Patrologiae Cursus Completus

 Patrologiae Cursus Completus

 Elenchus Operum Quae In Hoc Tomo XXI Continentur. Rufinus.

 Elenchus Operum Quae In Hoc Tomo XXI Continentur. Rufinus.

 Anno Domini Ccccx. Rufinus Aquileiensis Presbyter.

 Anno Domini Ccccx. Rufinus Aquileiensis Presbyter.

 Notitia Ex Schoennemanno

 Notitia Ex Schoennemanno

 I. Opera Sincera.—1. Scripta propria.

 II. Supposititia et Aliena.

 III. Dubia.

 IV. Deperdita.

 Saec. XV.

 Saec. XVI.

 I. Eusebii Historia eccl. a Rufino conversa et duobus libris aucta.

 II. Rufini Historia eremitica, seu de Vitis Patrum liber.

 Saec. XV.

 Saec. XVI.

 Saec. XVII.

 III. Basilii Magni Regula seu Instituta monachorum.

 IV. Basilii Magni homiliae septem a Rufino conversae.

 VI. Origenis libri quatuor de Principiis et Homiliae.

 VII. Gregorii Nazianzeni opuscula decem a Rufino Latinitate donata.

 VIII. Sixti Sententiae.

 IX. Evagrii opuscula.

 XI. Anatolii Alexandrini, Laodicensis episc. Canon paschalis.

 Ad Illustrissimum Ac Reverendissimum Dom. Danielem Delphinum Aquileiae Patriarcham Praefatio.

 Ad Illustrissimum Ac Reverendissimum Dom. Danielem Delphinum Aquileiae Patriarcham Praefatio.

 Vetus praefatio. Ornatissimo Lectissimoque Viro D. Joanni A Sancto Andrea Parisiensis Ecclesiae Canonico Renatus Laurentius De La Barre S.

 Vetus praefatio. Ornatissimo Lectissimoque Viro D. Joanni A Sancto Andrea Parisiensis Ecclesiae Canonico Renatus Laurentius De La Barre S.

 Tyrannii Rufini, Ortu Concordiensis, Civitate Aquileiensis, Presbyteratu Hierosolymitani, Vita.

 Tyrannii Rufini, Ortu Concordiensis, Civitate Aquileiensis, Presbyteratu Hierosolymitani, Vita.

 Liber Primus.

 Caput I.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Liber Secundus. De Scriptis A Rufino Romae Editis

 Caput I.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 I.

 II.

 Caput. V.

 I. Fragmentum epistolae Origenis ex versione Rufini.

 II. Fragmentum epistolae Origenis ex versione Hieronymi.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 I. Paulinus Nolanus Epistola XLVI. olim XLVII.

 I. Clemens libro IX. Recognitionum cap. XXVII.

 II. Bardesanes in Dialogo de Fato apud Eusebium lib. VI. Praeparationis Evangelicae cap. X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 I.

 I. Symbolum Apostolicum vetus.

 II. Symbolum Aquilejense.

 Classis I. Libri Canonici.

 I. Veteris Testamenti.

 II. Novi Testamenti.

 Classis II. Libri Ecclesiastici.

 I. Veteris Testamenti.

 II. Novi Testamenti.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 Tyrannii Rufini Opera, de quibus supra disseruimus.

 Tyrannii Rufini Opera, de quibus supra disseruimus.

 I. Sincera.

 I. Scripta propria.

 II. Supposititia Et Aliena.

 III. Dubia.

 IV. Deperdita.

 Tyrannii Rufini Aquileiensis Presbyteri De Benedictionibus Patriarcharum Libri Duo. Adnotationem direxi ad Rufinum Presbyterum, sanctae Melaniae spiri

 Tyrannii Rufini Aquileiensis Presbyteri De Benedictionibus Patriarcharum Libri Duo. Adnotationem direxi ad Rufinum Presbyterum, sanctae Melaniae spiri

 Rufino Fratri Paulinus Salutem.

 In Librum De Benedictionibus Judae Rufini Aquileiensis Presbyteri Ad

 Liber Primus. Benedictio Judae.

 Paulinus Fratri Rufino Salutem.

 Paulinus Fratri Rufino Salutem.

 In Librum II. De Benedictionibus Patriarcharum Rufini Aquileiensis Presbyteri Ad Paulinum Presbyterum Praefatio. Rufinus Fratri Paulino Homini Dei Sal

 Liber Secundus. De Benedictionibus Reliquorum Undecim Patriarcharum.

 Benedictio Ruben.

 Benedictio Simeon Et Levi.

 Benedictio Zabulon.

 Benedictio Isachar.

 Benedictio Dan.

 Benedictio Gad.

 Benedictio Aser.

 Benedictio Nephthalim.

 Benedictio Joseph.

 Benedictio Benjamin.

 Commentarius In Symbolum Apostolorum Auctore Tyrannio

 Commentarius In Symbolum Apostolorum Auctore Tyrannio

 Historia Monachorum Seu Liber De Vitis Patrum Auctore Rufino Aquileiensi Presbytero.

 Historia Monachorum Seu Liber De Vitis Patrum Auctore Rufino Aquileiensi Presbytero.

 Historia Monachorum.

 Caput Primum. De Sancto Joanne.

 Caput II. De Hor.

 Caput III. De Ammone.

 Caput IV. De Palladio cap. 44. dicitur Nullam hujus memoriam invenio in Ecclesiasticis tabulis. De eo Sozomenus lib. VI, cap. hic paucula superioribus

 Caput V. De Oxyryncho Civitate. (Deest hoc caput in Palladio).

 Caput VI. De De hoc Sozomenus l. VI. c. 28. Cassiodor. lib. VIII. c. 1. Niceph. lib. XI. c.

 Caput VII. De Apollonio.

 157 Caput VIII. De Ammone.

 Caput IX. De Coprete Presbytero Et Patermutio.

 167 Caput X. De Syro Abbate, Isaia, Paulo, Et Anuph.

 Caput XI. De Heleno.

 Caput XII. De De hoc Sozomenus libro VI. cap. 28. Nicephorus lib. II. cap. 34. Cassiodorus Hist. Trip. lib. VIII, cap.

 Caput XIII. De Pithyrione.

 Caput XIV. De Patre De hoc Sozomenus lib. VI. cap. 28. Niceph. lib. II. cap. 34. Cassiodorus lib. VIII. Trip. Hist. cap.

 Caput XV. De De hoc Sozomenus lib. VI. cap. 28. Niceph. lib. XI. cap.

 176 Caput XVI. De De hoc Maurolycus in Martyrologio suo, nomine, 29. Novembris: Florarium Sanctorum manuscriptum 8. Martii: Habes haec posteriora de t

 181 Caput XVII. De Monasterio Abbatis Isidori.

 182 Caput XVIII. De Serapione Presbytero. (Deest hic Palladio.)

 Caput XIX. De Apollonio Monacho Et Martyre.

 185 Caput XX. De Dioscoro Presbytero.

 Caput XXI. De Monachis In Nitria Commorantibus.

 Caput XXII. De Loco Qui Dicitur Eadem habes apud Palladium cap. 69. Ex quo sua desumpsit, ut credo, Sozomenus lib. VI. cap. 31. qui poene verbo tenus

 Caput XXIII. De Sozomenus libro VI, cap. 30. Nicephorus lib. XI, cap. 37. Cassiodorus lib. X: Histor. Tripart. cap. 7. Hos Origenis fulmine infectos f

 Caput XXIV. De Didymo. (Deest hic Palladio de Didymo caeco.)

 191 Caput XXV. De Cronio. (Pallad. cap. 25 et 89 de Croniis qui noti fuere Antonio.)

 Caput XXVI. De Origene.

 Caput XXVII. De Qui res Evagrii parum perspectas habuere, ipsum quandoque laudant, ut Socrates Novatianus, lib. IV. Histor. Eccles. cap. 18, et Sozome

 Caput XXVIII. De Duobus Macariis, Et Primo, De

 Caput XXIX. De Martyrologium Romanum 2. Januarii: Menologium de utroque Macario 19. Januarii: Palladius cap. 19. dicit hunc aliquanto funiorem Aegypti

 Caput XXX. De Ammone, Primo Nitriae Monacho.

 Caput XXXI. De Hujus Memoria 7 Martii in Martyrolog. Romano: Menologium Graecorum: Menaea eodem die fuse satis ejus Vitam referunt. In Triodio pag. vo

 Caput XXXII. De Piammone Presbytero. (Pallad., cap. 72 de Ammona presbytero qui hic Piammon.)

 Caput XXXIII. De Joanne.

 Epilogus. De periculis itineris ad eremos.

 Rufini Aquileiensis Presbyteri In Suam Et Eusebii Caesariensis Latinam Ab Eo Factam Historiam Ad Chromatium Episcopum Aquileiae

 Rufini Aquileiensis Presbyteri In Suam Et Eusebii Caesariensis Latinam Ab Eo Factam Historiam Ad Chromatium Episcopum Aquileiae

 Rufini Aquileiensis Presbyteri Historiae Ecclesiasticae Libri Duo.

 Rufini Aquileiensis Presbyteri Historiae Ecclesiasticae Libri Duo.

 Elenchus Capitum Primi Libri.

 Liber Primus.

 Caput Primum. De Arii haeresi.

 Caput II. De Concilio apud Nicaeam congregato.

 Caput III. De conversione Philosophi Dialectici.

 Caput IV. De Paphnutio Confessore.

 Caput V. De Spiridione Episcopo, et mirabilibus ejus.

 Caput VI. Exemplum fidei Nicaenae

 Caput VII. De Helena Constantini matre.

 Caput VIII. De Cruce Salvatoris in Jerosolymis ab Helena reperta.

 Caput IX. De captivitate Frumentii et Edesii, et de conversione Indorum per ipsos gesta.

 Caput X. De conversione gentis Iberorum per captivam facta.

 Caput XI. De Constantia sorore Constantini, et Presbytero per eam fratri insinuato.

 Caput XII. De Alexandri, et Eusebii, atque Arii, conflictu.

 Caput XIII. De probroso Arii interitu.

 Caput XIV. De Athanasii Episcopi principiis.

 Caput XV. De Constantini Imperatoris errore.

 Caput XVI. De concilio haereticorum apud Tyrum contra Athanasium congregato.

 Caput XVII. De exciso brachio Arsenii, caeterisque dolis haereticorum in concilio retectis.

 Caput XVIII. De fuga et latebris Athanasii.

 Caput XIX. Ut Constans Imperator, pro Athanasio, fratri Constantio scripserit, eumque Ecclesiae suae reddi jusserit.

 Caput XX. De Concilio apud Mediolanum habito, et exiliis Eusebii, Luciferi, caeterorumque Episcoporum catholicorum.

