Patrologiae Cursus Completus

 Patrologiae Cursus Completus

 Elenchus Operum Quae In Hoc Tomo XXI Continentur. Rufinus.

 Elenchus Operum Quae In Hoc Tomo XXI Continentur. Rufinus.

 Anno Domini Ccccx. Rufinus Aquileiensis Presbyter.

 Anno Domini Ccccx. Rufinus Aquileiensis Presbyter.

 Notitia Ex Schoennemanno

 Notitia Ex Schoennemanno

 I. Opera Sincera.—1. Scripta propria.

 II. Supposititia et Aliena.

 III. Dubia.

 IV. Deperdita.

 Saec. XV.

 Saec. XVI.

 I. Eusebii Historia eccl. a Rufino conversa et duobus libris aucta.

 II. Rufini Historia eremitica, seu de Vitis Patrum liber.

 Saec. XV.

 Saec. XVI.

 Saec. XVII.

 III. Basilii Magni Regula seu Instituta monachorum.

 IV. Basilii Magni homiliae septem a Rufino conversae.

 VI. Origenis libri quatuor de Principiis et Homiliae.

 VII. Gregorii Nazianzeni opuscula decem a Rufino Latinitate donata.

 VIII. Sixti Sententiae.

 IX. Evagrii opuscula.

 XI. Anatolii Alexandrini, Laodicensis episc. Canon paschalis.

 Ad Illustrissimum Ac Reverendissimum Dom. Danielem Delphinum Aquileiae Patriarcham Praefatio.

 Ad Illustrissimum Ac Reverendissimum Dom. Danielem Delphinum Aquileiae Patriarcham Praefatio.

 Vetus praefatio. Ornatissimo Lectissimoque Viro D. Joanni A Sancto Andrea Parisiensis Ecclesiae Canonico Renatus Laurentius De La Barre S.

 Vetus praefatio. Ornatissimo Lectissimoque Viro D. Joanni A Sancto Andrea Parisiensis Ecclesiae Canonico Renatus Laurentius De La Barre S.

 Tyrannii Rufini, Ortu Concordiensis, Civitate Aquileiensis, Presbyteratu Hierosolymitani, Vita.

 Tyrannii Rufini, Ortu Concordiensis, Civitate Aquileiensis, Presbyteratu Hierosolymitani, Vita.

 Liber Primus.

 Caput I.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Liber Secundus. De Scriptis A Rufino Romae Editis

 Caput I.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 I.

 II.

 Caput. V.

 I. Fragmentum epistolae Origenis ex versione Rufini.

 II. Fragmentum epistolae Origenis ex versione Hieronymi.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 I. Paulinus Nolanus Epistola XLVI. olim XLVII.

 I. Clemens libro IX. Recognitionum cap. XXVII.

 II. Bardesanes in Dialogo de Fato apud Eusebium lib. VI. Praeparationis Evangelicae cap. X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 I.

 I. Symbolum Apostolicum vetus.

 II. Symbolum Aquilejense.

 Classis I. Libri Canonici.

 I. Veteris Testamenti.

 II. Novi Testamenti.

 Classis II. Libri Ecclesiastici.

 I. Veteris Testamenti.

 II. Novi Testamenti.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 Tyrannii Rufini Opera, de quibus supra disseruimus.

 Tyrannii Rufini Opera, de quibus supra disseruimus.

 I. Sincera.

 I. Scripta propria.

 II. Supposititia Et Aliena.

 III. Dubia.

 IV. Deperdita.

 Tyrannii Rufini Aquileiensis Presbyteri De Benedictionibus Patriarcharum Libri Duo. Adnotationem direxi ad Rufinum Presbyterum, sanctae Melaniae spiri

 Tyrannii Rufini Aquileiensis Presbyteri De Benedictionibus Patriarcharum Libri Duo. Adnotationem direxi ad Rufinum Presbyterum, sanctae Melaniae spiri

 Rufino Fratri Paulinus Salutem.

 In Librum De Benedictionibus Judae Rufini Aquileiensis Presbyteri Ad

 Liber Primus. Benedictio Judae.

 Paulinus Fratri Rufino Salutem.

 Paulinus Fratri Rufino Salutem.

 In Librum II. De Benedictionibus Patriarcharum Rufini Aquileiensis Presbyteri Ad Paulinum Presbyterum Praefatio. Rufinus Fratri Paulino Homini Dei Sal

 Liber Secundus. De Benedictionibus Reliquorum Undecim Patriarcharum.

 Benedictio Ruben.

 Benedictio Simeon Et Levi.

 Benedictio Zabulon.

 Benedictio Isachar.

 Benedictio Dan.

 Benedictio Gad.

 Benedictio Aser.

 Benedictio Nephthalim.

 Benedictio Joseph.

 Benedictio Benjamin.

 Commentarius In Symbolum Apostolorum Auctore Tyrannio

 Commentarius In Symbolum Apostolorum Auctore Tyrannio

 Historia Monachorum Seu Liber De Vitis Patrum Auctore Rufino Aquileiensi Presbytero.

 Historia Monachorum Seu Liber De Vitis Patrum Auctore Rufino Aquileiensi Presbytero.

 Historia Monachorum.

 Caput Primum. De Sancto Joanne.

 Caput II. De Hor.

 Caput III. De Ammone.

 Caput IV. De Palladio cap. 44. dicitur Nullam hujus memoriam invenio in Ecclesiasticis tabulis. De eo Sozomenus lib. VI, cap. hic paucula superioribus

 Caput V. De Oxyryncho Civitate. (Deest hoc caput in Palladio).

 Caput VI. De De hoc Sozomenus l. VI. c. 28. Cassiodor. lib. VIII. c. 1. Niceph. lib. XI. c.

 Caput VII. De Apollonio.

 157 Caput VIII. De Ammone.

 Caput IX. De Coprete Presbytero Et Patermutio.

 167 Caput X. De Syro Abbate, Isaia, Paulo, Et Anuph.

 Caput XI. De Heleno.

 Caput XII. De De hoc Sozomenus libro VI. cap. 28. Nicephorus lib. II. cap. 34. Cassiodorus Hist. Trip. lib. VIII, cap.

 Caput XIII. De Pithyrione.

 Caput XIV. De Patre De hoc Sozomenus lib. VI. cap. 28. Niceph. lib. II. cap. 34. Cassiodorus lib. VIII. Trip. Hist. cap.

 Caput XV. De De hoc Sozomenus lib. VI. cap. 28. Niceph. lib. XI. cap.

 176 Caput XVI. De De hoc Maurolycus in Martyrologio suo, nomine, 29. Novembris: Florarium Sanctorum manuscriptum 8. Martii: Habes haec posteriora de t

 181 Caput XVII. De Monasterio Abbatis Isidori.

 182 Caput XVIII. De Serapione Presbytero. (Deest hic Palladio.)

 Caput XIX. De Apollonio Monacho Et Martyre.

 185 Caput XX. De Dioscoro Presbytero.

 Caput XXI. De Monachis In Nitria Commorantibus.

 Caput XXII. De Loco Qui Dicitur Eadem habes apud Palladium cap. 69. Ex quo sua desumpsit, ut credo, Sozomenus lib. VI. cap. 31. qui poene verbo tenus

 Caput XXIII. De Sozomenus libro VI, cap. 30. Nicephorus lib. XI, cap. 37. Cassiodorus lib. X: Histor. Tripart. cap. 7. Hos Origenis fulmine infectos f

 Caput XXIV. De Didymo. (Deest hic Palladio de Didymo caeco.)

 191 Caput XXV. De Cronio. (Pallad. cap. 25 et 89 de Croniis qui noti fuere Antonio.)

 Caput XXVI. De Origene.

 Caput XXVII. De Qui res Evagrii parum perspectas habuere, ipsum quandoque laudant, ut Socrates Novatianus, lib. IV. Histor. Eccles. cap. 18, et Sozome

 Caput XXVIII. De Duobus Macariis, Et Primo, De

 Caput XXIX. De Martyrologium Romanum 2. Januarii: Menologium de utroque Macario 19. Januarii: Palladius cap. 19. dicit hunc aliquanto funiorem Aegypti

 Caput XXX. De Ammone, Primo Nitriae Monacho.

 Caput XXXI. De Hujus Memoria 7 Martii in Martyrolog. Romano: Menologium Graecorum: Menaea eodem die fuse satis ejus Vitam referunt. In Triodio pag. vo

 Caput XXXII. De Piammone Presbytero. (Pallad., cap. 72 de Ammona presbytero qui hic Piammon.)

 Caput XXXIII. De Joanne.

 Epilogus. De periculis itineris ad eremos.

 Rufini Aquileiensis Presbyteri In Suam Et Eusebii Caesariensis Latinam Ab Eo Factam Historiam Ad Chromatium Episcopum Aquileiae

 Rufini Aquileiensis Presbyteri In Suam Et Eusebii Caesariensis Latinam Ab Eo Factam Historiam Ad Chromatium Episcopum Aquileiae

 Rufini Aquileiensis Presbyteri Historiae Ecclesiasticae Libri Duo.

 Rufini Aquileiensis Presbyteri Historiae Ecclesiasticae Libri Duo.

 Elenchus Capitum Primi Libri.

 Liber Primus.

 Caput Primum. De Arii haeresi.

 Caput II. De Concilio apud Nicaeam congregato.

