Caput XV. De periculo praeeminentiae et dignitatis.

Non tibi, obsecro, blandiaris de Domini pietate, qui tam diu peccatores misericorditer sustinet in peccatis. Et si diuturna est exspectatio, non minus formidanda est vindicta, quae tanto durior est, quanto longius tempus in sustinendo praecessit. Propterea si secus quam debes egeris, periculum expavescas: nec ideo minus, si statim divinum non incurras judicium. Dominus enim tuus qui suis te ovibus administratricem, et in sua te posuit vinea, a te vult de 0404D singulis etiam occultis exigere rationem. Et si quid eum defraudaveris, tunc diabolo venundatam in carcere exterioris inferni poni te jubet: ubi fletus est aeternus, et stridor dentium: ut exprimatur in his quidquid doloris et poenae excogitari potest, quousque debitum universum reddideris. Sed si forte de restituendo debitum confidis, o te fatuam! Nam pro minimo quoque delicto non habent unde restituant simul homines universi, nisi ipse idem velit remittere, cui facienda est restitutio. Felices itaque magisque securae quae subsunt, illis quae supersunt: et quibus potius ministratur, quam quae ministrant. Sed tamen superba mens hominum improvida periculi, semper majorum dignitatum ascensum 0405A expetit: nec nisi post factum ex descensu terretur: quia quanto altior est ascensus, tanto durior est descensus. Sed forte descensum rarum aestimas. Sed firmissime doctus experientiis, et non paucis dicam. Raro per gradus dignitatis ascendit homo, quin multo gravius non descendat. Verum et si a proposito digrediar, nolo opusculum hoc pertransire exemplum quoddam, quod, sancto quodam mihi referente sene in eremo, ex veritate didici.

Cum juvenis quidam sancto proposito et vita electus foret ad Episcopale fastigium, quo gravius periculosiusve nequit aliud cogitari: patruum suum quemdam, virum utique sanctum, et prophetiae plenum, eremi in cella ut eum ex hoc consuleret, adiit non incautus. Audita itaque narratione nepotis, vir 0405B sanctus non verbis, sed signis potius percunctanti respondit. Et ne contra Apostolum, qui desiderantem episcopatum in bono opere laudat, contrairet dissuadendo: et juvenem periculo exponeret suadendo. Jussit itaque senex quadratum discum a terra vehementer pedibus elevatum ascendere juvenem, et quater per quatuor disci latera supinum revolvere semetipsum usque ad horam casus: sicque casu imminente, si altera succederet revolutio, mandavit ut extra summitatem disci, adhuc se volveret iterato. Cui cum nepos se non posse ex timore casus responderet, illico eum fecit descendere: et per quamdam latam planitiem diutius volutare. Cumque ex multitudine volutationum utrisque fastidium eveniret: Surge, inquit senex, et perge quo vis: facito 0405C quod tibi securius cernitur. Dedignatus namque juvenis, abscessit: et alteri sancto seni, patrui deliramentum putans, factum retulit; a quo de periculo praeeminentiae edoctus, electioni renuntiavit, ut teneret quod est tutum. Qui post modicum, felici obitu ex saeculo exiens, hilaris et jucundus apparuit patruo. Gratias, inquit, pater, tibi refero ex dissuasione episcopatus. Nam scito quia nunc essem de numero damnatorum, si fuissem de numero episcoporum.