Epistola L. De Nativitate sanctae Mariae.

0297D Petitis a me, ut vobis rescribam, quid mihi de quodam libello videatur, qui de Navititate sanctae 0298A Mariae a nonnullis habetur. Et ideo scire vos volo multa in eo falsa inveniri. Quidam namque Seleucus, qui passiones apostolorum conscripsit, hunc libellum composuit. Sed sicut de virtutibus eorum et miraculis per eos factis vera dixit: de doctrina vero eorum plura mentitus est: ita et hic multa non vera de corde suo confixit. Proinde ut in Hebraeo habetur, verbum ex verbo transferre curabo. Si quidem sanctum evangelistam Matthaeum eumdem libellum liquet composuisse, et in capite Evangilii sui, Hebraicis litteris obsignatum opposuisse: quod an verum sit, auctori praefationis et fidei scriptoris committo. Ipse enim ut haec dubia esse pronuntio: et ita liquido falsa non affirmo. Illud autem libere dico, quod fidelium neminem negaturum puto, 0298B sive haec vera sint, sive ab aliquo conficta, sacrosancta sanctae Mariae magna miracula praecessisse, maxima consecuta fuisse: et idcirco salva fide ab his qui Deum ista facere posse credunt, sine periculo animae suae credi et legi posse. Denique in quantum recordari possum, sensum non verba scriptoris sequens, et nunc eadem semita non eisdem vestigiis incedens, nec quibusdam diverticulis ad eamdem viam recurrens: sic narrationis stylum tentabo: et non alia dicam quam quae aut scripta sunt ibi, aut consequenter scribi potuerunt.

II. Igitur beata et gloriosa semper virgo Maria de stirpe regia et familia David oriunda: in civitate Nazareth nata, Jerosolymis in Templo Domini nutrita fuit. Pater ejus Joachim: Mater vero Anna dicebatur. 0298C Domus paterna est ex Galilaea et civitate Nazareth. Maternum autem genus ex Bethlehem erat. Vita eorum simplex et recta apud Dominum, apud homines irreprehensibilis erat et pia. Nam omnem substantiam suam trifariam diviserunt. Unam partem Templo et Templi servitoribus impendebant; aliam peregrinis et pauperibus erogabant; tertiam suae familiae usibus et sibi reservabant. Ita isti Deo chari, hominibus pii: per annos circiter viginti, castum domi conjugium sine liberorum procreatione exercebant. Voverunt tamen si forte Deus donaret eis sobolem, eam se Domini servitio mancipaturos: cujus rei gratia, et Templum Domini singulis per annum festis frequentare solebant.

III. Factum est autem ut Encaeniorum festivitas 0298D appropinquaret: unde cum nonnullis contribulibus suis Jerosolymam et Joachim ascendit. Ea vero tempestate Isachar ibi pontifex erat. Cumque inter caeteros 0299A concives suos etiam Joachim cum oblatione sua videret, despexit eum, et munera ejus sprevit: interrogans cur inter fecundos infecundus ipse stare praesumeret; dicens: munera nequaquam Deo digna posse videri: quem ipse prole indignum judicasset, Scriptura dicente: Maledictum omnem esse, qui non genuisset masculum in Israel. Dicebat ergo prius eum ab hac maledictione, sobolis generatione solvendum, et sic demum in conspectu Domini cum oblationibus esse venturum. Cujus opprobrii objectu, pudore magno suffusus Joachim, ad pastores, qui cum pecudibus erant, in pascuis suis secessit. Neque enim domum repetere voluit: ne forte a contribulibus suis, qui simul aderant, et hoc a sacerdote audierunt, eodem opprobrii elogio notaretur.