 Caput III. De conversione Philosophi Dialectici.

 Caput IV. De Paphnutio Confessore.

 Caput V. De Spiridione Episcopo, et mirabilibus ejus.

 Caput VI. Exemplum fidei Nicaenae

 Caput VII. De Helena Constantini matre.

 Caput VIII. De Cruce Salvatoris in Jerosolymis ab Helena reperta.

 Caput IX. De captivitate Frumentii et Edesii, et de conversione Indorum per ipsos gesta.

 Caput X. De conversione gentis Iberorum per captivam facta.

 Caput XI. De Constantia sorore Constantini, et Presbytero per eam fratri insinuato.

 Caput XII. De Alexandri, et Eusebii, atque Arii, conflictu.

 Caput XIII. De probroso Arii interitu.

 Caput XIV. De Athanasii Episcopi principiis.

 Caput XV. De Constantini Imperatoris errore.

 Caput XVI. De concilio haereticorum apud Tyrum contra Athanasium congregato.

 Caput XVII. De exciso brachio Arsenii, caeterisque dolis haereticorum in concilio retectis.

 Caput XVIII. De fuga et latebris Athanasii.

 Caput XIX. Ut Constans Imperator, pro Athanasio, fratri Constantio scripserit, eumque Ecclesiae suae reddi jusserit.

 Caput XX. De Concilio apud Mediolanum habito, et exiliis Eusebii, Luciferi, caeterorumque Episcoporum catholicorum.

 Caput XXI. De Ariminensi concilio.

 Caput XXII. De Liberio Episcopo urbis Romae.

 Caput XXIII. De Jerosolymorum et Alexandriae Episcopis.

 Caput XXIV. De permixtione Episcoporum apud Antiochiam.

 Caput XXV. De schismate Arianorum, quod in tres partes divisum est: et quidam eorum Eunomiani, alii Macedoniani, alii vero permanserunt Ariani.

 Caput XXVI. De fine Constantii Imperatoris, et ortu Juliani.

 Caput XXVII. De Episcopis ab exilio relaxatis.

 Caput XXVIII. De Concilio apud Alexandriam sanctorum Episcoporum, et Luciferi ab his dissidio.

 Caput XXIX. De his quae in eodem Concilio statuta sunt.

 Caput XXX. De Eusebio et Hilario, atque Ecclesiarum per eos restitutione.

 Caput XXXI. De scriptis Hilarii.

 Caput XXXII. De persecutionibus Juliani blandis et callidis.

 Caput XXXIII. De saevitia ejus erga Athanasium.

 Caput XXXIV. De fuga rursum et latebris Athanasii.

 Caput XXXV. De sepulcro martyris Babylae.

 Caput XXXVI. De Theodoro Confessore apud Antiochiam.

 Caput XXXVII. De Judaeorum conatibus, qui a Juliano decepti, templum in Jerosolymis reaedificant.

 Caput XXXVIII. Ut terraemotu inibi, et igni divinitus accenso, Judaei ab illicitis disturbabantur inceptis.

 Caput XXXIX. De signis et virtutibus terrificis, quae in exitium conversa sunt Judaeorum.

 Liber Secundus.

 Caput I. De ortu et religiosa mente Principis Joviniani. et de fine ejus.

 Caput II. De ortu Valentiniani et Valentis.

 Caput III. De dormitione Athanasii, et persecutionibus Lucii haeretici.

 Caput IV. De virtutibus et mirabilibus sanctorum qui fuerunt in Aegypto.

 Caput V. De persecutione quae fuit apud Edessam.

 Caput VI. De Moyse, quem Regina Sarracenorum gentis suae poposcit Episcopum.

 Caput VII. De Didymo Alexandrino vidente.

 Caput VIII. Quot ex discipulis Antonii etiam tunc in eremo habitantibus, virtutes et signa fecerint.

 Caput IX. De Gregorio et Basilio Cappadociae Episcopis.

 Caput X. De Damaso Episcopo, et Ursini subreptione.

 Caput XI. De Ambrosio Episcopo.

 Caput XII. De Valentiniani fine.

 Caput XIII. De Gothorum per Thracias irruptione, et Valentis nece.

 Caput XIV. Ut Gratianus Imperator Theodosium regni participem adsciverit, et post multa religiose et fortiter gesta Maximi tyranni insidiis succubueri

 Caput XV. De Valentiniano puero. Utque mater ejus Justina Arianam haeresim defendens, Ecclesias perturbare conata sit.

 Caput XVI. De Benevoli Magistri memoriae fideli constantia.

 Caput XVII. Ut Theodosius necem Gratiani ultus, de Maximo triumphaverit.

 Caput XVIII. De Theodosii commisso in Thessalonicenses, et poenitentia ejus publice apud sacerdotes gesta.

 Caput XIX. De restitutione Ecclesiarum, quae per ipsum jam catholicum in Oriente restitutae sunt.

 Caput XX. De Apollinare, et haeresi ejus.

 Caput XXI. De Episcoporum successionibus per Orientem.

 Caput XXII. De seditione Paganorum contra Fideles.

 Caput XXIII. De situ templi Serapis, et subversione ejus.

 Caput XXIV. De fraudibus, quae in templis Paganorum detectae sunt.

 Caput XXV. De Saturni sacerdote Tyranno, totius pene Alexandriae adultero.

 Caput XXVI. De Canopi initio et interitu.

 Caput XXVII. De Ecclesiis et Martyriis quae in idolorum locis constructa sunt.

 Caput XXVIII. De Joannis sepulcro violato et reliquiis apud Alexandriam conservatis.

 Caput XXIX. De Thoracibus Serapis apud Alexandriam abrasis, et signo Christi in loco eorum reddito.

 Caput XXX. Ut mensura aquae Nili fluminis, quam πῆχυν vocant, ad Ecclesiam deferatur.

 Caput XXXI. De Valentiniani junioris interitu, et ortu Eugenii.

 Caput XXXII. De responsis Joannis monachi.

 Caput XXXIII. De apparatu belli adversus Eugenium Theodosii, et de victoria ejus orationibus magis, quam virtute peracta.

 Caput XXXIV. De fine Theodosii post victoriam, et Arcadio atque Honorio liberis ejus et haeredibus regni.

 Rufini Aquileiensis Presbyteri Apologiae In Sanctum Hieronymum Libri Duo.

 Rufini Aquileiensis Presbyteri Apologiae In Sanctum Hieronymum Libri Duo.

 Liber Primus.

 Liber Secundus

 Apologia Quam Pro Se Misit Rufinus Presbyter Ad Anastasium Romanae Urbis Episcopum.

 Apologia Quam Pro Se Misit Rufinus Presbyter Ad Anastasium Romanae Urbis Episcopum.

 Epistola Anastasii Romanae Urbis Episcopi Ad Joannem Episcopum Jerosolymorum Super nomine Rufini

 Epistola Anastasii Romanae Urbis Episcopi Ad Joannem Episcopum Jerosolymorum Super nomine Rufini

 Appendix Ad Opera Rufini.

 Appendix Ad Opera Rufini.

 Monitum Ad Lectorem.

 Monitum Ad Lectorem.

 Veteris Editoris Antonii De Albone Archiepiscopi Lugdunensis, Etc., In Commentarium In Psalmos LXXV, Ab se repertum ac primo editum, Dedicatio et prae

 Veteris Editoris Antonii De Albone Archiepiscopi Lugdunensis, Etc., In Commentarium In Psalmos LXXV, Ab se repertum ac primo editum, Dedicatio et prae

 Item De Commentariis In Prophetas Oseam, Joelem Et Amos, Ex Epistola Dedicatoria Renati Laurentii De La Barre Ad D. Joannem A Sancto Andrea.

 Item De Commentariis In Prophetas Oseam, Joelem Et Amos, Ex Epistola Dedicatoria Renati Laurentii De La Barre Ad D. Joannem A Sancto Andrea.

 In LXXV Davidis Psalmos Commentarius Rufino Aquileiensi Olim Attributus.

 In LXXV Davidis Psalmos Commentarius Rufino Aquileiensi Olim Attributus.

 Titulorum Omnium Qui Psalmis Praefiguntur Argumentum.

 Commentarius In LXXV Psalmos.

 Commentarius In LXXV Psalmos.

 Psalmus Primus.

 Titulus Psalmi II.

 Psalmus II.

 15 Titulus Psalmi III.

 Psalmus III.

 Titulus Psalmi IV.

 19 Psalmus IV.

 Titulus Psalmi V.

 Psalmus V.

 27 Titulus Psalmi VI.

 Psalmus VI.

 Titulus Psalmi VII.

 Psalmus VII.

 Titulus Psalmi VIII.

 Psalmus VIII.

 Titulus Psalmi IX.

 Psalmus IX.

 Titulus Psalmi X.

 Psalmus X.

 Titulus Psalmi XI.

 Psalmus XI.

 Titulus Psalmi XII.

 Psalmus XII.

 Titulus Psalmi XIII.

 Psalmus XIII.

 Titulus Psalmi XIV.

 Psalmus XIV.

 Titulus Psalmi XV.

 66 Psalmus XV.

 Titulus Psalmi XVI.

 Psalmus XVI.

 Titulus Psalmi XVII.

 Psalmus XVII.

 Titulus Psalmi XVIII.

 Psalmus XVIII.

 Titulus Psalmi XIX

 Psalmus XIX.

