Patrologiae Cursus Completus

 Patrologiae Cursus Completus

 Elenchus Operum Quae In Hoc Tertio Tomo Continentur.

 Elenchus Operum Quae In Hoc Tertio Tomo Continentur.

 S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Quaestionum Evangeliorum Libri Duo

 S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Quaestionum Evangeliorum Libri Duo

 Tituli Quaestionum Libri Primi In Evangelium Secundum Matthaeum .

 Tituli Quaestionum Libri II In Evangelium Secundum Lucam.

 Liber Primus. Quaestiones in Evangelium secundum Matthaeum.

 Quaest. I. ((Matth. c. XI, V 27.))

 II. ((Ib. XII, 1.))

 III. ((Ib. XII, 20.))

 IV. ((Ib. XII, 22.))

 V. ((Ib. XII, 27-29.))

 VI. ((Ib. XII, 34.))

 VII. ((Ib. XII, 40.))

 VIII. ((Ib. XII, 43-45.))

 IX. ((Ib. XIII, 13, 23.))

 X. ((Ib. XIII, 25-30.))

 XI. ((Ib. XIII, 31.))

 XII. ((Ib. XIII, 33.))

 XIII. ((Ib. XIII, 44.))

 XIV. ((Ib. XIII, 54.))

 XV. ((Ib. XIV, 26-33.))

 XVI. ((Ib. XV, 5.))

 XVII. ((Ib. XV, 13.))

 XVIII. ((Ib. VIII, 13 XV, 28.))

 XIX. ((Ib. XV, 30.))

 XX. ((Ib. XVI, 2, 3.))

 XXI. ((Ib. XVII, 11.))

 XXII. ((Ib. XVII, 14, 18.))

 XXIII. ((Ib. XVII, 25.))

 XXIV. ((Ib. XVIII, 6.))

 XXV. ((Ib. XVIII, 24-31.))

 XXVI. ((Ib. XIX, 23, 25.))

 XXVII. ((Ib. XX, 17.))

 XXVIII. ((Ib. XX, 29-34.))

 XXIX. ((Ib. XXI, 21.))

 XXX. ((Ib. XXI, 44.))

 XXXI. ((Ib. XXII, 2-9.))

 XXXII. ((Ib. XXII, 25.))

 XXXIII. ((Ib. XXII, 40.))

 XXXIV. ((Ib. XXXIII, 17, 19.))

 XXXV. ((Ib. XXIII, 23 et 24.))

 XXXVI. ((Ib. XXIII, 37.))

 XXXVII. ((Ib. XXIV, 20)).

 XXXVIII. ((Ib. XXIV, 23-27.))

 XXXIX. ((Ib. XXIV, 32.))

 XL. ((Ib. XXVI, 24.))

 XLI. ((Ib. XXVI, 15.))

 XLII. ((Ib. XXIV, 28.))

 XLIII. ((Ib. XXVI, 29.))

 XLIV. ((Ib. XXVI, 67.))

 XLV. ((Ib. XXVI, 69-74.))

 XLVI. ((Ib. XXVI, 58.))

 XLVII. ((Ib. XXVI, 39, 42, 44.))

 Liber Secundus. Quaestiones in Evangelium secundum Lucam.

 Quaest. I. ((Luc. cap. I, V . 13, 20.))

 II. ((Ib. V, 3-11.))

 III. ((Ib. V, 14.))

 IV. ((Ib. V, 18-25.))

 V. ((Ib. III, 23.))

 VI. ((Ib. III, 23-38.))

 VII. ((Ib. VI, 9.))

 VIII. ((Ib. VI, 38.))

 IX. ((Ib. VI, 39.))

 X. ((Ib. VI, 47, 48.))

 XI. ((Ib. VII, 32 35.))

 XII. ((Ib. VIII, 16.))

 XIII. [Ib. VIII, 26-39.)

 XIV. ((Ib. X, 1.))

 XV. ((Ib. XI, 35.))

 XVI. ((Ib. XI, 39.))

 XVII. ((Ib. XI, 20.))

 XVIII. ((Ib. V, 33-38.))

 XIX. ((Ib. X, 30-37.))

 XX. ((Ib. X, 38-42.))

 XXI. ((Ib. XI, 5-8.))

 XXII. ((Ib. XI, 12.))

 XXIII. ((Ib. XI, 52.))

 XXIV. ((Ib. XII, 23.))

 XXV. ((Ib. XII, 35.))

 XXVI. ((Ib. XII, 42.))

 XXVII. ((Ib. XII, 54, 55.))

 XXVIII. ((Ib. XII, 26.))

 XXIX. ((Ib. XII, 29.))

 XXX. ((Ib. XIV, 21, 23.))

 XXXI. ((Ib. XIV, 28-33.))

 XXXII. ((Ib. XIV, 34, 35, XV, 4-10.))

 XXXIII. ((Ib. XV, 11-32.))

 XXXIV. ((Ib. XVI, 1-9.))

 XXXV. ((Ib. XVI, 12.))

 XXXVI. ((Ib. XVI, 13.))

 XXXVII. ((Ib. XVI, 16.))

 XXXVIII. ((Ib. XVI, 19-31.))

 XXXIX. ((Ib. XVII, 5-10.))

 XL. ((Ib. XVII, 12-19.))

 XLI. ((Ib. XVII, 31.))

 XLII. ((Ib. XVII, 31.))

 XLIII. ((Ib. XVII, 32.))

 XLIV. ((Ib. XVII, 34, 35))

 XLV. ((Ib. XVIII, 1-8.))

 XLVI. ((Ib. XIX, 12-27.))

 XLVII. ((Ib. XVIII, 25-27.))

 XLVIII. ((Ib. XVIII, 35-43.))

 XLIX. ((Ib. XX, 36.))

 LI. ((Ib. XXIV, 28.))

 Admonitio In Librum Septemdecim Quaestionum Super Matthaeum.

