Patrologiae Cursus Completus

 Patrologiae Cursus Completus

 Elenchus Operum Quae In Hoc Tomo Continentur.

 Elenchus Operum Quae In Hoc Tomo Continentur.

 Praefatio.

 Praefatio.

 S. Eusebii Hieronymi, Stridonensis Presbyteri, Operum Mantissa Continens Scripta Supposititia.

 Pars Prima.-Epistolae.

 Pars Prima.-Epistolae.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola I. Pelagii Ad Demetriadem.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola II. Ad Geruntii Filias. De contemnenda haereditate.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola III. Ad Marcellam. Exhortatur ut adversa toleret.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola IV, Seu Consolatio Ad Virginem In Exsilium Missam.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola V. Ad Amicum Aegrotum.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola VI. Ad Amicum Aegrotum. De viro Perfecto.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola VII. Instituit amicum in scientia divinae legis.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola VIII. De tribus virtutibus.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola IX. Ad Paulam Et Eustochium De assumptione beatae Mariae Virginis.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola X. De Assumptione B. Virginis Mariae.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XI. De honorandis parentibus.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XII. Seu Opusculum De Septem Ordinibus Ecclesiae.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XIII. Virginitatis laus.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XIV. De his quae Deo in Scripturis sanctis attribuuntur.

 Epistola XV. Seu Damasi Symbolum.

 Epistola XVI. Seu Explanatio Symboli Ad Damasum.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XVII, Seu Explanatio Fidei Ad Cyrillum.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XVIII. Ad Praesidium. De Cereo paschali.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XIX. De vera circumcisione.

 Epistola XX, Seu In Susannam Lapsam Objurgatio.

 Epistola XXI, Seu Explanatio In Psalmum XLI.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XXII, Seu Explanatio In Psalmum CXVII.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XXIII. Ad Dardanum. De diversis Generibus Musicorum.

 Monitum In Sequentem Epistolam.

 Epistola XXIV, Seu Sermo De Resurrectione Domini.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XXV, Seu Sermo De Nativitate Domini.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XXVI, Seu Sermo De Epiphania Domini.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XXVII, Seu Sermo De Quadragesima.

 Epistola XXVIII, Seu Sermo In Vigilia Paschae. De Esu Agni.

 Monitum In Sequentem Epistolam.

 Epistola XXIX, Seu Sermo De Resurrectione Domini.

 Monitum In Sequentem Epistolam.

 Epistola XXX. Ad Eustochium. De Vinculis beati Petri.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XXXI, Seu Tractatus De Observatione Vigiliarum.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XXXII. Ad Pammachium Et Oceanum Exhortatoria.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XXXIII. Ad Quemdam Qui In Saeculo Poenitebat.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XXXIV. De diversis generibus leprarum.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XXXV. Seu Homilia De Duobus Filiis, Frugi Et Luxurioso.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XXXVI. Valerius Rufino Ne Ducat Uxorem.

 Epistola XXXVII. Seu Dialogus Sub Nomine Hieronymi Et Augustini. De origine animarum.

 Monitum In Sequentem Epistolam.

 Epistola XXXVIII. Seu Homilia De Corpore Et Sanguine Christi.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XXXIX. Seu Homilia Super Evangelium Matthaei.

 Monitum In Sequentem Epistolam.

 Epistola XL. Ad Tyrasium Super Morte Filiae Suae Consolatoria. Benedicto et dilectissimo Tyrasio Hieronymus.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XLI. Ad Oceanum De Ferendis Opprobriis Hortatoria.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XLII. Ad Oceanum. De Vita Clericorum.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XLIII. Ad Damasum. De Oblationibus altaris

 Monitum In Epistolas Sequentes.

 Epistola XLIV. Beatissimo papae Damaso Hieronymus.

 Epistola XLV. Damasi Episc. Urbis Romae Ad Hieronymum Presbyterum.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XLVI. Damasi Ad Hieronymum.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XLVII. Hieronymi Ad Damasum.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola XLVIII. Chromatii Et Heliodori Episcoporum Ad Hieronymum.

 Epistola XLIX. Hieronymi Ad Chromatium Et Heliodorum.

 Epistola L. De Nativitate sanctae Mariae.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola LI. Ad Paulam Et Eustochium. De virtute psalmorum.