 Caput XXI. De Ariminensi concilio.

 Caput XXII. De Liberio Episcopo urbis Romae.

 Caput XXIII. De Jerosolymorum et Alexandriae Episcopis.

 Caput XXIV. De permixtione Episcoporum apud Antiochiam.

 Caput XXV. De schismate Arianorum, quod in tres partes divisum est: et quidam eorum Eunomiani, alii Macedoniani, alii vero permanserunt Ariani.

 Caput XXVI. De fine Constantii Imperatoris, et ortu Juliani.

 Caput XXVII. De Episcopis ab exilio relaxatis.

 Caput XXVIII. De Concilio apud Alexandriam sanctorum Episcoporum, et Luciferi ab his dissidio.

 Caput XXIX. De his quae in eodem Concilio statuta sunt.

 Caput XXX. De Eusebio et Hilario, atque Ecclesiarum per eos restitutione.

 Caput XXXI. De scriptis Hilarii.

 Caput XXXII. De persecutionibus Juliani blandis et callidis.

 Caput XXXIII. De saevitia ejus erga Athanasium.

 Caput XXXIV. De fuga rursum et latebris Athanasii.

 Caput XXXV. De sepulcro martyris Babylae.

 Caput XXXVI. De Theodoro Confessore apud Antiochiam.

 Caput XXXVII. De Judaeorum conatibus, qui a Juliano decepti, templum in Jerosolymis reaedificant.

 Caput XXXVIII. Ut terraemotu inibi, et igni divinitus accenso, Judaei ab illicitis disturbabantur inceptis.

 Caput XXXIX. De signis et virtutibus terrificis, quae in exitium conversa sunt Judaeorum.

 Liber Secundus.

 Caput I. De ortu et religiosa mente Principis Joviniani. et de fine ejus.

 Caput II. De ortu Valentiniani et Valentis.

 Caput III. De dormitione Athanasii, et persecutionibus Lucii haeretici.

 Caput IV. De virtutibus et mirabilibus sanctorum qui fuerunt in Aegypto.

 Caput V. De persecutione quae fuit apud Edessam.

 Caput VI. De Moyse, quem Regina Sarracenorum gentis suae poposcit Episcopum.

 Caput VII. De Didymo Alexandrino vidente.

 Caput VIII. Quot ex discipulis Antonii etiam tunc in eremo habitantibus, virtutes et signa fecerint.

 Caput IX. De Gregorio et Basilio Cappadociae Episcopis.

 Caput X. De Damaso Episcopo, et Ursini subreptione.

 Caput XI. De Ambrosio Episcopo.

 Caput XII. De Valentiniani fine.

 Caput XIII. De Gothorum per Thracias irruptione, et Valentis nece.

 Caput XIV. Ut Gratianus Imperator Theodosium regni participem adsciverit, et post multa religiose et fortiter gesta Maximi tyranni insidiis succubueri

 Caput XV. De Valentiniano puero. Utque mater ejus Justina Arianam haeresim defendens, Ecclesias perturbare conata sit.

 Caput XVI. De Benevoli Magistri memoriae fideli constantia.

 Caput XVII. Ut Theodosius necem Gratiani ultus, de Maximo triumphaverit.

 Caput XVIII. De Theodosii commisso in Thessalonicenses, et poenitentia ejus publice apud sacerdotes gesta.

 Caput XIX. De restitutione Ecclesiarum, quae per ipsum jam catholicum in Oriente restitutae sunt.

 Caput XX. De Apollinare, et haeresi ejus.

 Caput XXI. De Episcoporum successionibus per Orientem.

 Caput XXII. De seditione Paganorum contra Fideles.

 Caput XXIII. De situ templi Serapis, et subversione ejus.

 Caput XXIV. De fraudibus, quae in templis Paganorum detectae sunt.

 Caput XXV. De Saturni sacerdote Tyranno, totius pene Alexandriae adultero.

 Caput XXVI. De Canopi initio et interitu.

 Caput XXVII. De Ecclesiis et Martyriis quae in idolorum locis constructa sunt.

 Caput XXVIII. De Joannis sepulcro violato et reliquiis apud Alexandriam conservatis.

 Caput XXIX. De Thoracibus Serapis apud Alexandriam abrasis, et signo Christi in loco eorum reddito.

 Caput XXX. Ut mensura aquae Nili fluminis, quam πῆχυν vocant, ad Ecclesiam deferatur.

 Caput XXXI. De Valentiniani junioris interitu, et ortu Eugenii.

 Caput XXXII. De responsis Joannis monachi.

 Caput XXXIII. De apparatu belli adversus Eugenium Theodosii, et de victoria ejus orationibus magis, quam virtute peracta.

 Caput XXXIV. De fine Theodosii post victoriam, et Arcadio atque Honorio liberis ejus et haeredibus regni.

 Rufini Aquileiensis Presbyteri Apologiae In Sanctum Hieronymum Libri Duo.

 Rufini Aquileiensis Presbyteri Apologiae In Sanctum Hieronymum Libri Duo.

 Liber Primus.

 Liber Secundus

 Apologia Quam Pro Se Misit Rufinus Presbyter Ad Anastasium Romanae Urbis Episcopum.

 Apologia Quam Pro Se Misit Rufinus Presbyter Ad Anastasium Romanae Urbis Episcopum.

 Epistola Anastasii Romanae Urbis Episcopi Ad Joannem Episcopum Jerosolymorum Super nomine Rufini

 Epistola Anastasii Romanae Urbis Episcopi Ad Joannem Episcopum Jerosolymorum Super nomine Rufini

 Appendix Ad Opera Rufini.

 Appendix Ad Opera Rufini.

 Monitum Ad Lectorem.

 Monitum Ad Lectorem.

 Veteris Editoris Antonii De Albone Archiepiscopi Lugdunensis, Etc., In Commentarium In Psalmos LXXV, Ab se repertum ac primo editum, Dedicatio et prae

 Veteris Editoris Antonii De Albone Archiepiscopi Lugdunensis, Etc., In Commentarium In Psalmos LXXV, Ab se repertum ac primo editum, Dedicatio et prae

 Item De Commentariis In Prophetas Oseam, Joelem Et Amos, Ex Epistola Dedicatoria Renati Laurentii De La Barre Ad D. Joannem A Sancto Andrea.

 Item De Commentariis In Prophetas Oseam, Joelem Et Amos, Ex Epistola Dedicatoria Renati Laurentii De La Barre Ad D. Joannem A Sancto Andrea.

 In LXXV Davidis Psalmos Commentarius Rufino Aquileiensi Olim Attributus.

 In LXXV Davidis Psalmos Commentarius Rufino Aquileiensi Olim Attributus.

 Titulorum Omnium Qui Psalmis Praefiguntur Argumentum.

 Commentarius In LXXV Psalmos.

 Commentarius In LXXV Psalmos.

 Psalmus Primus.

 Titulus Psalmi II.

 Psalmus II.

 15 Titulus Psalmi III.

 Psalmus III.

 Titulus Psalmi IV.

 19 Psalmus IV.

 Titulus Psalmi V.

 Psalmus V.

 27 Titulus Psalmi VI.

 Psalmus VI.

 Titulus Psalmi VII.

 Psalmus VII.

 Titulus Psalmi VIII.

 Psalmus VIII.

 Titulus Psalmi IX.

 Psalmus IX.

 Titulus Psalmi X.

 Psalmus X.

 Titulus Psalmi XI.

 Psalmus XI.

 Titulus Psalmi XII.

 Psalmus XII.

 Titulus Psalmi XIII.

 Psalmus XIII.

 Titulus Psalmi XIV.

 Psalmus XIV.

 Titulus Psalmi XV.

 66 Psalmus XV.

 Titulus Psalmi XVI.

 Psalmus XVI.

 Titulus Psalmi XVII.

 Psalmus XVII.

 Titulus Psalmi XVIII.

 Psalmus XVIII.

 Titulus Psalmi XIX

 Psalmus XIX.

 91 Titulus Psalmi XX.

 Psalmus XX.

 Titulus Psalmi XXI.

 Psalmus XXI.

 Titulus Psalmi XXII.

 Psalmus XXII.

 Titulus Psalmi XXIII.

 Psalmus XXIII.

 Titulus Psalmi XXIV.

 Psalmus XXIV.

 Titulus Psalmi XXV.

 Psalmus XXV.

 Titulus Psalmi XXVI.

 Psalmus XXVI.

 Titulus Psalmi XXVII.

 Psalmus XXVII.

 Titulus Psalmi XXVIII.

 Psalmus XXVIII.

 Titulus Psalmi XXIX.

 Psalmus XXIX.

 Titulus Psalmi XXX.

 Psalmus XXX.

 Titulus Psalmi XXXI.

 Psalmus XXXI.

 Titulus Psalmi XXXII.

 Psalmus XXXII.

 Titulus Psalmi XXXIII.

 Psalmus XXXIII.

 Titulus Psalmi XXXIV.

 Psalmus XXXIV.

 159 Titulus Psalmi XXXV.

 Psalmus XXXV.

 Titulus Psalmi XXXVI.

 Psalmus XXXVI.

 Titulus Psalmi XXXVII.

 Psalmus XXXVII.

 Titulus Psalmi XXXVIII.

 Psalmus XXXVIII.

 Titulus Psalmi XXXIX.

 Psalmus XXXIX.

 Titulus Psalmi XL.

 Psalmus XL.

 Titulus Psalmi XLI.

 Psalmus XLI.

 Titulus Psalmi XLII.

 Psalmus XLII.

 208 Titulus Psalmi XLIII.

 Psalmus XLIII.

 Titulus Psalmi XLIV.

 Psalmus XLIV.

 Titulus Psalmi XLV.

 Psalmus XLV.

 232 Titulus Psalmi XLVI.

 Psalmus XLVI.

 Titulus Psalmi XLVII.

 Psalmus XLVII.

 Titulus Psalmi XLVIII.

 Psalmus XLVIII.

 Titulus Psalmi XLIX.

 Psalmus XLIX.

 Titulus Psalmi L.

 Psalmus L.

 Titulus Psalmi LI.

 Psalmus LI.

 Titulus Psalmi LII.

 Psalmus LII.

 Titulus Psalmi LIII.

 Psalmus LIII.

 Titulus Psalmi LIV.

 Psalmus LIV.

 Titulus Psalmi LV.

 Psalmus LV.

 278 Titulus Psalmi LVI.

 Psalmus LVI.

 Titulus Psalmi LVII.

 Psalmus LVII.

 Titulus Psalmi LVIII.

 Psalmus LVIII.

 Titulus Psalmi LIX.

 Psalmus LIX.

 Titulus Psalmi LX.

 Psalmus LX.

