Patrologiae Cursus Completus
Elenchus Operum Quae In Hoc Tomo Primo Continentur.
Elenchus Operum Quae In Hoc Tomo Primo Continentur.
Monitum De Hac Benedictinae Editionis Nova Recusione.
Monitum De Hac Benedictinae Editionis Nova Recusione.
Regi Christianissimo Ludovico Magno, Victori, Triumphatori, Pacifico.
Regi Christianissimo Ludovico Magno, Victori, Triumphatori, Pacifico.
In Novissimam S. Augustini Operum Editionem Praefatio generalis.
In Novissimam S. Augustini Operum Editionem Praefatio generalis.
In Appendices Augustinianas Et Alia Hoc In Volumine Contenta Brevis praefatio.
In Appendices Augustinianas Et Alia Hoc In Volumine Contenta Brevis praefatio.
Vita Possidii.
Vita Sancti Aurelii Augustini, Hipponensis Episcopi, Auctore Possidio Calamensi Episcopo.
Vita Sancti Aurelii Augustini, Hipponensis Episcopi, Auctore Possidio Calamensi Episcopo.
Caput II.— Relictis omnibus suscipit propositum serviendi Deo, jam annis major triginta.
Caput III.— Secessus Augustini. Quidam ab Augustino conversus.
Caput IV.— Capitur ad presbyterii gradum.
Cap. VI.— Conflictus August cum Fortunato Manichaeo.
Caput VIII.— Designatur episcopus, vivo Valerio, et à Megalio primate ordinatur.
Caput IX.— Pugnat cum Donatistis.
Caput X.— Circumcellionum furor.
Caput XI.— Profectus Ecclesiae per Augustinum. Monasteria per ejus alumnos instituta.
Caput XIII.— Pax Ecclesiae per Augustinum.
Caput XIV.— Emeritus episcopus Donatista superatus.
Caput XV.— Digressione concionantis conversus negotiator, nomine Firmus.
Caput XVI.— Manichaeorum exsecrandae turpitudines detectae. Felix Manichaeus conversus.
Caput XX.— Pro reis quomodo intercesserit.
Caput XXII.— In vestitu et victu qualis fuerit Augustinus.
Caput XXIII.— In usu redituum ecclesiasticorum qualis.
Caput XXV.— Disciplina domestica. Poena jurantis.
Caput XXVI.— De convictu feminarum.
Caput XXIX.— Morbus extremus Augustini.
Caput XXX.— Consilium an hostibus adventantibus ex Ecclesiis episcopis recendum sit.
Vita Sancti Aurelii Augustini, Hipponensis Episcopi, Ex Ejus Potissimum Scriptis Concinnata.
Vita Sancti Aurelii Augustini, Hipponensis Episcopi, Ex Ejus Potissimum Scriptis Concinnata.
Caput Primum. 1 Augustini patria. 2 Natalis dies. 3 Nomen. 4 Parentes et consanguinei.
Caput X. 1 De Nebridio amico Augustini. 2 Hujus ad Nebridium epistolae.
Liber Tertius. De Augustini reditu in Africam ac de rebus ibi gestis ab ipso usque ad Episcopatum.
In Primum Tomum Praefatio.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Retractationum Libri Duo .
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Retractationum Libri Duo .
Admonitio De Duobus Retractationum Libris.
Liber Primus. In Quo Retractantur Libri Quos Scripsit Nondum Episcopus.
Caput Primum. Contra Academicos, libri tres.
Caput II. De Beata Vita, liber unus.
Caput III. De Ordine, libri duo.
Caput IV. Soliloquiorum libri duo.
Caput V. De Immortalitate Animae, liber unus.
Caput VI. Disciplinarum libri.
Caput VII. De Moribus Ecclesiae Catholicae, et de Moribus Manichaeorum, libri duo.
Caput VIII. De Animae Quantitate, liber unus. —((Tom. 1))
Caput IX. De Libero Arbitrio, libri tres.
Caput X. De Genesi adversus Manichaeos, libri duo.
Caput XI. De Musica libri sex.
Caput XII. De Magistro, liber unus
Caput XIII. De Vera Religione, liber unus.
Caput XIV. De Utilitate credendi, ad Honoratum liber unus.
Caput XV. Contra Manichaeos, de Duabus Animabus liber unus.
Caput XVI. Acta contra Fortunatum Manichaeum, liber unus.
Caput XVII. De Fide et Symbolo, libe unus.
Caput XVIII. De Genesi ad litteram imperfectus, liber unus.
Caput XIX. De Sermone Domini in monte, libri duo.
Caput XX. Psalmus contra partem Donati.
Caput XXI. Contra Epistolam Donati haeretici, liber unus. — ((Non exstat.))
Caput XXII. Contra Adimantum Manichaei discipulum, liber unus.
Caput XXIII. Expositio quarumdam propositionum ex Epistola Apostoli ad Romanos.
Caput XXIV. Expositio Epistolae ad Galatas, liber unus.
Caput XXV. Epistolae ad Romanos inchoata Expositio, liber unus.
Caput XXVI. De Diversis Quaestionibus octoginta tribus, liber unus.
Caput XXVII. De Mendacio, liber unus.
Liber Secundus. In Quo Retractantur Libri Quos Scripsit Episcopus.
Caput Primum. Ad Simplicianum, libri duo.
Caput II. Contra Epistolam quam vocant Fundamenti, liber unus.
Caput III. De Agone Christiano, liber unus.
Caput IV. De Doctrina Christiana, libri quatuor.
Caput V. Contra Partem Donati, libri duo. — ((Non exstant.))
Caput VI. Confessionum libri tredecim.
Caput VII. Contra Faustum manichaeum, libri triginta tres.
Caput VIII. Contra Felicem manichaeum, libri duo.
Caput IX. De Natura Boni, liber unus.
Caput X. Contra Secundinum manichaeum, liber unus.
Caput XI. Contra Hilarum, liber unus. — ((Non exstat.))
Caput XII. Quaestiones Evangeliorum, libri duo.
Caput XIII. Annotationes in Job, liber unus.
Caput XIV. De Catechizandis rudibus, liber unus.
Caput XV. De Trinitate, libri quindecim.
Caput XVI. De Consensu Evangelistarum, libri quatuor.
Caput XVII. Contra Epistolam Parmeniani, libri tres.
Caput XVIII. De Baptismo, libri septem.
Caput XIX. Contra quod attulit Centurius a Donatistis, liber unus. — ((Non exstat.))
Caput XX. Ad Inquisitiones Januarii, libri duo.
Caput XXI. De Opere Monachorum, liber unus.
Caput XXII. De Bono Conjugali, liber unus.
Caput XXIII. De Sancta Virginitate, liber unus.
Caput XXIV. De Genesi ad litteram, libri duodecim.
Caput XXV. Contra Litteras Petiliani, libri tres.
Caput XXVI. Ad Cresconium grammaticum partis Donati, libri quatuor.
Caput XXVII. Probationum et Testimoniorum contra Donatistas, liber unus. — ((Non exstat))
Caput XXVIII. Contra Donatistam nescio quem, liber unus. — ((Non exstat))
Caput XXIX. Admonitio Donatistarum de Maximianistis, liber unus. — ((Non exstat))
Caput XXX. De Divinatione Daemonum, liber unus.
Caput XXXI. Quaestiones expositae contra Paganos, numero sex.
Caput XXXII. Expositio Epistolae Jacobi ad duodecim tribus. — ((Non exstat.))
Caput XXXIV. De Unico Baptismo, contra Petilianum ad Constantinum, liber unus.
Caput XXXV. De Maximianistis contra Donatistas, liber unus. — ((Non exstat.))
Caput XXXVI. De Gratia Testamenti Novi, ad Honoratum liber unus.
Caput XXXVII. De Spiritu et Littera, ad Marcellinum, liber unus.
Caput XXXVIII. De Fide et Operibus, liber unus.
Caput XXXIX. Breviculus Collationis cum Donatistis, libri tres.
Caput XL. Post Collationem contra Donatistas, liber unus.
Caput XLI. De Videndo Deo, liber unus.
Caput XLII. De Natura et Gratia, liber unus.
Caput XLIII. De Civitate Dei, libri viginti duo.
Caput XLIV. Ad Orosium, contra Priscillianistas et Origenistas, liber unus.
Caput XLV. Ad Hieronymum presbyterum libri duo unus de Origine Animae, et alius de Sententia Jacobi.
Caput XLVI. Ad Emeritum Donatistarum episcopum, post collationem, liber unus. — ((Non exstat.))
Caput XLVII. De Gestis Pelagii, liber unus.
Caput XLVIII. De Correctione Donatistarum, liber unus.
Caput XLIX. De Praesentia Dei, ad Dardanum, liber unus.
Caput LI. Gesta cum Emerito donatista, liber unus.
Caput LII. Contra Sermonem Arianorum, liber unus.
Caput LIII. De Nuptiis et Concupiscentia, ad Valerium comitem, libri duo.
Caput LIV. Locutionum libri septem.
Caput LV. Quaestionum libri septem.
Caput LVI. De Anima et ejus Origine, libri quatuor.
Caput LVII. Ad Pollentium, de Adulterinis Conjugiis, libri duo.
Caput LVIII Contra Adversarium Legis et Prophetarum, libri duo.
Caput LIX. Contra Gaudentium Donatistarum episcopum, libri duo.