 Epistola LII. Ad Augustinum.

 Epistola LIII. Guigonis De supposititiis B. Hieronymi epistolis.

 Pars Secunda, Scripta Varii Generis.

 De Formis Hebraicarum Litterarum.

 De Formis Hebraicarum Litterarum.

 Catalogus Quorumdam Operum Quae veteres nonnulli vel auctores vel mss. codd. laudant (falso tamen) Tamquam S. Hieronymi.

 Catalogus Quorumdam Operum Quae veteres nonnulli vel auctores vel mss. codd. laudant (falso tamen) Tamquam S. Hieronymi.

 Admonitio De Subsequente Homilia.

 Admonitio De Subsequente Homilia.

 Ad Monachos.

 Ad Monachos.

 Admonitio De Subsequente Regula.

 Admonitio De Subsequente Regula.

 Regula Monachorum Ex Scriptis Hieronymi Per Lupum De Olmeto Collecta.

 Regula Monachorum Ex Scriptis Hieronymi Per Lupum De Olmeto Collecta.

 Prologus.

 Caput Primum. De Obedientia.

 Caput II. De tribus generibus monachorum in Aegypto commorantium.

 Caput III. De Castitate.

 Caput IV. De Paupertate.

 Caput V. De utilitate Paupertatis.

 Caput VI. De Correctione et Doctrina Praesidentis.

 Caput VII. De Solitudine.

 Caput VIII. De Laudibus, et Utilitate Eremi.

 Caput IX. De periculo Vitae solitariae.

 Caput X. De Periculo habitandi in urbibus.

 Caput XI. De Abstinentia, et praecipue a carnibus.

 Caput XII. De Abstinentia Philosophorum, antiquorum Sacerdotum, aliorumque Sanctorum.

 Caput XIII. De temperatis Jejuniis.

 Caput XIV. De Contemplatione, Oratione, et Lectione.

 Caput XV. De Vigiliis.

 Caput XVI. De vestibus.

 Caput XVII. De laboribus manuum.

 Caput XVIII. De laude Religionis, et de inductione ad eam.

 Caput XIX. De laude et detractione vitanda, et periculis hujus vitae.

 Caput XX. De juramento, vindicta, mendacio, stultiloquio prohibendo.

 Caput XXI. De patientia, reconciliatione et mortuis non lugendis.

 Caput XXII. De tribulationibus et opprobriis perferendis.

 Caput XXIII. De timore ultimi judicii, et defectu hujus vitae.

 Caput XXIV. De virtute humilitatis et simplicitatis, ac tumenti animo vitando.

 Caput XXV. De humilitate Christi, quem imitari debemus.

 Caput XXVI. De justitia et vitae rectitudine.

 Caput XXVII. De fide, spe, et timore.

 Caput XXVIII. De charitate, et pace.

 Caput XXIX. De infirmis et pauperibus recreandis.

 Caput XXX. De poenitentia et misericordia Dei.

 Caput XXXI. Finis concludens regulam.

 Appendix Ad Regulam Praecedentem.

 Appendix Ad Regulam Praecedentem.

 Martini V P. M. Approbatio.

 Ejusdem Martini V P. M. Bulla Altera.

 Regula Monacharum. Indigna prorsus, quae Hieronymo affigeretur, doctis probisque hominibus visa est. Sane neque est, in quo consarcinatoris diligentia

 Regula Monacharum. Indigna prorsus, quae Hieronymo affigeretur, doctis probisque hominibus visa est. Sane neque est, in quo consarcinatoris diligentia

 Prooemium.

 Caput Primum. De Charitate et Unitate servanda.

 Caput II. De non habendo aliquid proprium.

 Caput III. De eligendo sorores ad recipiendum et administrandum bona monasterii.

 Caput IV. De Communitate et Humanitate servanda.

 Caput V. De Simonia vitanda in recipiendo sorores.

 Caput VI. De Obedientia exhibenda praelatis.

 Caput VII. De regimine Abbatissae.

 Caput VIII. De reverentia et subjectione erga abbatissam.

 Caput IX. De correctione facienda et generali accusatione criminum in sexta feria.

 Caput X. De vita mirifica sanctorum Patrum, quos in eremo reperit.

 Caput XI. De vanitate scientiae mundialis.

 Caput XII. De promptitudine adimplendi mandata.