 Admonitio In Librum Septemdecim Quaestionum Super Matthaeum.

 Quaestionum Septemdecim In Evangelium Secundum Matth.

 Quaestionum Septemdecim In Evangelium Secundum Matth.

 Quaest. I. ((Matth. cap. II, V 16.))

 II. ((Ib. X, 27.))

 III. ((Ib. X, 34-36.))

 IV. ((Ib. VIII, 1-3.))

 V. ((Ib. VIII, 20.))

 VI. ((Ib. VIII, 22.))

 VII. ((Ib. X, 14.))

 VIII. ((Ib. X, 16.))

 IX. ((Ib. XI, 25.))

 X. ((Ib. XII, 1-8.))

 XI. ((Ib. XIII, 25-30, 36-43.))

 XII. ((Ib. XIII, 26-30.))

 XIII. ((Ib. XIII, 45, 46.))

 XIV. ((Ib. XIII, 15.))

 XV. ((Ib. XIII, 34.))

 XVI. ((Ib. XIII, 51, 52, 44.))

 XVII. ((Ib. XIII, 55 et 56.))

 Admonitio De Subsequentibus In Joannem Tractatibus.

 Admonitio De Subsequentibus In Joannem Tractatibus.

 Praefatio Incerti Auctoris.

 Praefatio Incerti Auctoris.

 S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi In Joannis Evangelium Tractatus CXXIV .

 S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi In Joannis Evangelium Tractatus CXXIV .

 Tractatus I. In illud Joannis, In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum, etc., usque ad id, Cap.

 Tractatus II. De eo quod scriptum est, Fuit homo missus a Deo, cui nomen erat Joannes, etc., usque ad id, Cap.

 Tractatus III Ab eo quod scriptum est, Joannes testimonium perhibet de ipso, etc., usque ad id, Cap.

 Tractatus IV. Ab eo quod scriptum est, Et hoc est testimonium Joannis, quando miserunt Judaei ab Jerosolymis sacerdotes, etc., usque ad id, etc. Cap.

 Tractatus V. Rursum in illud, Et ego nesciebam eum, etc. Quid novi Joannes didicerit de Domino per columbam. Cap.

 Tractatus VI. In eumdem Evangelii locum. Quare Deus per columbae speciem ostendere voluerit Spiritum sanctum. Cap. I, V V . 32, 33.

 Tractatus VII. Ab eo quod scriptum est, Et ego vidi, et testimonium perhibui quia hic est Filius Dei, usque ad id, Cap.

 Tractatus VIII. Ab eo Evangelii loco, Et die tertia nuptiae factae sunt in Cana Galilaeae usque ad id, Cap.

 Tractatus IX. In eamdem Evangelii lectionem. Quid mysterii sit in miraculo facto in nuptiis apud Cana Galilaeae. Cap. II, V . 1-11.

 Tractatus X. Ab eo Evangelii loco, Post haec descendit ad Capharnaum ipse et mater ejus, etc., usque ad id, Cap.

 Tractatus XI. Ab eo quod scriptum est, Cum autem esset Jerosolymis in Pascha in die festo, multi crediderunt in nomine ejus usque ad id, Cap. et cap.

 Tractatus XII. Ab eo Evangelii loco, Quod natum est de carne, caro est, etc., usque ad id, Cap.

 Tractatus XIII. Ab eo Evangelii loco, Post haec venit Jesus et discipuli ejus in Judaeam teram, etc., usque ad id, Cap.

 Tractatus XIV. Ab eo Evangelii loco, Hoc ergo gaudium meum impletum est, etc., usque ad id, Cap.

 Tractatus XV. Ab eo Evangelii loco, Ut ergo cognovit Jesus quia audierunt Pharisaei, quia Jesus plures discipulos facit, etc., usque ad id, Cap.

 Tractatus XVI. Ab eo Evangelii loco, Post duos autem dies exiit inde, et abiit in Galilaeam usque ad id, Cap.

 Tractatus XVII. Ab eo quod scriptum est, Post haec erat dies festus Judaeorum, et ascendit Jesus Jerosolymam usque ad id, Cap.

 Tractatus XVIII. In eum Evangelii locum, Amen, amen dico vobis, non potest Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem: quaecumque

 Tractatus XIX. Ab eo quod scriptum est, Non potest a se Filius facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem usque ad id, Cap.

 Tractatus XX. Rursum in illud, Amen, amen dico vobis, non potest Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem: quaecumque enim Pate

 Tractatus XXI. Ab eo quod scriptum est, Pater enim diligit Filium, et omnia demonstrat ei quae ipse facit usque ad id, Cap.