Caput LX. Contra Mendacium, liber unus.
Caput LXI. Contra duas Epistolas Pelagianorum, libri quatuor.
Caput LXII. Contra Julianum, libri sex.
Caput LXIII. Ad Laurentium, de Fide, Spe et Charitate, liber unus.
Caput LXIV. De cura pro mortuis gerenda, ad Paulinum episcopum, liber unus.
Caput LXV. De octo Dulcitii Quaestionibus, liber unus.
Caput LXVI. Ad Valentinum et cum illo monachos, de Gratia et Libero Arbitrio, liber unus.
Caput LXVII. Ad quos supra, de Correptione et Gratia, liber unus.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Confessionum Libri Tredecim .
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Confessionum Libri Tredecim .
Admonitio De Sequentibus Confessionum Libris.
S. Augustinus Epistola 231, Dario Comiti, N. 6.
Ex Libro De Dono Perseverantiae, Cap. XX.
Caput Primum. Deum vult laudare ab ipso excitatus.
Caput II. Deum quem invocat in ipso esse, ipsumque in Deo.
Caput III. Deus sic ubique totus, ut res nulla ipsum totum capiat.
Caput IV. Dei majestas et perfectiones inexplicabiles.
Caput V. Petit amorem Dei, et delictorum veniam.
Caput VI. Infantiam suam describit, laudat Dei providentiam et aeternitatem.
Caput VII. Infantia quoque peccatis obnoxia.
Caput VIII. Unde puer loqui didicerit.
Caput IX. Odium litterarum, amor lusus, et vapulandi timor in pueris.
Caput X. Amore lusus et spectaculorum avocatur a litterarum studio.
Caput XI. Morbo pressus Baptismum flagitat, quem mater certo consilio differt.
Caput XII. Ad litteras cogebatur, quo tamen Deus utebatur bene.
Caput XIII. Quibus studiis potissimum sit delectatus.
Caput XIV. Litteras graecas oderat.
Caput XVI. Improbat modum juventutis erudiendae.
Caput XVII. Prosequitur contra modum exercendae juventutis in re litteraria.
Caput XVIII. Quod homines curant servare leges grammaticorum, et non divinorum praeceptorum.
Caput XIX. Pueritiae vitia quae in majores aetates transeunt.
Caput XX. Pro bonis sibi in pueritia collatis Deo gratias agit.
Caput Primum. Adolescentiae aetatem et vitia recolit.
Caput II. Annum aetatis suae decimum sextum in ardore libidinoso consumptum.
Caput III. De peregrinatione studiorum causa, et de parentum proposito.
Caput IV. Furtum cum sodalibus perpetratum.
Caput V. Neminem peccare sine causa.
Caput VI. Omnia quae boni specie ad vitia invitant, in solo Deo esse vera et perfecta.
Caput VII. Gratias agit Deo pro remissione peccatorum, quodque a multis servatus sit.
Caput VIII. Amavit in furto consortium simul peccantium.
Caput IX. Contagiosa res sodales mali.
Caput Primum. Amore quem venabatur capitur.
Caput II. Amavit spectacula tragica.
Caput III. In schola rhetoris ab Eversorum factis abhorrebat.
Caput IV. Hortensius Ciceronis excitavit illum ad ardorem philosophiae.
Caput V. Fastidiit sacras Litteras propter simplicitatem stili.
Caput VI. A Manichaeis quomodo captus.
Caput VII. Doctrina Manichaeorum absurda cui suffragabatur.
Caput VIII. Contra Manichaeos dicit quae flagitia semper detestanda, quae facinora.
Caput IX. Discrimen inter peccata, et inter Dei judicium et hominum.
Caput X. Nugae Manichaeorum de terrae fructibus.
Caput XI. Planctus et somnium matris de filio.
Caput XII. Quale responsum mater Augustini accepit a quodam episcopo de ipsius conversione.
Caput Primum. Quamdiu et quomodo alios seduxerit.
Caput II. Rhetoricam docet, concubinam fovet, et aruspicem qui victoriam promittebat, contemnit.
Caput III. Ab astrologia, cui deditus erat, per senem medicinae et rerum peritum revocatur.
Caput V. Cur fletus dulcis miseris.
Caput VI. Quantus ex amici morte dolor.
Caput VII. Impatientia doloris mutat locum.
Caput VIII. Tempus et amicorum colloquia dolori medentur.
Caput IX. De humana amicitia. Beatus qui amat in Deo.
Caput X. Labiles creaturae, nec in eis potest anima requiescere.
Caput XI. Omnia creata sunt instabilia. Solus Deus stabilis.
Caput XII. Amor non improbatur, modo in his quae placent, amemus-Deum.
Caput XIII. Amor unde proveniat.
Caput XIV. Libri de Apto et Pulchro Hierio nuncupati. Unde hunc amaverat.
Caput XV. Quod corporalibus imaginibus contenebratus, non potuit capere spiritualia.
Caput XVI. Categorias Aristotelis et liberalium artium libros per se intellexit.
Caput Primum. Excitat mentem ad Deum laudandum.
Caput II. Dei praesentiam iniquos non effugere: itaque ad eum debere converti.
Caput IV. Sola Dei cognitio beat.
Caput V. Manichaei de astris imperitia indignum eum fide in caeteris faciebat.
Caput VI. Faustus eloquens, sed liberalium disciplinarum expers.
Caput VII. Alienatur a secta Manichaeorum.
Caput VIII. Proficiscitur Romam contra matris voluntatem.
Caput IX. Febri correptus periculose laborat.
Caput X. Errores ante susceptam Evangelii doctrinam.
Caput XI. Qualiter Augustinus contulerit cum catholicis.
Caput XII. Fraus discipulorum Romae in praeceptores.
Caput XIII. Docturus rhetoricam mittitur Mediolanum ab Ambrosio suscipitur.
Caput XIV. Audito Ambrosio paulatim ab erroribus resipiscit.
Caput Primum. Augustinus nec manichaeus nec catholicus.
Caput II. Epulae et synaxis apud sepulcra martyrum.
Caput III. Occupationes et studia Ambrosii.
Caput IV. Doctrinam Ecclesiae Ambrosio concionante intelligit.
Caput V. De sacrorum Librorum auctoritate et necessario usu.
Caput VI. De miseria ambitiosorum, adducto exemplo mendici laetantis.
Caput VII. Alypium a Circensium insania convertit.
Caput VIII. Alypius capitur insania ludorum gladiatoriorum, a quibus antea abhorruerat.
Caput IX. Alypius ut fur apprehenditur.
Caput X. De integritate Alypii et adventu Nebridii.
Caput XI. Anxius Augustinus de instituenda vita deliberat.
Caput XII. Contentio inter Alypium et Augustinum de matrimonio et caelibatu.
Caput XIII. Uxor quaeritur Augustino.
Caput XIV. De vita communi agenda cum amicis deliberat.
Caput XV. In locum discedentis concubinae alia succedit.
Caput XVI. Mortis et judicii metum nunquam deposuit.
Caput Primum. Deum cogitat tanquam aliquid corporeum per infinita spatia diffusum.
Caput II. Momentum quo Nebridius confutarat Manichaeos.
Caput III. Liberum arbitrium causa peccati.
Caput IV. Deum incorruptibilem esse oportet.
Caput V. Quaerit iterum unde malum, et quae radix ejus.
Caput VI. Mathematicorum divinationes rejicit.
Caput VII. Misere torquetur inquirens unde sit malum.
Caput VIII. Quomodo divina misericordia subvenerit Augustino.
Caput IX. In Platonicorum libris Verbi aeterni divinitatem, non incarnati humilitatem invenit.
Caput X. Clarius innotescunt jam Augustino divina.
Caput XI. Quomodo creaturae sunt et non sunt.
Caput XII. Omnia bona, quaecumque sunt.
Caput XIII. Omnia condita laudant Deum.
Caput XIV. Sanae mentis homini nihil displicet inter creaturas Dei.
Caput XV. Quomodo veritas et falsitas in creaturis.
Caput XVI. Omnia bona, licet quibusdam non apta.
Caput XVII. Quae retardent a cognitione divinorum.
Caput XVIII. Solus Christus via ad salutem.
Caput XIX. Quid senserit de Christi incarnatione.
Caput XX. Ex Platonicis libris peritior, sed inflatior evaserat.
Caput XXI. Quid in sacris Libris invenerit, non inventum in Platonicis.
Caput Primum. Studio vitae melius instituendae ad Simplicianum ire statuit.
Caput II. De Victorino rhetore ad fidem converso.
Caput III. Quod Deus et Angeli magis gaudent in peccatorum conversione.
Caput IV. Quare plus laetandum sit in conversione nobilium.
Caput V. Quae remorabantur eum a conversione.
Caput VI. Pontitianus narrat Antonii vitam.
Caput VII. Rodebatur intus audito Pontitiano.
Caput VIII. In hortum secedit, quid ibi egerit.
Caput IX. Unde fit ut animus imperet sibi et resistatur.
Caput XI. Lucta spiritus et carnis in Augustino.
Caput XII. Vocis admonitu quomodo totus conversus.
Caput Primum. Laudat Dei bonitatem, agnoscens suam miseriam.
Caput II. Deserere rhetorices professionem differt usque ad vindemiales ferias.
Caput III. Verecundus concedit illi rus suum.