 Caput XIII. De sororum operibus faciendis.

 Caput XIV. De officio et potestate Abbatissae.

 Caput XV. De periculo praeeminentiae et dignitatis.

 Caput XVI. De ordine in operibus Abbatissae.

 Caput XVII. De jurisdictione Episcopi in sorores.

 Caput XVIII. De ordine servando inter Episcopum et sorores.

 Caput XIX. De praeposito presbytero post Episcopum sororibus adhibendo.

 Caput XX. De ordine servando per sorores erga mares, et specialiter in loquendo.

 Caput XXI. De fictitiis et nocivis sermonibus evitandis.

 Caput XXII. De silentio, et diebus et horis debitis observandis.

 Caput XXIII. De refrenatione linguae in loquendo.

 Caput XXIV. De consortio marium fugiendo.

 Caput XXV. De obsequiis servitricum quaerentium victum et necessaria sororibus.

 Caput XXVI. De dulcedine contemplationis erga divina.

 Caput XXVII. De clausura domus

 Caput XXVIII. De detestatione pretiosarum vestium.

 Caput XXIX. De periculo ambitionis vestium.

 Caput XXX. De consideratione extremi diei judicii.

 Caput XXXI. De abjectione exquirenda in vestibus.

 Caput XXXII. De austeritate exquirenda in stratu.

 Caput XXXIII. De matutino et modo dicendi divinum officium.

 Caput XXXIV. De ordine dicendarum horarum primae, tertiae, extae et nonae.

 Caput XXXV. De cibis et ordine comedendi.

 Caput XXXVI. De sobrietate et jejunio.

 Caput XXXVII. De lectionibus ad mensam.

 Caput XXXVIII. De operibus sororum post prandium.

 Caput XXXIX. De horis vespertinis, et Completorio.

 Caput XL. De charitate servanda erga infirmas sorores.

 Caput XLI. De auctoritate Episcopi et praepositi, circa observationes ordinis.

 Admonitio De Sequenti Opusculo.

 Admonitio De Sequenti Opusculo.

 Canones Poenitentiales.

 Canones Poenitentiales.

 Admonitio De Subsequente Martyrologio.

 Admonitio De Subsequente Martyrologio.

 Epistola Chromatii Et Heliodori Episcoporum Ad Beatum Hieronymum, De Opere Martyrologii Colligendo.

 Epistola Chromatii Et Heliodori Episcoporum Ad Beatum Hieronymum, De Opere Martyrologii Colligendo.

 Beati Hieronymi Super Eo Ipso Ad Eosdem Responsio.

 Beati Hieronymi Super Eo Ipso Ad Eosdem Responsio.

 Martyrologium Vetustissimum S. Hieronymi Presbyteri Nomine Insignitum.

 Martyrologium Vetustissimum S. Hieronymi Presbyteri Nomine Insignitum.

 Festa Apostolorum. In vicem Prooemii.

 Incipit Martyrologium.

 Mensis Januarius: Habet dies triginta. Littera Indictionis.

 Mensis Februarius. Habet dies XXVIII.

 Mensis Martius. Habet dies XXXI.

 Mensis Aprilis. Habet dies XXX. Litania indicenda.

 Mensis Maius. Habet dies XXXI.

 Mensis Junius. Habet dies XXX.

 Mensis Julius Habet dies XXXI.

 Mensis Augustus Habet dies XXXI.

 Mensis September. Habet dies XXX.

 Mensis Octobris. Habet Dies XXXI.

 Mensis November. Habet dies XXX.

 Mensis December. Habet dies XXXI.

 Admonitio De Subsequente Libro.

 Admonitio De Subsequente Libro.

 Incipit Liber Comitis, Sive Lectionarius Per Circulum Anni.

 Incipit Liber Comitis, Sive Lectionarius Per Circulum Anni.

 Lectiones Defunctorum.

 Pars Tertia, Commentarii In Novum Testamentum.

 Pars Tertia, Commentarii In Novum Testamentum.

 Admonitio In Expositionem Sequentem.

 Admonitio In Expositionem Sequentem.

 Expositio Quatuor Evangeliorum De brevi Proverbio edita.

 Expositio Quatuor Evangeliorum De brevi Proverbio edita.

 Prologus.

 In Evangelium Secundum Matthaeum.

 In Evangelium Secundum Matthaeum.

