Psalmus XLVIII.

2. Audite haec omnes gentes, auribus percipite omnes qui habitatis orbem. Quod dico, Auribus percipite, hoc est, nolite transeunter audire. Sicut est ergo aliqua distinctio inter Audite, et Auribus percipite: ita est distinctio aliqua inter omnes gentes, et habitatores orbis. Significantius enim vult nos intelligere quod ait, Omnes qui habitatis orbem: ut gentes intelligamus, omnes iniquos: habitatores autem orbis, omnes justos. Nam qui habitat non tenetur. Qui autem (Ex Augustino) tenetur, non habitat: sed habitatur. Ista verba audituri erant non solum peccatores et impii, sed et justi. Permixte modo audiunt 0839C omnes, sed cum ventum fuerit ad reddendam rationem, separabuntur qui sine caussa audierunt, ab illis qui auribus perceperunt. Audiant ergo peccatores. Hoc est quod ait, Audite haec omnes gentes. Audiant et justi, qui non sine caussa audierunt, et regunt potius terram, quam regantur a terra. Et hoc est quod subjungit, Auribus percipite omnes qui habitatis orbem. Et iterum dicit:

3. Quique terrigenae, et filii hominum. Quod ait (Ex eodem) Terrigenae, ad peccatores retulit. Quod ait, Et filii hominum, ad fideles et justos. Videtis ergo quia servatur ista distinctio. Qui sunt ergo terrigenae, nisi filii terrae? Qui sunt filii terrae? Qui haereditates terrenas requirunt: Qui sunt filii hominum? Qui pertinent ad filium hominis. Aliquando jam ista distinximus sanctitati vestrae. Et invenimus quia Adam homo erat, filius hominis non erat. Et Deus non erat ipse Adam: Christus autem et filius hominis erat, et Deus erat. Quicumque pertinent ad Adam, terrigenae: 0839D quicumque pertinent ad Christum, filii hominum. Omnes tamen audiant. Ego nullis subtraho sermonem meum. Terrigena est? Audiat propter judicium. Filius hominis est? Audiat propter regnum. Simul in unum dives et pauper. Iterum ipsa sunt repetita. Quod ait, Dives, ad terrigenas pertinet. Quod autem Pauper, ad filios hominum. Divites intellige superbos: pauperes humiles. Habeat 242 multas facultates pecuniarum, si in eis non extollitur, pauper est. Non habeat aliquid, cupiat et infletur, Inter divites reprobos deputat eum Deus. Et divites et pauperes in corde interrogat Dominus. Non parva se Propheta dicturum insinuat, cum tantam omnium faciat advocationem. Et ponit cau sam, quare debeat audiri cum subdit:

0840A 4. Os meum non loquatur sapientiam, et meditatio cordis mei prudentiam. Sapientia est cognitio divinorum. Prudentia est de instructione morum. Et propheta vel Apostoli hic annuntiant sapientiam, ubi Christum Filium Dei omnium Redemptorem justorum annuntiant. Mores informant, cum docent haec terrena non esse appetenda, et divitum divitias negligendas. Haec autem non puris labiis se dixisse pronuntiant, sed meditate, ut auditores magis attentos reddant. Haec etiam non a seipsis, sed interiore magistro, videlicet Spiritu Sancto, audire et loqui se asseruit, cum subjungit,