0299B IV. Verum cum ibi aliquamdiu esset, quadam die cum esset solus, angelus Domini ei cum immenso lumine astitit. Qui cum ad ejus visionem turbaretur, angelus qui ei apparuerat, timorem ejus compescuit, dicens: Noli timere, Joachim, neque in visione mea turberis. Ego enim sum angelus Domini, missus ab ipso ad te, ut annuntiem tibi preces tuas esse exauditas, et eleemosynas tuas ascendisse in conspectum ejus. Videns quippe vidit pudorem tuum, et audivit sterilitatis opprobrium non recte tibi objectum. Peccati namque, non naturae ultor est Deus: et ideo cum alicujus uterum claudit, ad hoc facit, ut mirabilius denuo aperiat: et non libidinis esse quod nascitur, sed divini muneris cognoscatur. Prima enim gentis vestrae Sara mater, nonne 0299C usque ad octogesimum annum infecunda fuit? et tamen in ultima senectutis aetate genuit Isaac, cui repromissa erat benedictio omnium gentium. Rachel quoque tantum Domino grata, tantumque a sancto Jacob adamata, diu sterilis fuit: et tamen Joseph genuit, non solum dominum Aegypti, sed plurimarum gentium fame periturarum liberatorem. Quis in ducibus vel fortior Samsone, vel sanctior 0300A Samuele? Et tamen hi ambo steriles matres habuere. Si ergo ratio verbis meis tibi non persuadet, crede dilatos diu conceptus et steriles partus mirabiliores esse solere. Proinde Anna uxor tua pariet tibi filiam, et vocabis nomen ejus Mariam: haec erit, ut vovistis, ab infantia sua Domino consecrata, et Spiritu sancto replebitur adhuc ex utero matris (Luc. I) . Omne immundum neque manducabit neque bibet: neque inter populares forinsecus turbas, sed in Templo Domini conversatio ejus erit: ne quid de ea sinistrum vel suspicari saltem possit vel dici. Itaque aetate procedente, sicut ipsa mirabiliter ex sterili nascetur: ita incomparabiliter virgo generabit Altissimi Filium, qui Jesus vocatur: secundum nominis etymologiam, Salvator omnium 0300B gentium erit. Et hoc tibi eorum quae annuntio signum erit (Σημεῖον, ut Lact. II, 12). Cum perveneris ad Auream in Jerosolymis portam ( Porta atrii orientalis), habetis ibi obviam Annam uxorem tuam, quae de tuae regressionis tardatione modo sollicita, tunc in aspectu tuo gaudebit. His dictus angelus discessit ab eo.

V. Deinde apparuit Annae uxori ejus dicens: Ne timeas, Anna, neque phantasma putes esse quod vides. Ego enim sum angelus ille, qui preces et eleemosynas vestras obtuli in conspectu Dei: et nunc missus sum ad vos, ut annuntiem vobis nascituram filiam, quae Maria vocata, super omnes mulieres erit benedicta. Haec a nativitate sua statim Domini gratia plena, tribus ablactationis suae annis in domo 0300C paterna permanebit. Postea servitio Domini mancipata, a Templo usque ad intelligibiles annos non discedet. Ibi denique jejuniis et orationibus nocte ac die Deo serviens, ab omni immundo se abstinebit. Virum numquam cognoscet: sed sola sine exemplo, sine macula, sine corruptione, sine virili commixtione, virgo filium, ancilla Dominum, et gratia, et nomine, et opere, Salvatorem mundi generabit. Itaque 0301A surge, ascende Jerusalem: et cum perveneris ad portam, quae Aurea, pro eo quod deaurata est, vocatur: ibi pro signo, virum tuum, pro cujus incolumitatis statu sollicita es, obvium habebis. Cum haec igitur ita venerint, scito quod quae annuntio, sine dubio complenda sunt.

VI. Igitur juxta angeli praeceptum, uterque de loco in quo erant, promoventes, ascenderunt Jerusalem: et cum ad locum pervenissent, angelico vaticinio designatum, ibi sibi invicem obiaverunt. Tunc de mutua sua visione laeti, et promissae prolis certitudine securi debitas Domino, humilium exaltatori (Luc. I, 52) , gratias egerunt. Itaque adorato Domino, domum regressi, divinum promissum certi et hilares expectabant. Concepit ergo Anna, et peperit filiam; et 0301B juxta mandatum angelicum, parentes vocabant nomen ejus Mariam.

VII. Cumque trium annorum circulus volveretur, et ablactationis tempus completum esset, ad Templum Domini virginem cum oblationibus adduxerunt. Erant autem circa Templum, juxta quindecim graduum psalmos, quindecim ascensionis gradus. Nam quia Templum erat in monte ( In monte Morya) constitutum, altare holocausti, quod forinsecus erat, adiri nisi gradibus valebat. In horum itaque uno, beatam virginem Mariam parvulam parentes constituerunt. Cumque ipsi vestimenta quae in itinere habuerant, exuerent, et cultioribus ex more vestibus se et mundioribus induerent, virgo Domini cunctos sigillatim gradus, sine ducentis et levantis manu ita 0301C ascendit, ut perfectae aetati in hac dumtaxat causa nihil deesse putares. Jam quippe Dominus in virginis suae infantia magnum quid operabatur: et quanta futura esset, hujus miraculi indicio praemonstrabat. Igitur sacrificio secundum consuetudinem legis celebrato, et voto suo perfecto, Virginem intra septa 0302A Templi, cum aliis virginibus ibidem educandam dimiserunt: ipsi vero domum regressi sunt.