 91 Titulus Psalmi XX.

 Psalmus XX.

 Titulus Psalmi XXI.

 Psalmus XXI.

 Titulus Psalmi XXII.

 Psalmus XXII.

 Titulus Psalmi XXIII.

 Psalmus XXIII.

 Titulus Psalmi XXIV.

 Psalmus XXIV.

 Titulus Psalmi XXV.

 Psalmus XXV.

 Titulus Psalmi XXVI.

 Psalmus XXVI.

 Titulus Psalmi XXVII.

 Psalmus XXVII.

 Titulus Psalmi XXVIII.

 Psalmus XXVIII.

 Titulus Psalmi XXIX.

 Psalmus XXIX.

 Titulus Psalmi XXX.

 Psalmus XXX.

 Titulus Psalmi XXXI.

 Psalmus XXXI.

 Titulus Psalmi XXXII.

 Psalmus XXXII.

 Titulus Psalmi XXXIII.

 Psalmus XXXIII.

 Titulus Psalmi XXXIV.

 Psalmus XXXIV.

 159 Titulus Psalmi XXXV.

 Psalmus XXXV.

 Titulus Psalmi XXXVI.

 Psalmus XXXVI.

 Titulus Psalmi XXXVII.

 Psalmus XXXVII.

 Titulus Psalmi XXXVIII.

 Psalmus XXXVIII.

 Titulus Psalmi XXXIX.

 Psalmus XXXIX.

 Titulus Psalmi XL.

 Psalmus XL.

 Titulus Psalmi XLI.

 Psalmus XLI.

 Titulus Psalmi XLII.

 Psalmus XLII.

 208 Titulus Psalmi XLIII.

 Psalmus XLIII.

 Titulus Psalmi XLIV.

 Psalmus XLIV.

 Titulus Psalmi XLV.

 Psalmus XLV.

 232 Titulus Psalmi XLVI.

 Psalmus XLVI.

 Titulus Psalmi XLVII.

 Psalmus XLVII.

 Titulus Psalmi XLVIII.

 Psalmus XLVIII.

 Titulus Psalmi XLIX.

 Psalmus XLIX.

 Titulus Psalmi L.

 Psalmus L.

 Titulus Psalmi LI.

 Psalmus LI.

 Titulus Psalmi LII.

 Psalmus LII.

 Titulus Psalmi LIII.

 Psalmus LIII.

 Titulus Psalmi LIV.

 Psalmus LIV.

 Titulus Psalmi LV.

 Psalmus LV.

 278 Titulus Psalmi LVI.

 Psalmus LVI.

 Titulus Psalmi LVII.

 Psalmus LVII.

 Titulus Psalmi LVIII.

 Psalmus LVIII.

 Titulus Psalmi LIX.

 Psalmus LIX.

 Titulus Psalmi LX.

 Psalmus LX.

 Titulus Psalmi LXI.

 Psalmus LXI.

 Titulus Psalmi LXII.

 Psalmus LXII.

 Titulus Psalmi LXIII.

 Psalmus LXIII.

 Titulus Psalmi LXIV.

 Psalmus LXIV.

 Titulus Psalmi LXV.

 Psalmus LXV.

 326 Titulus Psalmi LXVI.

 Psalmus LXVI.

 Titulus Psalmi LXVII.

 Psalmus LXVII.

 Titulus Psalmi LXVIII.

 Psalmus LXVIII.

 Titulus Psalmi LXIX.

 Psalmus LXIX.

 Titulus Psalmi LXX.

 Psalmus LXX.

 Titulus Psalmi LXXI.

 Psalmus LXXI.

 Titulus Psalmi LXXII.

 Psalmus LXXII.

 Titulus Psalmi LXXIII.

 Psalmus LXXIII.

 Titulus Psalmi LXXIV.

 Psalmus LXXIV.

 Titulus Psalmi LXXV.

 Psalmus LXXV.

 Commentarius In Prophetas Minores Tres Osee, Joel Et Amos, Rufino Aquileiensi Presbytero Olim Ascriptus.

 Commentarius In Prophetas Minores Tres Osee, Joel Et Amos, Rufino Aquileiensi Presbytero Olim Ascriptus.

 Praefatio.

 Praefatio.

 Commentarius In Oseam.

 Commentarius In Oseam.

 Liber Primus.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Liber Secundus.

 Caput IV ( sequitur ).

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Liber Tertius.

 Caput X ( sequitur ).

 Caput XI

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Commentarius In Joel Prophetam .

 Commentarius In Joel Prophetam .

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Commentarius In Amos Prophetam.

 Commentarius In Amos Prophetam.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Liber Secundus

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Monitum Ad Lectorem.

 Monitum Ad Lectorem.

 Vita Sanctae Eugeniae Virginis Ac Martyris Auctore

 Vita Sanctae Eugeniae Virginis Ac Martyris Auctore

 Caput Primum. Eugeniae parentes. Philippus Magos Aegypto pellit.

 Caput II. Docetur Eugenia philosophiam. Respuit Aquilii consulis filii conjugium. Maritus moribus, non majoribus eligendus.

 Caput III. Christiani Alexandria jussi discedere. Philosophorum sectas aversatur. Monasterium S. Heleni. Theodorus praefectus monasterii S. Heleni. Cu

 Caput IV. S. Helenus Heliopolis episcopus.

 Caput V, S. Helenus ardentes prunas illaesa veste defert. Sancti Heleni cum Zarea mago congressus. Signo crucis munitus S. Helenus, in igne illaesus p

 Caput VI. Eugeniae postulatio.

 Caput VII. Matutinae laudes. Sexta mysteria celebrantur. Nona refectio. Visio S. Heleni. Eugenia, etiam mutato habitu, divinitus a S. Heleno agnoscitu

 Caput VIII. Plangunt Alexandrini Eugeniam quasi perditam. Fit Eugeniae simulacrum tamquam deae.

 Caput IX. Catalogus virtutum S. Eugeniae.

 Caput X. Cogitur praeesse monasterio. Vilissima quaeque munia obit. Precum horariarum studiosissima.

 Caput XI. Melanthiam a quartana oleo sacro curat.

 Caput XII. Melanthia incesto Eugeniae ardet amore. Fortiter resistit Eugenia.

 Caput XIII. Falso accusatur attentati stupri. Praefectus Alexandrinus Eugeniam comprehendi jubet. Catenis vincta sistitur praefecto.

 Caput XIV. Praefectus Eugeniae pater agit in filiam incognitam. Eugeniae prudentissima responsio.

 Caput XV. Ancillae falsum testimonium contra Eugeniam.

 Caput XVI Egregie se purgat Eugenia. Sexu suo omnes criminatores confundit.

 Caput XVI. Agnoscitur a parentibus. Baptizatur tota familia. Pax datur Christianis.

 Caput XVII. Excitatur persecutio. Imperatorum literae ad Philippum.

 Caput XVIII Philippus bona sua ecclesiis et pauperibus erogat. Dignus habetur episcopatus honore.

 Caput XIX. Perennius praefectus Alexandriae. Philippus gladio percutitur. Eugenia monasterium virginum struxit. Claudia xenodochium erigit super sepul

 Caput XX. Basilla Eugeniae societatem expetit. Cornelius Papa baptizat Basillam.

 Caput XXI. Claudia viduas, Eugenia virgines congregat. Nocte Dominica hymni et sacra mysteria.

 Caput XXII. Persecutio Christianorum. Revelat Dominus Eugeniae et Basillae coronas proximas. Oratio Eugeniae ad Christum.

 Caput XXIII. Eugeniae adhortatio ad virginitatem et martyrium. Mundi blandimenta fallacia.

 Caput XXIV. Basilla ab ancilla proditur. Helenus patruelis Basillae. Basilla pedes Proti et Hyacinthi osculatur.

 Caput XXV. Basilla aversatur colloquium sponsi Pompeii. Calumnia Pompeii in Christianos.

 Caput XXVI. Sententia Gallieni Imp. contra Basillam. Basilla ob amorem castitatis gladio transfoditur. Protus et Hyacinthus decollantur.

 Caput XXVII. Praeclarum Eugeniae de castitate Ecclesiae testimonium.

 Caput XXVIII. Ducitur ad templum Dianae Eugenia. Eugeniae oratio. Ad preces Eugeniae templum Dianae corruit. Sententia Imp. contra Eugeniam. Eugenia i

 Caput XXIX. Illaesa manet ab igne thermarum. A Christo in carcere pascitur. Gladio percutitur.

 Caput XXX. Matri apparet, et mortem praedicit.

 Libellus De Fide Seu Duodecim Anathematismi Sub Rufini Nomine.

 Libellus De Fide Seu Duodecim Anathematismi Sub Rufini Nomine.

 Incipit Propter Fidem.

 Rufini Presbyteri Provinciae Palaestinae Liber De Fide.

 Rufini Presbyteri Provinciae Palaestinae Liber De Fide.

 Anno Domini CDXV. Pelagius Britannus.

 Anno Domini CDXV. Pelagius Britannus.

