Caput XXVIII. De charitate, et pace.

Ad charitatem nunc transitum faciamus: quia 0382A omnibus major est. Inter caetera sic fatetur Paulus: Manent autem tria haec, fides, spes, et dilectio: Sed major his dilectio est (I Cor. XIII) . Est ergo dilectio vinculum animorum, casta, et sincera, et sine aemulatione charitas: consummatio omnium mandatotum, brevis omnium praeceptorum: quam cum quis habuerit, omnia habet: sine hac in aliis remanet imperfectus. Et ut cognoscat vestra prudentia, quantum charitas valeat: legimus responsum Domini in Evangelio dicentis, cum interrogaretur: Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex tota virtute tua: Et diliges proximum tuum tamquam teipsum: in his duobus praeceptis pendet lex et prophetae (Matth. XXII, 37) .

Vides in hac sola universa legis contenta pendere? 0382B Vere quisquis hanc habet, jam Deus et Dei Filius dici potest: ex hac sola poterit Deo similis esse. Considera, qui Deum diligit: numquid sperat, numquid timet, numquid fidit? Non, sed tantum diligit. Deus, inquit Paulus, cum dilexisset mundum, misit unicum Filium suum in similitudinem carnis peccati: ut de peccato condemnaret peccatum in carne (Rom. VIII, 3) . Qui praeponit eam rebus omnibus, dicens: Et si linguis loquar hominum et angelorum, charitatem autem non habeam: factus sum sicut aeramentum tinniens, aut cymbalum concrepans. Et si habuero prophetiam, et cognovero omnia mysteria: et omnem scientiam: et si habuero fidem, ita ut montes transferam: et si tradidero corpus meum, ita ut ardeam, charitatem autem non habeam, nihil sum. Charitas magnanima 0382C est: charitas benigna est, charitas non aemulatur, non inflatur, non agit perperam, non irritatur, non confundit, non quaerit quae sua sunt, non cogitat malum, non gaudet super injustitia, gaudet autem de veritate. Omnia sustinet, omnia credit, omnia sperat: charitas numquam excidit (I Cor. XIII) . Nihil enim amantibus durum est, nullus difficilis est cupientibus labor. Solus tamen ille amor probabilis est, qui Deo et virtutibus animae coaptatur. Nihil est enim quod non toleret, qui perfecte diligit. Qui autem clementiam non habet, nec indutus est viscera misericordiae et lacrymarum: quamvis spiritualis sit, non adimplevit legem Christi. Unde legitur, quod beatus Joannes evangelista cum Ephesi senex vix inter discipulorum manus deferretur, nihil aliud per singulas solebat 0382D proferre collectas nisi, Filioli mei, diligite alterutrum. Discipulis autem petentibus, quare semper id diceret: respondit, quia praeceptum Domini est, et si fiat, solum sufficit. Sed obsecro ne amicus, qui diu quaeritur, vix invenitur, difficile servatur, pariter cum oculis amittatur. Nam amicitia, quae desinere potest, numquam vera fuit. Vera namque amicitia (( Al. charitas)) nullo livore, in quanto augetur numero, tanto crescit et robore.

Declina igitur a malo, et fac bonum: inquire pacem, 0383A et persequere eam. Nisi oderimus malum, bonum amare non possumus. Quin potius faciendum est bonum, ut declinemus a malo. Pax quaerenda est, fugiamus bella: nec suffecit eam quaerere, nisi inventam fugientemque omni studio persequamur: quae exsuperat omnem sensum, in qua habitatio Dei est, propheta dicente: Et factus est in pace locus ejus (Psalm. LXXV) . Infernus itaque inter fratres dividit. Quidquid igitur separat inter fratres, infernus dicendus est. Concordia enim parvae res crescunt: sic et discordia maximae dilabuntur. Pulchre igitur persecutio pacis dicitur, juxta illud Apostoli: Hospitalitatem persequentes (Rom. XII) : ut non leni usitatoque sermone, et, ut ita loquar, summis labiis hospites invitemus: sed toto mentis ardore teneamus, 0383B quasi auferentes secum de lucro nostro atque compendio.