 Titulus Psalmi LXI.

 Psalmus LXI.

 Titulus Psalmi LXII.

 Psalmus LXII.

 Titulus Psalmi LXIII.

 Psalmus LXIII.

 Titulus Psalmi LXIV.

 Psalmus LXIV.

 Titulus Psalmi LXV.

 Psalmus LXV.

 326 Titulus Psalmi LXVI.

 Psalmus LXVI.

 Titulus Psalmi LXVII.

 Psalmus LXVII.

 Titulus Psalmi LXVIII.

 Psalmus LXVIII.

 Titulus Psalmi LXIX.

 Psalmus LXIX.

 Titulus Psalmi LXX.

 Psalmus LXX.

 Titulus Psalmi LXXI.

 Psalmus LXXI.

 Titulus Psalmi LXXII.

 Psalmus LXXII.

 Titulus Psalmi LXXIII.

 Psalmus LXXIII.

 Titulus Psalmi LXXIV.

 Psalmus LXXIV.

 Titulus Psalmi LXXV.

 Psalmus LXXV.

 Commentarius In Prophetas Minores Tres Osee, Joel Et Amos, Rufino Aquileiensi Presbytero Olim Ascriptus.

 Commentarius In Prophetas Minores Tres Osee, Joel Et Amos, Rufino Aquileiensi Presbytero Olim Ascriptus.

 Praefatio.

 Praefatio.

 Commentarius In Oseam.

 Commentarius In Oseam.

 Liber Primus.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Liber Secundus.

 Caput IV ( sequitur ).

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Liber Tertius.

 Caput X ( sequitur ).

 Caput XI

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Commentarius In Joel Prophetam .

 Commentarius In Joel Prophetam .

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Commentarius In Amos Prophetam.

 Commentarius In Amos Prophetam.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Liber Secundus

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Monitum Ad Lectorem.

 Monitum Ad Lectorem.

 Vita Sanctae Eugeniae Virginis Ac Martyris Auctore

 Vita Sanctae Eugeniae Virginis Ac Martyris Auctore

 Caput Primum. Eugeniae parentes. Philippus Magos Aegypto pellit.

 Caput II. Docetur Eugenia philosophiam. Respuit Aquilii consulis filii conjugium. Maritus moribus, non majoribus eligendus.

 Caput III. Christiani Alexandria jussi discedere. Philosophorum sectas aversatur. Monasterium S. Heleni. Theodorus praefectus monasterii S. Heleni. Cu

 Caput IV. S. Helenus Heliopolis episcopus.

 Caput V, S. Helenus ardentes prunas illaesa veste defert. Sancti Heleni cum Zarea mago congressus. Signo crucis munitus S. Helenus, in igne illaesus p

 Caput VI. Eugeniae postulatio.

 Caput VII. Matutinae laudes. Sexta mysteria celebrantur. Nona refectio. Visio S. Heleni. Eugenia, etiam mutato habitu, divinitus a S. Heleno agnoscitu

 Caput VIII. Plangunt Alexandrini Eugeniam quasi perditam. Fit Eugeniae simulacrum tamquam deae.

 Caput IX. Catalogus virtutum S. Eugeniae.

 Caput X. Cogitur praeesse monasterio. Vilissima quaeque munia obit. Precum horariarum studiosissima.

 Caput XI. Melanthiam a quartana oleo sacro curat.

 Caput XII. Melanthia incesto Eugeniae ardet amore. Fortiter resistit Eugenia.

 Caput XIII. Falso accusatur attentati stupri. Praefectus Alexandrinus Eugeniam comprehendi jubet. Catenis vincta sistitur praefecto.

 Caput XIV. Praefectus Eugeniae pater agit in filiam incognitam. Eugeniae prudentissima responsio.

 Caput XV. Ancillae falsum testimonium contra Eugeniam.

 Caput XVI Egregie se purgat Eugenia. Sexu suo omnes criminatores confundit.

 Caput XVI. Agnoscitur a parentibus. Baptizatur tota familia. Pax datur Christianis.

 Caput XVII. Excitatur persecutio. Imperatorum literae ad Philippum.

 Caput XVIII Philippus bona sua ecclesiis et pauperibus erogat. Dignus habetur episcopatus honore.

 Caput XIX. Perennius praefectus Alexandriae. Philippus gladio percutitur. Eugenia monasterium virginum struxit. Claudia xenodochium erigit super sepul

 Caput XX. Basilla Eugeniae societatem expetit. Cornelius Papa baptizat Basillam.

 Caput XXI. Claudia viduas, Eugenia virgines congregat. Nocte Dominica hymni et sacra mysteria.

 Caput XXII. Persecutio Christianorum. Revelat Dominus Eugeniae et Basillae coronas proximas. Oratio Eugeniae ad Christum.

 Caput XXIII. Eugeniae adhortatio ad virginitatem et martyrium. Mundi blandimenta fallacia.

 Caput XXIV. Basilla ab ancilla proditur. Helenus patruelis Basillae. Basilla pedes Proti et Hyacinthi osculatur.

 Caput XXV. Basilla aversatur colloquium sponsi Pompeii. Calumnia Pompeii in Christianos.

 Caput XXVI. Sententia Gallieni Imp. contra Basillam. Basilla ob amorem castitatis gladio transfoditur. Protus et Hyacinthus decollantur.

 Caput XXVII. Praeclarum Eugeniae de castitate Ecclesiae testimonium.

 Caput XXVIII. Ducitur ad templum Dianae Eugenia. Eugeniae oratio. Ad preces Eugeniae templum Dianae corruit. Sententia Imp. contra Eugeniam. Eugenia i

 Caput XXIX. Illaesa manet ab igne thermarum. A Christo in carcere pascitur. Gladio percutitur.

 Caput XXX. Matri apparet, et mortem praedicit.

 Libellus De Fide Seu Duodecim Anathematismi Sub Rufini Nomine.

 Libellus De Fide Seu Duodecim Anathematismi Sub Rufini Nomine.

 Incipit Propter Fidem.

 Rufini Presbyteri Provinciae Palaestinae Liber De Fide.

 Rufini Presbyteri Provinciae Palaestinae Liber De Fide.

 Anno Domini CDXV. Pelagius Britannus.

 Anno Domini CDXV. Pelagius Britannus.

 De Vita Et Scriptis Pelagii Dissertatio, Auctore Garnerio, Marii Mercatoris Operum Editore

 De Vita Et Scriptis Pelagii Dissertatio, Auctore Garnerio, Marii Mercatoris Operum Editore

 Operum Editionumque Pelagii Recensio, Auctore Schoenemanno (Bibliotheca Patrum Latinorum historico-litteraria)

 Operum Editionumque Pelagii Recensio, Auctore Schoenemanno (Bibliotheca Patrum Latinorum historico-litteraria)

 I. Quae etiamnunc supersunt integra Pelagii scripta.

 II. Deperdita, quorum fragmenta exstant.

 III. Plane deperdita.

 I. Expositionum in Epistolas Pauli libri XIV.

 II. Epistola ad Demetriadem virginem.

 III. Libellus fidei ad Innocentium.

 Saec. XV.

 Saec. XVI.

 Saec. XVII.

 Saec. XXIII.

 Expositiones In Epistolas Sancti Pauli.

 Expositiones In Epistolas Sancti Pauli.

 Libellus Fidei Ad Innocentium 1.

 Libellus Fidei Ad Innocentium 1.

 Epistola Ad Demetriadem.

 Epistola Ad Demetriadem.

 Opus Dubium. Epistola Ad Celantiam Viduam.

 Opus Dubium. Epistola Ad Celantiam Viduam.

 Opera Quorum Fragmenta Tantum Supersunt. Eucologiae Ex Scriptura.

 Opera Quorum Fragmenta Tantum Supersunt. Eucologiae Ex Scriptura.

 Liber De Natura.

 Liber De Natura.

 Liber De Viduam.

 Liber De Viduam.

 Epistola Ad Amicum.

 Epistola Ad Amicum.

 Epistola Ad Innocentium I.

 Epistola Ad Innocentium I.

 Epistola, Seu Chartula Purgationis, Ad Sanctum Augustinum.

 Epistola, Seu Chartula Purgationis, Ad Sanctum Augustinum.

 Liber De Libero Arbitrio.

 Liber De Libero Arbitrio.

 Opera Omnino Deperdita. Libri Tres De Trinitate.

 Opera Omnino Deperdita. Libri Tres De Trinitate.

 Epistola Ad Paulinum.

 Epistola Ad Paulinum.

 Epistola Ad Constantium Episcopum.

 Epistola Ad Constantium Episcopum.

 Epistola Ad Sanctum Augustinum, Post Adventum Pelagii In Palaestinam Scripta.

 Epistola Ad Sanctum Augustinum, Post Adventum Pelagii In Palaestinam Scripta.

 Eodem Tempore. Julianus Eclanensis Episcopus Pelagianus.

 Eodem Tempore. Julianus Eclanensis Episcopus Pelagianus.

 De Vita Et Scriptis Juliani Dissertatio, Auctore Garnerio.

 De Vita Et Scriptis Juliani Dissertatio, Auctore Garnerio.

 Operum Editionumque Juliani Recensio, Auctore Schoenemanno (Bibliotheca Patrum Latinorum historico-litteraria)

 Operum Editionumque Juliani Recensio, Auctore Schoenemanno (Bibliotheca Patrum Latinorum historico-litteraria)

 Libellus Fidei, Quem Huliano Tribuit Garnerius, Abjudicante Schoenemanno.

 Libellus Fidei, Quem Huliano Tribuit Garnerius, Abjudicante Schoenemanno.

 Epistola Ad Zosimum.

 Epistola Ad Zosimum.

 Epistola Ad Rufum.

 Epistola Ad Rufum.

 Ad Turbantium Episcopum, Adversus Librum Primum Sancti Augustini De Concupiscentia, Libri Quatuor.

 Ad Turbantium Episcopum, Adversus Librum Primum Sancti Augustini De Concupiscentia, Libri Quatuor.

 Ad Florum Adversus Librum II Sancti Augustini De Nuptiis Libri Octo.

 Ad Florum Adversus Librum II Sancti Augustini De Nuptiis Libri Octo.

 Liber De Amore.

 Liber De Amore.

 Liber De Constantiae Bono, Contra Perfidiam Manichaei.

 Liber De Constantiae Bono, Contra Perfidiam Manichaei.

 Rufiniani Libelli Interpretatio.

 Rufiniani Libelli Interpretatio.

 Eodem Tempore. Coelestius Pelagii Discipulus.

 Eodem Tempore. Coelestius Pelagii Discipulus.

 De Vita Et Scriptis Coelestii Dissertatio, Auctore Garnerio.