 De Vita Et Scriptis Pelagii Dissertatio, Auctore Garnerio, Marii Mercatoris Operum Editore

 De Vita Et Scriptis Pelagii Dissertatio, Auctore Garnerio, Marii Mercatoris Operum Editore

 Operum Editionumque Pelagii Recensio, Auctore Schoenemanno (Bibliotheca Patrum Latinorum historico-litteraria)

 Operum Editionumque Pelagii Recensio, Auctore Schoenemanno (Bibliotheca Patrum Latinorum historico-litteraria)

 I. Quae etiamnunc supersunt integra Pelagii scripta.

 II. Deperdita, quorum fragmenta exstant.

 III. Plane deperdita.

 I. Expositionum in Epistolas Pauli libri XIV.

 II. Epistola ad Demetriadem virginem.

 III. Libellus fidei ad Innocentium.

 Saec. XV.

 Saec. XVI.

 Saec. XVII.

 Saec. XXIII.

 Expositiones In Epistolas Sancti Pauli.

 Expositiones In Epistolas Sancti Pauli.

 Libellus Fidei Ad Innocentium 1.

 Libellus Fidei Ad Innocentium 1.

 Epistola Ad Demetriadem.

 Epistola Ad Demetriadem.

 Opus Dubium. Epistola Ad Celantiam Viduam.

 Opus Dubium. Epistola Ad Celantiam Viduam.

 Opera Quorum Fragmenta Tantum Supersunt. Eucologiae Ex Scriptura.

 Opera Quorum Fragmenta Tantum Supersunt. Eucologiae Ex Scriptura.

 Liber De Natura.

 Liber De Natura.

 Liber De Viduam.

 Liber De Viduam.

 Epistola Ad Amicum.

 Epistola Ad Amicum.

 Epistola Ad Innocentium I.

 Epistola Ad Innocentium I.

 Epistola, Seu Chartula Purgationis, Ad Sanctum Augustinum.

 Epistola, Seu Chartula Purgationis, Ad Sanctum Augustinum.

 Liber De Libero Arbitrio.

 Liber De Libero Arbitrio.

 Opera Omnino Deperdita. Libri Tres De Trinitate.

 Opera Omnino Deperdita. Libri Tres De Trinitate.

 Epistola Ad Paulinum.

 Epistola Ad Paulinum.

 Epistola Ad Constantium Episcopum.

 Epistola Ad Constantium Episcopum.

 Epistola Ad Sanctum Augustinum, Post Adventum Pelagii In Palaestinam Scripta.

 Epistola Ad Sanctum Augustinum, Post Adventum Pelagii In Palaestinam Scripta.

 Eodem Tempore. Julianus Eclanensis Episcopus Pelagianus.

 Eodem Tempore. Julianus Eclanensis Episcopus Pelagianus.

 De Vita Et Scriptis Juliani Dissertatio, Auctore Garnerio.

 De Vita Et Scriptis Juliani Dissertatio, Auctore Garnerio.

 Operum Editionumque Juliani Recensio, Auctore Schoenemanno (Bibliotheca Patrum Latinorum historico-litteraria)

 Operum Editionumque Juliani Recensio, Auctore Schoenemanno (Bibliotheca Patrum Latinorum historico-litteraria)

 Libellus Fidei, Quem Huliano Tribuit Garnerius, Abjudicante Schoenemanno.

 Libellus Fidei, Quem Huliano Tribuit Garnerius, Abjudicante Schoenemanno.

 Epistola Ad Zosimum.

 Epistola Ad Zosimum.

 Epistola Ad Rufum.

 Epistola Ad Rufum.

 Ad Turbantium Episcopum, Adversus Librum Primum Sancti Augustini De Concupiscentia, Libri Quatuor.

 Ad Turbantium Episcopum, Adversus Librum Primum Sancti Augustini De Concupiscentia, Libri Quatuor.

 Ad Florum Adversus Librum II Sancti Augustini De Nuptiis Libri Octo.

 Ad Florum Adversus Librum II Sancti Augustini De Nuptiis Libri Octo.

 Liber De Amore.

 Liber De Amore.

 Liber De Constantiae Bono, Contra Perfidiam Manichaei.

 Liber De Constantiae Bono, Contra Perfidiam Manichaei.

 Rufiniani Libelli Interpretatio.

 Rufiniani Libelli Interpretatio.

 Eodem Tempore. Coelestius Pelagii Discipulus.

 Eodem Tempore. Coelestius Pelagii Discipulus.

 De Vita Et Scriptis Coelestii Dissertatio, Auctore Garnerio.

 De Vita Et Scriptis Coelestii Dissertatio, Auctore Garnerio.

 Libellus Fidei Zosimo Oblatus.

 Libellus Fidei Zosimo Oblatus.

 Breviarium Epistolae Ad Clericos Romanos.

 Breviarium Epistolae Ad Clericos Romanos.

 Liber Adversus Peccatum Originale.

 Liber Adversus Peccatum Originale.

 Sententiae Coelestii.

 Sententiae Coelestii.

 Definitiones De Impeccantia.

 Definitiones De Impeccantia.

 Eodem Tempore. Anianus Diaconus Celedensis.

 Eodem Tempore. Anianus Diaconus Celedensis.

 Eodem Tempore. Anianus Diaconus Celedensis. De Vita Et Scriptis Aniani Dissertatio, Auctore Garnerio.

 Eodem Tempore. Anianus Diaconus Celedensis. De Vita Et Scriptis Aniani Dissertatio, Auctore Garnerio.

 Interpretatio XXVI Homiliarum Sancti Chrysostomi In Sanctum Matthaeum, Praecedente Aniani Prologo Ad Orontium.

 Interpretatio XXVI Homiliarum Sancti Chrysostomi In Sanctum Matthaeum, Praecedente Aniani Prologo Ad Orontium.

 Interpretatio Homiliarum Sancti Chrysostomi De Laudibus Sancti Pauli, Praecedente Aniani Prologo Ad Evangelum.

 Interpretatio Homiliarum Sancti Chrysostomi De Laudibus Sancti Pauli, Praecedente Aniani Prologo Ad Evangelum.

 Sermonis Sancti Chrysostomi Ad Neophytos Interpretatio.

 Sermonis Sancti Chrysostomi Ad Neophytos Interpretatio.

 Libri Ad Versus Epistolam Sancti Hieronymi Ad Ctesiphontem.

 Libri Ad Versus Epistolam Sancti Hieronymi Ad Ctesiphontem.

 Selectae Variantes Lectiones In Rufini Ecclesiasticam Historiam, Ex Ms. Tabularii Capitularis Forojuliensis .

 Selectae Variantes Lectiones In Rufini Ecclesiasticam Historiam, Ex Ms. Tabularii Capitularis Forojuliensis .

 Index Locorum Ex Sacra Scriptura Qui In Rufini Operibus Sparsim Laudantur, Aut Explicantur. (In hoc Indice revocatur lector ad numeros in Rufini Operi

 Index Locorum Ex Sacra Scriptura Qui In Rufini Operibus Sparsim Laudantur, Aut Explicantur. (In hoc Indice revocatur lector ad numeros in Rufini Operi

 Genesis.

 Exodus.

 Deuteronomium.

 Esaias.

 Jeremias.

 Ezechiel

 Osee.

 Amos.

 Zacharias.

 Malachias.

 Psalterium

 Job.

 Canticum Canticorum.

 Daniel.

 Baruch.

 Matthaeus.

 Marcus.

 Lucas.

 Joannes.

 Acta.

 Ad Romanos.

 Corinthios.

 Galatas.

 Ephesios.

 Philippenses.

 Colossenses.

 Thessalonicenses.

 Timotheum II.

 Hebraeos.

 I. Petri.

 II. Petri.

 Apoc.

 Index Verborum, Sententiarum Ac Rerum Memorabilium Quae In Rufini Operibus Continentur. ( In hoc Indice revocatur lector ad numeros crassiori characte

 Index Verborum, Sententiarum Ac Rerum Memorabilium Quae In Rufini Operibus Continentur. ( In hoc Indice revocatur lector ad numeros crassiori characte

 Index Verborum Et Sententiarum Quae In Operibus Rufino Ascriptis Continentur. ( In hoc Indice revocatur lector ad numeros in textu Operum Rufino ascri

 Index Verborum Et Sententiarum Quae In Operibus Rufino Ascriptis Continentur. ( In hoc Indice revocatur lector ad numeros in textu Operum Rufino ascri

 Ordo Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.

 Ordo Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.

 Appendix Ad Opera Rufini.

 Finis Tomi XXI.

Caput II.

Vers. 1.-2.— Canite tuba in Sion, ululate in monte sancto meo, conturbentur omnes habitatores terrae, quia veniet dies Domini, quia prope est. Dies tenebrarum et caliginis, dies nubis et turbinis: quasi mane extensum super montes. Cum inquit tempus magnae vastationis appropiet, civitatis incolae agrorumque conveniant, et orationibus atque fletibus tempus denunciatae calamitatis anticipent. Cujus si ego possem ante ipsa rerum experimenta acerbitatem explicare dicendo, videntur mihi fore tales angorum tenebrae, quales si contingat atra geminari, ut cum noctem caligo et tenebrae faciunt densiorem: imo si his nubes densas, 1042B turbinesque consocies, ut solatio siderum penitus excluso, per caecum aerem fulminum terror intermicet. Quae tamen imagines solam mali qualitatem laboraverunt indicare, cujus de quantitate in majorem modum acerbitas augeatur. Ita enim vis, de quo loquimur, mali, universa spacia nostrae regionis implevit ((Al. implebit)) , quasi limitibus explicatis, omnes simul montes atque colles mane nitidum, id est, rutilans aurora perfuderit. Unam ergo rem et nocti comparavit, et lumini, ut non contrarium aliquid inferret, sed ut dilatationem ejus et acerbitatem diversitate comparationis exprimeret. Populus multus et fortis: similis ei non fuit a principio, et post eum non erit usque in annos generationis et generationis. Quod de locustis magis, quam de hostibus sit instituta narratio, processu orationis ostendit. Examen quippe 487 ipsum locustarum et bruchorum, cujus irruptio multiplicem calamitatem peperisse describitur, nunc armato exercitui frementique composuit: quod utique per comparationem non posset inferre, si de 1042C militibus fuisset instituta descriptio. Pergit itaque effectum, inquam, mali per varias species explicare, et dicit qualem terrarum faciem, cum veniret, invenerit, qualem reliquerit, cum abiret. Nihil, inquit, simile majorum nostrorum vidit aetas, nihil minorum simile videbit.