 Tractatus XXII. Ab eo quod scriptum est, Amen, amen dico vobis quia qui verbum meum audit, et credit ei qui misit me, habet vitam aeternam usque ad i

 Tractatus XXIII. In illam lectionem Evangelii, Si ego testimonium perhibeo de me, etc., usque ad id, Tum etiam repetuntur superiores lectiones jam ant

 Tractatus XXIV. Ab eo quod scriptum est, Post haec abiit Jesus trans mare Galilaeae, quod est Tiberiadis usque ad id, Cap.

 Tractatus XXV. Ab eo quod scriptum est, Jesus ergo cum cognovisset quod venissent ut raperent eum usque ad id, Cap.

 Tractatus XXVI. Ab eo quod scriptum est, Murmurabant ergo Judaei de illo, quia dixisset, Ego sum panis qui de coelo descendi usque ad id, Cap.

 Tractatus XXVII. Ab eo quod scriptum est, Haec dixit in synagoga docens sabbato in Capharnaum usque ad id, Cap.

 Tractatus XXVIII. Ab eo loco Evangelii, Et post haec ambulabat Jesus in Galilaeam usque ad id, Cap.

 Tractatus XXIX. In illud Evangelii, Jam autem die festo mediante, ascendit Jesus in templum usque ad id, Cap.

 Tractatus XXX. Ab eo loco, Nonne Moyses dedit vobis Legem, et nemo ex vobis facit Legem? usque ad id, Cap.

 Tractatus XXXI. Ab eo loco, Dicebant ergo quidam ex Jerosolymis, Nonne hic est quem quaerebant Judaei interficere usque ad id, Cap.

 Tractatus XXXII. Ab eo loco, In novissimo autem die festivitatis stabat Jesus et clamabat, dicens, Si quis sitit, veniat ad me, et bibat usque ad id,

 Tractatus XXXIII. Ab eo loco Evangelii, Ex illa ergo turba cum audissent hos sermones ejus, etc., usque ad id, Cap.

 Tractatus XXXIV. In illud, Ego sum lux mundi: qui sequitur me, non ambulat in tenebris, sed habebit lumen vitae. Cap.

 Tractatus XXXV. Ab eo quod legitur, Dixerunt ergo Pharisaei, Tu de teipso testimonium perhibes, etc., usque ad id, Cap.

 Tractatus XXXVI. Ab eo quod scriptum est, Vos secundum carnem judicatis ego non judico quemquam usque ad id, Cap.

 Tractatus XXXVII. Ab eo quod scriptum est, Dicebant ergo. Ubi est pater tuus? usque ad id. Cap.

 Tractatus XXXVIII. Ab eo quod scriptum est, Dixit ergo eis Jesus: Ego vado, et quaeretis me usque ad id, Cap.

 Tractatus XXXIX. Ab eo quod scriptum est, Multa habeo de vobis loqui et judicare usque ad id, Cap.

 Tractatus XL. Ab eo loco, Dixit ergo eis Jesus: Cum exaltaveritis Filium hominis usque ad id, Cap.

 Tractatus XLI. Rursum in illud, Dicebat autem Jesus ad eos qui crediderunt usque ad id, Cap.

 Tractatus XLII. Ab eo quod scriptum est, Scio quia filii Abrahae estis, sed quaeritis me interficere usque ad id, Cap.

 Tractatus XLIII. Ab eo quod scriptum est, Responderunt igitur Judaei et dixerunt ei usque ad id, Cap.

 Tractatus XLIV. Ab eo quod scriptum est, Et praeteriens vidit hominem caecum a nativitate usque ad id, Cap.

 Tractatus XLV. Ab eo quod scriptum est, Amen, amen dico vobis qui non intrat per ostium in ovile ovium, sed ascendit aliunde, ille fur est et latro

 Tractatus XLVI. Ab eo quod scriptum est, Ego sum pastor bonus, etc., usque ad id, Cap.

 Tractatus XLVII. Ab eo quod scriptum est, Ego sum pastor bonus, et cognosco oves meas, etc., usque ad id, Cap.

 Tractatus XLVIII. Ab eo loco, Facta sunt Encaenia in Jerosolymis usque ad id, Cap.

 Tractatus XLIX. Ab eo quod legitur, Erat autem quidam languens, Lazarus usque ad id, Cap.

 Tractatus L. Ab eo loco, Proximum erat Pascha Judaeorum usque ad id, Cap. et cap.

 Tractatus LI. Ab eo quod scriptum est, In crastinum autem turba multa quae venerat ad diem festum, etc., usque ad id, Cap.

 Tractatus LII. Ab eo quod scriptum est, Nunc anima mea turbata est et quid dicam? usque ad id, Cap.

 Tractatus LIII. Ab eo quod scriptum est, Cum autem tanta signa fecisset coram eis, non credebant in eum usque ad id, Cap.

 Tractatus LIV. Ab eo quod ait Jesus, Qui credit in me, non credit in me, sed in eum qui misit me usque ad id, Cap.

 Tractatus LV. Ab eo loco, Ante diem festum Paschae, sciens Jesus quia venit hora ejus usque ad id, Cap.

 Tractatus LVI. Ab eo quod scriptum est, Venit ergo ad Simonem Petrum, etc., usque ad id, Cap.

 Tractatus LVII. Quonam modo Ecclesia timeat inquinare pedes, dum pergit ad Christum.

 Tractatus LVIII. Ab eo quod Dominus dicit, Et vos mundi estis, sed non omnes usque ad id, Cap.