 De Vita Et Scriptis Coelestii Dissertatio, Auctore Garnerio.

 Libellus Fidei Zosimo Oblatus.

 Libellus Fidei Zosimo Oblatus.

 Breviarium Epistolae Ad Clericos Romanos.

 Breviarium Epistolae Ad Clericos Romanos.

 Liber Adversus Peccatum Originale.

 Liber Adversus Peccatum Originale.

 Sententiae Coelestii.

 Sententiae Coelestii.

 Definitiones De Impeccantia.

 Definitiones De Impeccantia.

 Eodem Tempore. Anianus Diaconus Celedensis.

 Eodem Tempore. Anianus Diaconus Celedensis.

 Eodem Tempore. Anianus Diaconus Celedensis. De Vita Et Scriptis Aniani Dissertatio, Auctore Garnerio.

 Eodem Tempore. Anianus Diaconus Celedensis. De Vita Et Scriptis Aniani Dissertatio, Auctore Garnerio.

 Interpretatio XXVI Homiliarum Sancti Chrysostomi In Sanctum Matthaeum, Praecedente Aniani Prologo Ad Orontium.

 Interpretatio XXVI Homiliarum Sancti Chrysostomi In Sanctum Matthaeum, Praecedente Aniani Prologo Ad Orontium.

 Interpretatio Homiliarum Sancti Chrysostomi De Laudibus Sancti Pauli, Praecedente Aniani Prologo Ad Evangelum.

 Interpretatio Homiliarum Sancti Chrysostomi De Laudibus Sancti Pauli, Praecedente Aniani Prologo Ad Evangelum.

 Sermonis Sancti Chrysostomi Ad Neophytos Interpretatio.

 Sermonis Sancti Chrysostomi Ad Neophytos Interpretatio.

 Libri Ad Versus Epistolam Sancti Hieronymi Ad Ctesiphontem.

 Libri Ad Versus Epistolam Sancti Hieronymi Ad Ctesiphontem.

 Selectae Variantes Lectiones In Rufini Ecclesiasticam Historiam, Ex Ms. Tabularii Capitularis Forojuliensis .

 Selectae Variantes Lectiones In Rufini Ecclesiasticam Historiam, Ex Ms. Tabularii Capitularis Forojuliensis .

 Index Locorum Ex Sacra Scriptura Qui In Rufini Operibus Sparsim Laudantur, Aut Explicantur. (In hoc Indice revocatur lector ad numeros in Rufini Operi

 Index Locorum Ex Sacra Scriptura Qui In Rufini Operibus Sparsim Laudantur, Aut Explicantur. (In hoc Indice revocatur lector ad numeros in Rufini Operi

 Genesis.

 Exodus.

 Deuteronomium.

 Esaias.

 Jeremias.

 Ezechiel

 Osee.

 Amos.

 Zacharias.

 Malachias.

 Psalterium

 Job.

 Canticum Canticorum.

 Daniel.

 Baruch.

 Matthaeus.

 Marcus.

 Lucas.

 Joannes.

 Acta.

 Ad Romanos.

 Corinthios.

 Galatas.

 Ephesios.

 Philippenses.

 Colossenses.

 Thessalonicenses.

 Timotheum II.

 Hebraeos.

 I. Petri.

 II. Petri.

 Apoc.

 Index Verborum, Sententiarum Ac Rerum Memorabilium Quae In Rufini Operibus Continentur. ( In hoc Indice revocatur lector ad numeros crassiori characte

 Index Verborum, Sententiarum Ac Rerum Memorabilium Quae In Rufini Operibus Continentur. ( In hoc Indice revocatur lector ad numeros crassiori characte

 Index Verborum Et Sententiarum Quae In Operibus Rufino Ascriptis Continentur. ( In hoc Indice revocatur lector ad numeros in textu Operum Rufino ascri

 Index Verborum Et Sententiarum Quae In Operibus Rufino Ascriptis Continentur. ( In hoc Indice revocatur lector ad numeros in textu Operum Rufino ascri

 Ordo Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.

 Ordo Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.

 Appendix Ad Opera Rufini.

 Finis Tomi XXI.

Psalmus LXVII.

2. Exsurgat Deus, et dissipentur inimici ejus. Jam (Ex Augustino) factum est. Resurrexit Christus, et dissipati sunt inimici ejus per omnes gentes. Judaei in eo ipso loco, ubi inimicitias exercuerunt, debellati sunt, atque inde per cuncta dispersi. Et nunc oderunt, sed metuunt: et ipso metu faciunt, quod sequitur. Et fugiant, qui oderunt eum a facie ejus. Fuga quippe animi est timor. Nam carnali fuga, quo fugiunt a facie ejus, qui ubique est praesens? Quo ibo (inquit) a spiritu tuo? Et quo a facie tua fugiam (Psal. 138.) ? Animo ergo, non corpore fugiunt: timendo potius, quam latendo. Nec ab ea facie, quam non vident, sed ab ea, quam coguntur, ut videant. Facies quippe ejus appellata est praesentia ejus per 0910D Ecclesiam ejus. Fugiant ergo a facie ejus. Timeant a praesentia sanctorum et fidelium ejus. 329 Sive a facie ejus fugiant, sicut scriptum est: Tollatur impius, ne videat gloriam Dei (Isai. 26.) . De quibus adhuc subditur:

3. Sicut de ficit fumus, deficiant. Extulerunt enim (Ex Augustino) se ab ignibus odiorum suorum, in superbiae cumulum: et ponentes in caelum os suum, atque clamantes Crucifige crucifige eum (Joan. 19.) , quasi victores tumuerunt: sed mox victi evanuerunt. Est autem proprium superborum, ut deficiant sicut fumus. Sicut enim fumus procedi ab igne: sic exaltatio eorum procedit ab ardore concupiscentiae. Et sicut fumus quanto magis ascendit, tanto magis evanescit: sic superbus quo plus exaltatur in elatione, eo amplius deficit a veritate. Adhuc quoque poenam eorum exaggerat, cum subjungit: 0911A Sicut fluit cera a facie ignis, sic pereant peccatores a facie Domini. Quamvis fortasse eos hoc loco significaverit (Ex eod.) , quorum duritia impoenitentiae lacrymis solvitur: tamen etiam aliud intelligi potest, ut futurum judicium comminetur. Nam quia in hoc saeculo, sicut fumus se extollendo defecerunt: veniet illis in fine extrema damnatio, ut a Dei facie, idest, praesentia pereant in aeternum, cum ipse praesentatus fuerit in sua claritate, velut ignis ad poenam malorum, lumenque bonorum. Peribunt quippe peccatores: non ut prorsus deficiant a substantia, sed sicut a facie ignis fluit cera, sic a terrore districti judicis dissolventur in conscientia. Postquam ostendit de Christi exaltatione quid contingat malis, consequenter insinuat quid de eadem proveniat bonis, dicens:

4. Et justi epulentur, idest, reficiantur ipso scilicet Deo, qui erit omnia in omnibus (Ephes. 1.) . Et exultent in conspectu Dei. Non enim erit exultationis hujus tamquam coram hominibus ulla inanis jactantia, 0911B sed in conspectu ejus qui sine errore inspicit quod donavit. Vel exultabunt justi in conspectu Dei, quia ipsum facie ad faciem videbunt (1. Cor. 15.) . Unde adhuc recte subditur: Et delectentur in laetitia. Tunc quidem laetitia delectabilis erit, quando timor et sollicitudo omnis exclusa fuerit, quando aeterna permanebit securitas et secura aeternitas. Deinde (Ex Aug.) se ad ipsos convertit, quibus tantam spem dedit. Et hic viventes alloquitur et hortatur:

5. Cantate Deo, psalmum dicite nomini ejus. Admonet ut ea quae dicuntur, opere compleantur. Discreverunt quidam inter canticum et psalmum, ut quoniam canticum ore profertur, psalmus autem adhibito visibili organo, idest, psalterio canitur, per canticum significari videantur intelligentiae mentis, per psalmum vero opera corporis. Ita ergo quidam discreverunt, ut Cantate Deo, dictum videatur, quia quae in seipsa mens agit, Deo nota sunt, sed ab hominibus non videntur. Opera vero bona quoniam 0911C ideo videnda sunt ab hominibus, ut glorificent Patrem nostrum qui in caelis est (Matth. 6.) : merito dictum sit: Psallite nomini, idest, diffamationi ejus, ut laudabiliter nominetur. Cantat Deo qui vivit Deo. Psallit nomini ejus, qui operatur in gloriam ejus. Ita cantate Deo: ita psallite Deo, idest, sic vivendo, sic operando. Et etiam iter facite ei, idest, corda auditorum praedicando ei aperite. Qui, idest, ipse cui viam parare debetis, Ascendit super occasum. Vicit 330 mortem, sicut per prophetam suum ait: Ero mors tua, o mors (Ose. 13; 1. Cor. 15; Hebr. 2.) . Iter facite Christo (Ex Aug.) , ut per speciosos pedes evangelizantium, pervia sint ei corda credentium. Ipse enim ascendit super occasum, cum resurgendo vicit corporis casum. Illi etiam iter faciunt Christo, qui a pravis cogitationibus corda mundant, et ea fide et bonis moribus atque virtutibus ornant. Quod ubi factum fuit domus pudici pectoris templum repente fit Dei. Et debetis ei iter facere, quia Dominus nomen est illi. Hoc nomen quod est Dominus, 0911D specialiter ei congruit: quia ipse per se dominatur: et nemo potest dominari, nisi per ipsum. Et quia opus bonum et praedicatio Dei etiam cum alacritate debet fieri, recte subjunctum est: Exultate in conspectu ejus. Dum enim facitis iter ei, dum praeparatis qua veniat, gentesque possideat, multam passuri estis in conspectu hominum tristitiam. Sed vos (Ex eod.) non solum nolite deficere, sed etiam exultate, non in conspectu hominum, sed in conspectu Dei: Spe gaudentes, in tribulatione patientes (Rom. 12.) . Illi autem qui vos modo turbant, postmodum turbabuntur a facie ejus. Audituri enim sunt in judicio: Ite in ignem aeternum (Matth. 25.) . Turbabuntur a facie ejus. Cujus ejus?