5. Inclinabo in parabolam aurem meam, aperiam in psalterio propositionem meam. In parabolam aurem inclinare, est eamdem parabolam humiliter audire (Matth. 23.) . Quam non audiunt, qui non faciunt quod dicunt: quales erant Pharisaei, quos dicit Dominus sedere super cathedram Moysi (Matth. 5.) . Qui vero doctor est (Ex Augustino) et non auditor, alteri prodest, sibi non prodest. Qui autem faciunt, 0840B et sic dicunt: audiunt quod dicunt. Et ideo fructuose dicunt quod audiunt. Talis erat iste vir sanctus. Qui prius parabolam humiliter audit, quatenus instructus interiore magistro, deinde aperiat propositionem suam in psalterio. Parabolae sunt similitudines rerum, quae comparantur rebus de quibus agitur. Propositiones sunt quaestiones, in quibus aliquid est quod disputatione solvendum sit. Quare audit parabolam? Quia videmus nunc per speculum in aenigmate, sicut dicit Apostolus. Quandiu hic peregrinamur a Domino, nondum est illa visio nostra facie ad faciem, ubi jam non sunt parabolae neque aenigmata, neque similitudines. Aenigma est obscura parabola. quae difficile intelligitur. Si ergo in aenigmate videmus, inclinemus in parabolam aurem nostram. Et sic aperiamus in psalterio propositionem nostram. Audiamus quod dicitur, faciamus quod praecipitur. Aperiam (inquit) propositionem meam in psalterio, quia quod propono manifestandum in psalmo hoc, 0840C faciam non solum verbo, sed etiam exemplo: ut quod doceo ore, compleam opere. Psalterium enim, in quo manibus feriuntur chordae, ut audiatur melos, idest psalmus, bonam operationem significare saepe jam diximus. In psalterio ergo propositionem aperire, est verba quae ponuntur operibus demonstrare. Inclinabo in parabolam aurem meam. Ac si dicat, audiam in me Spiritum sanctum loquentem, et ea quae futura sunt, in parabolis et propositionibus denuntiantem. Inclinabo ergo et humiliabo in hanc parabolam aurem meam, neque de illis ero, de quibus dicitur: Vae prophetae, qui prophetat de corde suo (Ezech. 13.) . Postea vero aperiam in psalterio propositionem 243 meam. Audivit enim propheta, et quid audisset in hoc psalterio psalmi manifestat, dicens:

6. Cur timebo in die mala? idest, in die judicii. Dicit aliquis, Quia fecisti furtum, homicidium, vel aliud grave peccatum. Non ideo, inquit, timebo. Cur igitur timebo? sequitur et dicit, Iniquitas calcanei mei, idest, finalis iniquitas circumdabit me. Idest, ex 0840D omni parte ostendit me damnabilem. Non ergo tam iniquitas, quam finis iniquitatis timenda est. Non enim qui male vixerit, sed qui mala vita finierit, periturus est. Si ergo vitet iniquitatem calcanei sui, et ambulet in viis Dei, non timebit, ut perveniat ad diem malam. Cur ergo timebimus in die mala? Aut quare non nos emendabimus, antequam veniat dies mala? Praeceptum est Evae, ut observet caput diaboli: quia diabolus calcaneum ipsius observat (Gen. 3.) . Eva est caro nostra. Per carnem facilius labitur homo. Si igitur iniquitas calcanei circumdabit nos, cur timebimus in die mala? Habemus enim in potestate (Ex Augustino) auxiliante Domino, ut non faciamus iniquitatem: aut si fecimus, ut emendemus. 0841A Et sic non erit qui nos circumdet. Et in die novissima non timebimus, sed gaudebimus.

7. Qui sunt ergo quos circumdabit iniquitas calcanei sui? Qui confidunt in virtute sua, et in multitudine divitiarum suarum gloriantur. Vae vobis, Judaei, qui non in Christo, sed in vestra justitia confiditis. Vae vobis, divites, qui in vestris divitiis gloriamini. Vobis timendum est, quod subditur in psalmo:

8. Frater non redimit, redimet homo? Quis est iste frater, nisi Christus, qui caeteros fratres salvavit? Cujus typum Joseph ille tenuit, qui fratres suos de fame liberavit (Gen. 42. 43.) . Frater iste post resurrectionem suam cuidam dixit: Vade, dic fratribus meis (Joan. 20.) . Frater noster voluit esse Dominus noster, assumendo nostram naturam. Christus enim qui dicitur Filius Dei, et est, dicitur frater noster (Hebr. 2.) . Ergo si Christus non redimet, homo redemturus est? Si ille non redimet qui Deus est et homo, redimet alius qui sit purus homo? Non utique. Unde Non dabit Deo placationem suam. Non 0841B poterit Deum placare malus, neque per oblationem, neque per orationem, neque per sacrificium. Hinc Paulus ait: Voluntarie nobis peccantibus jam non relinquitur hostia pro peccato (Hebr. 10.) . Quamdiu enim homo est in voluntate peccandi, nullis Deum potest placare muneribus, nullis sacrificiis, nullis operibus bonis. Et ideo subdit:

9. Et pretium redemtionis animae suae: non poterit dare. Non est enim ejus Deo beneplacita eleemosyna, cujus adhuc voluntas retinetur in culpa. Et laborabit in aeternum ((Vers. 10.)) , et vivet adhuc in finem. Qui ad tempus delectatus est in divitiis, in aeternum laborabit in tormentis (Apoc. 9.) . Desiderabit mori, sed non poterit. Ad hoc tantum vivet, ut semper laboret. Vae tibi, mala cupiditas, quam male tuos decipis amatores.