Vers. 3.— Ante faciem ejus ignis vorans, et post eum exurens flamma: quasi hortus voluptatis terra coram eo, et post eum solitudo deserti: non est qui effugiat eum. Ante faciem ejus, quod dixit, ipsum locustarum incursum voluit indicare, non utique ut faciem locustarum aliud periret incendium, et illae exustae deinceps rura corrumperent: sed ita, inquit, totas regiones eorum vastabit incursio, ut non minus quam ignis absumserit. Et quia non efficientia probatur incendii, verum levia quaeque rerum, ut frondes, ut culmos, ut paleas, crepitantibus volitantibusque flammis celeriter solet penitusque consumere: quae vero materiae plus habuerint firmitatis, 1042D majore incendii mora superat: ideo, et ante et post, flammam vigere denunciat. Augendi autem ordinem ex arte custodiens, postquam locustam incendio contulit, regionem quae vastata sit, terris amoenis irriguisque ait potuisse conferri. Quasi hortus voluptatis terra coram eo, et post eum solitudo deserti: non est qui effugiat eum. Ut tunc utique vis mali grassantis appareat, ut ea quae fuerint nimis amoena consumserit.

Vers. 4.-11.— Quasi aspectus equorum aspectus eorum, et quasi equites sic current. Sicut sonitus quadrigarum 1043A super capita montium exsilient sicut sonitus flammae ignis devorantis stipulam, sicut ((Al. velut)) populus fortis praeparatus ad praelium. A facie ejus cruciabuntur populi omnes, vultus mutabuntur in ollam. Sicut fortes current, sicut ((Al. quasi)) viri bellatores ascendent murum: viri in viis suis gradientur, et non declinabunt a semitis suis. Unusquisque fratrem suum non coarctabit, singuli in calle suo ambulabunt: sed et per fenestras cadent, et non demolientur. Urbem ingredientur, in muro current, domos conscendent, per fenestras intrabunt quasi fur. A facie ejus contremuit terra, moti sunt coeli, sol et luna tenebrati sunt, et stellae retraxerunt splendorem suum. Et Dominus dedit vocem suam ante faciem exercitus sui, quia multa sunt nimis castra ejus, quia fortia et facientia verba ((Al. verbum)) ejus. Magnus enim dies Domini, et terribilis valde: et quis sustinebit eum? Paulo ante commonui quia magis magisque processu orationis appareret, non de armatis aciebus (sicut quidam opinati sunt), sed de bruchis et de locustis narrationem simpliciter 1043B institutam. Harum itaque ut vim effectumque signaret, armatorum et equitum similitudines congregavit. Nec solum narrandi ambitionem, sed etiam comparandi eruditionem sequutus, ut magnifice quod susceperat, ita etiam eleganter explicuit: et cursum ipsum, videlicet irruentium locustarum, 488 incessui quadrupedantium componendo, et sonitum ei crepitatui, quem in stipula solet ignis efficere, comparando. Quas quoniam imagines vidit decenter assumtas, multa in eis commoratus industria est: et non solum stridorem atque incursus ignibus equitatuique composuit, sed illud etiam sedulo, quod non sparso, sed composito agmine, plenoque gradu ((Ant. gradus; et mox signi)) vaderent, plane ut legiones aliquae sub signis, et centurionibus agentes (quia id poscebat terroris caussa) signavit. Sicut populus, inquit, praeparatus ad praelium, a facie ejus cruciabuntur populi omnes, vultus redigentur in ollam. Si vim, inquit, copiarum militaris etiam disciplina componat, ut non 1043C vagi et latrocinantium similes, sed per turmas aciesque compositi, constantibus et animis et ordinibus in bello procedant, ante certaminis adventum, ipso facile timore solvuntur hostes, ut plerumque eorum facies futurae mortis lurido vestiantur: ita, inquit, agmina nostrae gentis, nec aspectum ipsum ferre ingruentis calamitatis valebunt, sed ad similitudinem ollae, quam fumus infecerit, non solum pallescent, sed etiam penitus attrahentur: quippe quibus nec in campo virium, nec in urbibus murorum succurrat auxilium. Locustarum siquidem agmina, quae ventura denuncio, officium populationis obeuntia, sicut bellicosissimi viri, quocunque indignatio vel cupiditas vocaverit, excurrent. Nec solum arva vastabunt, verum etiam intra urbium tecta penetrabunt. Nulla erit impedimento obsistentium multitudo: nullum quod irruentes moretur obstaculum: inoffensis callibus victrix turba gradietur. Hoc enim ait: Unusquisque fratrem suum non coarctabit, singuli in calle suo ambulabunt: sed et per fenestras cadent, et non demolientur. Nec solum, inquit, 1043D civitatum aedibus irruentes, quasi publico erunt timore contentae: sed in penetralia privatarum domorum, furantum instar, intrabunt. Sicque universos regionis istius incolas laetabilis anxietas occupabit, ut eis caeli moveri, et tremere terra videatur, splendorem suum astra subtrahere, palpabilibus tenebris sol ac luna vestiri. Nequaquam autem dubitem universa cum tanto malorum cumulo ventura: quando haec agmina, ipse qui est Omnipotens ductor indicet, et in perniciem reorum tali abutatur exercitu: atque ipse signum praecepti, quo incitentur, attollat: eisque vires, quibus exsequantur sententiam, subministret. 1044A Magnus enim dies Domini, et ipso ultionis cultu ambituque metuendus: cujus deprimentem ruinam non posse tolerari, facies prima demonstrat. Possumus autem has beati Joelis concionantis querelas, quamvis cum ipso severitatis suae fragore ad aedificandum valentes, tamen per subtiliorem quoque intelligentiam transferre ad animorum figuras: ut per descriptionem calamitatum, quas regionibus totis ob cruciatum peccantium impendere denunciat, squalorem criminosarum mentium signasse credatur. 489 Neque enim censura sapientis magis miseros existimat quos aerumnis, quam quos vitiis viderit subjugatos. Secundum quam regulam, statum profanissimae gentis, nullis omnino sceleribus abstinentis, tum miseratus, tum indignatus arguit: denuncians primo, se nec facta meminisse, nec futura concredere, quae suis videat accidisse temporibus, id est, exiguis quidem mole vermiculis, et qui vix capiant nomen animantium, tantam vim ad undarum similitudinem 1044B (quae se continue sequerentur) illatam ut omnem paratum regionis vultumque delerent.

Residuum enim erucae comedit locusta, et residuum locustae comedit bruchus, et residuum bruchi comedit rubigo. Si ergo humanos animos indicanter ((Forte judicanter)) inspicias, et vitia necdum punita consideres, deprehendes profecto in eis talem statum, qualem regionibus lues miseranda contulerat. Quatuor siquidem species corruptionis incommoda deferentes, quae sibi quadam affinitate jungantur, intulit, id est, erucam, et locustam, bruchum, et rubiginem: quas quatuor illis animorum passionibus possumus competenter aptare, spei videlicet, et gaudio, timori, ac dolori. Ex his enim quatuor affectionibus, sed de una origine motionis (videlicet qua afficiamur) emanantibus, universa mala, et diversa pariuntur incommoda. Nos autem ea tali decisione signemus, ut erucam folia tantum arborum virentia persequentem, et locustam saltibus magis quam gressibus promoventem, ad spem referamus et gaudium, quadam nimirum sua 1044C saltatione peccantia: e regione vero bruchum et rubiginem, qui absque ulla operis alacritate insidendo inhaerendoque consumat, pavori secernimus et dolori. Cum ergo viderimus aliquem per ea quae dicuntur laeta peccantem, ut pote modestiae et pudoris alienum, postquam honestatis ornamenta corruperit, etiam patrimonium suum flagitiis victumque submittere, exclamemus licebit: Residuum erucae comedit locusta. Cum vero ediverso alterum adeo ignaviae servientem, ut nullum decus libertatis existimet, sed cum ipse nullo amictu seriae dignitatis exultet, si eum etiam latere cupientem deprehenderit alicujus superioris improbitas, et sceleribus suis vel adjutorem poposcerit, vel ministrum: aut certe abnuere tentanti, malum aliquod aut quodpiam minetur incommodum, statimque illum videris etiam majoribus, quam putaveras, servitum ire criminibus, dicito cum propheta: Residuum locustae comedit bruchus, et residuum bruchi comedit rubigo. Secundum hanc itaque regulam, in omnem vitam mortalium si perspicaciter 1044D aciem dirigamus, diversis quidem negociis, sed in cunctis fere studiis eorum atque temporibus, ubi his prophetae exclamationibus congrue utamur, offendimus. Tali siquidem vitiorum multiplicatione perfectum est, ut non solum gramina et germina, quasi naturae generositas interiret, sed ipsa et vinearum, et olearum, ac ficorum, quae religionis videlicet fuerant instituta muneribus, et poma corrumperentur, et robora. Cum ergo etiam 490 sub Christiano, inquam nomine constitutos, sacramentorumque adoptione gaudentes, tamen eos nullam virtutum curam habere conspexeris, imo ipsius altaris ministros ambitioni 1045A tantum luxuriaeque famulari, miseranter atque indignanter exclama: Posuit vineam meam in desertum, et ficum meam decorticavit, nudans spoliavit eam, et projecit: albi facti sunt rami ejus, confusum est vinum, elanguit oleum, confusi sunt agricolae, quia messis agri periit. Hic autem ecclesiarum status, qualem hac potissimum tempestate conspicimus, illam indignationem Dei, quam intremuit propheta, succendit, id est, Magnus est dies Domini, et terribilis valde, et quis sustinebit eum? Quo autem sit consilio proditus, qui sustineri nequeat, audiamus.