 Tractatus LIX. Ab eo quod Dominus dicit, Amen, amen dico vobis non est servus major domino suo usque ad id, Cap.

 Tractatus LX. In illud, Cum haec dixisset Jesus turbatus est spiritu. Cap.

 Tractatus LXI. Ab eo quod Dominus ait, Amen, amen dico vobis, quia unus ex vobis tradet me usque ad id, Cap.

 Tractatus LXII. Ab eo quod scriptum est, Et cum tinxisset panem, dedit Judae usque ad id, Cap.

 Tractatus LXIII. De eo quod Dominus ait, Nunc clarificatus est Filius hominis usque ad id, Cap.

 Tractatus LXIV. In id quod Dominus dicit, Filioli, adhuc modicum vobiscum sum: quaeretis me, et sicut dixi Judaeis, quo ego vado, vos non potestis ven

 Tractatus LXV. In id quod Dominus ait, Mandatum novum do vobis, ut diligatis invicem, sicut dilexi vos, ut et vos invicem diligatis: in hoc cognoscent

 Tractatus LXVI. De eo quod sequitur, Dicit ei Simon Petrus: Domine, quo vadis? usque ad id, Cap.

 Tractatus LXVII. De eo quod Dominus dicit, Non turbetur cor vestrum usque ad id, Cap.

 Tractatus LXVIII. In eamdem lectionem.

 Tractatus LXIX. In id quod Dominus dicit, Et quo ego vado scitis, et viam scitis usque ad id, Cap.

 Tractatus LXX. De eo quod Dominus ait, Si cognovissetis me, et Patrem meum utique cognovissetis usque ad id, Cap.

 Tractatus LXXI. In id quod Dominus dicit, Verba quae ego loquor vobis, a meipso non loquor usque ad id, Cap.

 Tractatus LXXII. In eamdem lectionem.

 Tractatus LXXIII. Item in eamdem lectionem.

 Tractatus LXXIV De eo quod ait, Si diligitis me, mandata mea servate usque ad id, Cap.

 Tractatus LXXV. De eo quod ait Jesus, Non relinquam vos orphanos usque ad id. Cap.

 Tractatus LXXVI. De eo quod sequitur, Dicit ei Judas, non ille Iscariotes, etc., usque ad id, Cap.

 Tractatus LXXVII. De eo quod sequitur, Haec locutus sum vobis apud vos manens usque ad id, Cap.

 Tractatus LXXVIII. In id quod Dominus dicit, Non turbetur cor vestrum, neque formidet, etc. Cap.

 Tractatus LXXIX. De eo quod ait, Et nunc dixi vobis priusquam fiat, etc., usque ad id, Cap.

 Tractatus LXXX. De eo quod dicit, Ego sum vitis vera, et Pater meus agricola est usque ad id, Cap.

 Tractatus LXXXI. De eo quod ait, Manete in me, et ego in vobis usque ad id, Cap.

 Tractatus LXXXII. De eo quod Dominus dicit, In hoc clarificatus est Pater meus, ut fructum plurimum afferatis, usque ad id Cap.

 Tractatus LXXXIII. In haec verba, Haec locutus sum vobis, ut gaudium meum in vobis sit, et gaudium vestrum impleatur. Hoc est praeceptum meum, ut dili

 Tractatus LXXXIV. In illud, Majorem hac dilectionem nemo habet, ut animam suam ponat quis pro amicis suis. Cap.

 Tractatus LXXXV. De eo quod dicit, Vos amici mei estis, si feceritis quae praecipio vobis. Jam non dico vos servos quia servus nescit quid faciat dom

 Tractatus LXXXVI. De eo quod Dominus ait, Vos autem dixi amicos usque ad id, Cap.

 Tractatus LXXXVII. De eo quod dicit Jesus, Haec mando vobis, ut diligatis invicem usque ad id, Cap.

 Tractatus LXXXVIII. De eo quod ait Jesus, Mementote sermonis mei, etc., usque ad id, Cap.

 Tractatus LXXXIX. De eo quod dicit Dominus, Si non venissem, et locutus eis fuissem usque ad id, Cap.

 Tractatus XC. In illud, Qui me odit, et Patrem meum odit. Cap.

 Tractatus XCI. In haec verba, Si opera non fecissem in eis, quae nemo alius fecit usque ad id, Cap.

 Tractatus XCII. In haec verba, Cum autem venerit Paracletus quem ego mittam vobis a Patre, Spiritum veritatis, etc. Cap.

 Tractatus XCIII. De eo quod Dominus dicit, Haec locutus sum vobis, ut non scandalizemini usque ad id, Cap.

 Tractatus XCIV. De eo quod dicit Jesus, Haec autem vobis ab initio non dixi, quia vobiscum eram usque ad id, Cap.

 Tractatus XCV. In haec verba superioris lectionis, Cum venerit ille, arguet mundum de peccato, et de justitia, etc. Cap.

 Tractatus XCVI. In haec verba, Adhuc multa habeo vobis dicere sed non potestis portare modo: cum autem venerit ille Spiritus veritatis, docebit vos o

 Tractatus XCVII. In eamdem lectionem.

 Tractatus XCVIII. In eamdem lectionem.

 Tractatus XCIX. In illud, Non enim loquetur a semetipso, sed quaecumque audiet, loquetur. Cap.