11. Non videbit interitum, cum viderit sapientes morientes. Vident sapientes mori. Attendunt temporalem mortem, sed futurum damnationis interitum non provident. Talia plerumque solet dicere: Nonne 0841C mortuus est 244 ille sapiens? Si aliquid posset, qui aliquid sapuit, non moreretur. Faciam ergo mihi bene, dum vivo. Hi sunt qui voluptatem summum bonum esse putantes, cunctis corporis delectationibus inhaerent. Hi sunt qui dicunt, Comedamus et bibamus, cras enim moriemur (Eccles. 7.) . Viderunt (Ex Augustino) Judaei Christum pendentem in cruce, et contemserunt illum dicentes: Hic si Filius Dei esset, descenderet de cruce (Matth. 27.) : non videntes quid sit interitus . Ille moriebatur temporaliter, ut revivisceret in aeternum. Illi vivebant temporaliter, morituri in aeternum. De quibus mox subinfertur: Simul insipiens et stultus peribunt. Insipiens est, qui non credit in futuram poenam. Stultus qui licet credat, tamen non cavet. Cave ergo insipientiam: cave stultitiam: provide futurum interitum. Fac tibi amicos de mammona iniquitatis (Matth. 6.) . Vade ad formicam (Prov. 6.) , et disce sapientiam (quae aestate congregat, unde vivat in hyeme) et non 0841D peribis in aeternum. Hi autem simul peribunt, Et relinquent alienis divitias suas. Omnes iniqui relinquunt alienis divitias suas: sive filii sint, sive parentes, sive vicini, quibus relinquunt. Tamen in hoc alieni sunt, quia illis de suis divitiis subvenire non possunt.

12. Et sepulcra eorum, idest, pyramides et mausolea, quae quasi magnas aedificant domos, quasi illa sepulcra debeant esse domus illorum in aeternum. Excipiuntur sepulcris pretiosis, et involvuntur pretiosis vestibus: sepeliuntur unguentis et aromatibus. Deinde memoriam qualem habent? Tabernacula eorum in progenie et progenie, vocaverunt nomina sua in terris suis. Domus et famittae eorum usque in tertiam et quartam generationem eos laudant, eisque sacrificant. Tangit consuetudinem Gentilium, qui 0842A constitutis diebus aliquos conducebant, ut invocarent nomina mortuorum circa sepulturam eorum. In quo propheta magnam eorum notat stultitiam, quia cum ipsi per haec memoriam aeternam habere putarent, tamen in solis terris suis hoc faciebant. Vel aliter: tabernacula eorum, idest domus lapideae, quas de divitiis construxerunt, in quibus ad horam habitaverunt: manentia in progenie filiorum et progenie nepotum; vocaverunt nomina sua, idest, fuerunt caussa quare nomina eorum haberentur in memoria. Et non ubique, sed in terris suis, idest, in vicinio suo. Hoc totum pertinet ad redarguendam inanem divitum extollentiam, ut in amplis aedificiis operam non insumant: cum tandem praeter sepulcrum nihil eorum possideant. Hoc autem ideo faciunt, quia intellectum suum amiserunt. Et hoc est quod subdit:

13. Homo cum in honore esset, non intellexit. Quis major honor homini dari potuit, quam ratio et intellectus, Deique similitudo? In tanto honore positus non intellexit, idest, non intelligenter egit: 0842B sed Comparatus est jumentis insipientibus. Non secundum aliud nisi secundum insipientiam, et in actu Similis factus est illis. Quia sicut jumenta prona sunt terrae, et tantum ventri obedientia, ita amatores mundi terrenis rebus tantum sunt dediti:

14. Haec via illorum scandalum ipsis. Haec via 245 secundum quod ipsi fuerunt in honore, et non intellexerunt, terrena tantum appetendo, erit scandalum ipsis, id est, offensio, quae ducet eos ad interitum. Ipsis sit scandalum (Ex Augustino) , non tibi. Quando erit tibi? Si putes, quod beati sint tales. Si vero intelligas, quia non sunt beati, ipsis erit scandalum via ipsorum, non Christo, non membris ejus. Et postea in ore suo complacebunt. Cum facti fuerint tales, ut non quaerant nisi bona temporalia, laudabunt se placentes sibi. Vel postea in ore suo complacebunt, quando dicent in judicio, Domine Deus aperi nobis (Matth. 25.) . Sed tunc fiet, quod sequitur: Sicut oves in inferno positi sunt, mors depascet eos. Quia grege facto divitiis tonsi, et exspoliati a magna 0842C nigrorum spirituum multitudine in tenebras deducentur. Et merito, qui Christum pastorem habere noluerunt, a morte depascentur, et a lupo rapace devorabuntur.