Vers. 12.-14.— Nunc ergo dicit Dominus: Convertimini ad me in toto corde , in jejunio, et in fletu, et in planctu. Et scindite corda vestra, et non vestimenta vestra, et convertimini ad Dominum Deum vestrum: quia benignus et misericors est, patiens, et multus in misericordia, et praestabilis super malitia. Quis scit si convertatur et ignoscat, et relinquat post se benedictionem, sacrificium et libamen Domino Deo vestro? Ergo pompam severitatis, qua stipatur egrediens ad vindicandum 1045B aeternus Dominus, intuentes, animos desperatione prohibere, speique melioris effectu scitote, illum non saeviendi, sed parcendi desiderio terruisse. Neque enim propriae benignitatis oblitus, tam multiplici fragore motae animadversionis insonuit, sed ut in vobis affectum formidinis excitaret. Denique ipsa vos rerum voce compellat, ut ad eum aegra demum pectora conferatis, ejusque medicinam aeternis virtutibus obligantes, non solum habitum lugentium, sed totum impleatis affectum, cordaque vestra potius, quam vestimenta rumpatis. Quod cum exaggerantur, tum etiam eleganter admonuit, ut quia mos plangentium est, a pectoribus vestimenta diducere, illos quoque quasi admotae pectoribus manus altius ut imprimerentur, admonuit: ac non solum videlicet indumenta, sed etiam viscera, si fieri posset, ipsa rumperent. Verbum quoque accommodatissimum rei, de qua agebatur, invenit: Scindite corda, et non vestimenta vestra. Quae utique scissio praeter ambitionem 1045C lugentis, discretionem quoque boni malique videtur indicere, et separationem a flagitiis, quorum commixtione sorduerant. In melius ergo mutate propositum, vel ea quae sunt prius male gesta, deflete, quippe quibus caussa sit cum benigno, et misericordi Domino, et praestabili super malitia, id est, qui ejus calamitatis, quam malitiam vocat, remissionem, si compunctos viderit quos comminatione eruerat, libenter indulgeat. Ex usu autem Scripturarum, quasi speciem dubitantis assumsit, dicendo: Quis scit, si convertatur, et ignoscat, et relinquat post se benedictionem? Quod utique pro reverentia judicantis inseritur, cujus tantum vult esse terrorem, ut etiam tuta timeantur. Relinquat autem post se benedictionem, ideo ait, quia supra dixerat tantam vim egestatis locustis vastantibus 491 inferendam, ut post transitum earum remaneret terra sicut solitudo deserti. Ergo nunc ait, Offerte lachrymas, offerte gemitus. Talibus forte hostiis vis animadversionis denunciata laetabitur: ut si imminuit copiam, non etiam absumat alimoniam. 1045D Et relinquat post se benedictionem, sacrificium, et libamen Domino Deo nostro ((Al. vestro)) . Per ordinem ad praemissa respondit. Supra enim dixerat, magnitudinem egestatis eo usque venturam, ut periret sacrificium et libatio de domo Domini: hic itaque, cum spem solatii correctis ac poenitentibus vendicaret, adjecit, quod relinqueret benedictionem, quae libamentis serviret altaris.

1046A Vers. 15.-17.— Canite tuba in Syon, sanctificate jejunium, vocate coetum. Congregate populum, sanctificate Ecclesiam, coadunate senes, congregate parvulos, et sugentes ubera: egrediatur sponsus de cubiculo suo, et sponsa de thalamo suo. Inter vestibulum et altare plorabunt sacerdotes ministri Domini, et dicent: Parce, Domine, parce populo tuo: et ne des haereditatem tuam in opprobrium, ut dominentur ei nationes. Quare dicunt in populis, Ubi est Deus eorum? Familiare prophetis, ut non sollicite tempora, vel quae dicuntur genera verborum in declinatione custodiant: caeterum sensum implevisse contenti, quasi obviis elocutionibus abutuntur. Unde et nunc cum dixisset, Egrediatur sponsus de cubiculo suo, et sponsa de thalamo suo, subjecit, Inter vestibulum et altare plorabunt sacerdotes, pro eo ut diceret, plorent sacerdotes. Contentus enim officio censoris, non fuit curiosus modorum: vel certe, ut efficacem fuisse hortationem suam proderet, dixit curaturos, quod ut facerent, imperasset. Inter vestibulum itaque et altare, coetus, ait, lamentantium 1046B personate: et vos praecipui sacerdotes, quibus sacrorum rituum delegata custodia est, madentes ora fletibus, exclamate: Parce, Domine, parce populo tuo, et ne hos, quos decrevisti jure haereditario possidere, nunc profanis (quibus cingimur) nationibus exsecratui fieri, despectuique patiaris: et si nihil aliud, nobis id saltem apud tuam clementiam suffragetur, quod absque tua contumelia perire non possumus. Qui ergo nos tuos credi vocarique servos, ac filios, non solum creando, sed etiam adsciendo, voluisti, noli sinere ut dicant gentes: Ubi est Deus eorum? quo videlicet solebant propugnatore gaudere. Quae postquam officio praeceptoris explicuit, vaticinantis continuo fiducia pollicetur, fuisse populi efficaces precatus, et quasi pro zelo stimulatum rerum Dominum, defensionem fidelium recepisse.

Vers. 18.— Zelatus est, inquit, Dominus terram suam, et pepercit populo suo. Interesse, inquit, propriae dignitati aspiciens, ne gens, quae ipsius proprie 1046C nomine censebatur, quasi indiga defensoris periret, et desperatione eam prohibuit, et spe jocunditatis implevit. Ex ejus ergo responsione subjungitur:

Vers. 19. 20.— Ecce ego mittam 492 vobis frumentum, vinum, et oleum, et replebimini ex eo, et non dabo vos ultra opprobrium in Gentibus. Et eum qui ab Aquilone est, procul faciam a vobis: et expellam eum in terram inviam et desertam, faciem ejus contra mare orientale, extremum ejus ad mare novissimum: et ascendet foetor ejus, et ascendet putredo ejus. Beatus quidem Jeremias et alii prophetae, Assyrios et Chaldaeos dicunt ab Aquilone venturos. Et hic ergo Assyrius posset intelligi, nisi, ut supra notavi, alias quoque plagas, secundum quod in Deuteronomio sanxerat, profanato populo constaret illatas. Proinde, secundum institutum ordinem, locustas accipiamus et bruchos, quarum amolitionem placatus Dominus pollicetur: qui hoc sane ad gratiam et dulcedinem liberationis adjecit, quod illa agmina in deserto jussit occumbere, ne foetoris magnitudo de cadaveribus 1046D excitati incolis morbum crearet. Ascendet ergo illic foetor ejus et putredo, quia superbe egit: superbe autem eum egisse pronuncians, haud vicium mentis, caeterum magnitudinem calamitatis expressit.

Vers. 21.-23.— Noli timere, terra, exulta, et laeta re: quoniam magnificavit Dominus, ut faceret. Nolite timere, animalia regionis: quia germinaverunt speciosa deserti, quia lignum attulit fructum suum, et ficus, et 1047A vinea dederunt virtutem suam. Et filii Syon exultate, et laetamini in Domino Deo vestro, quia dedit vobis doctorem justitiae. Consequenter ad totam regionem quasi sermo dirigitur, ut ei promittatur recidiva fertilitas, cui fuerat denunciata vastatio. Et per easdem species sermo decurrit, per quas etiam sub adversitate transierat. Dicit itaque, montes pascuis vestiendos, frondosam faciem silvis redire, ficus et vites munera suae foecunditatis offerre. Hoc enim est, quod earum virtutem vocavit, quae quoniam omnia usui sunt hominum mancipata, merito subjecit: Et filii Syon exultate, et laetamini in Domino Deo vestro: quia dedit vobis doctorem justitiae. Coronavit omnino praecedentes monitus eruditionis plena sententia: quae post depulsionem aerumnarum, et successus optatissimos prosperorum, usurpari a populo gaudia, sed ex qua potissimum deberent parte, signavit: non utique quod fruenda appeterent, sed quod doctorem justitiae reperissent. Et filii, inquit, Syon exultate, et laetamini in Domino Deo vestro: quia dedit vobis doctorem justitiae. 1047B Est quidem, inquit, misericors, et qui una succurrendi virtute depellat tristia, et secunda contribuat; sed tu, popule meus, in eo potissimum exultare debes, quo caeteris nationibus antecellis: quia doctores videlicet justae conversationis acceperis, quorum informatu, et modestus ageres et beatus. Quale est illud apud alium prophetam: Beati sumus Israel, quoniam quae Deo placent, nobis nota sunt (Baruch. 4. 4.) .