VIII. Virgo autem Domini, cum aetatis processu et virtutibus proficiebat: et juxta, Psalmistam, pater et mater dereliquerant eam: Dominus autem assumpsit eam (Psalm. XXVI, 10) . Quotidie namque ab angelis frequentabatur: quotidie divina visione fruebatur; quae eam a malis omnibus custodiebat, et bonis omnibus redundare faciebat. Itaque ad quartum decimum annum usque pervenit, ut non solum nihil de ea mali reprehensione dignum confingere possent: sed et boni omnes qui eam noverant, vitam et conversationem ejus admiratione dignam judicarent. Tunc pontifex publice denuntiabat, ut virgines quae in Templo constituebantur, et hoc aetatis 0302B tempus implessent, domum reverterentur, et nuptiis secundum morem gentis, et aetatis maturitatem, operam darent. Cui mandato cum caeterae pronae paruissent: sola virgo Domini Maria hoc se facere non posse respondit, dicens: Se quidem et parentes suos Domini servitio mancipasse, et insuper se ipsam Domino virginitatem vovisse: quam numquam viro aliquo, commixtionis more cognito, violare vellet. Pontifex vero in angustia constitutus animi, cum neque contra Scripturam, quae dicit: Vovete et reddite (Psal. LXXV, 12) , votum infringendum putaret: neque morem genti insuetum introducere auderet, praecepit, ut ad festivitatem quae imminebat, omnes ex Jeresolymis et vicinis locis primores adessent: quorum consilio scire posset, quid de tam dubia re faciendum 0302C esset. Quod cum fieret, omnibus in commune placuit Dominum super hac re esse consulendum. Et cunctis quidem orationi incumbentibus, pontifex ad consulendum Deum, ex more accessit. Nec mora cunctis audientibus, de oraculo, et de propitiatorii loco, vox facta est secundum Isaiae vaticinium, requirendum 0303A esse cui virgo illa commendari et desponsari deberet. Liquet enim Isaiam dicere: Egredietur virga de radice Jesse, et flos de radice ejus ascendet, et requiescet super eum Spiritus Domini: spiritus sapientiae et intellectus: spiritus consilii et fortitudinis: spiritus scientiae et pietatis: et replebit eum spiritus timoris Domini (Isa. XI, 1 seqq.) . Secundum hanc ergo prophetiam, cunctos de domo et familia David, nuptui habiles, non conjugatos, virgas suas allaturos ad altare praedixit: et cujuscumque post allationem virgula florem germinasset, et in ejus cacumine Spiritus Domini in specie columbae consedisset, ipsum esse cui virgo commendari et desponsari deberet.

IX. Erat autem inter caeteros Joseph, homo de domo et familia David grandaevus: cunctis vero 0303B virgas suas juxta ordinem deferentibus; solus ipse suam subtraxit. Unde cum nihil divinae voci consonum apparuisset, pontifex iterato Deum consulendum putavit. Qui respondit, solum illum ex his qui designati erant, virgam suam non attulisse, qui virginem desponsare deberet. Proditus est itaque Joseph. Cum enim virgam suam attulisset, et in cacumine ejus, columba de coelo veniens consedisset, liquido omnibus patuit ei virginem desponsandam fore. Igitur nuptiarum jure de more celebrato, ipse quidem in Bethlehem recedit civitatem, domum suam dispositurus, et nuptiis necessaria procuraturus. Virgo autem Domini Maria, cum aliis septem virginibus coaevis et collactaneis, quas a sacerdote acceperat, ad domum parentum suorum in Galilaeam reversa est.