6. Patris orphanorum, et judicis viduarum. A facie justi et veri Dei, qui turbat impios, ut severa potestas: 0912A colligit viduas et orphanos, ut pius pater. Beati orphani et viduae, qui talem Patrem habent et Judicem. Hi autem sunt illi orphani et viduae, quibus diabolus pater et maritus mortuus est. Ipsi sunt qui dicunt: Quoniam pater meus et mater mea dereliquerunt me, Dominus autem assumsit me (Psal. 26.) . De his (Ex Aug.) orphanis et viduis, idest, spei secularis societate destitutis, Dominus sibi templum fabricat, de quo consequenter dicit: Deus in loco sancto suo. Quem locum evidentius ostendit, cum subdit:

7. Deus qui inhabitare facit, plures homines, Unius moris in domo, idest, unius voluntatis secundum fidem et caritatem in una Ecclesia. Hi sunt, de quibus legitur: Erat eis cor unum et anima una (Act. 4.) . Unius quidem moris sunt, quorum propositum non mutatur in diversa. In talibus est Deus, tamquam in loco sancto suo. Nam sicut in magna hominis domo, non in qualicumque loco requiescit dominus ejus, sed aliquo utique secretiore et honoratiore loco: sic Deus non in omnibus habitat, sed in his tantum 0912B qui unius moris sunt, qui unanimiter et concorditer vivunt. Nec hoc suis viribus debent adscribere, quia non sunt ipsi qui faciunt: sed Deus hoc per eos facit, qui inhabitare facit unius moris in domo: cujus adhuc gratia magis commendatur, cum subinfertur: Qui educit vinctos in fortitudine. Vinctum enim tenebat hostis antiquus genus humanum, quod sua quidem fortitudine Dominus liberavit. Vincti in inferno et Patriarchae et Prophetae detinebantur, quos magna secum virtute eduxit. Vinctus erat Petrus, quem ex Herodis carceribus extraxit (Act. 12.) . Solvit et gravia vincula peccatorum quibus impediebantur ne ambularent in via praeceptorum. Similiter eos qui exasperant, idest, ita fortiter et potenter educit alios, qui resistendo justitiae Deum ad iram provocant. Qui habitant in sepulcris, idest, consentiunt voluptatibus carnis: 331 quae caro est sepulcrum animae, quia ibi anima carni consentiens putrescit, sicut caro in sepulcro. Illi (Ex Augustino) compediti forsitan 0912C volunt, nec ambulare possunt; Deumque deprecantur, ut possint; eique dicunt: De necessitatibus meis erue me (Psal. 24.) . A quo exauditi gratias agunt, dicentes: Dirupisti vincula mea (Psal. 115.) . Isti autem exasperantes, qui habitant in sepulcris, in eo genere sunt, quod alio loco Scriptura significat, dicens: A mortuo veluti qui non sit, perit confessio (Eccli. 17.) . Unde est et illud: Peccator cum venerit in profundum malorum, contemnit (Prov. 18.) . Aliud est enim desiderare, aliud oppugnare justitiam, aliud a malo velle liberari, aliud mala sua defendere, potius quam fateri: utrosque tamen gratia Christi educit in fortitudine. Qua fortitudine, nisi ut adversus peccatum usque ad sanguinem certent? Ex utroque enim genere fiunt idonei, quibus constituatur locus sanctus ejus. Illi soluti, illi resuscitati. Et hoc quod modo spiritualiter adimpletur, prius figuraliter ostendebatur. Quomodo? sequitur et dicit:

8. Deus, cum egredereris in conspectu populi tui, per columnam nubis in die, et per splendorem ignis 0912D in nocte (Exod. 13.) . Cum pertransires in deserto. Ducendo populum tuum per desertum.

9. Terra mota est. Moveri enim videbatur mons Sina. Etenim coeli distillaverunt manna (Exod. 16.) . A facie Dei Sinai, idest, Dei habitantis in illo monte. A facie Dei Israel, idest, Dei cujus erat populus Israel. Tu qui tanta miracula tunc fecisti, facies quoque quod subjunctum est:

10. Pluviam voluntariam segregabis, Deus, haereditati tuae, et infirmata est. Tu vero perfecisti eam. Sed jam mysteriorum secreta, Domino revelante, videamus. Egressus ejus intelligitur, cum apparet in operibus suis. Apparet autem non omnibus, sed eis qui noverunt opera ejus intueri. Non enim ea opera nunc dico, quae conspicua sunt omnibus, hoc est, caelum, terram, mare, et universa quae in eis sunt. Sed 0913A opera quibus educit in fortitudine compeditos: similiter exasperantes, qui habitant in sepulcris: et facit eos unius moris in domo. Sic egredietur coram populo suo, idest, coram eis, qui istam gratiam ejus intelligunt. Denique sequitur, Dum transires in deserto, terra mota est. Desertum erant Gentes, quae ignorabant Deum. Desertum erat, ubi lex nulla ab ipso Deo data erat, ubi nulli Prophetae habitaverant, qui Dominum venturum esse praedixerant. Cum ergo transires in deserto. Cum praedicareris in Gentibus, terra mota est: terreni homines ad fidem excitati sunt. Sed unde mota est? Etenim coeli distillaverunt a facie Dei Sinai. Etenim ut terra mota esset ad fidem, cum in deserto Gentium transiret Evangelium, caeli distillaverunt a facie Dei. Hi sunt caeli de quibus in alio psalmo cantatur: Caeli enarrant gloriam Dei (Psal. 18.) . De his quippe paulo post ibi dicitur, non sunt loquelae neque sermones quorum non audiantur voces eorum. Non autem caeli a seipsis distillaverunt: sed a facie Dei Sinai, idest, Dei inhabitantis 0913B eos, sicut habitat in monte Sina. Ipsi sunt montes de quibus dicitur: Levavi oculos meos in montes (Psal. 120.) . Et iterum: Illuminans tu mirabiliter a montibus aeternis (Psal. 75.) . Et ipse est Deus Israel, idest, populi videntis Deum. Et sicut caeli distillaverunt manna (Exod. 16.) , sic tu Deus pluviam voluntariam, idest, gratuitam gratiam, segregabis 332 haereditati tuae, idest, segregatim dabis Ecclesiae tuae. Pluvia voluntaria merito gratia Dei intelligitur, quia nullis praecedentibus meritis, gratis datur. Si enim gratia (Ex Augustino) , jam non ex operibus: alioquin gratia jam non est gratia (Rom. 11.) . Haec pluvia voluntaria genuit nos verbo veritatis. Hanc pluviam segregavit Deus haereditati suae. Et infirmata est. Agnovit enim non se esse aliquid per seipsam, non viribus suis, sed gratiae Dei tribuendum esse quod est. Agnovit quod dictum est: In infirmitatibus meis gloriabor (2. Cor. 12.) . Et iterum: Noli altum sapere, sed time (Rom. 11.) . Ipsa 0913C infirmata est. Tu vero perfecisti eam, quia virtus in infirmitate perficitur (2. Cor. 12.) . Infirmata est in se, ut perficiatur in te.

11. Animalia tua habitabunt in ea. In hac haereditate animalia inhabitant, quia inter sanctam Ecclesiam mites et mansueti (quibus jugum Dei suave est, et onus ejus leve ((Matth. 11.)) ) humiliter vivendo perseverant. Sive animalia Dei Doctores et praelati Ecclesiae possunt intelligi, qui in hac haereditate inhabitant: atque super se aliorum onera compatiendo portant. Ibi Scripturis sacris tamquam foeno quodam spirituali nutriuntur, et caelesti fonte sanctoque Spiritu imbuuntur. Et bene cum ait, Animalia, subjunxit, Tua, idest, tibi subdita, non sibi libera. Et hanc pluviam Parasti in dulcedine tua pauperi, Deus. Gratiam tuam humili contulisti, non ex suis meritis, sed ex sola dulcedine tuae caritatis. Quia dilexisti pauperes, ideo eos tua gratia ditasti. Et apte ait, In dulcedine tua. Quid enim (Ex Aug.) dulcius caritate? 0913D Opus autem gratiae non ex timore poenae perficitur, sed ex amore justitiae. Deinde ostendit parationes quas pauperi suo Deus fecit. Ait enim:

12. Dominus dabit verbum evangelizantibus virtute multa. Ego (inquit) dabo vobis os et sapientiam, cui non poterunt resistere omnes adversarii vestri (Luc. 21.) . Et iterum: Aperi os tuum, et implebo illud (Psal. 80.) . Haec sunt cibaria quae suis animalibus in sua haereditate largitur Deus. Quae quantum dulcedinis habeant, unum ex his animalibus insinuat, ubi ait: Quam dulcia faucibus meis eloquia tua super mel ori meo (Psal. 118.) . Evangelizantibus (inquit) virtute multa, hoc est, in constantia magna. Occidi enim possunt, sed flecti nequeunt. Audi virtutem evangelizantium. Quis (inquiunt) nos separabit a caritate Christi? Tribulatio, an angustia, an persecutio, an fames, an nuditas, an periculum, an gladius? Scimus quia neque mors, neque vita, neque creatura aliqua poterit nos separare a caritate Dei, 0914A quae est in Christo Jesu (Rom. 8.) . Quia Dominus dabit verbum evangelizantibus.

13. Rex virtutum dilecti dilecti, idest, Deus Pater, qui est Rex virtutum. Quae virtutes sunt dilecti dilecti, idest, Filii sui. Dilectus enim quando non ponitur quis dilectus, antonomastice Filius unicus intelligitur. Quod autem dicit Dilecti dilecti, ipsum nomen replicat loco pronominis: ac si dicat dilecti sui. Talis locutio in Scriptura divina frequenter invenitur, ut est illud: Fecit Moyses sicut praecepit Dominus Moysi (Exod. 25.) , idest, sibi: vel ita potest legi: Tu dicis virtutum dilecti: Cujus dilecti? omnino, inquit, et super omnia semperque dilecti. De quo dicit ipse Pater: Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui. Hujus quidem dilecti sunt virtutes omnes (Matth. 3. et 17; Luc. 3.) . Et ipse est Dei virtus et sapientia (1. Cor. 1.) . 333 Et quisquis fortis est, per Christum est fortis. Sed quia Filius nihil habet a se, nisi a Patre (Joan. 8. 13. et 16.) , merito Deus Pater rex dicitur virtutum 0914B dilecti Filii sui. Cui dicit ipse dilectus: Omnia mea tua sunt (Luc. 15.) . Et iterum: ego a me facio nihil. Pater meus usque modo operatur, et ego operor (Joan. 6.) . Cum itaque dixisset, Dominus dabit verbum evangelizantibus virtute multa: quia ipsa virtus ab eo regitur, eique militat a quo datur. Ipse (inquit) Dominus est rex virtutum dilecti, deinde sequitur: Et speciei domus dividere spolia. Ac si (Ex Augustino) diceretur: Dilecti etiam Christi, dividendo spolia. Speciosam quippe domum, id est, Ecclesiam Christus fecit dividendo illi spolia, sicut speciosum est corpus distributione membrorum. Spolia porro dicuntur, quae victis hostibus detrahuntur. Hoc quid sit, Evangelium nos admonet, ubi legimus: Cum fortis armatus custodit atrium suum, in pace sunt ea quae possidet. Si autem fortior eo superveniens vicerit eum, universa arma auferet in quibus confidebat, et spolia ejus distribuet (Luc. 11.) . Fortis armatus diabolus est, qui hunc mundum possidebat. 0914C Sed Christus eo fortior superveniens ipsum devicit: arma abstulit, spolia distribuit. Haec vasa Dominus mundans remissionem peccatorum. Haec spolia sanctificans hosti erepta prostrato, atque alligato, divisit ea speciei domus suae, alios constituens Apostolos, alios prophetas, alios pastores et doctores, in opus ministerii, in aedificationem corporis Christi (Ephes. 4.) . Sicut enim corpus unum est, et membra habet multa: omnia autem corporis membra, cum sint multa, unum corpus est. Sic et Christus (Rom. 12.) . Nunquid omnes Apostoli? Nunquid omnes prophetae? Nunquid omnes virtutes? Nunquid omnes dona habent curationum? Nunquid omnes linguis loquuntur? Nunquid omnes interpretantur? Omnia autem haec operatur unus atque idem spiritus, dividens propria unicuique prout vult (1. Cor. 12.) . Haec est species domus, cui dividuntur spolia: ut amator ejus hac pulchritudine accensus, exclamet: Domine, dilexi decorem domus tuae (Psal. 25.) . Jam in eo 0914D quod sequitur, se ad ipsa membra, de quibus fit species domus alloquendo convertit, dicens:

14. Si dormiatis inter medios cleros. O vos (Ex Aug.) qui tanquam spolia speciei domus dividimini, si dormiatis, id est, si a strepitu seculari remoti quiescatis inter duo Testamenta, quae media, id est, communia habendo utrique pareatis, scilicet, ut hoc, quod per figuram dictum est in priori, in secundo spiritualiter impletum esse intelligatis: eritis, Pennae columbae deargentatae. Id est, ornamentum et exaltatio Ecclesiae. Quia sicut columba per pennas sublimatur: ita Ecclesia per vestras praedicationes ad caelestia exaltabitur. Sancta Ecclesia merito dicitur columba, quia fel amaritudinis non habet: et quia virtute simplicitatis pollet, de qua alibi dictum est: Una est columba mea (Cant. 6.) . Deargentata est autem, quia divinis eloquiis erudita. Eloquia namque Domini in alio loco dicuntur argentum igne examinatum, terrae purgatum septuplum (Psal. 10.) . Si 0915A ergo istis cleris duo Testamenta significantur: quid aliud admonemur, nisi ut ea Testamenta inter se consentire, non repugnare noverimus, sed intelligendo acquiescamus? nosque simus eorum concordiae signum atque documentum, cum alterum 334 adversus alterum nihil dixisse sentimus, et cum pacifica admiratione quasi extasis sopore monstramur. Per cleros ideo divinam Scripturam intelligimus, quia cleros Graece interpretatur sors Latine. Divinam autem Scripturam nullo humano habuimus arbitrio, sed sola sorte, id est, sola Dei electione. Alius hic (Ex Augustino) occurrit sensus forte anteponendus, ut cleros multo probabilius ipsas haereditates intelligamus: ut quoniam haereditas veteris Testamenti est terrena foelicitas, haereditas vero novi Testamenti est terrena immortalitas: dormire sit inter medios cleros, nec illam quaerere ardenter, et adhuc istam expectare patienter. Nam qui Deo propterea serviunt, vel potius servire nolunt: dum quaerunt in hac vita foelicitatem, ablatus est somnus 0915B ab eis, et non dormiunt. Flammantibus ((Inflammantibus)) enim cupiditatibus agitati in flagitia et facinora propelluntur: nec omnino requiescunt desiderando ut acquirant: metuendo ne amittant. Qui autem me audit (ait Sapientia ((Prov. 1.)) ) habitabit in spe, et requiescet sine timore ab omni vanitate. Hoc est (quantum mihi videtur) dormire inter medios cleros, idest, inter medias haereditates, nondum in re, sed tamen in caelestis haereditatis spe habitare: et a terrenae foelicitatis jam cupiditate conquiescere. Cum autem venerit, quod speramus: non jam inter duas haereditates requiescimus, sed in nova et vera, cujus vetus erat umbra, regnabimus. Et quia tam bene dormierant Apostoli, eis velut pennis nunc volitat, et laudibus exaltatur Ecclesia. Quorum exemplo dum sic etiam caeteri dormiunt, adduntur pennae, quibus usque in finem seculi sublimiter praedicetur; Et posteriora dorsi ejus in pallore auri erunt, id est, in nitore sapientiae. Per quem nitorem intelligimus 0915C caritatem. Calor enim sapientiae divinae est caritas. Sed quare a dorso, et non a pectore? An quia ibi sunt quomodo radices alarum? Caritas autem omnia suffert (1. Cor. 13.) . Et (Ex Augustino) scriptum est: Alter alterius onera portate, et sic adimplebitis legem Christi (Galat. 6.) . Vel aliter: Quid sunt ipsae alae, nisi duo praecepta caritatis, in quibus tota lex pendet, et prophetae (Matth. 22.) ? Quid ipsa sarcina levis, nisi ipsa caritas, quae in istis duobus praeceptis impletur? Quicquid enim difficile est in praecepto, leve est amanti. Nec ob aliud intelligitur recte dictum, Onus meum leve est (Matth. 11.) : nisi quia dat Spiritum sanctum, per quem datur caritas in cordibus nostris (Rom. 5.) : ut amando liberaliter, faciamus, quod timendo, qui facit, serviliter facit. Posteriora ergo dorsi ejus in pallore auri sunt, quia quicquid portat Ecclesia, quidquid tolerat: totum in amore facit, totum in sapientia, totum in hilaritate. Corde est simplex, verbo lucida, opere praeclara. 0915D Quamdiu hoc facit, determinat tempus, dicens:

15. Dum discernit coelestis reges super eam. Id est, quamdiu Filius Dei ordinat et constituit sanctos et praelatos, qui bene regnat et se et alios super eam, videlicet columbam. Quis est iste caelestis, nisi ille qui ascendit super omnes caelos, ut impleret omnia (Ephes. 4.) ? Et quid est, aliud reges discernere super eam, nisi in opus ministerii, in aedificationem corporis Christi praeparare (1. Cor. 12.) ? Dicuntur etiam (Ex Aug.) illi reges utique a regendo, et quid magis, quam carnis concupiscentias? ne regnet peccatum in eorum mortali corpore ad obediendum desideriis ejus: nec exhibeant 335 membra sua arma iniquitatis peccato, sed exhibeant se Deo tanquam ex mortuis viventes: et membra sua arma justitiae Deo (Rom. 6.) . Sic enim erunt reges primitus discreti ab alienigenis, quia non sunt jugum ducentes cum infidelibus. Deinde discreti inter se concorditer muneribus propriis: 0916A ut autem discernantur, Nive dealbabuntur in Selmon. Accipient remissionem peccatorum ab illo, qui ait: Si fuerint peccata vestra sicut coccinum, tanquam nix dealbabuntur (Isai. 1.) . Bene ergo ait, In Selmon, quod interpretatur umbra, id est, in Christo. Constat autem umbra ex lumine et corpore. Illud lumen verum, quod verbum erat in principio apud Deum (Joan. 1.) , ut quasi umbra fieret nobis, Verbum caro factum est, et habitavit in nobis. Deo scilicet homo tanquam lumini corpus accessit, et in eum credentes umbra protectionis operuit. Nive igitur in Selmon dealbantur, qui per gratiam quae in Christo est, a peccatorum maculis mundantur. Selmon dico,

16. Mons Dei, mons pinguis. Christus enim praerogative dicitur, Mons Dei Patris, per eminentiam Deitatis. Intantum autem pinguis, ut in eo corporaliter habitaret omnis plenitudo divinitatis (Coloss. 2.) . Nec solum in se pinguis extitit, sed et de se alios pinguavit. Unde et subditur: Mons coagulatus: secundum 0916B illos, quos lacte nutrit. Mons pinguis: secundum majores, quos per uberiorem dulcedinem suae sapientiae reficit. Nam et ipsum lac unde fit caseus, miro modo significat gratiam. Manat quippe ex abundantia viscerum maternorum, et misericordia delectabili parvulis infunditur gratis. Et quia nonnulli de Christo dubitaverunt, et quosdam sanctos illi coaequales in gratia crediderunt: redarguit eos de errore, cum subjungit:

17. Ut quid suspicamini montes coagulatos? Nam et caeteri Sancti montes Dei dicti sunt. Nec defuerunt, qui eum dicerent, alii Joannem Baptistam, alii autem Heliam, alii vero Jeremiam, aut unum ex prophetis (Matth. 16.) . Ad quorum errorem compescendum, aliam excellentiam adhuc insinuat, in quo hunc sanctum montem ab aliis montibus sanctis differre probat. Ait ergo: Mons in quo beneplacitum est Deo habitare in eo. Deo patri placuit habitare in isto monte, qui paratus est in cacumine montium, 0916C cui dicit: Tu es Filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui (Matth. 3. et 17; Luc. 3.) . Nec habitat Deus in eo per particularem gratiam, sicut in caeteris Sanctis, sive ad tempus. Et hoc probat, cum subdit: Etenim Dominus habitabit in finem. Id est, in perfectionem habitationis. Intantum habitat in eo, ut plus habitare non possit: scilicet in unitate personae, et aequalitate potentiae. Non quia (Ex Augustino) in aliis non habitat, sed quia in aliis per ipsum. In ipso quippe habitat omnis plenitudo divinitatis: non umbraliter, sicut in templo a Salomone facto, sed corporaliter (Coloss. 2.) et solide atque veraciter: quoniam Deus erat in Christo mundum reconcilians sibi (2. Cor. 5.) . Vel ideo dicit, Dominus habitabit in finem: quia hoc melius manifestabitur in fine, quando in sua apparebit majestate (Matth. 25.) , et aequalitate. Vel Dominus Jesus Christus habitabit in Sanctis suis, perducens in finem, hoc est in seipsum. Finis enim legis Christus ad justitiam omni credenti (Rom. 10.) . Postquam 0916D ostendit altitudinem Christi, consequenter insinuat, quid inde suae Ecclesiae proveniat. Ac si dicatur: Ecce 336 mons magnus atque incomparabilis Dominus Jesus: quid erunt illi, qui putabantur montes coagulati?

