Caput Primum.

Initium Evangelii Jesu Christi Filii Dei, sicut scriptum est in Isaia propheta: Ecce ego mitto angelum meum ante faciem tuam, qui praeparabit viam tuam ante te. Vox clamantis in deserto, Parate viam Domini: rectas facite semitas ejus. Κατὰ Μάρκον Evangelium per quod venit redemptio fidelium, et beatitudo sanctorum: quia quatuor unum sunt, et unum quatuor: quatuor Evangelia multarum constat esse virtutum. Quid enim fortius, quam animas salvare, quae errorum suorum vitiis poterant interire? Secundum 0591B quod in sexagesimo septimo psalmo jamdudum propheta Spiritu sancto instigante denudavit: Dominus dabit verbum evangelizantibus virtutes multas. Versus istius ordo talis est, qui huic operi congruenter inseritur. Dominus dabit virtutes multas apostolis, qui verbum ejus veneranda confessione praedicabant: quando eis languentium turbas sanare concessum est: εὐαγγέλιον Graece, Latine bona annuntiatio praedicatur: quod proprie ad regnum Dei, et remissionem pertinet peccatorum. Unde dicitur: Poenitemini, et credite Evangelio, et appropinquabit regnum coelorum Jesu Christi, id est, Salvatoris uncti, in Hebraeo Jesua. In Graeco Σωτὴρ. In Latino Salvator. Messias Hebraice, Χριστὸς Graece, unctus Latine. Idem rex, et sacerdos dicitur dum de genere 0591C David regis Christus nascitur: et vocibus vatum Levitici generis prophetatur. Unde sequitur: Vox clamantis in deserto, et reliqua. Vox est Joannes: de qua voce clamabat Dominus Jesus ad Judaeos, quod inter natos mulierum major illo esset nemo. Clamor autem ad surdos longe positos, sive cum indignatione fieri solet: quae Judaico certum est evenisse populo, dum longe est a peccatoribus salus, et aures suas graviter obturaverunt, sicut aspides surdae, et indignationem et iram, et tribulationem a Christo audire meruerunt. In deserto autem fit vox, et clamor, quia deserti a spiritu Dei, sicut domus vacans et scopata: deserti a propheta, a rege, atque sacerdote. Unde Joannes et Jesus quaerunt, quid in deserto amissum est. Ubi vicit diabolus, 0591D ibi vincitur: ubi cecidit homo, ibi exsurgit. Ecce ego mitto angelum meum. Vox πνεύματος ἁγίου per Malachiam ad Patrem sonat de Filio, qui est facies Patris, unde agnitus est. Angelus autem nuntius interpretatur, qui praenuntiat de Christo. Post me venit, qui ante me factus est: qui praeparabit viam tuam. Via Domini, qua ad homines ingreditur, poenitentia est, per quam Deus ad nos descendit, et nos ad illum ascendimus. Unde angeli ascendentes, descendentesque memorantur ad filium hominis. Parate viam Domini: hoc est, poenitentiam agite, et praedicate. Unde παρασκευὴ ante sabbatum dicitur, id est poenitentia ante requiem futuram. Hinc namque initium praedicationis Joannis et Christi oritur. 0592A Poenitentiam agite, appropinquabit regnum coelorum: quia in die septima requievit Deus ab omnibus operibus suis. Septem enim nobis necesse est delere vitia per poenitentiam velut mala genera: ut requiescentes postea, possideamus desiderabilem terram. Rectas facite semitas ejus. Quas semitas incurvavimus, declinantes in dexteram atque sinistram. Nunc Deus praecipit nobis, ut via regia incedentes, proximos nostros, ut nos: et nosmetipsos, ut proximos diligamus. Nam, qui diligit iniquitatem, odit animam suam. Qui enim semetipsum diligit, et non diligit proximum, ad dexteram declinat. Et qui semetipsum odiens, proximum diligit, ad sinistram divertit. Nam multi bene agunt, sed non bene corrigunt: ut fuit Heli. Et multi bene 0592B corrigunt, sed non agunt: ut fuerunt scribae et pharisaei qui sedebant super cathedram Moysi. Unde os turturis in lege ad ascellas ejus retorqueri jubetur, ne separetur os ab opere: et opus nostrum non dividatur ab ore. Semitae autem post viam sequuntur: quia mandata moralia post poenitentiam, secundum Marcum, explanantur. Paratur via per fidem, et baptismum, et poenitentiam. Rectae semitae fiunt per austera indicia, vestis cilicinae, et zonae pelliceae, et cibi locustini, et potus mellis silvestris et humillimae vocis. Unde sequitur:

Fuit in deserto Joannes baptizans, et praedicans baptismum poenitentiae, in remissionem peccatorum. Et egrediebatur ad eum omnis Judaeae regio: et Jerosolymitae universi: et baptizabantur ab illo in Jordanis 0592C flumine confitentes peccata sua. Joannes gratia Dei interpretatur. A gratia narratio incipitur. Unde sequitur: Baptizans: per baptismum enim gratia datur, qua peccata gratis dimittuntur. Unde dicitur: Quod gratis accepistis, gratis date. Et Apostolus ait: Gratia salvi facti estis per fidem, et hoc non ex vobis: Dei enim donum est, ne quis glorietur. Et praedicans baptismum poenitentiae in remissionem peccatorum. Quod consummatur per sponsum, initiatur per paranymphum. Unde catechumeni, hoc est, instructi, incipiunt per sacerdotem, et chrismantur per episcopum. Nunc autem per amicum sponsi inducitur sponsa: ac sic per Isaac puerum Rebecca pallio velata albo conducitur. Et egrediebatur ad illum omnis Judaeae regio, et Jerosolymitae universi, 0592D et baptizabantur ab illo in Jordane flumine, confitentes peccata sua. Confessio, et pulchritudo in conspectu ejus, id est, sponsi. Unde desilit sponsa de camelo, cum humiliat se nunc Ecclesia viso vero Isaac Jesu Christo, in cujus nativitate risum fecit Deus Sarae; sicut ad Mariam dicitur, quae est princeps cum Deo, Benedicta tu inter mulieres. Jordanis autem descensio aliena interpretatur: ubi peccata abluuntur. Arca enim, Jordane transvadato, per marmora peregrina in terram transivit alienam, et media parte in mare defluente, altera pars turgida montis erigitur forma. Sic nos olim alienati a Deo per superbiam, per baptismi symbolum humiliati, erigimur in alta: Quia qui se humiliaverit, exaltabitur. 0593A Pars autem, quae fluit in mare, amaricatur: cum arca Dei, hoc est, corpus Christi, non mundatis non profuit, sed in deterius illa mutavit. Sequitur.

Et erat Joannes vestitus pilis cameli, et zona pellicea circa lumbos: et locustas, et mel silvestre edebat: et praedicabat dicens. Vestis prophetae, et cibus, et potus totam austeram vitam praedicantium significant: et futuras gentes ad gratiam Dei, quae est Joannes, intus et foris esse conjungendas. Pilis vero cameli, divites gentium: et zona pellicea, pauperes mundo mortui; locustis serratis, sapientes hujus mundi: qui stipulas Judaeis aridas relinquentes, frumenta mystica cruribus trahunt, et in calore fidei saltus inhabitant; et melle silvestri, fideles inspiratis 0593B de inculta silva ignibus praeparati ac mergentes significantur. Quae omnia a gratia Evangelii sumuntur: In qua non est distinctio Judaei et Graeci.

Venit fortior me post me. Quis fortior est gratia, qua peccata abluuntur? Ille nimirum, qui septies et septuagies septies remittit peccata. Gratia prior quidem est, sed semel remittit per baptismum. Misericordia vero in miseros ab Adam usque ad Christum, per septuaginta septem generationes: et usque ad centum quadraginta quatuor millia pervenit.

Cujus non sum dignus procumbens solvere corrigiam calciamentorum ejus. Non est digna sola gratia procumbens in baptismo solvere corrigiam calciamentorum ejus, id est, mysterium incarnationis Dei. Calx enim extrema pars est corporis. In fine enim 0593C ad justitiam adest Salvator incarnatus. Unde bene per prophetam dicitur: In Idumaeam extendam calciamentum meum: quia nisi jungatur scientia spiritus, nemo per gratiam remissionis investigat incarnationis Christi mysterium quomodo Verbum caro factum est: unde caro Christi, unde anima, unde spiritus sumit exordium, ut homo verus fiat per omnia absque peccato: et Deus verus in Deo vero sine principio idem filius hominis, qui est in coelo: et quomodo tamquam sponsus procedens de thalamo suo, id est, virginali utero, clausum relinquens. Unde adveniente vero sponso, domus discalciati dicitur domus Joannis, qui dicit: qui habet sponsam, sponsus est. Unde in specie columbae Spiritus sanctus descendit. Cui in Cantico canticorum canitur: sponsa 0593D mea, amica mea, proxima mea, dilecta mea, columba mea. Sponsa in patriarchis, amica in prophetis, proxima in Joseph et Maria, dilecta in Joanne Baptista, columba in Christo et apostolis, quibus dicitur: Estote prudentes sicut serpentes, et simplices sicut columbae. Sequitur:

Ego baptizavi vos in aqua: ille vero baptizabit vos in Spiritu sancto. Dei vero fluvius semper plenus, semper est aequalis: de quo dictum est: Fluminis impetus, laetificat civitatem Dei. Quid interest, inter aquam et Spiritum sanctum, qui ferebatur super aquas? Aqua ministerium est hominis: Spiritus vero ministerium est Dei. Unde scriptum est: Spiritus Dei ferebatur super aquas. Super, inquit, non 0594A subter. Sicut excellentior est anima, quam corpus quod regit, ita eminentior est spiritus quam anima. Sed mansit super eum spiritus: haec est unctio Christi secundum carnem, de qua dicitur: Propterea unxit te Deus, Deus tuus oleo laetitiae prae consortibus tuis. Oleum non potest esse sub aqua: sic creator non potest sub creatura. Oleum de amaritudine surgit radicis, et in pabulum luminis, et in medicamina vulnerum, et in refectionem esurientium, in cacumine crescit. Unde fit unctio corporis Christi? de amaritudine passionis, et pervenit ad gloriam resurrectionis: unde nos Apostolus admonet, dicens: Hoc enim sentite in vobis, quod et in Christo Jesu, et reliqua, usque ad mortem, mortem autem crucis: propter quod et Deus exaltavit illum, 0594B et donavit illi nomen, quod est super omne nomen: quia Dominus Jesus in gloria est Dei Patris.

Et factum est in diebus illis; venit Jesus a Nazareth Galilaeae: et baptizatus est in Jordane a Joanne. Et statim ascendens de aqua vidit coelos apertos, et spiritum tamquam columbam descendentem, et manentem in ipso. Et vox facta est de coelis: Tu es filius meus dilectus, in te complacui: et statim spiritus expulit eum in desertum: et erat ibi in deserto quadraginta diebus, et quadraginta noctibus: et tentabatur a Satana. Eratque cum bestiis, et angeli ministrabant illi. Marcus evangelista sicut cervus ad fontes aquarum desiderans, saltus in planis et arduis dat: et culmina tantum pratorum carpit, et palmas in vertice 0594C portat: et velut apis melliflua, flores agri, cui odor veri Isaac simulatur, summatim gustat: unde a Nazareth Galilaeae venientem Jesum ad baptismum in Jordane a Joanne acceptum enarrat: et statim de aqua ascendisse, et apertos coelos vidisse, et spiritum, ut columbam descendisse, et in ipso mansisse: et voce de coelis facta Patris, in dilecto filio complacuisse: et spiritum eum in desertum expulisse, et tentatum a Satana quadraginta diebus et noctibus fuisse cum bestiis, et angelis ministrantibus commoratum esse. Qui ordo moraliter nobis secundum Christi exemplum sequendus est, festinantibus ad consortia angelica, quem Jesus prius opere ostendit, quam voce doceret. Sic nos de volubilitate mundi, pendulae voluntatis odore floris munditia 0594D tracti, cum adolescentibus post sponsum currimus: et per baptismi sacramenta de duobus fontibus dilectionis, Dei et proximi, a gratia remissionis abluimur, et ascendentes spe coelestia secreta mundis cordis oculis intuemur. Dehinc Spiritum sanctum spiritu contrito et humiliato, cum simplici corde descendentem ad mansuetos, et cum charitate numquam cadente, manentem suscipimus: et vox de coelis Domini ad nos a Deo dilectos dirigitur, Beati pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur. Et tunc in nobis complacet Pater cum Filio, et Spiritu sancto, quando efficimur unus spiritus cum Deo. Unde Filius Patrem interpellat pro nobis, dicens: Pater sancte, conserva eos in nomine tuo, quos dedisti 0595A mihi, ut sint unum sicut et nos unum sumus. Tunc spiritus nos expellit in deserto quadragenario numero tentandos a Satana: ut patientia nobis probationem, probatio autem spem, spes vero charitatem generet: cum non sit nobis colluctatio adversus carnem et sanguinem: sed adversus principatus, et reliqua. Et tunc bestiae pacatae erunt nobiscum, cum in arca animae nostrae, munda cum immundis animalibus mansuescimus, et cum leonibus sicut Daniel cubamus: cum spiritus non sit adversus carnem, et sanguinem: nec caro concupiscit adversus spiritum. Post haec angeli ministri, qui vident faciem patris nostri in coelis, semper mittuntur nobis, ut responsa et solatia cordibus et vigilantibus dent, dicentes: Exaudita est oratio tua. Et, Nolite 0595B Jesum quaerentes Nazarenum. Et, Ego quos amo, arguo, et castigo: et, Vincenti dabo edere de ligno, quod est in paradiso Dei mei. Sequitur:

Postquam autem traditus est Joannes, venit Jesus in Galilaeam praedicans Evangelium regni Dei, et dicens: Quoniam impletum est, tempus, et appropinquabit regnum Dei. Postquam accepimus gratiam pro gratia, carnalia decollantur, spiritualia vivificantur: cessante umbra, adest veritas. Joannes in carcere, lex in Judaea, Jesus in Galilaea: salus in gentibus, praedicans Evangelium regni: Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum coelorum. Regno terreno succedit paupertas: paupertati Christianorum tribuitur regnum sempiternum. Unde Dominus dicit: Regnum meum non est de hoc mundo. Omnis 0595C enim honor terrenus, spumae aquae gracili, vel fumo, vel somnio comparatur. Sequitur:

Poenitemini, et credite Evangelio. Et praeteriens secus mare Galilaeae, vidit Simonem et Andream fratrem ejus, mittentes retia in mare. Erant autem piscatores. Et dixit eis Jesus: Venite post me, et faciam vos fieri piscatores hominum. Et protinus relictis retibus, secuti sunt eum. Et progressus inde pusillum, vidit Jacobum Zebedaei,et Joannem fratrem ejus, et ipsos componentes retia in navi: et statim vocavit illos. Et relicto patre suo Zebedaeo in navi cum mercenariis, secuti sunt eum. Nam nisi credideritis, non intelligetis. Amaritudinem radicis, dulcedo pomi compensat: pericula maris, spes lucri delectat: dolorem medicinae, spes salutis mitigat. Qui desiderat nucleum 0595D frangit nucem. Poenitentiam agit, qui vult aeterno bono adhaerere. Praeconia Christi narrare digne possunt, qui ad palmam indulgentiae meruerunt pervenire. Post haec vocantur missi quatuor piscatores. Simon, et Andreas: Jacobus et Joannes, relictis retibus, patre et nave cum mercenariis. Hac quadriga vehimur ad aethera, ut Elias: his quatuor angulis construitur prima Ecclesia: his quatuor litteris Hebraicis, id est, Tetragrammaton nomen Domini agnoscitur a nobis. Quibus simili exemplo praecipitur, ut audiamus vocem Domini vocantis, et obliviscamur populum vitiorum, et domum paternae traditionis, quae est stultitia Deo: et rete aranearum, in quo nos velut culices pene lapsos tenebat aer inanis: navem pristinae 0596A conversationis abominantes: pellibus enim mortuis tegitur Adam, qui genitor est noster secundum carnem. Et nunc deposito vetere homine, cum actibus suis, novum sequentes hominem, pellibus tegimur Salomonis, quibus sponsa gloriatur se factam esse formosam. Simon, obediens: Andreas, virilis: Jacob, supplantans: Joannes, gratia, in Latino sonat. Quibus quatuor nominibus in agmen Domini conjungimur: obedientia, ut audiamur: virilitate, ut pugnemus: supplantatione, ut perseveremus: gratia, ut conservemur. Nisi enim dominus aedificaverit domum, in vanum laborant, qui aedificant eam. Quae quatuor virtutes cardinales dicuntur: quia per prudentiam, obedimus: per justitiam, viriliter agimus: per temperantiam, serpentem calcamus; per 0596B fortitudinem, gratiam Dei meremur. Curis fratrum occupatus Marcum evangelistam explanare, ut volui, non valui: sed illum imitatus, summatim ejus propria tango: et sicut Ruth cognata Christi spicas, et racemos de post metentes, Noemi orbatae colligo. Sed utinam ad Booz per hanc penuriam meam convivia pervenirem, furtum laudabile faciens! Marcus dicta Evangelii in semetipso, non in semetipsis disponens, ordinem historiae non secutus, mysteriorum ordinem servat. Unde in sabbatis primam virtutem narrat, dicens:

Et ingrediuntur Capharnaum: et statim sabbatis ingressus in synagogam docebat eos: Et stupebant super doctrina ejus. Erat enim docens eos, quasi potestatem habens, et non sicut scribae. Et erat in synagoga eorum 0596C homo in spiritu immundo, et exclamavit dicens: Quid nobis et tibi, Jesu Nazarene: venisti perdere nos? Scio qui sis, sanctus Dei. Et comminatus est ei Jesus, dicens: obmutesce, et exi de homine. Et discerpens eum spiritus immundus, et exclamans voce magna, exiit ab eo. Et mirati sunt omnes, ita ut conquirerent inter se dicentes: Quidnam est hoc? quaenam doctrina haec nova? Quia in potestate spiritibus immundis imperat, et obediunt ei. Et processit rumor ejus statim in omnem regionem Galilaeae: Et protinus egredientes de synagoga, venerunt in domum Simonis, et Andreae cum Jacobo et Joanne. Recumbebat autem socrus Simonis febricitans et statim dicunt ei de illa. Et accedens, elevavit eam apprehensa manu ejus, et continuo dimisit eam febris: et ministrabat eis. Vespere autem facto, 0596D cum occidisset sol, afferebant ad eum omnes male habentes, et daemonia habentes. Capharnaum villa consolationis interpretatur: sabbatum autem requies. Homo in spiritu immundo, genus humanum est: in quo immunditia regnavit ab Adam, usque ad Moysen. Nam qui sine Lege peccaverunt, sine Lege perierunt: qui sciens sanctum Dei, obmutescere jubetur: dum scientes quidem Deum, non sicut Deum glorificaverunt, sed servierunt potius creaturae, quam creatori, spiritus discerpens hominem, exiit ab eo. Appropinquante salute, appropinquat tentatio. Pharao dimissus ab Israel, persequitur Israel: diabolus contentus, surgit in scandala. Socrus Petri febricitans, secunda virtute lavatur, et apprehensa manu ejus, 0597A sanatur. Febris intemperantiam significat: de qua nos filii synagogae per manum disciplinae, et elevationem desiderii sanamur, et hujus qui sanat nos ad vesperum, declinantis a nobis, ministramus voluntati.

Et erat omnis civitas congregata ad januam, et curavit multos, qui vexabantur variis languoribus. Et daemonia multa ejiciebat, et non sinebat ea loqui, quoniam sciebant eum: Et diluculo valde surgens egressus abiit in desertum locum, ibique orabat: et prosecutus est eum Simon, et qui cum illo erant. Et cum invenissent eum, dixerunt ei, quia omnes quaerunt te. Et ait illis: Eamus in proximos vicos et civitates, ut et ibi praedicem: ad hoc enim veni. Et erat praedicans in synagogis eorum, et in omni Galilaea, et daemonia ejiciens. 0597B Et venit ad eum leprosus, deprecans eum: et genu flexo, dixit: Si vis, potes me mundare. Jesus autem misertus ejus, extendit manum suam, et tangens eum, ait illi: Volo, mundare. Et cum dixisset, statim discessit ab eo lepra et mundatus est, et comminatus est ei, statimque ejecit illum, et dicit ei: Vide, nemini dixeris, sed vade, ostende te principi sacerdotum, et offer pro emundatione tua, quae praecepit Moyses in testimonium illis. At ille egressus, coepit praedicare, et diffamare sermonem. Janna regni, moraliter poenitentia est, cum fide: quae operatur salutem languoribus variis. Varia etenim sunt vitia, quibus languescit civitas mundi. Unde leprosus tertia virtute mundatur: deprecans genu flexo Domini voluntatem, qui non vult mortem peccatoris, sed ut convertatur, 0597C et vivat. Lepra nostra, peccatum primi hominis est: quae a capite coepit, quando regna mundi desideravit. Radix enim omnium malorum est cupiditas. Unde Giezi a varitiam secutus, lepra suffunditur: quae sacerdoti vero secundum ordinem Melchisedech ostensa, oblatione mundatur, dicenti: Date eleemosynam, et ecce omnia munda sunt vobis. Sequitur de propriis Marci.

Ita ut jam non posset manifeste introire in civitatem, sed foris in desertis locis esse, et conveniebant ad eum undique. Certe non omnibus manifestatus est Jesus, qui latis atque planis serviunt laudibus, et propriis voluptatibus: sed his, qui foris cum Petro exeunt: et in desertis locis, quae elegit Dominus ad orandum et reficiendum populum, qui deserunt delectationes 0597D mundi, et deserunt omnia, quae possident, ut dicant: Portio mea Dominus. Gloria vero Domini manifestatur his, qui conveniunt undique: id est, per plana et ardua: quosque nihil potest a charitate Christi separare.