dixerunt: Confidit in Deo, liberet nunc eum si vult (Matth. 26.) . Facile adversa superas, si spes tua fixa sit in Deo. Et si tribularis ad tempus, in tempore opportuno exaudiet te Dominus Deus tuus. Sed unde exaudiet? sequitur:

16. Quia dixi, Nequando supergaudeant mihi inimici mei. Nos qui puri homines sumus, quando impetrare aliquid volumus, humiliter deprecamur Dominum. Mediator Dei et hominum homo Christus Jesus (1. Tim. 2.) , quia Deus est de Deo, dicit ut fiat, et factum est. Orat quando vult, ex infirmitate carnis: imperat quando vult, ex potestate divinitatis. Sed quid dixit? Nequando supergaudeant mihi inimici mei, pro me devicto. Supergauderent enim, si ipse non resurgeret. Et dum commoventur, et quasi labuntur pedes mei: in passione super me magna loquuti 0787D sunt. Projicientes enim jugum ejus, atque illum contemtui habentes superbe dixerunt: Non habemus regem nisi Caesarem (Joan. 19.) . Et multa alia loquuti sunt super eum. Quare?

17. Quoniam ego in flagella paratus sum. Aliquando (Ex Augustino) peccatores in hac vita aut non, aut minus flagellantur, quia jam desperata est intentio eorum. At vero illi, quibus paratur vita sempiterna, necesse est ut hic flagellentur: quia vera est illa sententia, Fili, ne deficias a disciplina Domini, neque fatigeris dum ab eo argueris (Prov. 3.) . Quem enim diligit Dominus, corripit, flagellat omnem filium quem recipit (Hebr. 12. Apoc. 5.) . Ideo ergo non insultent inimici mei, non magna loquantur. Et si flagellat me Pater meus, in flagella paratus sum: quia mihi praeparatur haereditas. Non vis flagellum? non tibi datur haereditas. Omnis enim filius necesse est ut flagelletur. Usque adeo omnis flagellatur, ut nec ipsi pepercerit, qui peccatum non habuit 0788A (1. Petr. 2.) . Et dolor meus in conspectu meo semper. An de flagello dolebat? Absit. Unde ergo? sequitur:

18. Quoniam iniquitatem meam annuntiabo, et cogitabo pro peccato meo. Ecce (Ex eodem) unde dolor. Non de flagello, non de vulnere, non de medicina: sed de peccato. Nam flagellum medicina est contra peccatum. Non securus sis, cum confessus fueris peccatum. Non hoc sufficit, nisi deinde cogites pro peccato tuo. Detexisti vulnus confitendo: sacerdos qui est medicus animae tuae, dedit tibi consilium medicinae: 177 dixit tibi unde abstineas, quid adhibeas vulneri tuo. Debes ergo cogitare pro peccato, et semper memoriter retinere, et facere quae audisti, curam gerere, et operam dare, ut saneris. Cogitabat ille pro peccato suo, qui dicebat: Quoniam iniquitatem meam ego cognosco, et peccatum meum contra me est semper (Psal. 50.) . Neque enim securus adhuc erat, quamvis audisset a propheta, Transtulit Dominus a te peccatum tuum (2. Reg. 12.) . Haec autem 0788B verba in persona nostra dicta sunt, qui sumus peccatores.

19. Inimici autem mei vivunt. Bene est illis, gaudent in saeculi felicitate, ubi ego laboro, rugio a gemitu cordis mei. Et confirmati sunt super me, Id est (ex Augustino) , conglobati et corroborati ad opprimendum me. Et multiplicati sunt qui oderunt me inique. Multi enim apparuerunt in passione inimici, qui antea videbantur amici. Quia Christus dilexit eos, illi eum oderunt inique. Odium namque iniquum est, odio habere amicum. Odium iniquum est, odire hominem, non peccatum. Hic est omnis et magnus reatus illorum. Nam quid nocere potuerunt persequendo voluntate non necessitate morienti? Sed ipsum odium est crimen maximum persequentis.

20. Qui retribuunt mala pro bonis detrahebant mihi. Et non alia de caussa, nisi quoniam sequebar bonitatem. Debuerant quidem pro tantis beneficiis bona retribuere: quod non solum non fecerunt, verumetiam 0788C pro bono mala reddiderunt. Nec solum nocebant facto, sed etiam detrahebant verbo. Propter hoc orat, et dicit:

21. Ne derelinquas me, Domine Deus meus. Id est, ne permittas me cadere in tentationem. Ne discesseris a me. Ne per absentiam gratiae tuae dimiseris me perire. Hoc dicitur in persona nostri.

22. Intende in adjutorium meum. Id est, da te intentum, ut me adjuves ad bene operandum. Domine Deus salutis meae. Rector meus, Creator meus, et meae salutis auctor.