Caput V Ambrosium consulit quid legendum.
Caput VI. Mediolani baptizatur cum Alypio et Adeodato.
Caput VII. Ecclesiastici cantus institutio Mediolani. Inventio corporum Ss. Protasii et Gervasii.
Caput VIII. Evodii conversio. Matris obitus, ejusque a teneris educatio.
Caput IX. Laudabiles matris suae mores prosequitur.
Caput X. Colloquium cum matre de regno coelorum.
Caput XI. De ecstasi et morte matris.
Caput XII. Quomodo luxerit mortem matris. Sacrificium pro defunctis.
Caput XIII. Orat pro matre defuncta.
Caput Primum. In Deo solo spes et gaudium.
Caput II. Cum Deo nota sint arcana, quid est confiteri illi.
Caput III. Quo fructu confitebitur deinceps quis sit, non quis fuerit.
Caput IV. Quod magni sint fructus hujusmodi confessionis.
Caput V. Homo sese totum non novit.
Caput VI. Quid amat, cum Deum amat: et quomodo ex creaturis Deus cognoscitur.
Caput VII. Corporea aut sensitiva virtute Deus non invenitur.
Caput IX. Memoria disciplinarum.
Caput X. Disciplinae in memoriam non introducuntur per sensus, sed ex ejus abditiore sinu eruuntur.
Caput XII. Rerum Mathematicarum memoria.
Caput XIII. Memoria meminisse nos meminimus.
Caput XIV. Quomodo memoria continet affectus animi. Laeta non laeti quomodo recordamur.
Caput XV. Etiam quae absunt meminimus.
Caput XVI. Et oblivionis memoria est.
Caput XVII. Magna memoriae vis, sed ultra progrediendum ut attingatur Deus.
Caput XVIII. Non inveniretur ea res quae excidit, nisi memoria teneretur.
Caput XIX. Quid sit reminisci.
Caput XX. Ut beatitudinem omnes appetant, oportet eam noverint.
Caput XXI. Quomodo memoria beatam vitam continet.
Caput XXII. Beata vita quae, et ubi.
Caput XXIII. Item prosequitur quae sit beata vita, et ubi.
Caput XXIV. Gratulatur quod sua in memoria Deus locum habeat.
Caput XXV. In quo memoriae gradu reperiatur Deus.
Caput XXVI. Ubi invenitur Deus.
Caput XXVII. Quomodo hominem rapiat Dei pulchritudo.
Caput XXVIII. Miseriae hujus vitae.
Caput XXX. Confitetur ut se habet ad tentationes carnalis libidinis.
Caput XXXI. Ut se gerit ad tentationes gulae.
Caput XXXII. Ut se gerit ad odorum illecebras.
Caput XXXIII. Ut se gerit ad voluptates aurium.
Caput XXXIV. Ut se gerit ad oculorum illecebras.
Caput XXXV. Ut se habet ad secundum tentationis genus, quod est curiositatis.
Caput XXXVI. Ut se habet ad tertium tentationis genus, quod est superbiae.
Caput XXXVII. Ut movetur laudibus humanis.
Caput XXXVIII. Et virtuti periculum a vana gloria.
Caput XXXIX. Amoris proprii vis et natura.
Caput XL. Quod in se et caeteris rebus Deum investigavit.
Caput XLII. Nonnulli ad daemones tanquam redeundi ad Deum mediatores infeliciter recurrerunt.
Caput XLIII. Christus verus mediator.
Caput Primum. Cur confitemur Deo scienti.
Caput II. Petit a Deo Scripturarum sanctarum intelligentiam.
Caput IV. Creatura clamat creatorem Deum.
Caput V. Ex nihilo conditus mundus.
Caput VI. Quomodo Deus dixit, ut fieret mundus.
Caput VII. Verbum Dei coaeternum Deo.
Caput VIII. Verbum Dei ipsum est principium quo docemur omnem veritatem.
Caput IX. Quomodo Verbum Dei loquatur cordi.
Caput X. Obtrectantes quid faceret Deus antequam coelum et terram conderet.
Caput XI. Objectioni respondet quod aeternitas Dei nescit tempora.
Caput XII. Quid Deus fecerit ante mundi creationem.
Caput XIII. Quod ante tempora a Deo creata nullum tempus fuerit.
Caput XIV. Temporis differentiae tres.
Caput XV. Mensura temporis in quo.
Caput XVI. Quale tempus metiri liceat, et quale non.
Caput XVII. Ubi tempus praeteritum et futurum.
Caput XVIII. Quomodo praeterita et futura tempora sint praesentia.
Caput XIX. Non capit modum, quo Deus docet futura.
Caput XX. Differentiae temporis quomodo nominandae.
Caput XXI. Quomodo tempus liceat metiri.
Caput XXII. Petit aenigmatis istius solutionem a Deo.
Caput XXIV. Tempus est quo metimur motum corporis.
Caput XXV. Rursus Deum interpellat.
Caput XXVI. Quomodo tempus metimur.
Caput XXVII. Quomodo metimur tempus permanens in animo.
Caput XXVIII. Animo metimur tempora.
Caput XXIX. Se in temporalia distentum cupit in Deum colligi.
Caput XXX. Coarguit rursum obtrectantes, quid fecerit Deus ante mundi creationem.
Caput XXXI. Quomodo cognoscit Deus, quomodo creatura.
Caput Primum. Difficilis inquisitio veri.
Caput II. De duplici coelo et terra.
Caput III. Quid tenebrae super faciem abyssi.
Caput IV. Quid terra invisibilis et incomposita.
Caput V. Cur sic appellata videtur materia informis.
Caput VI. Quid olim cum Manichaeis senserit de materia informi, quid modo.
Caput VII. Deus fecit de nihilo coelum, id est Angelos et terram, id est informem materiam.
Caput VIII. Materia informis ex nihilo: ex hac omnia visibilia.
Caput IX. Cur absque dierum mentione scriptum est Deum fecisse in principio coelum et terram.
Caput XI. Quid a Deo didicerit.
Caput XII. Creatura duplex carens tempore.
Caput XIV. Scripturae profunditas.
Caput XVI. Rem habere non vult cum iis, qui contradicunt veritati divinae.
Caput XVII. Ut coeli et terrae nominibus aliud et aliud intelligi potest.
Caput XVIII. Quis error innoxius in Scripturis.
Caput XX. In principio creavit, etc., varie intellectum.
Caput XXI. Terra erat invisibilis, etc., varie intellectum.
Caput XXII. Aliquid esse a Deo conditum, de quo sileat liber Genesis, nihil repugnat.
Caput XXIII. Duo dissensionum genera in Scripturis interpretandis.
Caput XXIV. Ex multis veris non debet fidenter asseri hoc aut illud sensisse Moysen.
Caput XXV. Adversus eos qui aliorum interpretandi rationem temere rejiciunt.
Caput XXVI. Qui sermo deceat Scripturam.
Caput XXVII. Scripturam decet humile simplexque verborum genus.
Caput XXVIII. Ut varie intelligitur ab eruditis Scriptura.
Caput XXIX. Quot modis dicitur aliquid prius.
Caput XXXI. Sensisse putandus est Moyses quidquid veri potest in ipsius verbis inveniri.
Caput XXXII. Veri Scripturae sensus a Spiritu sancto revelantur.
Caput Primum. Invocat Deum, cujus bonitate se praeventum agnoscit.
Caput II. Creaturae ex Dei bonitate subsistunt et perficiuntur.
Caput III. Ex Dei gratia omnia.
Caput IV. Deus non eget rebus conditis.
Caput V. Trinitas qui Deus est ex primis verbis Geneseos intelligitur.
Caput VI. Cur dictus est Spiritus superferri super aquas.
Caput VII. Effectus Spiritus sancti.
Caput VIII. Intellectuali creaturae ad beatam requiem non sufficit quidquid Deo minus est.
Caput IX. Cur solus Spiritus sanctus superferebatur super aquas.
Caput XI. Symbola Trinitatis in homine.
Caput XII. Mundi creatio formationem Ecclesiae praefigurat.
Caput XIII. Renovatio hominis dum hic vivit nondum perfecta.
Caput XIV. Fide et spe corroboramur.
Caput XV. Fiat firmamentum, etc., Gen. 1, 6. Quid firmamentum, quid superiores aquae.
Caput XVI. Solus Deus se scit omnino sicuti est.
Caput XVIII. Fiant luminaria, etc. Gen. 1, 14. Quae luminaria dividentia inter diem et noctem.
Caput XIX. Tractat eumdem versiculum, Fiant luminaria, etc.
Caput XX. Producant aquae, etc., Gen. 1, 20. Quae reptilia, quae volatilia.
Caput XXI. Producat terra animam vivam, etc., Gen. 1, 24.
Caput XXII. Faciamus hominem ad imaginem, etc., Gen. 1, 26. Renovatio mentis.
Caput XXIII. Et praesit piscibus maris, etc., Gen. 1, 26. De quibus christianus judicet.
Caput XXIV. Et benedixit eos Deus dicens, Crescite, etc., Gen. 81, 2.
Caput XXV. Ecce dedi vobis omnem herbam . . . . in escam, etc., Gen. 1, 29.
Caput XXVI. Voluptas et utilitas ex beneficio in proximum collato.
Caput XXVII. Quid per pisces et cetos significetur.