 Tractatus C. In ejusdem lectionis verba postrema. Cap. XVI, V . 13-15.

 Tractatus CI. De eo quod Dominus dicit, Modicum et jam non videbitis me usque ad id, Cap.

 Tractatus CII. De eo quod Dominus ait, Amen, amen dico vobis, si quid petieritis Patrem in nomine meo, dabit vobis usque ad id, Cap.

 Tractatus CIII. De eo quod sequitur, Dicunt ei discipuli ejus: Ecce nunc palam loqueris usque ad id, Cap.

 Tractatus CIV. In id quod sequitur, Haec locutus est Jesus, et sublevatis oculis in coelum dixit: Pater, venit hora, clarifica Filium tuum, ut Filius

 Tractatus CV. Ab eo quod Dominus ait, Ut Filius tuus clarificet te usque ad id, Cap.

 Tractatus CVI. De eo quod Dominus dicit, Manifestavi nomen tuum hominibus usque ad id, Cap.

 Tractatus CVII. De eo quod dicit Jesus, Ego pro eis rogo, etc., usque ad id, Cap.

 Tractatus CVIII. De eo quod ait Jesus, Ego dedi eis sermonem tuum usque ad id,

 Tractatus CIX. In illud, Non pro his autem rogo tantum, sed et pro eis qui credituri sunt per verbum eorum in me. Cap.

 Tractatus CX. De eo quod sequitur, Ut omnes unum sint, etc., usque ad id, Cap.

 Tractatus CXI. De eo quod Dominus dicit, Pater, quos dedisti mihi, volo ut ubi ego sum, et illi sint mecum usque ad id, Cap.

 Tractatus CXII. In id quod sequitur, Haec cum dixisset Jesus, egressus est cum discipulis suis, etc. usque ad id, Cap.

 Tractatus CXIII. Ab eo quod legitur, Et adduxerunt eum ad Annam primum usque ad id, Cap.

 Tractatus CXIV. Ab eo loco, Adducunt ergo Jesum ad Caipham in praetorium usque ad id, Cap.

 Tractatus CXV. De eo quod dicitur, Introivit ergo iterum in praetorium Pilatus usque ad id, Cap.

 Tractatus CXVI. In id quod sequitur, Tunc ergo apprehendit Pilatus Jesum, et flagellavit usque ad id, Cap.

 Tractatus CXVII. De eo quod sequitur, Et bajulans sibi crucem, exiit in eum qui dicitur Calvariae locum usque ad id, Cap.

 Tractatus CXVIII. In haec verba, Milites ergo cum crucifixissent eum, acceperunt vestimenta ejus, etc. Cap.

 Tractatus CXIX. Ab eo quod sequitur, Et milites quidem haec fecerunt usque ad id, Cap.

 Tractatus CXX. Ab eo quod sequitur, Judaei ergo, quoniam parasceve erat, etc. usque ad id, Cap. et cap.

 Tractatus CXXI. De eo quod sequitur, Abierunt ergo iterum ad semetipsos discipuli usque ad id, Cap.

 Tractatus CXXII. De eo quod sequitur, Multa quidem et alia signa fecit Jesus usque ad id, Cap. et cap.

 Tractatus CXXIII. De eo quod dicit Jesus, Venite, prandete usque ad id, Cap.

 Tractatus CXXIV. Ab eo loco, Et cum hoc dixisset, dicit ei: Sequere me, etc., usque in finem Evangelii. Cap.

 S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi In Epistolam Joannis Ad Parthos Tractatus Decem .

 S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi In Epistolam Joannis Ad Parthos Tractatus Decem .

 Tractatus I. De eo quod Joannes scribit, Quod erat ab initio, quod audivimus, et quod vidimus, etc., usque ad id, Cap. et cap.

 Tractatus II. Ab eo versiculo, Scribo vobis, filioli, quia remittuntur vobis peccata per nomen ejus usque ad istum, Cap.

 Tractatus III. De eo quod sequitur, Pueri, novissima hora est usque ad id, Cap.

 Tractatus IV. De eo quod sequitur, Et verax est, et non est mendax usque ad id, Cap. et cap.

 Tractatus V. In id quod sequitur, Omnis qui natus est ex Deo, non facit peccatum usque ad id, Cap.

 Tractatus VI. In illud, Et in hoc cognoscimus quia ex veritate sumus usque ad id, etc. Cap. et cap.

 Tractatus VII. Ab eo quod sequitur, Jam vos ex Deo estis filioli usque ad id, Cap.

 Tractatus VIII. De eo quod sequitur, Si diligamus invicem, Deus in nobis manebit usque ad id, Cap.

 Tractatus IX. De eo quod sequitur, In hoc perfecta est dilectio in nobis usque ad id, Cap.

 Tractatus X. De eo quod Joannes scribit, Omnis qui credit quod Jesus sit Christus, ex Deo natus est usque ad id, Cap.

 S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Expositio Quarumdam Propositionum Ex Epistola Ad Romanos.

 S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Expositio Quarumdam Propositionum Ex Epistola Ad Romanos.

 Propositio Prima. ((Rom. cap. 1, V . 4.))

 II. ((Ib. I, 11.))

 III. ((Ib. I, 18.))

 IV. ((Ib. I, 21.))

 V. ((Ib. I, 24.))

 VI. ((Ib. I, 28, 29.))

 VII-VIII. ((Ib. I, 32 II, 1.))