18. Currus Dei, inquit, erunt. Et ne pauci aestimentur, adjungit, Decem millibus multiplex millia laetantium. Quis enim auriga? Dominus in eis, inquit. Ubi? in Sinai in sancto. Ingentem itaque multitudinem sanctorum, atque fidelium, qui portando Deum fiunt quodammodo currus Dei, significavit hoc nomine, ponens finitum pro infinito. Hanc inhabitando et regendo sicut bonus auriga perducit in finem, tanquam currum suum, velut in locum aliquem destinatum. In eo autem, quod multiplex in decem millibus dicitur, perfectio doctrinae commendatur: quia decem propter Decalogum significat doctrinam: mille, quia perfectus est numerus, designat perfectionem. 0917A Currus ergo Dei multiplex in decem millibus existit: quia numerus sanctorum secundum decem praecepta legis multipliciter et perfecte vivit. Mirifice autem, cum dixisset, Millia laetantium, continuo subjecit: Dominus in illis. Ne miremur, quod laetentur: Dominus enim in illis. Ideo etsi sunt quasi tristes, semper tamen gaudentes (2. Cor. 6.) . Nec jam ipso fine, quo nondum venerunt: sed spe sunt gaudentes, in tribulatione patientes (Rom. 12.) . Quoniam Dominus in illis in Sinai in sancto. Id est, in mandato. Sina enim interpretatur mandatum. Et Apostolus dicit; Quia lex quidem sancta, et mandatum bonum et sanctum (Rom. 7.) . Sed quid prodesset mandatum, nisi Dominus ibi esset? de quo dicitur; Deus est enim, qui operatur in vobis, et velle et operari pro bona voluntate (Philip. 1.) . Itaque Dominus in eis, in mandato adjuvans eos, ut faciant mandatum. Quomodo in eis? Caritas enim Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum sanctum, qui datus est nobis (Rom. 5.) : et haec est, qua mandatum impletur, et 0917B ideo millia laetantur. Quomodo hoc factum est? Convertit ad ipsum, qui fecit, et quomodo sit factum, nobis ostendit, dicens:

19. Ascendisti in altum, id est, in caelum resurgendo. Caepisti captivitatem. Id est, genus humanum, quod diabolus captivaverat per peccatum, redemisti. Accepisti dona in hominibus: sicut alibi dicitur: et dabo tibi Gentes haereditatem tuam, et possessionem tuam terminos terrae (Psal. 2.) . A Domino Deo nostro capta est nostra captivitas, ut fieret libertas. Hinc Petro dictum est: Ex hoc jam homines eris capiens (Luc. 5.) . Capti ergo sumus, quia subjugati: sub leve illud jugum missi, liberati a peccato, cujus servi eramus (Rom. 6.) , et justitiae servi facti, cujus liberi fuimus. Unde et ipse in illis est, qui dedit dona hominibus, et Accepit dona in hominibus: ideoque in ista captivatione, in isto cursu, sub isto jugo non sunt millia plorantium, sed millia laetantium. Dominus quippe in illis in Sinai, in sancto. Et vere erant 0917C captivitas, quos tu accepisti: Etenim non credentes, inhabitare Dominum Deum. Non credentes ipsi sunt captivitas. Non credendo enim possidebantur a diabolo, qui operatur in filiis diffidentiae (Ephes. 4.) . In quibus et vos (inquit) fuistis aliquando, cum viveretis in eis (Ephes. 5.) . Fides eos inde liberavit, ut jam credentes inhabitentur a Deo, facti domus Dei, et currus Dei millium laetantium. Unde qui haec canebat, in spiritu ea praevidens, impletus et ipse laetitia eructavit hymnum, dicens:

337 . 20. Benedictus Dominus die quotidie. Id est, assidue usque in finem. Et quoniam currum illum duci vidit in aeternum: sequitur et dicit: Prosperum iter faciet nobis, Deus salutarium nostrorum. Omnia enim cooperantur in bonum his, qui secundum propositum vocati sunt sancti (Rom. 8.) : et non permittit eos tentari supra, quam ferre possunt, sed facit etiam ex tentatione proventum (2 Cor. 10.) . Propterea enim recte dicitur salutarium Deus, quia iter 0917D nostrum dirigit ad salutem, atque intantum prosperum facit, ut de hoc mundo faciat transire ad Patrem, et fiat, quod ipse Dominus ait: Volo: ut ubi ego sum, et ipsi sint mecum (Joan. 17.) . Quis est iste Deus? Sequitur et dicit:

21. Deus noster, Deus salvos faciendi. Multum ( Ex Augustino) gratia commendatur. Quis enim salvus esset, nisi ipse sanaret? Sed ut occurreret cogitationi: cur ergo morimur, si per ejus gratiam salvi facti sumus? continuo subjecit: et Domini, Domini exitus mortis. Tanquam diceret: Quid indignaris humana conditio, te habere exitum mortis? et Domini tui exitus non alius, quam mortis fuit. Potius ergo consolare, quam indigneris. Patienter ergo etiam ipsam mortem feramus, illius exemplo, qui licet peccato nullo esset debitor mortis, et Dominus esset, a quo nemo animam tolleret, sed eam ipse a semetipso poneret, etiam ipsius fuit exitus mortis. Sed quamvis 0918A humilis moreretur, tamen condemnabit superbos. Et hoc est, quod subdit:

22. Verumtamen Deus confringet capita inimicorum suorum. Capita confringere, est superbas mentes humiliare. Juxta, quod scriptum est: Omnis qui se exaltat humiliabitur (Matth. 23; Luc. 17.) . Confringet etiam verticem capilli, id est, elationem cogitationis, perambulantium in delictis suis: id est, perseverantium in peccatis. Confracta sunt etiam inimicorum capita, id est, dominationes et imperium infidelium, et quotidie frangitur: ut uni capiti Christo totus mundus subjiciatur. Vel per capita possunt intelligi capitalia, id est, criminalia peccata. Per verticem vero capilli minuta et venialia valent designari. In quibus quisquis delectando ita perambulat, ut corrigendo dum vivit, non finiat: ipse Deus post mortem non minutus in deitate, confringet et destruet eum districti judicii sui animadversione. Per capillos ideo cogitationes accipimus, quia sicut capilli adhaerent capiti, sic cogitationes menti. Bonae 0918B autem cogitationes ornant mentem: malae deturpant. Quosdam confringet, quosdam ad se convertet: ita quod alios faciat martyres, alios vero praedicatores. Et ad hoc confirmandum introducit Dominum loquentem sic:

23. Dixit Dominus, id est, firmiter disposuit: Ex Basan convertam in profundum maris. Basan interpretatur confusio. Et ex confusione peccati ( Ex Augustino) fit conversio ad Deum. Inde est, quod Publicanus nec audebat oculos ad caelum levare. Ita se considerans confundebatur, sed descendit justificatus (Luc. 18.) . Item Basan interpretatur siccitas. Talis erat anima, quae dicebat: Anima mea sicut terra sine aqua tibi (Psal. 42.) . Et beati qui esuriunt et sitiunt justitiam, quoniam ipsi saturabuntur (Matth. 5.) . Deinde quid profundum maris, nisi profundam malitiam significat peccatoris? Unde scriptum est: Peccator cum venerit in profundum malorum, 338 contemnit (Prov. 18.) . In profundum maris peccator 0918C convertitur, quando ad propriam conscientiam, Domino impellente, retruditur, ut mala, quae gessit, recogitet, atque ea poenitendo deploret. Hinc est, quod Deo dicitur a quodam poenitente: Recognitabo tibi annos meos in amaritudine animae meae (Isai. 38.) . Tunc quippe est vera conversio, quando animae fit amarum, hoc quod ante fuerat dulce peccatum. Convertit ergo Deus in profundum ad eos quosque liberandos, qui erant desperatissimi peccatores. Quae conversio, quam perfecta sit, insinuat, cum subjungit:

24. Ut intinguatur pes tuus in sanguine. Unusquisque praedicator dum deambulando, verbum Dei annuntiat, in membris Christi pedis officium servat. Unde scriptum est: Quam speciosi pedes eorum, qui annuntiant pacem, qui annuntiant bona (Isai. 52.) ! Talis pes erat Paulus, cum diceret: Non solum alligari, sed et mori paratus sum pro nomine Jesu (Act. 21.) . Pes ergo Dei in sanguine intingitur, quando praedicator Christi pro fide Evangelica coloratur martyrio. 0918D Deinde adjungit: Lingua canum tuorum ex inimicis, ab ipso. Eos ipsos ( Ex Augustino), qui usque ad sanguinem fuerant certaturi, etiam canes vocat: non detestabiles, sed laudabiles: Domino suo fidem servantes, et pro ejus domo contra inimicos latrantes. Non enim tantummodo canum dixit, sed Canum tuorum: nec eorum dentes, sed lingua laudata est. Quos propheta ex inimicis futuros esse praedixit, per illam scilicet conversionem, de qua superius loquebatur. Ex inimicis ergo fecit misericors Deus amicos suos: ut qui erant blasphemantes, postmodum fierent praedicantes, et qui Christum persequebantur, deinde pro Christo morerentur (1. Tim. 1.) . Et veluti quaereretur, unde hoc illis tantum bonum? continuo responsum est: Ab ipso, subaudis Deo. Nam quando id possent a siepsis? Etenim cum inimici essemus, reconciliati sumus Deo per mortem ipsius (Rom. 5.) . Unde et subditur:

0919A 25. Viderunt ingressus tuos, Deus. Qualiter ingressus es in hunc mundum, qualiter incarnatus, qualiter humanatus, qualiter occisus, qualiter exaltatus, et glorificatus. Viderunt, crediderunt, atque eosdem ingressus prout potuerunt, imitando secuti sunt. Cujus ingressus? Non angeli, non patriarchae, non prophetae, non cujuslibet justi: sed Ingressus Dei mei. Quia ad utilitatem meam carnem assumes, qui es Deus genitus a Patre Regis mei. Qui eris rex meus in humanitate. Hoc est, Tui ingressus non sunt vilipendendi, quia eris Deus et homo, reparans homines et regens. De quo recte subditur: Qui est in sancto. Non enim habitat Deus in corpore subdito peccatis (Sap. 1.) , sed in eo, cujus conscientia sancta est et pura.

26. Ad hos ingressus insinuandos: Praevenerunt principes, id est, primitivi praedicatores Apostoli, quibus super Ecclesiam datus est principatus. Praevenerunt ergo caeteros, sicut principes et magistri; et non soli, sed conjuncti psallentibus. De quorum bonis operibus, tanquam visibilibus organis, glorificaretur 0919B Deus. Qui principes tanquam ministri et praepositi, erunt, In medio juvencularum, id est, Ecclesiarum, quae adhuc erant novellae, sicut primitivae Ecclesiae. Ipsarum dico, tympanistriarum, id est, carne mortificata. Deum laudantium. Tympana enim ( Ex Augustino) 339 siccato corio fiunt et extenso. Propter haec omni a bona, o fideles,

27. In Ecclesiis benedicite Deo. Ubi est locus benedicendi. Quia qui extra Ecclesiam sunt, Deum digne laudare non possunt. Deo dico, Domino, qui nos creavit et regit. Illi (inquam) benedicite de fontibus, idest, propter fontes: propter sanctos Apostolos, qui vos spirituali doctrina reficiunt. Fontibus dico, Israel. Idest, procedentibus ex Judaea. Inde quippe ( Ex Aug.) prius elegit, quos fontes faceret. Nam inde sunt electi Apostoli, et hi primitus audierunt: Qui biberit de aqua ista, quam ego dabo, non sitiet unquam: sed fiet in eo fons aquae salientis in vitam aeternam (Joan. 4.) .