Caput XXVIII. Et vidit Deus omnia quae fecit, et ecce bona valde, etc., Gen. 1, 31.
Caput XXIX. Quomodo intelligendum quod Deus octies vidit bona esse opera sua.
Caput XXX. Manichaeorum deliria.
Caput XXXI. Piis idem probatur quod Deo placuit.
Caput XXXII. Compendio enarrat opera Dei.
Caput XXXIII. Omnia de nihilo sive de concreata materia.
Caput XXXIV. Totius creationis mundi allegorica expositio.
Caput XXXVI. Diem septimum vespera quare non sequatur.
Caput XXXVII. Deus in nobis quando quiescet.
Caput XXXVIII. Aliter Deus, aliter homo videt creata.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Soliloquiorum Libri Duo .
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Soliloquiorum Libri Duo .
Admonitio De Sequentibus Duobus Soliloquiorum Libris .
Caput Primum.— Precatio ad Deum.
Caput IV.— Certa scientia quae.
Caput V.— Dissimilium eadem aut par scientia.
Caput VI.— Sensus animae in quibus percipit Deum.
Caput VII.— Fides, spes, charitas quo usque necessariae.
Caput VIII.— Quae ad cognoscendum Deum necessaria.
Caput X.— Amor rerum corporis et externarum.
Caput XIII.— Quomodo et quibus gradibus perspiciatur sapientia. Amor verus.
Caput XIV.— Ipsa sapientia medetur oculis ut videri possit.
Caput XV.— Anima quomodo cognoscitur. Fiducia erga Deum.
Caput Primum.— De immortalitate hominis.
Caput IV.— Ex falsitatis seu veritatis perpetuitate possitne colligi animae immortalitas.
Caput VI.— Unde falsitas, et ubi.
Caput VII.— De vero et simili. Soliloquia cur dicta.
Caput VIII.— Unde verum aut falsum.
Caput IX.— Quid falsum, quid fallax et quid mendax.
Caput X.— Quaedam eo vera quo falsa.
Caput XI.— Disciplinarum veritas. Fabula quid. Quid sit grammatica.
Caput XII.— Quot modis quaedam sint in alio.
Caput XIII.— Immortalitas animae colligitur.
Caput XIV.— Excutitur superior syllogismus.
Caput XV.— Veri et falsi natura.
Caput XVI.— An meliora deteriorum nominibus vocari possint.
Caput XVII.— Num aliquid ex omni parte falsum sit aut verum.
Caput XVIII.— An vere sit corpus.
Caput XIX.— Veritas immortalis arguit animae immortalitatem.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Contra Academicos Libri Tres .
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Contra Academicos Libri Tres .
Admonitio De Sequentibus Tribus Contra Academicos Libris.
S. Augustinus, Epist. 1, Ad Hermogenianum.
Ex Lib. XV De Trinitate, Cap. XII.
Caput Primum.— Romanianum ad veram philosophiam cohortatur.
Caput II.— An ad beatam vitam necessaria sit veri comprehensio, an sola ejus inquisitio.
Caput III.— Beatitatem in investigatione veri sitam esse pro Academicis propugnatur.
Caput V.— Quidnam sit sapientia.
Caput VI.— Sapientiae definitio datur et impugnatur. Albicerii divinationes.
Caput VII.— Vindicatur data sapientiae definitio.
Caput Primum.— Contra Academicorum rationes Dei auxilio opus est.
Caput II.— Romaniano grati animi obsequium exhibet, eumque ad philosophiam hortatur.
Caput III.— Philocalia et Philosophia. Romanianum rursus ad philosophiam accendit.
Caput IV.— Repetuntur in priore libro disputata.
Caput V.— Academicorum placita.
Caput VI.— Academiae novae et veteris discidium.
Caput VII.— Adversus Academicos.
Caput VIII.— Academicorum cavillatio.
Caput IX.— De Academicorum sententia serio deinceps disputandum.
Caput X.— Verborum controversia non est quae habetur cum Academicis, sed rerum.
Caput XI.— Probabile quid sit.
Caput XII.— Rursum de probabili et verisimili.
Caput XIII.— An Academici dissimularint se scire verum.
Caput Primum.— Magnopere quaerenda veritas unde pendet vita beata.
Caput II.— An fortuna sapienti necessaria.
Caput III.— Differunt sapiens et studiosus. Sapientem nonnihil scire, quia saltem scit sapientiam.
Caput IV.— Rursus quod sapiens non est qui nihil scit.
Caput V.— Academicorum inane suffugium praecluditur.
Caput VI.— Veritatem nisi divina ope non percipi.
Caput VIII.— Redarguitur locus e Cicerone allatus.
Caput IX.— Zenonis definitio discutitur.
Caput X.— Duo Academicorum effata.
Caput XI.— Ex sensuum imbecillitate non effici ut nihil veri percipiatur. Neque ex somno et furore.
Caput XII.— Urget Academicos causare frustra sensuum vel somni et furoris deceptiones.
Caput XIII.— Multa percipi in dialectica.
Caput XIV.— Sapientem oportet sapientiae saltem assentiri.
Caput XV.— An qui sequitur in agendo probabile citra assensum, vitet errorem.
Caput XVI.— Facere quod videtur probabile etiam citra assensum, nefarium est.
Caput XVII.— Academici quare dissimularint suam sententiam.
Caput XVIII.— Quomodo probabile inductum ab Academicis.
Caput XIX.— Multiplex philosophiae genus.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Beata Vita Liber Unus.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Beata Vita Liber Unus.
Admonitio De Sequenti Libro De Beata Vita.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Ordine Libri Duo .
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Ordine Libri Duo .
Admonitio De Sequentibus Duobus De Ordine Libris.
Caput Primum.— Omnia divina providentia regi.
Caput II.— Dedicat hoc opus Zenobio.
Caput III.— Occasio disputationis.
Caput IV.— Nihil omnino sine causa fieri.
Caput V.— Ordine cuncta Deus administrat.
Caput VI.— Ordo omnia complectitur.
Caput VII.— Deus non diligit mala licet ad ordinem pertineant.
Caput XI.— Monnica ob sexum non arcenda a philosophica disputatione.
Caput Primum.— Ordinis definitio expenditur.
Caput II.— Cum Deo esse, quid sit. Quomodo sapiens cum Deo manet immotus.
Caput III.— Stultitia an cum Deo sit.
Caput V.— Quomodo medendum errori credentium res nullo ordine geri.
Caput VI.— Mens sapientis immobilis.
Cap. VII.— Quomodo ordo fuerit cum malum non esset.
Caput VIII.— Traduntur primum adolescentibus praecepta vitae, tum ordo eruditionis.
Caput IX.— Ad discendum auctoritate ducimur et ratione.
Caput X.— Vitae praecepta pauci assequuntur.
Caput XI.— Ratio quid, et hujus in sensibilibus vestigia. Ut differunt rationale et rationabile.
Caput XIII.— Dialectices et rhetorices inventio.
Caput XIV.— Musica et poetica. Triplex sonus. Versus unde. Rhythmus.
Caput XV.— Geometria et Astronomia.
Caput XVI.— Disciplinae liberales efferunt intellectum ad divina.
Caput XVII.— Arduas quaestiones ne attingant non instructi disciplinis.
Caput XIX.— Homo unde brutis praestantior, quomodo possit videre Deum.
Caput XX.— Epilogus hortans ad bonam vitam.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Immortalitate Animae Liber unus
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Immortalitate Animae Liber unus
Caput II.— Alia ratio, quia subjectum est rationis quae non mutatur.
Caput IV.— Ars et ratio numerorum immutabilis quae animo non sine vita inhaerent.
Caput V.— Animus non mutatur ut desinat esse animus.
Caput VII.— Nec, si per substantiam ad defectum tendit animus, ob id interit.
Caput VIII.— Ut corpori non potest auferri quo corpus est, ita nec animo quo animus est.
Caput IX.— Animus vita est, sic vita carere non potest.
Caput X.— Animus non est temperatio corporis.
Caput XI.— Animus nec per falsitatem perit veritati contrariam, etsi animi est causa veritas.
Caput XII.— Veritati a qua est animus quod est, quatenus ipsa est, nihil contrarium.
Caput XIII.— Animus nec in corpus convertitur.
Caput XIV.— Nec somno, nec hujusmodi corporis affectione animae vim minui.
Caput XV.— Rursum animam non posse in corpus mutari.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Quantitate Animae Liber unus .
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Quantitate Animae Liber unus .
Admonitio De Sequente Libro De Quantitate Animae.
Caput IV.— Animam nonnihil esse, tametsi nec longa nec lata sit.
Caput V.— Infinita animae vis.
Caput VI.— Longitudo mera et simplex.
Caput IX.— Quae figura praestantior. In triangulo quid angulo contrarietur.
Caput X.— Summa aequalitas in figuris.
Caput XI.— Figurarum praestantia. Quid signum sit quid punctum.
Caput XIII.— Animus incorporeus cernit incorporea. Animus quid sit.
Caput XIV.— Animus incorporeus quantum valeat.
Caput XV.— Objicitur animam aetate crescere.
Caput XVI.— Respondetur objectioni et ostenditur animam sine corporeo incremento proficere.
Caput XVII.— Anima spatio temporis crescere dicitur metaphorice.
Caput XVIII.— Loquendi facultas, quam puer paulatim assequitur, non tribuenda incrementis animae.
Caput XIX.— Anima quomodo crescere minuive dicitur.
Caput XX.— Anima num quid ex se sciat.
Caput XXI.— Vires in majori aetate majores non sunt argumentum crescentis animae.
Caput XXII.— Unde vires corporis majores.
Caput XXIV.— Expenditur definitio sensus.
Caput XXV.— Definitio quomodo examinanda.
Caput XXVI.— Scientia et ratio num in bestiis.
Caput XXVII.— Ratio et ratiocinatio.
Caput XXVIII.— Bestiae vim sentiendi habent, non scientiam.
Caput XXIX.— Scientia et sensus quid differant.
Caput XXX.— Anima quae ubique sentiat in corpore, non idcirco est per totum corpus diffusa.
Caput XXXI.— Vermiculi secti partes moventur. An argumentum sit animae per totum corpus extensae.
Caput XXXIV.— Anima solus Deus melior, adeoque solus ei colendus est.
Caput XXXV.— Actus animae juxta septem praefatos gradus varie appellantur.
Caput XXXVI.— Attinguntur reliquae de anima quaestiones. Quae sit religio vera.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Musica Libri Sex .
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Musica Libri Sex .
Admonitio De Sequentibus Sex Libris De Musica
S. Augustinus, Epist. 101, Memorio Episcopo.
Caput Primum.— Sonorum certas dimensiones observare non ad grammaticam spectat, sed ad musicam.
Caput II.— Musica quid sit. Modulari quid sit.
Caput III.— Bene modulari quid sit, et cur in musicae definitione positum.
Caput IV.— Scientia cur in musicae definitione ponitur.
Caput V.— Sensus musices an insit a natura.
Caput VI.— Cantores theatricos nescire musicam.
Caput VII.— Diu et non diu in motu.
Caput VIII.— Propositio in motu diuturno et non diuturno.
Caput IX.— Motus rationabiles et irrationabiles, connumerati et dinumerati.
Caput X.— Motus complicati et sesquati.
Caput XI.— Motus et numerus in infinitum progrediens ut ad certam formam coercetur.
Caput XII.— Cur ab uno ad decem progressus, et inde ad unum reditus in numerando fiat.
Caput XIII.— De proportionatorum motuum decore quatenus sensibus judicatur.
Liber Secundus. In quo de syllabis et pedibus metricis disputatur.
Caput Primum.— Syllabarum spatia aliunde grammaticus, aliunde musicus attendit.
Caput II.— De versu judicat grammaticus ex auctoritate, musicus ex ratione et sensu.
Caput III.— Syllabarum tempora.
Caput VI.— Pedes tetrasyllabi.
Caput VII.— Versus certo pedum, ut pes syllabarum numero constat.
Caput VIII.— Varia pedum nomina.
Caput IX.— De pedum structura.
Caput X.— Amphibrachus nec per se nec aliis mixtus versum conficit. De levatione et positione.
Caput XI.— Pedum rationabilis mixtura.
Caput XII.— Pedes sex temporum
Caput XIII.— Ordo pedum quomodo mutetur concinne.
Caput XIV.— Qui pedes quibus misceantur.
Caput Primum.— Rhythmus ac metrum quid.
Caput II.— Quid intersit inter versum et metrum.
Caput III.— Rhythmi ex pyrrhichiis.
Caput IV.— Rhythmus continuus.
Caput V.— An sint pedes supra syllabas quatuor.
Caput VI.— Pedes quatuor syllabis longiores rhythmum suo nomine facere nequeunt.
Caput VII.— De metro quibus et quot minimum constituatur pedibus.
Caput VIII— Silentia in metris quanta adhiberi oportet. Metrum quod dicatur.
Caput IX— Quot ad summum temporibus ac pedibus metrum constare possit.
Liber Quartus. Continuatur tractatio de metro.
Caput Primum.— Ultima syllaba quare indifferens in metro.
Caput II.— Quot syllabis minimum constituatur pyrrhichium metrum: quamdiu quoque silendum.
Caput III.— Pyrrhichiorum metrorum ordo et numerus.
Caput VI.— De metro spondiaco.
Caput VII.— Tribrachi metra quot sint.
Caput X.— Pleno pedi quid addatur ante silentium.
Caput XI.— Iambus post dichorium male ponitur.
Caput XII.— Summa omnium metrorum.
Caput XIII.— Ratio metiendi metra et silentia interponendi.
Caput XIV.— Persequitur rationem adhibendi silentia in metiendis metris.
Caput XV.— Item de silentio in metris interponendo.
Caput XVI.— De pedum commixtione, et de metrorum copulatione.
Caput XVII.— De metrorum copulatione.
Liber Quintus. in quo de versu disseritur.
Caput Primum.— Quomoao differant rhythmus, metrum et versus.
Caput II.— Metra in duas partes divisibilia caeteris praestant.
Caput III.— Versus unde dictus.
Caput IV.— Terminus versuum varius.
Caput VI.— Rursus de fine versus.
Caput VIII.— Membra semipedum quinque et septem.
Caput XI.— Senarii quomodo commodius metiendi.
Caput XII.— Senarii versus cur aliis praestantiores.
Caput Primum.— Superiores libri quibus scripti sint, quove consilio.
Caput V.— Anima an a corpore patiatur, et quomodo sentiat.
Caput VI.— Inter genera numerorum ordo, et eorum nomina.
Caput VII.— Numeri judiciales an sint immortales.
Caput VIII.— Numeri caeteri judicialium examini subjiciuntur.
Caput IX.— Numeri alii in anima illis judicialibus praecellentes.
Caput XII.— De numeris spiritualibus et aeternis.
Caput XIII.— Animus unde fit ut a veritate incommutabili avertatur.
Caput XIV.— Ad Dei amorem provocatur anima ex numerorum et ordinis ratione quam in rebus diligit.
Caput XVI.— De quatuor virtutibus an et quomodo sint in beatis.
Caput XVII.— Quod peccatrix anima numeros agat, et numeris agatur. Conclusio operis.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Magistro Liber unus.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Magistro Liber unus.
Admonitio De Sequente Libro De Magistro.
S. Augustinus, Lib. IX Confess., Cap. VI.
Caput Primum.— Locutio ad quid instituta.
Caput II.— Verborum significatus nonnisi verbis ab homine ostenditur.
Caput III.— An res aliqua monstrari absque signo possit.
Caput IV.— An signa signis monstrentur.
Caput VI.— Signa sui significativa.
Caput VII.— Epilogus praecedentium capitum.
Caput IX.— An res quaeque, vel ejus cognitio pluris habenda sit quam ipsius signa.
Caput X.— An quaedam doceri sine signis queant. Res non discuntur per ipsa verba.
Caput XI.— Discimus non verbis foris sonantibus, sed docente intus veritate.
Caput XII.— Christus veritas intus docet.
Caput XIII.— Verborum vi ne quidem animus loquentis aperitur.
Caput XIV.— Christus intus docet, homo verbis foris admonet.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Libero Arbitrio Libri Tres .
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Libero Arbitrio Libri Tres .
Admonitio De Sequentibus Tribus Libris De Libero Arbitrio.
S. Augustinus, Epist. 143, Marcellino.
Caput Primum.— Deus an alicujus mali auctor.
Caput II.— Malum unde priusquam disquiratur, quid de Deo credendum.
Caput III.— Mali natura ex libidine.
Caput IV.— Objectio de homicidio patrato ex metu. Cupiditas culpabilis quid sit.
Caput V.— Objectio altera de occisione hominis vim afferentis per humanas leges licita.
Caput VI.— Lex aeterna moderatrix humanarum. Aeternae legis notio.
Caput VIII.— Ratio qua praecellit homo bestiis debet in ipso dominari.
Caput IX.— Stulti et sapientis discrimen ex dominatu aut servitute mentis.
Caput X.— Mens a nullo cogitur servire libidini.
Caput XI.— Mens ex libera voluntate libidini serviens punitur juste.
Caput XIII.— Voluntate vitam beatam, voluntate miseram degimus.
Caput XIV.— Cur ergo pauci evadant beati, cum omnes esse velint.
Caput XV.— Lex aeterna, lex temporalis in quos et quantum valeant.
Caput XVI.— Epilogus tractatae quaestionis.
Caput Primum.— Libertas, qua peccatur, cur a Deo data.
Caput II.— Objectio: Liberum arbitrium, si ad bonum datum est, quomodo ad malum flexile.
Caput III.— Deum esse ut manifestum evadat, disquiritur quid sit in homine praestantissimum.
Caput IV.— Sensus interior sentit ipsum sentire: an et se discernat.
Caput V.— Sensus interior praestat externis sensibus, quorum est moderator et judex.
Caput VI.— Ratio caeteris in homine praestat qua si quid praestantius, Deus est.
Caput VII.— Quomodo idem sentiatur a multis quidve totum, quid non totum et simul a singulis.
Caput IX.— Quid sapientia, sine qua nemo beatus an una sit in omnibus sapientibus.
Caput X.— Una est sapientiae lux omnibus sapientibus communis.
Caput XI.— Sapientia et numerus an idem, an alterum ab altero vel in altero existat.
Caput XII.— Una et incommutabilis in omnibus intelligentibus veritas, eaque nostra mente superior.
Caput XIII.— Exhortatio ad amplexum veritatis, quae una beatos facit.
Caput XIV.— Veritas possidetur cum securitate.
Caput XV.— Deum esse ex ratione fuse explicata jam certo cognoscitur.
Caput XVII.— Bonum et perfectio quaecumque ex Deo est.
Caput XVIII.— Libera voluntas tametsi ad malum usum converti possit, in bonis numeranda est.
Caput XIX.— Bona magna, minima, et media. In mediis censetur libertas.
Caput XX.— Ex Deo non est motus ille, quo voluntas ab incommutabili bono avertitur.
Caput Primum.— Unde sit motus ille quo voluntas deflectit ab incommutabili bono.
Caput III.— Dei praescientia non efficit ut non libera voluntate peccemus.
Caput IV.— Deus praenoscens non cogit ad peccandum, atque adeo peccata juste punit.
Caput V.— Deus de creaturae etiam quae peccat miseriaeque obnoxia est productione laudandus.
Caput VI.— Nemo vere dixerit se malle non esse quam miserum esse.
Caput VII.— Esse diligitur et a miseris, quia ab illo sunt qui summe est.
Caput VIII.— Non esse a nemine eligitur, ne quidem ab illis qui sibi necem consciscunt.
Caput IX.— Peccantium animarum miseria confert ad perfectionem universi.
Caput X.— Quo jure diabolus possederit hominem, et quo jure Deus hunc liberarit.
Caput XI.— Creatura sive in justitia permansura, sive lapsura, ad ornamentum universi confert.
Caput XII.— Gubernatio universi non turbaretur etiamsi angelica omnis creatura peccaret.
Caput XIII.— Ex creaturae corruptione et ex vitii ejus vituperatione bonitas ipsius ostenditur.
Caput XIV.— Non omnis corruptio vituperatione digna est.
Caput XV.— Defectus creaturae haud semper est culpabilis.
Caput XVI.— Peccata nostra in Deum refundi nequeunt.
Caput XVII.— Voluntas est prima causa peccandi.
Caput XVIII.— An aliquis peccet in eo quod caveri non potest.
Caput XXI.— Error qua in re perniciosus.
Caput XXIV.— Primus homo non insipiens creatus est, sed sapientiae capax. Stultitia quid.
Caput XXV.— Quibus visis tangitur rationalis natura cum intentionem ad malum convertit.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Moribus Ecclesiae Catholicae Et De Moribus Manichaeorum Libri Duo .
Admonitio De Duobus Sequentibus Libris .
Caput Primum.— Quomodo detecturus sit fucos Manichaeorum. Duo quibus fallunt Manichaei.
Caput II.— Rationibus prius agit, obsequens vitiosae Manichaeorum consuetudini.
Caput V.— Hominis optimum non quod solius corporis, sed quod animae optimum est.
Caput VIII.— Deus summum bonum, quo summo amore tendere jubemur.
Caput IX.— Concentus Veteris et Novi Testamenti de praeceptis charitatis.
Caput X.— De Deo quid doceat Ecclesia. Duo dii Manichaeorum.
Caput XII.— Charitate Deo connectimur, dum illi subjicimur.
Caput XIII.— Per Christum et ejus Spiritum jungimur inseparabiliter Deo.
Caput XIV.— Trinitati summo bono dilectione haeremus.
Caput XV.— Quatuor virtutes definit christiane.
Caput XVI.— Testamenti Veteris et Novi concentus.
Caput XVII.— Apostrophe ad Manichaeos, ut resipiscant.
Caput XVIII.— In Catholica sola perfecta veritas ex utriusque Testamenti consensu.
Caput XIX.— Temperantiae officia ex sacris Litteris describit.
Caput XX.— Sensibilia omnia contemnere, et solum Deum amare jubemur.
Caput XXI.— Gloria popularis et curiositas sacris Litteris damnata.
Caput XXII.— Fortitudinem praestat amor Dei.
Caput XXIII.— Fortitudinis monita et exempla ex Scripturis.
Caput XXIV.— De justitia et prudentia.
Caput XXVI.— Dilectio sui et proximi.
Caput XXVII.— Beneficentia in corpus proximi.
Caput XXIX.— De Scripturarum auctoritate.
Caput XXX.— Apostrophe ad Ecclesiam totius sapientiae magistram. Doctrina catholicae Ecclesiae.
Caput XXXI.— Manichaeorum continentiae opponit anachoretarum et coenobitarum vitam.
Caput XXXII.— Clericorum laus.
Caput XXXIII.— Aliud genus in civitate simul viventium. Jejunia triduana.
Caput XXXV.— Conjugium et possessiones baptizatis etiam concessa per Apostolum.
Caput Primum.— Summum bonum est id cui competit summe esse.
Caput III.— Malum si definitur id esse quod nocet, ex hoc rursus Manichaei revincuntur.
Caput IV.— Boni per se et participatione differentia.
Caput V.— Malum si definitur esse corruptio, inde etiam funditus evertitur illorum haeresis.
Caput VI.— Corruptio quam rem afficiat, et quid sit.
Caput VIII.— Malum est, non substantia ulla, sed substantiae inimica inconvenientia.
Caput IX.— Ne consistere quidem Manichaeorum fabulas de bonis et malis.
Caput X.— Tria signacula morum a Manichaeis perperam excogitata.
Caput XI.— Signaculum oris quale apud Manichaeos, qui blasphemiae in Deum rei esse convincuntur.
Caput XII.— Excludit Manichaeorum suffugia.
Caput XIV.— Tribus causis abstinetur laudabiliter a certis ciborum generibus.
Caput XV.— Esum carnium cur interdicant Manichaei.
Caput XVI.— Aperit portentosa Manichaeorum mysteria.
Caput XVII.— Manuum signaculum apud Manichaeos quale sit aperitur.
Caput XVIII.— De signaculo sinus et nefandis mysteriis Manichaeorum.
Caput XIX.— Flagitia Manichaeorum.
Caput XX.— Flagitia eorumdem Romae deprehensa.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Regula Ad Servos Dei.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Regula Ad Servos Dei.
Admonitio De Sequente Regula Sancti Augustini Ad Servos Dei.
De charitate Dei et proximi, unione cordium et communitate rerum.
Appendix Tomi Primi Operum Sancti Augustini, Complectens Quaedam Olim Ipsi Perperam Adscripta. Ea Sunt: De Grammatica Liber. Principia Dialecticae. Ca
Admonitio De Libro De Grammatica Et Tribus Proxime Sequentibus Opusculis.
Admonitio De Libro De Grammatica Et Tribus Proxime Sequentibus Opusculis.
De Grammatica Liber.
Caput Primum.— Terminationes nominum. Ac primo quae vocalibus terminantur.
Caput II.— De nominibus quae terminantur in semivocales et eorum generibus.
Caput III.— De iis quae terminantur in mutas.
Caput IV.— De terminatione et declinatione nominum neutri generis.
Caput V.— De terminatione et declinatione nominum communis generis.
Caput VI.— De terminatione et declinatione nominum omnis generis.
Caput VII.— De nominibus generis epicoeni, et differentia ejusdem generis a communi.
Caput VIII.— De nominibus aut singularis aut pluralis numeri tantum.
Caput X.— De declinatione pronominum I, II et personae.
Caput XI.— De declinatione infinitorum.
Caput XII.— Pronomina qualitatis.
Caput XIV.— De prima conjugatione.
Caput XV.— De secunda conjugatione.
Caput XVI.— De tertia et quarta conjugatione.
Caput XVII.— De verbo communi unde dicatur, et de conjugatione ejusdem.
Caput XVIII.— De verbo deponenti.
Caput XIX.— De neutro-passivis et impersonalibus.
Caput XX.— De inchoativis, frequentativis, et desiderativis verbis.
Caput XXII.— Item de adverbio.
Caput XXIII.— Adverbia a nominibus tracta sex habent terminationes. Regula communis.
Caput XXIV. De participiis. Regula communis.
Caput XXVI.— De praepositione. Praepositiones accusativae, ablativae, et utriusque.
Caput XXVII.— Duplex genus praepositionum quae dicuntur utriusque.
Caput XXVIII.— De interjectione.
Caput XXIX.— Epilogus. Et de nominibus numerorum.
Principia Dialecticae .
Caput Primum.— De simplicibus verbis.
Caput III.— Quae simplices sententiae, quae conjunctae.
Caput IV.— Conjunctas sententias subdividit.
Caput VI.— De origine verbi. Verbum unde dictum. Stoicorum de origine verbi opinio.
Caput VIII.— Obscurum et ambiguum. Differentiae obscuri et ambigui. Tria genera obscurorum.
Caput IX.— Ambiguitatum genera duo.
Caput X.— Ambiguitas ex aequivocis varia.
Categoriae Decem Ex Aristotele Decerptae.
Categoriae Decem Ex Aristotele Decerptae.
Admonitio De Sequenti Opusculo.
Caput Primum.— De oratione: et quam late pateat significatio οὐσίας.
Caput II.— De aequivocis et multivocis.
Caput III.— Quid Aristoteles agat in categoriis.
Caput IV.— De denominativis. Differunt paronyma ab homonymis.
Caput V.— Substantia et accidens.
Caput VI.— Quae dicuntur de subjecto, quae sunt in subjecto.
Caput VII.— Quid genus, quid species.
Caput VIII.— De praedicamentis in generali.
Caput IX.— De usia sive substantia. Usia proprie. Secundae usiae quae dicantur.
Caput X.— De quantitate. Quanto nihil est contrarium. Contraria quae dicantur.
Caput XI.— Ad aliquid. Ad aliquid quando dicitur. Opposita.
Caput XIII.— De facere et pati.
Caput XIV.— De jacere, sive situ.
Caput XVII.— De postpraedicamentis.
Caput XVIII.— De oppositis. Tres species contrariorum.
Caput XXII.— Conclusio operis.
Principia Rhetorices .
Caput Primum.— Oratoris officium.
Caput II.— Quis sit finis oratoris.
Caput III.— De civilibus quaestionibus, et differentia generalium et specialium.
Caput IV.— Quae sint circumstantiae controversiam facientes.
Caput V.— Quaestiones rationales fiunt quatuor modis.
Caput VI.— De quatuor quaestionibus legalibus.
Caput VII.— Quibus quaestio articulis nectatur.
Caput VIII.— Modi controversiarum.
Caput IX.— De figuris controversiarum.
Caput X.— Quid utilitatis prae se ferat figurarum ejusmodi agnitio.
Regulae Clericis Traditae Fragmentum.
Regulae Clericis Traditae Fragmentum.
Admonitio De Sequenti Opusculo
Regula Secunda.
Admonitio De Sequenti Opusculo.
De Vita Eremitica, Ad Sororem Liber.
De Vita Eremitica, Ad Sororem Liber.
Caput Primum.— Ut instituta est eremitica vita.
Caput II.— Reclusio corporis solius nihil prodest.
Caput III.— Reclusarum cum externis mulieribus confabulationes.
Caput IV.— Ex confabulatione cum externis mulieribus quae pernicies.
Caput V.— Reclusarum quarumdam avaritia.
Caput VII.— Studeat silentio, et raro modesteque loquatur.
Caput VIII.— Quibuscum personis loqui decet reclusam.
Caput IX.— Scribit vivendi formam reclusis rogatus a sorore.
Caput X.— De colloquio cum variis personis. Quid hac in re observandum a reclusa.
Caput XI.— Operetur manibus, ornetur verecundia.
Caput XII.— Reclusa verbis lacessita ut se gerere debet.
Caput XIII.— De tempore loquendi et tacendi.
Caput XIV.— Quibus exercitiis vacandum a calendis novemb. ad Quadragesimam.
Caput XV.— De exercitiis a Pascha ad calendas novembris.
Caput XVI.— De quadragesimali jejunio.
Caput XVII.— Persequitur de virtute jejunii.
Caput XVIII.— De significatione Quadragesimae.
Caput XIX.— De cibi et potus qualitate et quantitate.
Caput XX.— De vestimentis et calceamentis.
Caput XXI.— Solitudo est hominum consortio praeferenda propter conservationem virginitatis.
Caput XXII.— Ut virginitatis propositum religiose custodiendum.
Caput XXIII.— Castitatis dispendium in mensa timendum, et in colloquiis.
Caput XXIV.— Ante somnum conscientia excutienda, et dolendum de peccatis.
Caput XXV.— In tentationibus impudicis recogitanda virginis Agnetis historia.
Caput XXVI.— Castitas in juvenili aetate sine magna cordis et corporis attritione non stat integra.
Caput XXVIII.— Contra senes qui concubinarum consortio carere nolunt.
Caput XXIX.— Virgo semper pavida se ipsa muniat verbi Dei meditatione.
Caput XXX.— Contra eos qui rigorem abstinentiae non amplectuntur, ne corporis languorem incurrant.
Caput XXXI.— De adolescente resipiscente et Christum hora mortis vidente.
Caput XXXII.— Vera discretio, carni animam praeponere.
Caput XXXIII.— De superbia et ejus speciebus.
Caput XXXIV.— De quadam specie vanitatis in cellulae oratoriique ornamentis.
Caput XXXV.— Rursus de quadam inani gloria.
Caput XXXVI.— De ornamentis virtutum praeferendis.
Caput XXXVII.— Persequitur de virtutum ornamentis.
Caput XXXVIII.— Ex lini, quo altare ornatur, consideratione quomodo mores instituendi.
Caput XL.— De dilectione Dei et proximi, ac primum ut in proximum exercenda a sanctimonialibus.
Caput XLI.— De exemplo Mariae et Marthae, deque vita activa et contemplativa.
Caput XLII.— De rerum ecclesiasticarum dispensatione.
Caput XLIII.— Claustrales non debent pauperum et hospitum cura distendi.
Caput XLIV.— Administratio temporalium haud convenit caenobitis, multoque minus virgini reclusae.
Caput XLV.— Ut sanctimonialis debet si quid sibi superest, erogare.
Caput XLVI.— Quod eleemosynae genus a monialibus impendi decet.
Caput XLVII.— De dilectione Dei concitanda in meditatione mysteriorum Christi.
Caput XLIX.— De contemplatione Christi pueri.
Caput L.— De consideratione baptismi, jejunii et tentationis Christi.
Caput LI.— De Muliere in adulterio deprehensa.
Caput LII.— De muliere lacrymis pedes ejus rigante.
Caput LIII.— De paralytico per tegulas invecto et corporaliter spiritualiter que sanato.
Caput LIV.— De receptione Christi in domo Marthae et Mariae.
Caput LV.— De ingressu Christi in Jerusalem pueris acclamantibus, Hosanna, etc.
Caput LVI.— De coena Domini et rebus in ea gestis.
Caput LVII.— De Christi agonia in monte Oliveti.
Caput LVIII.— De Christi traditione.
Caput LIX.— De injuriis Christo apud principem sacerdotum et apud Pilatum illatis.
Caput LX.— De passione Christi, et deceptione diaboli.
Caput LXI.— De Christo in cruce.
Caput LXII.— De mira Christi patientia in cruce.
Caput LXIII.— Virgo propior adstat cruci.
Caput LXV.— De Magdalena sepulcrum visitante.
Caput LXVI.— De mundi et rerum praesentium contemptu.
Caput LXVII.— Mors a sanctis desideratur.
Caput LXVIII.— Mors justo felicitatis principium est.
Caput LXIX.— De animae e corpore exeuntis requie vel supplicio.
Caput LXX.— De requie aeterna et gloria sanctorum.
Caput LXXI.— De extremi judicii die.
Caput LXXII.— De confusione et poena malorum.
Caput LXXIII.— Amor Deo rependendus pro praedestinationis gratia.
Caput LXXIV.— De gloria bonorum.
Caput LXXV.— Ex sota Dei gratia salvandis accensemur.
Caput LXXVI.— De regno Dei post judicium.
Caput LXXVII.— De regni Dei felicitate.
Caput LXXVIII.— Epilogus operis.
Index Rerum Quae In Hoc Primo Volumine Continentur.
Caput XV. Contra Manichaeos, de Duabus Animabus liber unus.
1. Post hunc librum scripsi adhuc presbyter contra Manichaeos de Duabus Animabus, quarum dicunt unam partem Dei esse, alteram de gente tenebrarum, quam non condiderit Deus, et quae sit Deo coaeterna; et has ambas animas, unam bonam, alteram malam, in uno homine esse delirant: istam scilicet malam, propriam carnis esse dicentes, quam carnem etiam dicunt gentis esse tenebrarum; illam vero bonam, ex adventitia Dei parte, quae cum tenebrarum gente conflixerit, atque utramque miscuerit: et omnia quidem bona hominis illi bonae animae; omnia vero mala illi malae animae tribuunt. In hoc libro illud quod dixi, Nullam esse qualemcumque vitam, quae non eo ipso quo vita est, et in quantum omnino vita est, aa summum vitae fontem principiumque pertineat (Cap. 1, n. 1) , ita dixi, ut tanquam creatura ad Creatorem pertinere intelligatur, non autem de illo esse tanquam pars ejus existimetur.
2. Item quod dixi, nusquam scilicet, nisi in voluntate esse peccatum, possunt Pelagiani pro se dictum putare, propter parvulos, quos ideo negant habere peccatum quod eis in Baptismate remittatur, quia nondum arbitrio voluntatis utuntur. Quasi vero peccatum quod eos ex Adam dicimus originaliter trahere, id est reatu ejus implicatos, et ob hoc poenae obnoxios detineri, usquam esse potuit nisi in voluntate , qua voluntate commissum est, quando divini praecepti est facta transgressio. Potest etiam putari falsa esse ista sententia qua diximus, Nusquam nisi in voluntate esse peccatum, quia dixit Apostolus: Si autem quod nolo, hoc facio, jam non ego operor illud, sed quod habitat in me peccatum. Hoc enim peccatum usque adeo non est in voluntate, ut dicat: Quod nolo, hoc facio. Quomodo ergo nusquam est nisi in voluntate peccatum? Sed hoc peccatum de quo sic est locutus Apostolus, ideo peccatum vocatur, quia peccato factum est, et poena peccati est; quandoquidem hoc de concupiscentia carnis dicitur, quod aperit in consequentibus dicens: Scio quia non habitat in me, hoc est in carne mea bonum: velle enim adjacet mihi, perficere autem bonum, non (Rom. VII, 16-18) . Perfectio quippe boni 0609 est, ut nec ipsa concupiscentia peccati sit in homine, cui quidem quando bene vivitur, non consentit voluntas: verumtamen non perficit bonum, quia inest adhuc concupiscentia cui repugnat voluntas; cujus concupiscentiae reatus in Baptismate solvitur, sed infirmitas manet, cui donec sanetur, omnis fidelis qui bene proficit, studiosissime reluctatur. Peccatum autem quod nusquam est nisi in voluntate, illud praecipue intelligendum est, quod justa damnatio consecuta est. Hoc enim per unum hominem introivit in mundum: quanquam et hoc peccatum quo consentitur peccati concupiscentiae , non nisi voluntate committitur. Propter hoc et alio loco dixi: Non igitur nisi voluntate peccatur (Cap. 9, n. 12) .
3. Itemque alio loco ipsam voluntatem definivi dicens: Voluntas est animi motus, cogente nullo, ad aliquid vel non amittendum vel adipiscendum (Id., n. 14) . Quod propterea dictum est, ut hac definitione volens a nolente discerneretur, et sic ad illos referretur intentio, qui primi in paradiso fuerunt humano generi origo mali , nullo cogente peccando, hoc est libera voluntate peccando, quia et scientes contra praeceptum fecerunt, et ille tentator suasit ut hoc fieret, non coegit. Nam et qui nesciens peccavit, non incongruenter nolens peccasse dici potest, quamvis et ipse quod nesciens fecit, volens tamen fecit; ita nec ipsius esse potuit sine voluntate peccatum. Quae voluntas utique sicut definita est, animi motus fuit, nullo cogente, ad aliquid vel non amittendum, vel adipiscendum. Quod enim si noluisset, non fecisset, non coactus est facere. Quia voluit ergo fecit, etiamsi non quia voluit peccavit, nesciens peccatum esse quod fecit: ita nec tale peccatum sine voluntate esse potuit, sed voluntate facti, non voluntate peccati, quod tamen factum peccatum fuit; hoc enim factum est quod fieri non debuit. Quisquis autem sciens peccat, si potest cogenti ad peccatum sine peccato resistere, nec tamen facit, utique volens peccat; quoniam qui potest resistere, non cogitur cedere. Qui vero cogenti cupiditati bona voluntate resistere non potest, et ideo facit contra praecepta justitiae, jam hoc ita peccatum est, ut sit etiam poena peccati. Quapropter peccatum sine voluntate esse non posse verissimum est.
4. Itemque definitio peccati qua diximus, Peccatum est voluntas retinendi vel consequendi quod justitia vetat, et unde liberum est abstinere (Cap. 11, n. 15) , propterea vera est, quia id definitum est quod tantummodo peccatum est, non quod etiam poena peccati. Nam quando tale est ut idem sit et poena peccati, quantum est quod valet voluntas sub dominante cupiditate, nisi forte, si pia est, ut oret auxilium? In tantum enim libera est, in quantum liberata est , et in tantum appellatur voluntas. Alioquin tota cupiditas , quam voluntas proprie nuncupanda est: 0610 quae non est, sicut Manichaei desipiunt, alienae naturae additamentum, sed nostrae vitium a quo non sanatur nisi gratia Salvatoris. Quod si quisquam dicit, etiam ipsam cupiditatem nihil aliud esse quam voluntatem, sed vitiosam peccatoque servientem; non resistendum est, nec de verbis, cum res constet, controversia facienda. Etiam sic enim ostenditur sine voluntate nullum esse peccatum sive in opere, sive in origine.
5. Rursus in eo quod dixi, Jam quaerere coeperam, utrum illud malum genus animarum, antequam bono misceretur, habuisset aliquam voluntatem. Si enim non habebat, sine peccato atque innocens erat, et ideo nullo modo malum (Cap. 16, n. 17) . Cur igitur, inquiunt, peccatum dicitis parvulorum, quorum voluntatem non tenetis ream? Respondetur, non eos proprietate voluntatis, sed origine reos teneri. Omnis enim homo terrenus quid est origine, nisi Adam? Porro autem Adam habebat utique voluntatem, qua voluntate cum peccasset, peccatum per eum intravit in mundum.
6. Itemque in eo quod dixi, Natura esse malae animae nullo modo queunt, si quaeritur quomodo accipiamus quod ait Apostolus: Fuimus et nosnatura filii irae, sicut et caeteri (Ephes. II, 3) ; respondemus, naturam in his verbis meis me intelligi voluisse illam, quae proprie natura dicitur, in qua sine vitio creati sumus. Nam ista propter originem natura appellatur: quae origo utique habet vitium, quod est contra naturam. Et iterum in eo quod dictum est, Peccati reum teneri quemquam, quia non fecit quod facere non potuit, summae iniquitatis et insaniae est, Cur ergo, inquiunt, parvuli tenentur rei? Respondetur, quia ex ejus origine tenentur, qui non fecit quod facere potuit, divinum scilicet servare mandatum. Quod autem dixi, Illae animae quidquid faciunt, si natura non voluntate faciunt, id est, si libero et ad faciendum et ad non faciendum motu animi carent, si denique his abstinendi ab opere suo potestas nulla conceditur, peccatum earum tenere non possumus (Cap. 12, n. 17) : propterea non perturbat de parvulis quaestio, quia ex illius origine rei tenentur, qui voluntate peccavit, quando libero et ad faciendum et ad non faciendum motu animi non carebat, eique ab opere malo abstinendi summa potestas erat. Quod Manichaei de tenebrarum gente non dicunt, quam fabulosissime inducunt, eamque naturam semper malam, nunquam bonam fuisse contendunt.
7. Illud autem quaeri potest quomodo dixerim, Etiam si sunt animae, quod interim incertum est, corporeis officiis, non peccato, sed natura deditae, nosque, quanquam sint inferiores, aliqua tamen interiore vicinitate contingunt; non illas ideo malas haberi oportere, quia nos cum eas sequimur et corporea diligimus, mali sumus; quandoquidem de illis hoc dixi, de quibus superius 0611A loqui coeperam dicens: Quanquam etiamsi eisdem concedatur inferiore alio genere animarum nos illici ad turpia; non inde conficiunt aut illas natura malas esse, aut istas summum bonum (Cap. 13, n. 20) . De his enim disputationem usque ad hunc locum perduxi, ubi dixi: Etiamsi sunt animae, quod interim incertum est, corporeis officiis, non peccato, sed natura deditae, etc. Quaeri ergo potest, cur, dixerim quod interim incertum est, cum prorsus dubitare non debuerim, non esse tales animas. Sed hoc ideo dixi, quia expertus sum qui dicerent diabolum et angelos ejus bonos esse in genere suo, et in ea natura in qua eos creavit Deus ordine proprio tales quales sunt: sed nobis malum esse, si illiciamur et seducamur ab eis; si autem caveamus eos atque vincamus, decorum atque gloriosum. Et hoc qui dicunt, videntur sibi ut id probent, de Scripturis adhibere idonea testimonia; vel illud quod scriptum est in libro Job (XL, 14) , cum diabolus describeretur, Hoc est initium figmenti Domini quod fecit ad illudendum ab Angelis suis; vel illud, Draco hic quem finxisti ad illudendum ei (Psal. CIII, 26) . Quam quaestionem, quae non adversus Manichaeos qui hoc non sentiunt, sed adversus alios qui hoc sentiunt suscipienda esset atque solvenda, pertractare atque enodare tunc nolui, ne librum multo quam vellem facerem longiorem: cum viderem etiam si hoc concederetur, tamen debere Manichaeos ac jam posse convinci, introducentes insanissimo errore, naturam mali aeterno bono coaeternam. Ideo ergo dixi, quod interim incertum est, non quod ego inde dubitarem, sed quod inter me et illos, quos ita sapere inveneram, nondum esset ista quaestio dissoluta; quam tamen in aliis longe posterioribus libris meis de Genesi ad litteram, secundum Scripturas sanctas quanta potui manifestatione dissolvi.
8. Alio loco, Propterea, inquam, corporea diligendo peccamus, quia spiritualia diligere et justitia jubemur, et natura possumus, et tunc in nostro genere optimi et beatissimi sumus (Cap. 13, n. 20) . Ubi quaeri potest cur, natura, et non, Gratia possumus , dixerim. Sed contra Manichaeos de natura quaestio versabatur. Et utique id agit gratia, ut sanata natura quod vitiata non potest, possit per eum qui venit quaerere et salvum facere quod perierat. Quam tamen gratiam etiam tunc recolens oravi pro familiarissimis meis qui mortifero illo adhuc tenebantur errore, et dixi: Deus magne, Deus omnipotens, Deus summae bonitatis, quem inviolabilem et incorruptibilem credi atque intelligi fas est, Trina Unitas, quam catholica Ecclesia colit, supplex oro, expertus in me misericordiam tuam, ne homines cum quibus mihi a pueritia in omni convictu fuit summa consensio, in tuo cultu a me dissentire permittas (Cap. 15, n. 24) . Sic utique orans, jam fide retinebam, non solum conversos ad Deum gratia ejus adjuvari, ut proficiant ac perficiantur, ubi adhuc dici potest, pro merito conversionis illorum istam dari 0612 gratiam; verum etiam ut convertantur ad Deum, ad ipsam Dei gratiam pertinere: quandoquidem pro eis oravi qui erant ab illo nimis aversi, atque ut ad illam converterentur oravi. Hic liber sic incipit: Opitulante Dei misericordia.