Psalmus LVI.

2. Miserere mei, Deus, miserere mei. Audis magistrum orantem: disce orare. Ad hoc enim oravit, ut doceret orare. Ad hoc passus est, ut doceret pati. Ad hoc resurrexit ut doceret sperare resurrectionem. Geminando orationem, magnam nobis insinuat necessitatem. Potest etiam haec orationis geminatio ad 0869D diversa referri, hoc modo: Miserere mei Deus, dando mihi constantiam in passione, Miserere mei, faciendo me resurgere. Et debes misereri, Quoniam in te, non in alio, confidit anima mea. Ac si dicat, Non tantum confido in te in praesenti, sed etiam in futuro. Non secundum corpus tantum, sed secundum animam. Et ideo adhuc subdit, et in umbra alarum tuarum sperabo. A simili dictum est hoc: sicut in Evangelio Dominus Jerusalem ait: Quotiens volui congregare filios tuos quemadmodum gallina congregat filios suos sub alas, et noluisti (Matth. 23.) ? Divina quidem bonitas quodam quasi materno affectu alis suae misericordiae et potentiae protegit, atque ab aestu vitiorum defendit sperantes in se. Bene autem subjunctum est: Donec transeat iniquitas. Modo in hoc saeculo quamdiu durat iniquitas, unicuique justo spes necessaria est, ut sperando aeterna bona patienter mala sustineant temporalia. Hinc Paulus admonet dicens: Spe gaudentes, in tribulatione patientes 0870A (Rom. 12.) . Et iterum: Si autem quod non videmus speramus, per patientiam exspectamus (Rom. 8.) . Modo ergo abundat iniquitas premens, cui resistit justitia patiens, et spes indeficiens. In morte justi, sive in fine saeculi iniquitas transibit et 279 jam spes non erit, quia jam possidere incipit quod patienter exspectavit. Hinc est quod Apostolus ait: Beatus vir qui suffert tentationem: quoniam cum probatus fuerit, accipiet coronam vitae (Jacob. 1.) . Interim in tribulatione constitutus quid subjungat, audiamus:

3. Clamabo ad Deum Altissimum. Commendat nobis Deum nostrum, cum dicit Altissimum, quatenus exemplo suo nos excitet ad clamandum, scilicet quia Altissimus est, quia potentissimus est, quia super omnes est. Clamor autem ad Deum est desiderium nostrum. Quanto plus quisque desiderat, tanto amplius clamat. Dicit Altissimum, dicit et benignum, cum subdit: Deum qui benefecit mihi. Audi quanta 0870B beneficia, ut amplius diligas Deum, et devotius clames.

4. Misit de coelo, idest, de excelso vel de secreto suo. Et liberavit me, dedit in opprobrium conculcantes me. Dispersi sunt per omnes gentes (Ex Augustino) , nusquam habentes stabilitatem, nusquam certam sedem. Propterea autem adhuc Judaei sunt, ut libros portent ad confusionem suam. In quali libro sunt, attende: Codicem portat Judaeus, unde credat: Christianus. Librarii nostri facti sunt. Deinde quid miserit de caelo Deus, aut a quibus eum liberavit, evidenter insinuat, cum subjungit: Misit Deus misericordiam suam et veritatem suam. De hac missione dicit Paulus: Postquam venit plenitudo temporis, misit Deus Filium suum in terris, etc. (Galat. 4.) . Christus est ergo Dei misericordia, quia peccata dimittit. Christus est veritas (Joan. 14.) , quia implet quod promisit. Attende misericordiam ad te missam, et convertere a peccatis. Attende veritatem, et securus esto de promissis.