0919C 28. Ibi Benjamin adolescentulus in mentis excessu. Ibi ( Ex eod.). Paulus novissimus Apostolorum, qui dicit: Nam et ego Israelita sum, ex semine Abrahae, de tribu Benjamin (Rom. 12.) : qui factus est in excessu mentis, cum usque ad tertium coelum raperetur, et audiret ineffabilia verba, quae non liceret homini loqui. Sive (inquit) in corpore, sive extra corpus, ego nescio, Deus scit (1. Cor. 12.) . Et unde sunt principes, qui praevenerunt? sequitur, et dicit: Principes Juda, duces eorum principes Zabulon, principes Nephthali. Hebraea sunt quippe ( Ex eod.) ista nomina, quorum Juda, confessio dicitur interpretari: Zabulon habitaculum fortitudinis: Nephthali dilatatio mea. Quae omnia verissimos nobis insinuant principes Ecclesiarum, dignos ducatu, dignos imitatione, dignos honoribus: Martyres namque in Ecclesiis locum suum tenent, atque apice sanctae dignitatis excellunt. Jam vero in martyrio prima confessio est: et pro illa quidquid acciderit, tolerandi, sequens assumitur fortitudo. Deinde post omnia tolerata, finitis 0919D angustiis, latitudo sequitur in praemiis. Potest et sic intelligi: ut (quoniam tria haec praecipue commendat Apostolus, fidem, spem, et caritatem ((1. Cor. 13.)) ) confessio sit in fide, fortitudo in spe, latitudo in caritate. Fidei quippe res est, ut corde credatur ad justitiam: ore autem confessio fiat ad salutem (Rom. 10.) . In passionibus autem tribulationum tristis est: sed spes fortis est. Si enim, quod non videmus speramus: per patientiam exspectamus (Rom. 8.) . Latitudinem vero praestat caritatis in corde diffusio. Nam consummata caritas foras mittit timorem (Rom. 5.) . Qui timor tormentum habet per animae angustias. Principes ergo Juda duces eorum, qui in Ecclesiis benedicunt Dominum. Principes Zabulon, principes Nephthalim. Principes confessionis, fortitudinis, 0920A latitudinis: principes fidei, spei, caritatis. Tantis principibus adjunctis tibi,

29. Manda Deus, praecipe virtuti tuae, Filio tuo, per quem virtuose operaris. Ipse enim principum imperator: ipse est virtus et sapientia tua (Hebr. 1.) , per quem facis, quidquid facis. Jussio tua, voluntas tua. Manda virtuti tuae: tua voluntas impleatur: tua potentia declaretur. Confirma, Deus, hoc quod operatus es in nobis. Manda Verbo, ut fiat. Manda, per Verbum. Confirma, per Spiritum sanctum. Manda, dicendo: confirma, adjuvando. Jube quod vis, fac quod jubes. Quod si feceris, fiet quod sequitur:

30. A templo tuo in Jerusalem, quae est libera mater nostra. Et ipsa est templum sanctum tuum. 340 Ab hoc templo tuo, Tibi offerent reges munera. Scilicet seipsos, sive laudis sacrificia. Vel manda, sicut dictum est, a templo tuo in Jerusalem. Ibi enim incepit Apostolorum praedicatio. Unde cum Dominus Apostolis praedicare praeciperet Evangelium omni creaturae (Matth. 28; Marc. 16.) : Incipientes (inquit) 0920B ab Jerusalem (Luc. 24.) . Quod alius propheta longe ante praeviderat, cum dicebat: De Sion exibit lex, et verbum Domini de Jerusalem (Isai. 2.) . Praevidens autem in Ecclesia Dei futuros haereticos, adjunxit:

31. Increpa feras arundinis. Ferae non immerito appellantur haeretici, quia ipsi dilaniant animas simplices, quemadmodum ferae oves. Et recte dicuntur arundinis, quia mobilis et instabilis sunt sermonis. Eos dicit Apostolus Petrus indoctos et instabiles esse (2. Petr. 3.) : atque ad suum proprium interitum pervertere Scripturas. Qui quoniam durae et indomitae cervicis sunt, jugo disciplinae pacifico lenique non subditi, impatientes aratri atque doctrinae: ideo taurorum etiam nomine designantur, cum subditur: Congregatio taurorum in vaccis populorum. Non enim universos populos seducunt, in quibus sunt graves et stabiles. Unde scriptum est: In populo gravi laudabo te (Psal. 34.) . Sed in his populis congregantur, quos inveniunt quasi vaccas, 0920C scilicet simplices et lascivas animas, quae facile audiendo sequuntur. Ad hoc autem fit ea congregatio: Ut excludant eos, qui probati sunt argento. Hanc enim intentionem habent haeretici doctores, ut ab auribus animarum, quas seducere moliuntur, separent eos, quia argento sunt probati, idest, divino eloquio eruditi. Unde Apostolus: Necesse est (inquit) ut veniant haereses, ut qui probati sunt, manifesti fiant (1. Cor. 11.) . De quibus haereticis ne praevaleant, postulat, dicens: Dissipa gentes, quae bella volunt. Non enim ( Ex August.) correptioni student, sed contenioni. Et contradicendo veritati, discordias inferre student catholicae fidei. Ipsi ergo potius dispergantur, si corrigi recusant, qui gregem Christi dispergere affectant. Gentes autem appellavit, non propter generationes familiarum, sed propter generationes sectarum: ubi series successionis confirmat errorem. Et vere dissipabis. Quia:

32. Venient legati ex Aegypto: Aethiopia praeveniet manus ejus Deo. Per hos legatos ( Ex eod.) dissipabis 0920D haereticos. Aegypti, vel Aethiopiae nomine omnium gentium fidem significavit, a parte totum. Legatos appellat reconciliationis praedicatores. Unde Paulus, Pro Christo inquit (2 Cor. 5.) , legatione fungor, tanquam Deo exhortante per nos, obsecramus pro Christo, reconciliamini Deo. Non ergo ( Ex eod.) de solis Israelitis, unde Apostoli electi sunt, sed etiam de caeteris gentibus futuros praedicatores Christianae pacis hoc modo mystice prophetatum est. Aethiopia quoque, idest, anima peccatis denigrata praeveniet manus ejus, idest, antecedet vindictam ejus, credens Deo, ut peccata dimittantur: ne peccatrix remanens puniatur. Vel quia, ut bona opera sequantur, praecedit fides: nec ulla sunt bona opera, nisi quae sequuntur praecedentem fidem: nihil aliud videtut 0921A dictum, Aethiopia praeveniet manus ejus Deo, nisi Aethiopia credet Deo. Sic enim praeveniet manus ejus, idest, opera ejus. Cujus 341 ejus, nisi ipsius Aethiopiae? Hoc in Graeco ambiguum non est: quia ibi, Ejus, apertissime foeminino genere positum est. Dicatur ergo Aethiopia praeveniet manus ejus Deo, id est, credendo in Deum, praeveniet opera sua. Existimo enim (ait Apostolus) justificari hominem per fidem, sine operibus legis (Rom. 3.) . Hinc jam veluti decursis rebus omnibus, quas impletas esse jam cernimus: hortatur propheta ad laudem Christi, ac deinde futurum ejus denuntiat adventum, dicens:

33. Regna terrae, id est, homines de omni genere terrae, cantate Deo, voce et corde: psallite Domino, bona operatione. Non unum regnum, non unam gentem tantum invitat ad laudem Dei. Neminem enim vult perire misericors Deus, sed omnes venire ad cognitionem nominis sui (1. Tim. 2.) . Unde et subdit: Psallite Deo. Et quasi quaereretur, Quis est iste Deus? sequitur et ait:

0921B 34. Qui ascendit super coelum coeli ad Orientem. Ad hoc replicat, ut ad laudandum Deum excitet, et quatenus sit ille, qui laudatur, commendet. Hinc Apostolus dicit: Ipse est, qui ascendit super omnes coelos (Ephes. 4.) . In hoc quod Orientem addidit, etiam ipsum locum expressit, quoniam in partibus orientis est, ubi resurrexit, et unde ascendit. Et quoniam inde venturus ad judicandos vivos et mortuos, ostendit quod sequitur: Ecce dabit voci suae, vocem virtutis. Ille qui fuit sine voce, sicut agnus coram tondente se (Isai. 53.) ; ecce vocem dabit suam. Nec vocem infirmitatis tanquam judicandus, sed vocem virtutis tanquam judicaturus. Non enim Deus occultus sicut prius, sed Deus manifeste veniet, Deus noster, et non silebit. Et ideo:

35. Date gloriam Deo super Israel. Id est, voce et corde ostendite, Deum esse gloriosum, super eos, qui sunt spiritualiter Israel. De quibus veraciter dici potest: Ecce vere Israelita, in quo dolus non est 0921C (Joan. 1.) . Tunc erit Magnificentia ejus, et virtus ejus in nubibus. Quando videbitis Filium hominis venientem in nubibus cum potestate magna et majestate, et virtutes coelorum movebuntur (Matth. 24; Luc. 12.) .

36. Mirabilis Deus in sanctis suis, subaudis, erit. Quando per Sanctum suum mundum judicabit, quando justi fulgebunt sicut sol in regno Patris eorum (Matth. 13.) , quando ipse Deus erit omnia in omnibus (Ephes. 1.) . Bene autem subditur: Deus Israel. Quia tunc nomen ipsum verissime ac plenissime implebitur, Israel, quod interpretatur videns Deum, quoniam videbimus eum sicuti est (1. Joan. 3.) . Non autem quilibet alius, sed, Ipse dabit virtutem: quam in sua carne prius ostendit, scilicet immortalitatem et impassibilitatem. Et dabit fortitudinem: quia inimica destruetur mors (Osee 13.) . Plebi suae, id est, sibi usque in finem famulanti. Vel dabit plebi suae virtutem quantum ad animam, faciens eam divinam et beatam. Et dabit fortitudinem, quantum 0921D ad corpus, faciens illud incorruptum (1. Cor. 15.) et aeternum. Pro tantis ergo beneficiis suis Benedictus sit Deus, etc.