 IX. ((Ib. II, 5.))

 X. ((Ib. II, 15.))

 XI. ((Ib. II, 29.))

 XII. ((Ib. II, 29.))

 XIII-XVIII. ((Ib. III, 20.))

 XIX. ((Ib. III, 31.))

 XX. ((Ib. IV, 2.))

 XXI. ((Ib. IV, 4.))

 XXII. ((Ib. IV, 5.))

 XXIII. ((Ib. IV, 15.))

 XXIV. ((Ib. IV, 17.))

 XXV. ((Ib. IV, 20.))

 XXVI. ((Ib. V, 3.))

 XXVII-XXVIII. ((Ib. V, 13.))

 XXIX. ((Ib. V, 14.))

 XXX. ((Ib. V, 20.))

 XXXI. ((Ib. VI, 1, 2.))

 XXXV. ((Ib. VI, 14.))

 XXXVI. ((Ib. VII, 2.))

 XXXVII. ((Ib. VII, 8, 13.))

 XXXVIII. ((Ib. VII, 9, 10.))

 XXXIX. ((Ib. VII, 11.))

 XL. ((Ib. VII, 13.))

 XLI. ((Ib. VII, 14.))

 XLII. ((Ib. VII, 14.))

 XLIII. ((Ib. VII, 15, 13.))

 XLIV. ((Ib. VII, 19, 20.))

 XLV-XLVI. ((Ib. VII, 23-25.))

 XLVII. ((Ib. VIII, 1.))

 XLVIII. ((Ib. VIII, 3, 4.))

 XLIX. ((Ib. VIII, 7.))

 L. ((Ib. VIII, 10.))

 LI. ((Ib. VIII, 11.))

 LII. ((Ib. VIII, 15, 16.))

 LIII. ((Ib. VIII, 19-23.))

 LIV. ((Ib. VIII, 26, 27.))

 LV. ((Ib. VIII, 28-30.))

 LVI. ((Ib. VIII, 29.))

 LVII. ((Ib. VIII, 35.))

 LVIII. ((Ib. VIII, 38.))

 LIX. ((Ib. IX, 5.))

 LX. ((Ib. IX, 11-13.))

 LXI. ((Ib. IX, 11-15.))

 LXII. ((Ib. IX, 15-21.))

 LXIII. ((Ib. IX, 22.))

 LXIV. ((Ib. IX, 24, 25.))

 LXV. ((Ib. IX, 27.))

 LXVI. ((Ib. X, 1.))

 LXVII. ((Ib. X, 8-10.))

 LXVIII. ((Ib. X, 19.))

 LXIX. ((Ib. XI, 11.))

 LXXI. ((Ib. XII, 20, 14, 17.))

 LXXII. ((Ib. XIII, 1.))

 LXXIII. ((Ib. XIII, 3, 4.))

 LXXIV. ((Ib. XIII, 5.))

 LXXV. ((Ib. XIII, 8, 10.))

 LXXVI. ((Ib. XIII, 11.))

 LXXVII. ((Ib. XIII, 14.))

 LXXVIII. ((Ib. XIV, 1-3.))

 LXXIX. ((Ib. XIV, 4.))

 LXXX. ((Ib. XIV, 5, 6.))

 LXXXI. ((Ib. XIV, 22, 16.))

 LXXXII. ((Ib. XV, 8, 9.))

 LXXXIII. ((Ib. XV, 16.))

 LXXXIV. ((Ib. XVI, 17, 18.))

 S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Epistolae Ad Romanos Inchoata Expositio.

 S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Epistolae Ad Romanos Inchoata Expositio.

 Liber unus . In quo salutatio tantummodo expeditur, et disputatur de peccato in Spiritum sanctum.

 1. In Epistola quam Paulus apostolus scripsit ad Romanos, quantum ex ejus textu intelligi potest, quaestionem habet talem: Utrum Judaeis solis Evangel

 2. Itaque Epistolam sic exorsus est: Paulus servus Jesu Christi vocatus apostolus, segregatus in Evangelium Dei (Rom. I, 1) . Breviter in duobus verbi

 3. Sane Evangelium Dei, in quod segregatum se esse commemorat, commendat auctoritate Prophetarum: ut quoniam credentes Christum, in quorum numerum voc

 4. Et ne quisquam etiam prophetas aliquos remotos atque alienos a gente Judaeorum forte proferret, in quibus nullus simulacrorum cultus esset, quantum

 5. Eumdem sane ipsum qui secundum carnem factus est ex semine David, praedestinatum dicit Filium Dei, in virtute: sed secundum Spiritum Spiritum sanc

 6. Per quem accepimus, inquit, gratiam et apostolatum. Gratiam apostolatum Ad obediendum fidei in omnibus gentibus pro nomine ejus in omnibus gentibu

 7. Huc usque dixit ipse quis esset qui scribit Epistolam. Est enim qui scribit Epistolam, Paulus servus Jesu Christi, vocatus apostolus, segregatus in

 8. Restat ergo ut salutem dicat, ut compleatur usitatum epistolae principium, tanquam ille illis salutem. Pro eo autem ac si diceret salutem, Gratia,