0870C 5. Et eripuit animam meam de medio catulorum leonum. Qui sunt catuli leonum? Populus male seductus a principibus sacerdotum. Illi leones, isti leonum catuli. Omnes fremuerunt. Omnes circumdederunt eum, de quorum medio anima erepta est, sed corpus occisum. Unde et subdit: Dormivi conturbatus: Nolite (inquit Dominus) timere eos qui occidunt corpus, animam autem non possunt occidere (Matth. 10.) . Quid enim nocere possunt bonis, tantummodo corpus occidendo? Imo adjuvant, dum citius mittunt ad regnum. Aperte autem dicit, Dormivi. Mors enim ei somnus fuit: quia quam facile quisque potest excitari a somno, tam facile fuit Domino nostro a morte resurgere. Unde ipse ait: Potestatem habeo ponendi animam meam, et iterum sumendi eam (Joan. 10.) . Dormivi (inquit) prius in passione conturbatus. Turbaverunt illi, dormivit ille. Magna humilitas turbati. Magna potestas dormientis. Nec poterant turbare illi, nisi quantum volebat ille. Qui fuerunt illi conturbatores? 0870D Filii hominum, idest, Judaei qui debuerunt esse imitatores patriarcharum et prophetarum rationabiliter viventium. Quomodo occiderunt, qui ferrum non habuerunt? Dentes eorum arma et sagittae, et lingua eorum, gladius acutus. Dentes significant mordentes locutiones, quibus tamquam armis et sagittis modo cominus, modo de longe, modo manifeste, modo occulte vulnerare moliti sunt. Noli attendere inermes manus, sed os armatum. Inde gladius processit, unde Christus occideretur, quomodo et de ore Christi, unde Judaei occiderentur. Nam habet 280 ille gladium bis acutum, et resurgens percussit eos, ut faceret fideles suos. Illi malum gladium, ille bonum: illi sagittas malas, ille bonas, scilicet verba bona, unde sagittat cor fidele, ut ametur. Quando ergo percusserunt, nisi quando clamaverunt: Crucifige, crucifige (Matth. 27; Joan. 19.) ? Et quid tibi fecerunt, o Domine? Exultat hic Propheta: Vidit in spiritu Dominum humiliatum, 0871A flagellatum, spinis coronatum, ligno suspensum. Illos saevientes, illum vero tolerantem. Illos exultantes, illum quasi victum. Et post tantam humiliationem cognovit eum resurrecturum, et omnia illa quae fecerunt Judaei saevientes, facta esse inania: etatus gaudio tamquam videret fieri, exclamat et dicit:

6. Exaltare super coelos, Deus. Homo in cruce, Deus super caelos. Remaneant in terra saevientes: tu in caelo esto judicans. Et in omni terra gloria tua. Domino enim residente in caelo ad dexteram Patris, ubique terrarum praedicata est gloria resurrectionis ejus, et divinitatis (Marc. 16.) . Exaltatum in caelo Dominum non videmus, sed credimus. In omni autem terra gloriam ejus non tantum credimus, sed etiam videmus. Deinde ad verba passionis redit, atque in persona Domini dicit:

7. Laqueum paraverunt pedibus meis, idest, deceptionem actibus meis praetenderunt: a similitudine avis, quae in laqueo pedibus retinetur. Et incurvaverunt 0871B animam meam. Quantum ad opinionem suam. Ita enim putaverunt eam incurvasse, ut amplius non posset ad corpus redire et resurgere. Hoc autem quod de nostro Redemtore dicitur, quotidie a malignis spiritibus contra nos agitur. Laqueum enim pedibus nostris parant, quia occulta tentamenta bonis nostris actibus praetendunt, ut impediant. Anima vero incurvatur, cum de bono ad malum reflectitur. Anima incurvatur, quotiens terrenis desideriis implicatur. Hinc Propheta de immundis spiritibus ait: Qui dixerunt animae tuae: Incurvare, ut transeamus (Isai. 51.) . Recta quippe stat anima, cum superna desiderat, et nequaquam flectitur ad ima. Sed maligni spiritus, cum hanc in sua rectitudine stare conspiciunt, per eam transire non possunt. Transire namque eorum, est immunda illi desideria spargere. Dicunt ergo, Incurvare, ut transeamus: quia si ipsa se ad ima appetenda non dejicit, contra hanc ilorum perversitas nullatenus convalescit, et transire per 0871C eam nequeunt, quam contra se rigidam in superna intentione pertimescunt. Nos ergo, fratres carissimi, nos viam malignis in nobis spiritibus damus, cum terrena concupiscimus, cum ad temporalia appetenda curvamur. Pudeat ergo terrena concupiscere, et dorsa mentium ascendentibus adversariis praebere. Foderunt ante faciem meam foveam: et inciderunt in eam. Paraverunt mihi mortem, sed seipsos interius occiderunt. Nemo prius peccat in alterum, quam in seipsum. Fovea peccatoris est mala conscientia. Ibi necesse est omnes malos cadere. Putas eum in foveam non cecidisse, qui lucem Christi perdidit, et caecitate percussus est? Si non caderet in foveam, videret ante se. Nescit quo eat. Quomodo qui ambulat in via, cum ceciderit in foveam, perdit viam. Affligit te malus? Parat tibi foveam, ut intereas. Tu in pressura es: ille gaudet. Laetitia iniqua facientis, 281 ipsa est fovea. Illuc quicumque ceciderit, oculos perdit: perdit et vitam per malam conscientiam. 0871D Et bene ait, ante faciem meam: quia non eum latuit. Sciens est traditus, volens occisus. Ex quibus verbis vera nobis insinuatur Domini nostri patientia. Unde et subditur:

8. Paratum cor meum, Deus, paratum cor meum. Illi paraverunt mortem, et cor meum paratum est ad omnia libenti animo sustinenda. Ideo repetit, ut perseverantiam notet in patientia. Posset enim ad horam sustinere, et postea deficere. Verbi itaque repetitio, confirmatio est. Bonorum autem patientia praeparatione cordis excipit voluntatem Dei, et gloriatur in tribulationibus dicens: Paratum cor meum, Deus, paratum cor meum. Illi (Ex Augustino) paraverunt foveam ad opprimendum, ego autem parabo cor ad tolerandum. Propterea illi inciderunt in eam: Ego autem Cantabo et psalmum dicam. Cantus refertur ad animi jocunditatem. Psalmus ad bonam operationem. Ad omnipotentis Dei laudem cantus cum psalmo debet concordare, ut quod ore profertur, 0872A commendetur et opere. Deinde expleta passione, carnem suam denuntiat suscitandam, cum subjungit:

9. Exsurge gloria mea, exsurge psalterium et cythara. Imperando dicit, Exsurge, tamquam habens potentiam ponendi animam suam, et iterum sumendi eam (Joan. 10.) . Gloriam autem dicit carnem suam, propter immortalitatem et divinitatem. Magna enim gloria fuit Christo exsurgere, atque ad dexteram Patris sedere. Declarat etiam suae resurrectionis horam, cum subdit: Exsurgam diluculo. Mane enim prima sabbati resurrexit Dominus Jesus (Marc. 16.) . Et unde una caro resurrexit, inde surrexerunt duo organa: Psalterium videlicet et Cythara. Psalterium sonat a superiori parte, Cythara ab inferiori. Per carnem suam Dominus duo genera factorum operatus est, scilicet miracula et passiones. Miracula de super fuerunt, passiones ab inferiori. Illa quae fecit miracula divina erant, sed per carnem fecit. Caro ergo divina operans psalterium est. Caro humana 0872B patiens cythara est: illuminentur caeci, sanentur aegroti, resurgant mortui, sonus psalterii est. Esuriat, sitiat, dormiat, flagelletur, occidatur, sepeliatur, sonus cytharae est. Habes ergo in una carne psalterium et cytharam. Et ista duo genera factorum impleverunt Evangelium, et praedicantur Gentibus. Et hic fructus passionis et resurrectionis.

10. Confitebor tibi in populis, idest, acquiram tibi confessores in Judaeis, et Psalmum dicam tibi in Gentibus, idest, tales acquiram in Gentibus, qui psalmum dicent, idest, bene operabuntur. Vel tibi, idest, ad honorem tuum, confitebor et psalmum dicam, idest, laudem et bonam operationem praedicabo, non solum in Judaeis, sed etiam in Gentibus. Attende quod ipse Filius Dei ex tanta justitiae actione non quaerit gloriam suam, sed ejus qui misit eum: ut non glorietur in se omnis caro, sed qui gloriatur, in Domino glorietur (2. Cor. 10.) . Et merito confitebor tibi? et psallam:

0872C 11. Quoniam magnificata est usque ad coelos misericordia tua, et usque ad nubes veritas tua. Per caelos in hoc loco intelligimus angelos, archangelos et caelestes alias virtutes. Per nubes autem praedicatores veritatis, homines portantes 282 istam carnem caliginosam: unde Deus tonat praeceptis, et coruscat miraculis. In caelo angeli laudant Deum, videntes ipsam speciem veritatis, sine ulla caligine visionis. Ibi veritas: et non est opus misericordia sursum, ubi nullus est miser. Hic autem in nostra miseria utique misericordia necessaria est. Videretur ergo congruentius dici potuisse, Quoniam magnificata est usque ad coelos veritas tua, et usque ad nubes misericordia tua. Sed si subtiliter attendatur, valde praestantius et mirabilius est quod dicitur, Et misericordia usque ad coelos, et usque ad nubes veritas exaltata. Omnipotens enim Deus per misericordiam suam peccatores homines levavit usque ad angelos. Unde nunc dicitur: Quoniam magnificata est misericordia 0872D usque ad coelos. Et quia veritas quae in angelis pollet, venit ad homines: recte subjungitur, Et veritas tua usque ad nubes. Gloria Deo nostro, quia nec deseruit nos misericordia facere beatos, nec fraudavit veritatem: sed sanavit oculum cordis nostri, ut eum postea facie ad faciem videre valeamus (1. Cor. 13.) . Pro tanto gaudio et utilitate repetit Psalmista versum, quem jam dixit:

12. Exultare super coelos Deus, et super omnem terram gloria tua. Qui fortassis ideo repetitur, quia circa hunc versum maxime intentio et utilitas psalmi versatur.