Vers. 24. 25.— Et descendere faciet ad vos imbrem matutinum et serotinum in principio. Et sic implebuntur 493 horrea frumento, et redundabunt torcularia vino et oleo. Et reddam vobis annos quos comedit locusta, bruchus, et rubigo, et eruca: fortitudo mea magna, quam misi in vos. Per diversas species id quod caepit exsequitur, et futuram mutationem de tristibus in laeta describit. Promissurus ergo foecunditatem, tempestivi ac serotini imbris praedicavit in lapsum, descendere, inquiens, faciet imbrem matutinum et serotinum in principio. Quod Septuaginta, non in principio, 1047C sed sicut a principio, transtulerunt, ut facerent sensum: quia offensionibus, quibus annuorum temporum opportunitas erat quasi perturbata, sublatis, ad morem suum annus recurrat: ut pro diversitate seminum, vel tempestivis, vel serotinis arva pluviis irrigentur. Quae tantam, sane fertilitatem creabunt, ut et horrea tua superentur, et dolia. Potest ergo hoc quod dixit, tempestivum imbrem et serotinum in principio, sic intelligi, ut signasse videatur ordinem commodorum, nec sit ulla in sensibus contrarietas, quasi quomodo in principio dictus sit imber, qui etiam serotinus vocatur: sed ut foecunditatem fructuum pluvia praecessura dicatur, sitque sensus: Mittam primum imbrem, et postea frugum laetitia subsequetur. Quae cum cultores suos gaudiis viribusque compleverit, obliviones inopiae praecedentis infundat, et aerumnae pergat abolere vestigia: ita ut non solum penuriae molestia conquiescat, sed etiam detrimenta, quae praecesserant, suppleantur. Hoc est enim quod dixit, Reddam vobis annos, quos comedit 1047D locusta. Non utique ut momenta temporum, sed ut foecunditas redderetur annorum. Notandum quoque, quia fortitudinem suam et magnam erucam Deus appellavit, et locustam: baud utique, quod ejusmodi vermes ad coaeternam Dei potentiam aliqua ratione referantur, sed quod earum ministerio, atque populatu in afflictionem reorum munus implevere ultionis. 1048A Erucarum ergo et locustarum ipsa exiguitas potentiam indicat et creatoris et vindicis: qui ubi populos decrevit atterere, nec dentibus bestiarum aliquarum utitur, nec venenis, sed per bruchum et rubiginem opulenta paulo ante regna consumit. Et ideo virtus Dei appellatur, cujus sententiam, quasi strenuus lictor, impleverit.

Cum ergo istorum temporum damna fertilitas, inquit, optata correxerit: ((Vers. 26 27.)) Et comedetis , et saturabimini, et laudabitis nomen Domini Dei vestri, qui vobis fecit mirabilia: et non confundetur populus meus in sempiternum. Et scietis quia in medio Israelis ego sum, et ego Dominus Deus vester, et non est amplius: et non confundetur populus meus in aeternum. Venit autem ex more prophetico, ut quotiens quae sunt laeta promiserit, ita etiam in sempiternum mansura denunciet. Quod vel sub conditione duntaxat, quae Scripturis celebrata est, debemus accipere, id est, Si illi studiis probitatis insistant, tunc etiam prospera mansum ire: vel certe, quod ad vaticinantis 1048B officium aliquid semper de optantis parte conjungat. Potest autem sensus introferri, cui sane processus ipsius orationis alludit. 494 Nam jam supra dixerat, Filii Syon exultate, et laetamini in Domino Deo vestro, quia dedit vobis doctorem justitiae. Quod quamvis multipliciter possit intelligi, tamen quantum ad rationem temporum respicit, beatum Ezechiam proprie videtur ostendere: quem magno circa cultum Dei studio ferbuisse, fides pandit annalium: cujusque persona regis, sicut praecipue Esaias propheta demonstrat, ad significationem majoris negocii videtur electa. Ea ergo, quae per Ezechiam gesta sunt, ad Redemtoris nostri negocia transferamus: ut illo quidem tempore mediocriter impleta, sub Evangelio vero ingentes cumulos adquisisse videantur. Verus quippe doctor justitiae ille est, in quo sunt omnes thesauri sapientiae et scientiae absconditi (Coloss. 2.) : qui traditus est propter delicta nostra, et resurrexerit propter justificationem nostram (Rom. 4.) : ut justificati gratis 1048C per gratiam ipsius, per redemptionem, quae est in Christo Jesu (Rom. 2.) , et a veteribus liberaremur erroribus, et soli justitiae subderemur: omnemque praeteritam rerum salutarium penuriam nova fertilitate pellentes, et doctrina impleremur, et copia, Evangelio pollicente: Quaerite primo regnum Dei, et justitiam ejus, et haec omnia apponentur et adjicientur vobis (Matth. 6.) . Sicque non conlundetur adquisitionis populus in sempiternum, qui sententiae Redemtoris innititur: Ecce ego vobiscum sum omnibus diebus, usque ad consummationem seculi (Ibid., 28.) . Illo ergo duce in sui medio commorante, fidelium agmina secura semper alacriaque consistunt: et quaecunque in certaminibus adversa toleraverint, ea ita sentient prosperis succedentibus antiquari, ut ad laetorum tantum commendationem processisse videantur.

Vers. 28. 29.— Et erit post haec: effundam spiritum meum super omnem carnem, et prophetabunt filii vestri, et filiae vestrae: Senes vestri somnia somniabunt, et juvenes vestri visiones videbunt. Sed et super servos 1048D meos et ancillas, in diebus illis effundam spiritum meum. Hujus loci meminit in Actibus Apostolorum beatus Petrus, dicens hanc prophetiam illo fuisse tempore, cum in Apostolos Spiritus sanctus descendit, impletam (Act. 2.) . Animadvertendum proinde, quia hoc solum de contextu propheticae orationis Apostolus, quod suo tempori congruebat, assumserit, 1049A idest, Effundam spiritum meum super omnem carnem, et prophetabunt filii vestri, et filiae vestrae. Quia enim linguarum scientiam Apostoli fuerant miraculo consecuti, praedictam hanc effusionem spiritus Ecclesiae doctor ostendit, et prophetiam appellavit linguarum scientiam: quae etsi non de futuris, sed de recentibus Dominicae incarnationis mysteriis disputaret, tamen non nisi virtute sancti Spiritus contigisset. Nequaquam vero solam mentionem donorum fecisse contentus, subjungit etiam illa quae ad pompam terroris aspicerent.

Vers. 30. 31.— Dabo prodigia in coelo, et in terra, sanguinem, et ignem, et vaporem fumi. Sol convertetur in tenebras, et Luna in sanguinem, antequam veniat dies Domini magnus et horribilis: et omnis qui invocaverit nomen Domini, salvus erit. Itaque toto continuatu illo suadere festinat, quod cum 495 dies. Domini, id est, tempus ultimi judicii cum tanta sit potentia et fragore venturum, ut trepidantibus perculsisque sideribus, machina ista velut combusta dissiliat, ac sola 1049B fides sit quae agmina piorum, mundo collabente, tutetur: debere illos Evangelio credere, si pervenire cupiant ad salutem. Quia ergo non explanandi prophetae, sed praedicandi Evangelii curam beatus Petrus susceperat, tantum ex dictis ejus quantum sibi conducebat, arripuit: nec per hoc utique illam explanationem, quam facit contextus, prophetici operis abrogavit. Quod ideo breviter admonemus, ut illorum repudietur audacia, qui temere imperiteque contendunt, hoc solum tempus a propheta indicatum fuisse, de quo Petrus Apostolus disputavit: cum operis, inquam, tota contextio primo populi Judaeorum, deinceps vero nostra tempora quasi cumulum doceat (( Ant. doceatur)) amplecti. Sicut ergo non officit significatui prophetico, ad Evangelii negocia transferendo, quod historiam Judaicam totum volumen exsequitur: ita etiam imo longe magis apud lectorem duntaxat eruditum, nunquam sinitur consequentia fidem negare, si qua praedicatio ex Gentibus, 1049C quoque credentium queat negociis applicari.