 9. Fortasse autem quisque miretur quomodo intelligenda sit justitia judicis Dei, cum gratiam praebet ignoscendo peccatis. Sed hoc plane justum est apu

 10. Porro justitiae divinae tanta constantia est, ut cum poena spiritualis et sempiterna poenitenti fuerit relaxata, pressurae tamen cruciatusque corp

 11. Quod autem Apostolus gratiam et pacem a Deo Patre et Domino nostro Jesu Christo dicit, non adjungens etiam Spiritum sanctum non mihi alia ratio v

 12. Nec aliae Apostolorum Epistolae, quas usus ecclesiasticus recipit, parum nos admonent de ista Trinitate in principiis suis. Nam Petrus ita dicit,

 13. Quo loco prorsus non arbitror praetereundum, quod pater Valerius animadvertit admirans in quorumdam rusticanorum collocutione. Cum enim alter alte

 14. Illud sane magna intentione animi considerandum, et totis viribus pietatis amplectendum satis apparet, quoniam si gratia et pax ad implendam Trini

 15. Sed si transitorie ac negligenter attenderimus quod dictum est, Si quis verbum dixerit adversus Spiritum sanctum, non remittetur ei, neque in hoc

 16. Quod si quisquam tunc putat verbum dici adversus Spiritum sanctum, cum ab eo dicitur cui jam per Baptismum dimissa sunt peccata attendat nec tali

 17. Quod si eo tempore cum scientia quisque peccasse dicatur, quo scit malum esse quod facit, et tamen facit cur hoc in Spiritum sanctum solum, non e

 19. Nam et illud ad Hebraeos qui diligentius pertractant, sic intelligunt, ut non de sacrificio contribulati per poenitentiam cordis accipiendum sit q

 20. An vero jam illud occurret, ut non jam si quodlibet peccatum sciens admiserit, sed si proprie peccatum in Spiritum sanctum sciens admiserit, tunc

 21. Unde jam velut incoepit elucere, eum peccare in Spiritum sanctum, qui operibus quae per Spiritum sanctum fiunt, malevolo animo contradicit. Quanqu

 22. Si ergo nec Paganis, nec Hebraeis, nec haereticis, aut schismaticis nondum baptizatis, ad baptismum Christi aditus clauditur, ubi condemnata vita

 23. Ergo quia Dominus in Spiritu Dei expellebat daemonia, caeterosque humanorum corporum morbos languoresque sanabat, non ob aliud nisi ut crederetur

 S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Epistolae Ad Galatas Expositionis liber unus

 S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Epistolae Ad Galatas Expositionis liber unus

 Praefatio.

 1. Causa propter quam scribit Apostolus ad Galatas, haec est, ut intelligant gratiam Dei id secum agere, ut sub Lege jam non sint. Cum enim praedicata

 2. ((Galat. cap. 1, V V . 1, 2.)) Paulus apostolus non ab hominibus, neque per hominem, sed per Jesum Christum, et Deum Patrem, qui suscitavit illum

 3. ((Ib. I, 3-5.)) Gratia vobis et pax a Deo Patre et Domino Jesu Christo. Gratia Dei est qua nobis donantur peccata, ut reconciliemur Deo pax autem,

 4. ((Ib. I, 6-9.)) Miror quod sic tam cito transferimini ab eo, qui vos vocavit in gloriam Christi, in aliud Evangelium, quod non est aliud. Evangeliu

 5. ((Ib. I, 10.)) Modo ergo hominibus suadeo, an Deo? aut quaero hominibus placere? Si adhuc hominibus placerem, Christi servus non essem. Nemo Deo su

 6. ((Ib. I, 11, 12.)) Notum enim vobis facio, fratres, Evangelium, quod evangelizatum est a me, quia non est secundum hominem. Neque enim ego ab homin

 7. ((Ib. I, 13, 14.)) «Audistis enim conversationem meam aliquando in Judaismo, quia supra modum persequebar Ecclesiam Dei, et vastabam illam et prof

 8. ((Ib. I, 15-19.)) Cum autem placuit Deo, qui me segregavit de ventre matris meae, et vocavit per gratiam suam, revelare Filium suum in me, ut annun

 9. ((Ib. I, 20-24.)) Quae autem scribo vobis, ecce coram Deo, quia non mentior. Qui dicit, Ecce coram Deo, quia non mentior, a malo est, Quotidie mori

 10. ((Ib. II, 1, 2.)) Deinde post annos quatuordecim iterum ascendi Jerosolymam cum Barnaba, assumpto etiam Tito. Tanquam testimoniis pluribus agit, c

 11. ((Ib. II. 3-5.)) Sed neque Titus qui mecum erat, inquit, cum esset Graecus, compulsus est circumcidi. Circumcisio nihil est, et praeputium nihil e

 12. ((Ib. II, 6-9.)) Denotabant autem suspectumque haberi volebant invidi apostolum Paulum, quod aliquando persecutor Ecclesiarum fuerit et ideo dici

 13. Neque in contumeliam praecessorum ejus putet quis ab eo dictum, Qui videntur esse aliquid, quales aliquando fuerint, nihil mea interest. Et illi e

 14. ((Ib. II, 10.)) Quod autem ait, Tantum ut pauperum memores essemus, quod et studui hoc ipsum facere: communis cura erat omnibus Apostolis de paupe