 In Evangelium Secundum Marcum.

 In Evangelium Secundum Marcum.

 In Evangelium Secundum Lucam.

 In Evangelium Secundum Lucam.

 In Evangelium Secundum Joannem.

 In Evangelium Secundum Joannem.

 Commentarius In Evangelium Secundum Marcum.

 Commentarius In Evangelium Secundum Marcum.

 Praefatio.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Praefatio Falso ascripta beato Hieronymo presbytero in Evangelium secundum Lucam.

 Praefatio Falso ascripta beato Hieronymo presbytero in Evangelium secundum Lucam.

 Admonitio In Subsequentes Commentarios.

 Admonitio In Subsequentes Commentarios.

 Commentarii In Epistolas Sancti Pauli. Praefatio.

 Commentarii In Epistolas Sancti Pauli. Praefatio.

 In Epistolam Ad Romanos.

 In Epistolam Ad Romanos.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 In Primam Epistolam Ad Corinthios.

 In Primam Epistolam Ad Corinthios.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 In Secundam Epistolam Ad Corinthios.

 In Secundam Epistolam Ad Corinthios.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 In Epistolam Ad Galatas.

 In Epistolam Ad Galatas.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 In Epistolam Ad Ephesios.

 In Epistolam Ad Ephesios.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 In Epistolam Ad Philippenses.

 In Epistolam Ad Philippenses.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 In Epistolam Ad Colossenses.

 In Epistolam Ad Colossenses.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 In Primam Epistolam Ad Thessalonicenses.

 In Primam Epistolam Ad Thessalonicenses.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 In Secundam Epistolam Ad Thessalonicenses.

 In Secundam Epistolam Ad Thessalonicenses.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 In Primam Epistolam Ad Timotheum.

 In Primam Epistolam Ad Timotheum.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 In Secundam Epistolam Ad Timotheum.

 In Secundam Epistolam Ad Timotheum.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 In Epistolam Ad Titum.

 In Epistolam Ad Titum.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 In Epistolam Ad Philemonem.

 In Epistolam Ad Philemonem.

 Caput Unicum.

 Omnium Operum S. Hieronymi Distributio In Decem Tomos Comparata Cum Distributione Editionum Antiquarum Et Benedictina.

 Omnium Operum S. Hieronymi Distributio In Decem Tomos Comparata Cum Distributione Editionum Antiquarum Et Benedictina.

 Index Generalis In Omnia Opera S. Hieronymi Illis, qui singulis tomis subjuncti sunt, Multo Locupletior.

 Index Generalis In Omnia Opera S. Hieronymi Illis, qui singulis tomis subjuncti sunt, Multo Locupletior.

 Ordo Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.

 Ordo Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.

Caput III.

O insensati Galatae. Non est contrarium Salvatoris verbo, quo fratrem fatuum vocari prohibuit: non enim hic dicitur sine causa.

0811C Quis vos fascinavit. Per vulgi verbum, invidiam significavit: sicut ait Salomon: Fascinatio nugacitatis obscurat bona.

Non obedire veritati? Ante quorum oculos Christus Jesus proscriptus est. Quibus per meam praedicationem ita manifestata est passio ejus, ut ipsum ante vos pendere putaretis. Proscriptus est, sententiam damnationis accepit.

Et in vobis crucifixus. Quasi apud vos omnia facta sint. Sive sic, quem vere pro damnato, et mortuo etiam nunc vilem habetis, dum putatis eum vobis non sufficere ad salutem.

Hoc solum a vobis volo discere. Hoc unum vos interrogo.

Ex operibus legis spiritum accepistis, an ex auditu 0811D fidei? Si ex merito fidei spiritum accepistis, quid nobis lex amplius poterit dare?

Sic stulti estis, ut cum spiritu coeperitis, nunc carne consummemini? Cum nec Judaei aliter spiritum accipiant, quam per fidem Christi, vos econtrario putatis vobis spiritum non sufficere sine lege.

Tanta passi estis sine causa, si tamen sine causa. Ostendit, quia in Galatia constituti, pro Christi fide passi sunt persecutionem. Item tanta sine causa pro Christo tolerastis, si non iterum pro Christo corrigatis. Sive quod hic, si tamen, non dubitantis sermo sit, sed potius confirmantis: secundum illud: si tamen justum est apud Deum, retribuere, qui nos tribulant tribulationem.