15. Et dominabuntur eorum justi in matutino. Quia judices eorum erunt in judicio. Et auxilium eorum, quod habent in hoc seculo, veterascet, id est, deficiet, in inferno a gloria eorum, Id est, propter hoc quod gloriati sunt in divitiis suis. Recte dicitur, Auxilium eorum a gloria eorum veterascere, quia gloria et divitiae eorum in inferno nullum eis auxilium poterunt praestare.

16. Verumtamen Deus redimet animam meam, de manu, id est, de potestate, inferi, cum acceperit me. Id est, meam humanitatem. Modo justis est labor, pressura, tribulatio: in spe futura est verum gaudium. Modo qui ad laetitiam secularem oculos aperiunt, et cor claudunt, transit eorum foelicitas, et venit poena. Quo contra transit justorum poena temporalis, et venit aeterna foelicitas. Excitat nos ergo 0842D spiritus Dei cum subjungit:

17. Ne timueris, cum dives factus fuerit homo. Et non tantum, cum ipse dives factus fuerit: sed, cum multiplicata fuerit gloria domus ejus. Id est, honor divitiarum ejus. Non desperes, neque putes eum a Deo diligi, quia abundat divitiis: et te, quia pauper es, a Deo derelictum.

18. Quoniam cum interierit, non sumet omnia. ! Vides viventem? Cogita morienem. Quid hic habeat attendis? an secum tollat attende. Multum auri habet, multum argenti, multum praediorum, mancipiorum, et caetera alia. Cum interierit, non sumet omnia. Neque descendet cum eo gloria ejus. Quid habebit caro putrescens in sepulcro? Quid habebit anima perdita 0843A in inferno? Ideo non descendet cum eo gloria ejus, quia in vita sua quaesivit gloriam temporalem. Hoc est, quod subjungit:

19. Quia anima ejus in vita ipsius benedicetur. Illi enim, qui ista temporalia pro magno habent, quando aliquos in hoc mundo honoribus et divitiis florere vident, solent eos laudare et beatificare: sicut alibi dicitur in psalmo: Quoniam laudatur peccator in desideriis animae suae (Psal. 9.) , et iniquus benedicitur. Et iterum, Beatum dixerunt populum cui haec sunt (Psal. 143.) . Anima ergo ejus in vita ipsius benedicetur, sed in morte torquebitur, et sentiet aeternam poenam, qui transitoriam secutus est gloriam, Confitebitur tibi, cum benefeceris ei. Perfectorum est, Dominum laudare in adversis. Reprobus autem tantum laudat in prosperis. Venit illi lucrum? Confitetur. Venit haereditas? confitetur. Venit 246 damnum? blasphemat. Et ideo subditur:

20. Introibit usque in progenies patrum suorum. Qui sunt patres eorum, nisi diabolus, et angeli ejus? 0843B Unde Dominus quibusdam ait: Vos ex patre diabolo estis (Joan. 8.) . Progenies vero diaboli sunt omnes reprobi. Hinc per Joannem dicitur: Progenies viperarum, quis ostendet vobis fugere a ventura ira (Matth. 3.) ? Ergo in progenies patrum introibit, quia simul cum reprobis in aeterno igne peribit. Et usque in aeternum non videbit lumen. Mittetur enim in tenebras exteriores, ubi erit fletus et stridor dentium (Matth. 8. et 13.) . Omnis qui male agit, odit lucem (Joan. 3.) . Quia ergo dum viveret, tenebras dilexit, ideo nunquam lucem videbit. Et quod lumen amiserit cordis, ostendit cum subinfertur:

21. Homo cum in honore esset, non intellexit: comparatus est jumentis insipientibus, et similis factus est illis. Sententiae repetitio confirmatio est: vel ideo repetit, quia in hoc versu maxime pendet intentio psalmi, et utilitas. Defende, o homo, honorem tuum. Noli deserere eum quem tibi dedit Deus intellectum, ad hoc, ut divina percipias, aeterna diligas, terrena 0843C contemnas. Utere intellectu, utere ratione, despice temporalia, ut pervenire merearis ad caelestia.