Videamus ergo, quemadmodum tenor quasi historicae explanationis incedat. Sub beato nempe Ezechia sanctum Johelem prophetasse colligimus: cujus regis aetate, et gravia institere certamina, et ingentia miracula. Inter caeteras autem clades, quibus et decem Tribus usque ad translationem leguntur afflictae, nonnullae civitates, de Judae quoque et Benjamin sortibus, corruerunt: morbo quoque Judaeos, et penuria laborasse deprehendimus. Denique, cum Rapsaces alloqueretur obsessos, et denunciaret interitum, nisi regi Assyrio se protinus dedissent, mala quoque eis famis ac sitis toleranda promittit. Et propter 1050A hoc ergo eis misericors Dominus pollicetur, quia tristibus in laeta mutatis, damna quoque penuriae suppleantur. Sed quam seriem rerum et temporum fecerit, audiamus. Effundam spiritum meum super omnem carnem, et prophetabunt filii vestri, et filiae vestrae, senes vestri somnia somniabunt, et juvenes vestri visiones videbunt. Sed et super servos et ancillas in diebus illis effundam spiritum meum, et dabo prodigia in coelo sursum. Prophetico nempe ore instructa promissio. Nam postquam vitae praesentis commoda percucurrit, spiritalia junxit insignia, quibus 496 utique populus Dei praecipue gloriabatur. Consequenter itaque pollicetur, quia praeter ista, ut diximus, corporalia bona, revelationum quoque sint ornamenta capturi, et spiritalium donorum abundantiam consequantur. Ergo quod ait, Effundam spiritum meum super omnem carnem, et utrumque sexum, et variam significavit aetatem. Denique sequitur, Prophetabunt filii vestri, et filiae vestrae: et senes vestri somnia somniabunt, et juvenes vestri visiones videbunt. Diversis 1050B videlicet revelationum speciebus, ea quae sunt ventura conspicient. Sed et super servos, et ancillas effundam spiritum meum, id est, ab his sanctitatis insignibus sicut nulla aetas, ita nec conditio, quae vilis putatur, excludetur. Caeterum et in servos, si donorum talium inveniuntur capaces, sacra haec inundatio commeabit. Omnia beati Ezechiae temporibus, quasi primo duntaxat gradu dicuntur implenda. Quia enim ingruentibus periculis in graves est coarctatus angustias, et contra spem vicinarum gentium sola religione defensus, ideo tempus ipsum cum magno ambitu, et sub pari schemate propheta describit, ad exprimendam nimirum potentiam Dei, cujus ope ex tanto diluvio civitas potuisset emergere. Secundum quem sensum, ordinata nimirum vatis nostri cucurrit oratio. Nam praeter consolationem redeuntium copiarum, etiam dona Spiritus, id est, revelationum promisit insignia, quibus ille populus ad Deum specialiter pertinere proderetur: et ideo deberet inter adversa 1050C confidere, quandoquidem non possit viliter disperire, qui carus Deo perque etiam pretiosus existeret. Ipso autem de quo loquimur attestante propheta, colligimus etiam somniis aliquid quasi minoribus et familiaribus oraculis, quod ad consolandum valeret, fuisse monstratum. Cujus loci sane occasione, distinguendum videtur quod in Deuteronomio (Cap. 18.) legimus, id est, ne somniis crederemus. Quomodo enim nunc somnia ad sancti Spiritus dona referuntur, si illic eis penitus fides abrogata crederetur? Unde apparet, cum utraque sit pari auctoritate sententia, discrimen rationis adhibendum, ac si personae somniantis caussa congruerit: ut sicut illa reverenda 1051A de meritis, ita ista sit de suis aestimata ponderibus: intelligamus adminiculum aliquod per somnia contigisse. Si vero nihil adsit testimonii, quod vel tempus, vel persona mereatur, imagines somniorum legali esse auctoritate temnendas.

497 Sed quae jam ab eo late adjecta diximus, audiamus. Dabo, inquit, prodigia in coelo et in terra, sanguinem, et ignem, et vaporem fumi. Sol convertetur in tenebras, et Luna in sanguinem, antequam veniat dies Domini magnus et horribilis; et omnis qui invocaverit nomen Domini, salvus erit. Consuetudo prophetica est, ut quotiens annunciatur Deus vel ad propugnandum, vel ad ulciscendum cum indignatione consurgens, mutata polorum facies, et elementa ipsa trepidantia describantur. Quale est illud apud beatum David, qui occursum et habitum aetherei propugnatoris effugiens, Ascendens, inquit, fumus in ara ejus, et ignis a facie ejus exardescet, carbones succensi sunt ab eo, inclinavit coelos, et descendit, et reliqua. Secundum hunc ergo modum, ut diximus, ex legis 1051B more venientem, etiam nunc propheta sub tempus animadversionis caelitus inferendae, elementa ignibus pervadenda, sidera vel fumo vestiendae, vel sanguine, natura praemittit. Non quod ita haec ut dicuntur effecta sint, sed vel quod ejusmodi apparatus caelorum praesuli conveniret, vel ita facilem effectum ejus sententia duceret, quasi eam consternatus orbis, et cursitantia elementa perducerent: quod tanta postremo reorum animos occuparet anxietas, ac si polorum machina solveretur, atque Luna sanguinesceret, terra cine esceret, astra nigrescerent. Quod ergo metuendum animis accidebat, sic narratur, quasi ipsis eveniret elementis: ultima siquidem illa creditur et una convulsio, sub ipso videlicet fine mundi, vel terris, vel sideribus inferenda. Illo autem prophetae (de quo disserimus) in tempore, non caelo ac terris (ut supra dixi) ejusmodi perturbatio, sed solis reorum mentibus incidisse (( Ant. insidisse)) est. Cujus quoniam speciem modumque deprehendimus, narrationis quoque seriem 1051C investigemus.

Pronunciat ergo illa omnia, quae beati Ezechiae temporibus leguntur impleta. Quia enim decem jam tribubus ad Medorum arva translatis, in Judae fines Assyrius irrupit exercitus: et cum Sennacherib urbes alias obsideret, ad Jerusalem Rapsacem quemdam cum magna copiarum parte direxit, qui ad deditionem populos (ut supra dicere coeperamus) Hebraico sermone, cujus erat peritus, illiceret: coeperunt impendio hi qui muris praeerant postulare, ut Syro sermone, et non Hebraico loqueretur. Tunc Rapsaces pondus maximi terroris adjecit, asserens se clades maximamque perniciem, non paucis stemmatibus, caeterum universae genti, nisi imperium reciperet, attulisse. Quibus minis adeo et beatus Ezechias, et reliquiae sunt ipsius populi comminutae, ut ad Isaiam prophetam toto lachrymarum ambitu verterentur, dicentes: Venerunt filii usque ad partum, et virtus non est pariendi, id est, in eam se coarctationem spiritus pervenisse, quam tempore partus edendi usu filii, 1051D si virtus non esset in pariente, sentirent. Sub illo ergo aestu imminentis discriminis Ezechia Judaeisque positis, et Sol nimirum videbatur in tenebras, et in sanguinem Luna converti, antequam veniret dies Domini magnus et horribilis, qui illam videlicet molem atrocis exitii transferret a populo Judaeorum, et ad Assyrios subita virtute converteret. Horribilem 498 proinde diem Domini et magnum vocavit, non quod tristis esset fidelibus, sed quod operis majestate reverendus.

Denique sequitur: ((Vers. 32.)) Et erit: omnis qui invocaverit nomen Domini, salvus erit. Quia in monte Syon, et in Jerusalem erit salvatio. In illo inquam monte, in quo minimum defensionis fere paulo ante virium pollicebatur attritio: in illa, inquam, urbe, quae 1052A populos suos libertati, sicut edendos mundo huic filios mater imbecilla ((imbecillis)) conceperat, imo quae pariendi viribus destituta, indubitatum foetui minaretur exitium, apparuit subito tam gloriosa defensio, ut praeter eam nusquam esset certa salvatio. Et erit: omnis qui invocaverit nomen Domini, salvus erit. Quia in monte Syon et in Jerusalem erit salvatio, sicut dicit Dominus, et in residuis quos Dominus vocaverit. Haec autem universa, quae cum summa propugnatoris Dei nostri laude perfecta sunt, tempore Incarnationis Dominicae cumulatius in donis spiritalibus docentur impleta: ita ut ipsa quae patrum temporibus praecessere miracula, non solum historicam, sed etiam propheticam vim habuisse vim habuisse videatur: quippe ad eorum significationem valentia, quae longe post redderentur. Sic enim tempore Dominicae Passionis, cum acerbissimam mortem vitae auctor intraret, diem medium nox improvisa subduxit. A sexta, inquit, hora tenebrae factae sunt usque ad horam nonam (Matth. 24.) : ut quod splendoris ingeniti decus atro sydus ore deposuit, 1052B ad officium videretur vel lugentis respicere, vel timentis: quia nollent contumeliam creatoris, vel Judaeorum facinus intueri, antequam dies Domini magnus et horribilis adveniret: videlicet, antequam gloria resurrectionis emicaret: vel certe dies ille quem Dominus noster in Evangelio, quasi sub gemina narratione digesserit. Nam cum ultimi temporis signa contraderet, prius Jerosolymorum descripsit exitium, et quibus calamitatibus Judaeorum regio compleretur. Sicut ergo illic eversioni Jerosolymorum finem orbis adjunxit, ita etiam omnis ista apud prophetam elementorum astrorumque concussio, plene sub mundi fine peragetur: Quando, ut ait Beatus Petrus, coeli ardentes magno impetu transibunt: et elementa ignium ardoribus decoquentur (2. Petr. 3. 10.) . Tunc (( Ant. Nunc)) enim fides sola proteget suos, et qui invocaverit nomen Domini, salvus erit. Quia in monte Syon, et in Jerusalem erit salvatio, sicut dixit Dominus; et in residuis, quos Dominus vocaverit. Jerusalem, 1052C inquit, caelestis, quae est mater piorum, municipatui adscribentur omnes qui ad gaudia aeterna migrabunt: qui tamen omnes residui nominantur, quia multi sunt vocati, pauci autem electi (Matth. 13.) . Sed videamus et reliqua.