0812A Qui ergo tribuit vobis spiritum, et operatur virtutes in vobis: ex operibus legis, an ex auditu fidei, sicut scriptum est. Spiritum sanctum sola fide accepistis, qui non nisi a justis accipitur: justos autem sine legis oneribus esse vos constat.

Abraham credidit Deo, et reputatum est illi ad justitiam. Ita et vobis ad justitiam sola sufficit fides.

Cognoscite ergo, quia qui ex fide sunt, hi sunt filii Abrahae. Sive Judaei, sive Graeci, non carnaliter circumcisi.

Providens autem Scriptura, quia ex fide justificat gentes Deus, praenuntiavit Abrahae; quia benedicentur in te omnes gentes. Non una gens Judaica, sed omnes quae ex operibus legis sunt.

Igitur qui ex fide sunt, benedicentur cum fideli 0812B Abraham. Non enim circumcisae sunt gentes, ut possint ex operibus benedici.

Quicumque enim ex operibus legis sunt, sub maledicto sunt. Scriptum est enim. Quia ita praevaluit consuetudo peccandi, ut nemo jam perficiat legem.

Maledictus omnis, qui non permanserit in omnibus quae scripta sunt in libro legis, ut faciat ea. Hoc est, qui non omnia usque ad fidem legis mandata servaverit. Quaeritur sane hoc loco, si fides sola sufficiat Christiano: et utrum non sit maledictus, qui evangelica praecepta contemnet. Sed fides ad hoc proficit, ut in primitiis credulitatis accedentes ad Deum justificet, si deinceps in justificatione permaneant: caeterum sine operibus fidei, non legis, mortua est fides. Qui enim non credit mandatis, et eos qui 0812C Evangelii praecepta contemnunt, maledictos esse, et Salvator edocuit, dicens: Discedite a me, maledicti, in ignem aeternum. Et Jacobus apostolus, unius mandati transgressorem, omnium reum esse demonstravit.

Quoniam autem in lege nemo justificatur apud Deum manifestum est. Quia nemo illum servat: ideo dictum est, quod sola fide justificandi essent credentes. Item vult ostendere, quia ex operibus legis Moysi justificari homo non possit, nisi habuerit et fidem: quae veniam dat credenti in Deo. Non enim qui credunt in Christo, sine lege vivere possunt.

Quia justus ex fide vivit. Perfecta fides est, non solum Christum, sed et Christo credere.

Lex autem non est ex fide. Non justificat sola 0812D fides.

Sed qui fecerit ea, vivet in illis. Suo labore conquirat justitiam, et vivet in aeternum.

Christus nos redemit de maledicto legis, factus pro nobis maledictum. Qui sub maledicto non erat: quia per omnia legem implevit. Et ideo indebito maledicto ejus nostrum debitum compensatum est, ut liberet transeuntes ad fidem.

Quia scriptum est: Maledictus omnis qui pendet in ligno. Sic est scriptum: Si cui fuerit judicium mortis, suspendetis eum in ligno. Non ideo maledictus, quia pendet: sed ideo pendet, quia maledictus. Christus ergo, cui non erat judicium mortis, nec causa subeundae crucis, et maledicti reatus, pro nobis 0813A maledictum suscepit: quia omnes maledicti eramus, et debiti ligno, et ideo maledicti: quia non permansimus in omnibus quae scripta erant in lege.

Ut in gentibus benedictio Abrahae fieret in Christo Jesu. Ut sola fide gentes benedicerentur in Christo, sicut promissum fuerat Abrahae.

Ut pollicitationem spiritus accipiamus per fidem. Quae per Joelem prophetam omni carni promissa est, id est, universo generi hominum.

Fratres, secundum hominem dico: tamen hominis confirmatum testamentum. Humano utor exemplo: comparari enim humana divinis, propter evidentiorem intellectum possunt: aequari non possunt.

Nemo spernit, aut superordinat. Abrahae dictae sunt promissiones, et semini ejus. Non dicit et seminibus, 0813B quasi in multis: sed quasi in uno, et semini tuo, qui Christus. Quia post tantum temporis data lex est.

Hoc autem dico testamentum confirmatum a Deo. In Christo Jesu.