0303C X. His vero diebus, primo scilicet adventus sui in Galilaeam tempore, missus est ad eam angelus Gabriel a Deo: qui ei conceptum Dominicum narraret et conceptionis, vel modum, vel ordinem exponeret. Denique ingressus ad eam cubiculum quidem ubi manebat, ingenti lumine perfudit: ipsa vero gratantissime salutans, dixit: Ave, Maria, virgo Domini gratissima: virgo gratia plena, Dominus tecum, benedicta tu prae omnibus mulieribus: benedicta prae omnibus hactenus natis hominibus. Virgo autem quae jam angelicos bene noverat vultus, et lumen coeleste insuetum non habebat: neque angelica visione territa, neque luminis magnitudine 0304A stupefacta, sed in solo ejus sermone turbata est: et cogitare coepit qualis ista salutatio, tam insolita esse posset, quidve portenderet, vel quem finem esset habitura. Huic cogitationi, angelus divinitus inspiratus occurrens: Ne timeas, inquit, Maria, quasi aliquid contrarium tuae castitati hac salutatione praetexam. Invenisti enim gratiam apud Dominum: quia castitatem elegisti. Ideoque virgo sine peccato concipies, et paries filium. Hic erit magnus, qui dominabitur a mari usque ad mare: et a flumine usque ad terminos orbis terrae. Et filius Altissimi vocabitur: quia qui in terris nascitur humilis, in coelo regnat sublimis. Et dabit illi Dominus Deus sedem David patris ejus, et regnabit in domo Jacob in aeternum, et regni ejus non erit finis. Ipse quippe 0304B rex regum et Dominus dominantium est: et thronus ejus in saeculum saeculi. His angeli verbis, virgo non incredula, sed modum scire volens, respondit: Quomodo istud fieri potest? Nam cum ipsa virum juxta votum meum numquam cognosco: quomodo sine virilis seminis incremento parere possum? Ad hoc angelus: Ne existimes, inquit, Maria, quod humano more concipias. Nam sine virili commixtione, virgo concipies, virgo paris, virgo nutries. Spiritus enim sanctus supervenit in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi, contra omnes ardores libidinis. Ideoque quod nascetur ex te, solum erit sanctum: quia solum sine peccato conceptum, et natum, vocabitur Filius Dei. Tunc Maria, manibus expansis, et oculis ad coelum levatis, dixit: Ecce ancilla Domini (neque 0304C enim dominae nomine digna sum), fiat mihi secundum verbum tuum. Longum forte et quibusdam taediosum erit, si cuncta huic opusculo inserere voluerimus, quae nativitatem dominicam vel praecessisse vel subsecuta fuisse legimus. Unde his omissis, quae in Evangelio plenius scripta sunt, ad ea quae minus habentur, narranda accedamus.

XI. Joseph igitur a Judaea in Galilaeam veniens, desponsatam sibi virginem, uxorem ducere intendebat: jam namque tres fluxerant menses, et quartus instabat, ex eo tempore quo sibi desponsata fuerat. Interea paulatim utero puerperae intumescente, puerperam se manifestare coepit: neque hoc latere 0305A potuit Joseph. Nam sponsi more liberius ad virginem introiens, et familiarius cum ea loquens, gravidam esse deprehendit. Aestuare itaque animo et fluctuare coepit: quia ignorabat quid sibi potissimum esset faciendum. Neque enim eam traducere voluit, quia justus erat (Matth. I, 19) . Neque fornicationis suspicione infamare, quia pius. Itaque cogitabat clam dissolvere conjugium, et occulte dimittere eam. Haec autem eo cogitante, ecce angelus Domini ei apparuit in somnis, dicens: Joseph, fili David, noli timere: hoc est, ne velis fornicationis suspicionem in virgine habere, vel aliquid sinistrum cogitare, neque timeas eam in uxorem ducere. Quod enim in ea natum est, et nunc animum tuum angit: non hominis, sed Spiritus sancti est opus. Pariet enim 0305B omnium virgo sola Dei Filium, et vocabis nomen ejus Jesum, id est, Salvatorem: ipse enim salvum faciet populum suum a peccatis eorum. Igitur Joseph secundum angeli praeceptum virginem uxorem duxit: nec tamen cognovit eam, sed caste procurans custodivit. Jamque nonus a conceptione instabat mensis, cum Joseph, uxore, cum aliis quae necessaria erant assumpta, Bethlehem civitatem unde ipse erat, tetendit. Factum est autem cum essent ibi, impleti sunt dies ut pareret: et peperit filium suum primogenitum, sicut sancti evangelistae docuerunt, Dominum nostrum Jesum Christum (Luc. XI, 6) : qui cum Patre, et Filio, et Spiritu sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum.