Patrologiae Cursus Completus
Elenchus Operum Quae In Hoc Secundo Tomo Continentur.
Elenchus Operum Quae In Hoc Secundo Tomo Continentur.
In Tomum Secundum Praefatio.
Epistolarum Ordo Chronologicus Argumentis Demonstratus.
Epistolarum Ordo Chronologicus Argumentis Demonstratus.
Epistolae Primae Classis, Quas Augustinus nondum episcopus scripsit, ab anno Christi 386 ad 395.
I.— Scripta circa finem an. 386.
II.— Scripta circa idem tempus.
IV.— Scripta circa idem tempus.
V.— Scripta circa fin. an. 388.
VI, VII.— Scriptae circa initium an. 389.
VIII-XIV.— Scriptae circa idem tempus.
XVI, XVII.— Scriptae circa an. 390.
XVIII-XX.— Scriptae circa idem tempus.
XXI.— Scripta sub ineuntem an. 391.
XXIII.— Scripta circa idem tempus.
XXIV, XXV.— Scriptae sub fin. an. 394, ante hiemem.
XXVI.— Scripta forte ineunte an. 395, et missa cum sequente.
XXVII.— Scripta circa ineunt. an. 395.
XXVIII.— Scripta an. 394 aut 395.
XXXI.— Scripta ineunte an. 396.
XXXII.— Scripta paulo post superiorem.
XXXIII.— Scripta initio episcopatus Augustini.
XXXIV.— Scripta post superiorem.
XXXV.— Scripta post superiorem.
XXXVI.— Scripta forte an. 396 aut sub initium 397.
XXXVII.— Scripta circa an. 397.
XXXVIII.— Scripta circa medium an. 397.
XXXIX.— Scripta forte an. 397.
XL.— Scripta circa idem tempus.
XLI.— Scripta sub initium episcopatus Augustini.
XLII.— Scripta exeunte aestate an. 397.
XLIII, XLIV.— Scriptae circa fin. an. 397 aut init. 398.
XLVI, XLVII.— Scriptae circa hoc tempus.
XLVIII.— Scripta forte an. 398.
LII.— Scriptura circa an. 400.
LIV, LV.— Scriptae circa an. 400.
LVI, LVII.— Scriptae circa an. 400.
LVIII.— Scripta versus exeuntem an. 401.
LIX.— Scripta circa exeuntem an. 401.
LX.— Scripta circiter finem an. 401.
LXI.— Scripta exeunte an. 401 aut paulo post.
LXII, LXIII.— Scriptae circa idem tempus.
LXIV.— Scripta paulo post Natal. Christi an. 401.
LXV.— Scripta ineunte an. 402.
LXVI.— Scripta circa idem tempus.
LXVII, LXVIII.— Scriptae circa an. 402.
LXIX.— Scripta exeunte an. 402.
LXX.— Scripta forte circa hoc tempus.
LXXII.— Scripta an. 403 aut 404.
LXXIII.— Scripta circa an. 404.
LXXIV.— Scripta cum superiore.
LXXV.— Scripta circa finem an. 404.
LXXVI.— Scripta ineunte an. 404 aut circiter.
LXXVII, LXXVIII.— Scriptae forte an. 404, circ. 26 junii.
LXXIX.— Scripta forte an. 404.
LXXX.— Scripta an. 405, circa mens. martium.
LXXXI.— Scripta forte an. 405.
LXXXII.— Scripta sub idem tempus.
LXXXIII.— Scripta circa an. 405.
LXXXIV.— Scripta circ. hoc tempus, seu ante an. 411.
LXXXVI.— Scripta forte an. 405.
LXXXVII.— Scripta forte an. 405, certe ante an. 411.
LXXXVIII.— Scripta post initium an. 406.
LXXXIX.— Scripta circa idem tempus.
XC, XCI.— Scriptae an. 408, post 1 diem junii.
XCIII.— Scripta circ. an. 408.
XCVI.— Scripta an. 408, circa init. septemb.
XCVII.— Scripta exeunte an. 408.
XCVIII.— Scripta forte an. 408.
XCIX.— Scripta exeunte an. 408 aut ineunte 409.
C.— Scripta circ. idem tempus.
CI.— Scripta circa idem tempus.
CII.— Scripta circa idem tempus.
CIII, CIV.— Scriptae an. 409, sub mens. martium.
CVI-CVIII.— Scriptae forte an. 409.
CIX, CX.— Scriptae forte versus an. 409.
CXI.— Scripta exeunte an. 409, forte mense novemb.
CXII.— Scripta exeunte an. 409 aut ineunte 410.
CXIII-CXVI.— Scriptae circa hoc tempus, sive non ante 409 nec post 423.
CXVII, CXVIII.— Scriptae forte an. 410 aut ineunte 411.
CXIX, CXX.— Scriptae forte circa idem tempus.
CXXII.— Scripta circa idem tempus.
CXXIII.— Scripta forte sub finem an. 410.
CXXIV-CXXVI.— Scriptae circa ineuntem an. 411.
CXXVII.— Scripta forte an. 411.
CXXVIII.— Scripta an. 411 paulo ante 1 diem junii.
CXXIX.— Scripta paulo post superiorem.
CXXX.— Scripta versus an. 412.
CXXXI.— Scripta circa idem tempus.
CXXXII.— Scripta circa ineuntem an. 412.
CXXXIII.— Scripta circa idem tempus.
CXXXIV.— Scripta cum superiore.
CXXXV-CXXXVIII.— Scriptae sub initium an. 412.
CXL.— Scripta post superiorem.
CXLI.— Scripta 14 junii an. 412.
CXLII.— Scripta circa idem tempus.
CXLIII.— Scripta circa finem an. 412.
CXLIV.— Scripta circa hoc tempus.
CXLV.— Scripta circa an. 412 aut 413.
CXLVI.— Scripta circa an. 413.
CXLVII, CXLVIII.— Scriptae videntur an. 413.
CL.— Scripta circa exeuntem an. 413.
CLI.— Scripta exeunte an. 413, aut ineunte 414.
CLII-CLV.— Scriptae circa an. 414.
CLVI, CLVII.— Scriptae an. 414.
CLVIII-CLXIV.— Scriptae sub an. 414.
CLXV.— Scripta non multo post an. 410.
CLXVI.— Scripta an. 415 verno tempore.
CLXVII.— Scripta simul cum superiore.
CLXVIII.— Scripta forte an. 415.
CLXIX.— Scripta exeunte an. 415.
CLXX, CLXXI.— Scriptae forte an. 415.
CLXXII.— Scripta ineunte an. 416.
CLXXIII.— Scripta circa hoc tempus.
CLXXIV.— Scripta circa hoc tempus.
CLXXVI.— Scripta paulo post superiorem.
CLXXVII.— Scripta circa idem tempus.
CLXXVIII.— Scripta eodem tempore.
CLXXIX.— Scripta circa idem tempus.
CLXXX.— Scripta circa finem an. 416.
CLXXXI-CLXXXIII.— Scriptae init. an. 417.
CLXXXIV.— Scripta sub idem tempus.
CLXXXV.— Scripta circa an. 417.
CLXXXVI.— Scripta circa medium an. 417.
CLXXXVII.— Scripta sub medium an. 417.
CLXXXVIII.— Scripta exeunte an. 417 aut ineunte 418.
CLXXXIX.— Scripta circa an. 418.
CXC.— Scripta paulo post medium an. 418.
CXCI-CXCIII.— Scriptae sub finem an. 418.
CXCIV.— Scripta paulo post superiores.
CXCVI.— Scripta exeunte an. 418.
CXCVII et CXCVIII.— Scriptae exeunte an. 418, aut ineunte 419.
CC.— Scripta exeunte an. 418, aut ineunte 419.
CCI.— Scripta an. 419, mense junio.
CCII.— Scripta videtur versus finem an. 419.
CCIII.— Scripta forte circa an. 420.
CCIV.— Scripta circa hoc tempus.
CCV.— Scripta forte versus an. 420.
CCVI.— Scripta circa hoc tempus.
CCVII.— Scripta an. 421, aut paulo post.
CCVIII.— Scripta forte versus an. 423.
CCIX.— Scripta forte ineunte an. 423.
CCX.— Scripta forte circa hoc tempus.
CCXI.— Scripta circa hoc tempus.
CCXII.— Scripta circa an. 423.
CCXIII.— Scripta 26 septembris 426.
CCXIV, CCXV.— Scriptae circa Pascha an. 426, aut 427.
CCXVI.— Scripta paulo post duas superiores.
CCXVII.— Scripta sub idem tempus.
CCXVIII.— Scripta forte eodem tempore.
CCXIX.— Scripta sub an. 426 aut 427.
CCXX.— Scripta circa exeuntem an. 427.
CCXXI-CCXXIV.— Scriptae an. 427 et 428.
CCXXV.— Scripta an. 428 aut 429.
CCXXVI.— Scripta eodem tempore.
CCXXVII.— Scripta post Pascha, anno forte 428 aut 429.
CCXXVIII.— Scripta sub an. 428 aut 429.
CCXXIX-CCXXXI.— Scriptae sub finem vitae Augustini forte an. 429.
Epistolae Quartae Classis, Quarum tempus minus compertum.
Ex his nemo non videt, si modo rem tantisper expendat, quantum in recte ordinandis Augustini Epistolis operae consiliique a nobis positum sit, quantum
Praefatio Reverendissimi Godefridi Besselii, Monasterii Gottwicensis Abbatis, Editioni Viennensi Praefixa.
Ad Eruditum Lectorem In praedictas Epistolas.
Praefatio D. Jacobi Martin In Easdem Epistolas.
Praefatio D. Jacobi Martin In Easdem Epistolas.
Admonitio Ejusdem In Epistolam CLXXXIV Bis.
Admonitio Ejusdem In Epistolam CLXXXIV Bis.
Admonitio Ejusdem In Epistolam CCII Bis.
Admonitio Ejusdem In Epistolam CCII Bis.
Syllabus Codicum Ad Quos Recognitae Sunt Sancti Augustini Epistolae.
Syllabus Codicum Ad Quos Recognitae Sunt Sancti Augustini Epistolae.
Manuscripti Codices Cum nota singulis hic deinceps designandis indita.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Epistolae Secundum Ordinem Temporum Nunc Primum Dispositae, Et Quatuor In Classes Digestae
Epistola II Zenobio desiderium exponit suum, ut disputationem inter se coeptam, inter se finiant.
Caput Primum.— Memoriam sine phantasia esse posse.
Caput II.— Animam sensibus non usam carere phantasiis.
Caput III.— Objectio resolvitur.
Epistola IX Quaestioni de somniis per superiores potestates immissis respondet.
Epistola X . De convictu cum Nebridio et secessione a mundanarum rerum tumultu.
Epistola XI Cur hominis susceptio Filio soli tribuitur, cum divinae personae sint inseparabiles.
Epistola XII . Quaestionem in superiore epistola perstrictam iterum tractandam suscipit.
Epistola XIII Quaestionem de animae quodam corpore, ad se nihil pertinentem, rogat dimittant.
Epistola XVIII Naturarum genus triplex perstringitur.
Caput Primum.— Salutato Aurelio agit de comes sationibus ab ecclesia removendis.
Caput II.— De contentione et laudis appetitu. Quomodo honor et laus à praelatis assumenda.
Caput III.— Perniciosa simulatio.
Epistola XXX Paulinus Augustino, non recepto ab eo responso, denuo per alios scribit.
Carmen Elegiacum Paulini Ad Licentium.
Epistola XXXIX Hieronymus Augustino, commendans illi Praesidium, et salvere jubens Alypium.
Epistola XLIII Quanta impudentia Donatistae persistant in suo schismate, tot judiciis convicti.
Epistola XLVI Publicola Augustino proponit multas quaestiones.
Epistola XLVII . Augustinus Publicolae dissolvit aliquot ex propositis quaestionibus.
De Duabus Epistolis Proxime Sequentibus. (Lib. II Retract. Cap. XX.)
Epistola LXVI Expostulat cum Crispino Calamensi, qui Mappalienses metu subactos rebaptizarat.
Epistola XCIX Ex Romanorum calamitate susceptum animo dolore commiserationemque significat.
Epistola C Augustinus Donato proconsuli Africae, ut Donatistas coerceat, non occidat.
De Sequente Epistola. (Lib. II Retract., Cap. XXXI.)
Sex Quaestiones Contra Paganos Expositae, Liber Unus, Seu Epistola CII
Quaestio Prima. De Resurrectione.
Quaestio Secunda. De tempore christianae religionis.
Quaestio Tertia. De sacrificiorum distinctione.
Quaestio Quinta. De Filio Dei secundum Salomonem.
Quaestio Sexta. De Jona propheta.
Epistola CXIII Cresconium rogat Augustinus ut suae pro Faventio petitionis adjutor sit.
Epistola CXIV . Ad Florentinum super eadem causa Faventii.
Epistola CXV . Ad Fortunatum Cirtensem episcopum, de eadem re.
Epistola CXVI . Generoso Numidiae Consulari Augustinus commendans causam Faventii.
Epistola CXIX Consentius Augustino proponit quaestiones de Trinitate.
Epistola CXX Consentio ad quaestiones de Trinitate sibi propositas.
Epistola CXXIII Hieronymus Augustino quaedam per aenigma renuntians.
Epistola CXXX Augustinus Probae viduae diviti praescribit quomodo sit orandus Deus.
Epistola CXXXI Augustinus Probam resalutat, et gratias agit quod de salute ipsius fuerit sollicita.
Epistola CXXXVII Respondet Augustinus ad singulas quaestiones superius propositas a Volusiano.
De Sequente Epistola. (Lib. II Retract., Cap. XXXVI.)
De Gratia Novi Testamenti Liber, Seu Epistola CXL.
Epistola CXLVI Pelagium resalutat, et pro litteris ipsius officiosis gratiam habet.
De Duabus Proxime Sequentibus Epistolis. (Lib. II Retract. Caput XLI.)
De Videndo Deo Liber, Seu Epistola CXLVII Docet Deum corporeis oculis videri non posse.
Epistola CLV . Augustinus Macedonio, docens vitam beatam et virtutem veram non esse nisi a Deo.
Epistola CLVI Hilarius Augustino, proponens illi quaestiones aliquot de quibus cupit edoceri.
Epistola CLVII Augustinus Hilario, respondens ad illius quaestiones.
Epistola CLX Evodius Augustino, movens quaestionem de ratione et Deo.
Epistola CLXIII Evodius Augustino proponit aliquot quaestiones.
De Duabus Epistolis Proxime Sequentibus. (Lib. II Retract. Caput XLV.)
De Origine Animae Hominis Liber, Seu Epistola CLXVI
De Sententia Jacobi Liber, Seu Epistola CLXVII
Epistola CLXXI Excusat formam superioris epistolae ad Maximum datae.
Fragmentum Epistolae Hactenus Ineditae Augustini Ad Maximum.
Epistola CLXXVI Milevitani concilii Patres Innocentio, de cohibendis Pelagianis haereticis.
Epistola CLXXVIII Augustinus Hilario, de Pelagiana haeresi duobus in Africa conciliis damnata.
De Epistola Subsequente. (Lib. II Retract., Cap. XLVIII.)
De Correctione Donatistarum Liber, Seu Epistola CLXXXV
De Subsequente Epistola. (Lib. II Retract. Cap. XLIX.)
De Praesentia Dei Liber, Seu Epistola CLXXXVII
Epistola CXCII Augustinus Coelestino diacono (postea pontifici Romano), de mutua benevolentia.
Epistola CCVI Valerio comiti Felicem episcopum commendat.
Epistola CCVII Augustinus Claudio episcopo, transmittens ipsi libros contra Julianum elaboratos.
Duodecim Sententiae Contra Pelagianos.
Epistola CCXXIII . Augustino Quodvultdeus, rursum efflagitans ut scribat opusculum de haeresibus.
Epistola CCXXVI . Hilarius Augustino, de eodem argumento.
Epistola CCXXXIX . Augustinus Pascentio, de eadem re urgens ut explanet fidem suam.
Epistola CCXLIV Augustinus Chrisimo, consolans ne deficiat in adversis.
Epistola CCXLIX Augustinus Restituto, quatenus mali tolerandi in Ecclesia.
Epistola CCLII Augustinus Felici, de pupilla quadam Ecclesiae tutelae commissa.
Epistola CCLIV . Augustinus ad eumdem Benenatum, pronubum agentem Rustici filio.
Epistola CCLV Augustinus ad Rusticum, de puella in connubium ejus filio petita.
Epistola CCLVI . Officiose Augustinus ad Christinum scribit.
Epistola CCLVII Augustinus Orontio, resalutans illum.
Epistola CCLX Audax Augustino, flagitans mitti sibi prolixiorem epistolam.
Epistola CCLXV Augustinus Seleucianae, de baptismo et poenitentia Petri, contra quemdam novatianum.
Appendix Tomi Secundi Operum Sancti Augustini, Complectens Aliquot Epistolas Ipsius Nomine Olim Falso Praenotatas.
Admonitio De Sexdecim Epistolis Proxime Sequentibus.
Admonitio De Subsequente Epistola.
Epistola XVII Pelagii Ad Demetriadem.
Censura Lovaniensium Theologorum In Duas Epistolas Proxime Sequentes.
Admonitio In Subsequentem Altercationem.
Epistola XX , Sive, uti Corbeiensis codex aliique Mss. praeferunt,
Index Rerum Quae In Hoc Secundo Volumine Continentur.
Index Rerum Quae In Hoc Secundo Volumine Continentur.
S. Augustini Episcopi Epistolarum Ordo Novus Cum Antea Vulgato Comparatus
S. Augustini Episcopi Epistolarum Ordo Novus Cum Antea Vulgato Comparatus
S. Augustini Episcopi Epistol. Ordo Antea Vulgatus Ad Novum Reductus.
S. Augustini Episcopi Epistol. Ordo Antea Vulgatus Ad Novum Reductus.
S. Augustini Episcopi Epistol. Index Alphabeticus. Numerus romanus Epistolam designat, arabicus paginam.
S. Augustini Episcopi Epistolarum Index Secundum Praecipua Earum Argumenta Digestus. ((Numericae notae Epistolam designant.))
Addenda Ad Appendicem Tomi II. Epistola Consolatoria S. Augustini Ad Probum .
Addenda Ad Appendicem Tomi II. Epistola Consolatoria S. Augustini Ad Probum .
Caput II.— De contentione et laudis appetitu. Quomodo honor et laus à praelatis assumenda.
7. De contentione autem et dolo quid me attinet dicere, quando ista vitia non in plebe, sed in nostro numero graviora sunt? Horum autem morborum mater superbia est, et humanae laudis aviditas, quae etiam hypocrisim saepe generat. Huic non resistitur, nisi crebris 0093 divinorum Librorum testimoniis incutiatur timor et charitas Dei: si tamen ille qui hoc agit, seipsum praebeat patientiae atque humilitatis exemplum, minus sibi assumendo quam offertur; sed tamen ab eis qui se honorant nec totum nec nihil accipiendo, et id quod accipitur laudis aut honoris, non propter se qui totus coram Deo esse debet et humana contemnere, sed propter illos accipiatur quibus consulere non potest, si nimia dejectione vilescat. Ad hoc enim pertinet quod dictum est, Nemo juventutem tuam contemnat (I Tim. IV, 12) ; cum hoc ille dixerit, qui alio loco ait: Si hominibus placere vellem, Christi servus non essem (Gal. I, 10) .
8. Magnum est de honoribus et laudibus hominum non laetari, sed et omnem pompam inanem praecidere, et si quid inde necessarium retinetur, id totum ad utilitatem honorantium salutemque conferre. Non enim frustra dictum est: Deus confringet ossa hominum placere volentium (Psal. LII, 6) . Quid enim languidius, quid tam sine stabilitate ac fortitudine, quod ossa significant, quam homo quem male loquentium lingua debilitat, cum sciat falsa esse quae dicuntur? Cujus rei dolor nullo modo animae viscera dilaniaret, si non amor laudis ossa ejus confringeret. Praesumo de robore animi tui: itaque ista quae tecum confero, mihi dico; dignaris tamen, credo, mecum considerare quam sint gravia, quam difficilia. Non enim hujus hostis vires sentit, nisi qui ei bellum indixerit; quia si cuiquam facile est laude carere dum denegatur, difficile est ea non delectari cum offertur; et tamen tanta mentis in Deum debet esse suspensio, ut si non merito laudemur, corrigamus eos quos possumus; ne arbitrentur aut in nobis esse quod non est, aut nostrum esse quod Dei est, aut ea laudent quae quamvis non desint nobis, aut etiam supersint, nequaquam tamen sunt laudabilia; velut sunt bona omnia quae vel cum pecoribus habemus communia, vel cum impiis hominibus. Si autem merito laudamur propter Deum, gratulemur eis quibus placet verum bonum; non tamen nobis quia placemus hominibus, sed si coram Deo tales sumus, quales nos esse credunt, et non tribuitur nobis, sed Deo, cujus dona sunt omnia quae vere meritoque laudantur. Haec mihi ipse canto quotidie, vel potius ille cujus salutaria praecepta sunt, quaecumque sive in divinis Lectionibus inveniuntur, sive quae intrinsecus animo suggeruntur; et tamen vehementer cum adversario dimicans, saepe ab eo vulnera capio, cum delectationem oblatae laudis mihi auferre non possum.
9. Haec propterea scripsi, ut si tuae Sanctitati jam non sunt necessaria, sive quod plura hujusmodi ipse cogites atque utiliora, sive quod tuae Sanctitati medicina ista non opus sit, mala tamen mea nota sint tibi, sciasque unde pro mea infirmitate Deum rogare digneris: quod ut impensissime facias, obsecro per humanitatem illius qui praeceptum dedit ut invicem onera nostra portemus. Multa sunt quae de vita nostra et conversatione deflerem, quae nollem per litteras ad te venire, 0094 si inter cor meum et cor tuum ulla essent ministeria praeter os meum et aures tuas. Si autem venerabilis nobis omniumque nostrum tota sinceritate charissimus, cujus in te vere fraternam cum praesens essem benignitatem studiumque perspexi, senex Saturninus dignatus fuerit, quando opportunum videbitur, ad nos venire, quidquid cum ejus Sanctitate, et spirituali affectu colloqui potuerimus, aut nihil, aut non multum distabit, ac si cum tua Dignatione id ageremus. Quod ut nobiscum ab eo petere atque impetrare digneris, tantis precibus posco, quantis verba nulla sufficiunt. Absentiam enim meam tantum longe Hipponenses vehementer nimisque formidant, neque ullo modo mihi sic volunt credere, ut et ego videam agrum quem fratribus datum provisione et liberalitate tua didicimus, ante epistolam tuam, per sanctum fratrem et conservum nostrum Parthenium, a quo multa alia, quae audire desiderabamus, audivimus. Praestabit Dominus ut etiam caetera, quae adhuc desideramus, impleantur.