Quae post quadringentos et triginta annos, facta est lex: non irritum facit ad evacuandam promissionem. Ne quis putet esse contrarium, quoniam in libro Geneseos ad Abraham a Deo dicitur: Scito praenoscens, quod peregrinum futurum sit semen tuum in terra non sua: et subjicient eos servituti, et affligent quadringentos annos: et hic Apostolus triginta annos amplius ponat. Quod autem dicit, hoc est, septuagesimo quinto aetatis suae anno, Abraham accepit a Deo repromissionem, a quo tempore usque ad initium legis Mosaicae, quadringenti et triginta 0813C anni, hac ratione complentur. Ex tempore repromissionis, usque ad centesimum annum Abrahae: quando Isaac filius ei natus fuit, viginti quinque anni numerantur. Postea quinto aetatis anno, Isaac parvulus ab Ismaele coepit affligi: sicut idem Apostolus in hac ipsa Epistola scribit. Evidenter ergo monstratur, secundum sermonem Dei ad Abraham factum, post centum triginta annos repromissionis, semen ejus persecutionibus laborare coepisse.

Nam si ex lege haereditas, jam non ex promissione. Abrahae autem per repromissionem donavit Deus. Non per legem, quae necdum erat.

Quid igitur lex? Quare ergo data est lex?

Propter transgressionem posita est, donec veniret 0813D semen cui promiserat. Propterea data est, ut nos non transgredi, vel cogeret, vel doceret, usque dum Christus veniret.

Ordinata per angelos. Hoc loco Mosen, Dei et Hebraeorum mediatorem, significat legem per angelum Domini accepisse: sicut in libro Actuum apostolorum Stephanus dicit: Hic est Moses qui fuit in Ecclesia in solitudine cum angelo, qui loquebatur ei in monte Sina. Item legimus angelos per legem saepe populo affuisse.

In manu mediatoris. Sive Mosi (ut quidam putant), sive Christi. Nam et Moses, aiunt, inter Deum et populum medius fuit.

Mediator autem unius non est. Id est, unius partis.

0814A Deus autem unius est. Hoc ideo addit, ne quis putaret Christum ab unitate divinae naturae penitus esse divisum: quia mediatoris suscepisset officium.

Lex ergo adversus promissa Dei? Absit. Si enim data esset lex, quae posset vivificare, vere ex lege esset justitia. Sicut ad Romanos ait: Quod impossibile erat legi, in quo infirmabatur, scilicet, quae a nemine servabatur.

Sed conclusit Scriptura omnia sub peccato: ut promissio ex fide Jesu Christi daretur credentibus. Adveniente Christo, qui sub lege Mosi erant, conclusi sunt peccato, si ultra in legis observatione permanere voluerint. Quia maledicti qui umbrae legis deservierunt, veritate praesente. Item ostendit, quoniam non potuit inveniri, qui daretur credentibus: 0814B ut necesse esset sola fide salvari credentes.

Prius autem, quam veniret fides. Priusquam veniret, cui crederemus.

Sub lege custodiebamur, conclusi in eam fidem, quae revelanda erat. Servabamur a lege huic fidei, quae erat suo tempore revelanda.

Itaque lex paedagogus noster fuit in Christo ut ex fide justificemur. Ad disciplinam nos arctius retentans: perfectam doctrinam vero magistro servabat.

At ubi venit fides, jam non sumus sub paedagogo. Perfectae aetatis discipuli non indigent paedagogo.

Omnes enim filii Dei estis per fidem, quae est in Christo Jesu. Aequaliter et Judaei et gentes per solam fidem filii Dei estis, qua credidistis Christo.

0814C Quicumque enim in Christo Jesu baptizati estis, Christum induistis. Filium Dei induti, et toti membra ejus effecti, filii Dei sitis, necesse est: ut quid ergo vobis lex, quae servis et peccatoribus data est, quibus per baptismum peccata remissa sunt?

Non est Judaeus, neque Graecus: non est servus, neque liber: non est masculus, neque femina. Omnes enim vos unum estis in Christo Jesu. Ante enim non solum inter Judaeum et Graecum, sed etiam inter tribum et tribum erat magna diversitas.

Si autem vos Christi, ergo semen Abrahae estis, secundum promissionem haeredes. Si omnes unum corpus estis Christi, Abrahae semen estis, et veri haeredes: non ex carnali semine, sed ex divina promissione generati.