 15. ((Ib. II, 11-16.)) In nullam ergo simulationem Paulus lapsus erat, quia servabat ubique quod congruere videbat, sive Ecclesiis Gentium, sive Judae

 16. ((Ib. II, 15-18.)) Peccatorum autem nomen Gentibus imposuerant Judaei, jam vetusta quadam superbia, tanquam ipsi justi essent, videndo stipulam in

 17. ((Ib. II, 19-21.)) Mortuum autem se Legi per Legem: Dicite mihi, sub Lege volentes esse, Legem non legistis? Scriptum est enim quod Abraham duos f

 18. ((Ib. III, 1.)) Quibus recte dicit, O stulti Galatae, quis vos fascinavit? Quod non recte diceretur de his qui nunquam profecissent, sed de his qu

 19. Hinc jam incipit demonstrare quemadmodum gratia fidei sufficiat, ad justificandum sine operibus Legis ne quis diceret non se quidem operibus Legi

 20. ((Ib. III, 2-9.)) Hoc solum, inquit, volo discere a vobis: Ex operibus Legis Spiritum accepistis, an ex auditu fidei? Sic stulti estis, ut cum spi

 21. ((Ib. III, 10-12.)) Quod autem ait, Quicumque enim ex operibus Legis sunt, sub maledicto sunt Legis sub timore vult intelligi, non in libertate:

 22. ((Ib. III, 13, 14.)) Propterea Dominus Jesus Christus jam libertatem daturus credentibus, quaedam earum observationum non servavit ad litteram. Un

 23. ((Ib. III, 15-18.)) Unde etiam testamenti humani mentionem facit, quod utique multo est infirmius quam divinum. Tamen hominis confirmatum testamen

 24. ((Ib. III, 19, 20.)) Sequitur quaestio satis necessaria: Si enim fides justificat, et priores sancti, qui apud Deum justificati sunt, per ipsam ju

 25. ((Ib. III, 21, 22.)) In istis enim erat per transgressionem Legis confringenda superbia, qui gloriantes de patre Abraham, quasi naturalem se jacta

 26. ((Ib. III, 23.)) Nec quisquam hic tam imperite dixerit: Cur ergo non profuit Judaeis, quod per Angelos Legem ministrantes, in manu Mediatoris disp

 27. ((Ib. III, 24-27.)) Itaque Lex, inquit, paedagogus noster fuit in Christo: Sub Lege custodiebamur conclusi Posteaquam venit fides, jam non sumus s

 28. ((Ib. III, 28, 29.)) In qua fide non est distantia Judaei, neque Graeci, non servi neque liberi, non masculi et feminae: in quantum enim omnes fid

 29. ((Ib. IV, 1-3.)) Ad hoc enim adjungit: Dico autem, Quanto tempore haeres parvulus est, nihil differt a servo, cum sit dominus omnium sed sub proc

 30. ((Ib. IV, 4, 5.)) Deinde jam dicit, veniente plenitudine temporis Deum misisse Filium suum ad liberandum parvulum haeredem, servientem, ex parte L

 31. ((Ib. IV, 6.)) Jam illum populum adjungens, qui parvulus sub procuratoribus et actoribus serviebat, id est, elementis hujus mundi, ne putarent se

 32. ((Ib. IV, 7, 8.)) Deinde manifestissime ostendit de his etiam se dicere, qui ex Gentibus ad fidem venerant, ad quos etiam Epistolam scribit, Itaqu

 33. ((Ib. IV, 9.)) Verumtamen ea quae sequuntur, jam quasi explicatam quaestionem rursus implicant. Cum enim per totam Epistolam non ab aliis ostendat

 34. ((Ib. IV, 10, 11.)) Quod autem adjungit, Dies observatis, et menses, et annos, et tempora: timeo vos, ne forte sine causa laboraverim in vos infir

 35. Ergo eligat lector utram volet sententiam, dummodo intelligat ad tantum periculum animae pertinere superstitiosas temporum observationes, ut huic

 36. ((Ib. IV, 9.)) Sed jam videamus quae sequuntur. Sane praeterieramus quod dictum est, Nunc autem cognoscentes Deum, imo cogniti a Deo. cognoscentes

 37. ((Ib. IV, 12-18.)) Dicit autem, Estote sicut et ego: qui utique cum Judaeus natus sim, jam ista carnalia spirituali dijudicatione contemno. Quonia

 38. ((Ib. IV, 19.)) Ad hoc dicit etiam, Filioli mei, ut Quos iterum, parturio, donec Christus formetur in vobis. Factus sum parvulus in medio vestrum,

 39. ((Ib. IV, 20.)) Quod vero subjecit, Vellem autem nunc adesse apud vos, et mutare vocem meam, quia confundor in vobis quid aliud intelligatur, nis

 40. ((Ib. IV, 21-31.)) Deinde subjungit, Dicite mihi, sub Lege volentes esse, Legem non audistis? Et de duobus quidem filiis Abrahae quod dicit, facil

 41. ((Ib. V, 1-3.)) Cum autem dicit, State ergo, significat eos nondum cecidisse: accommodatius enim diceret, Surgite. Sed quod addidit, Et ne iterum

 42. ((Ib. V, 4-12.)) Evacuati, inquit, estis a Christo, qui in Lege justificamini. a gratia excidistis. Nos enim, spiritu ex fide spem justitiae expec

 43. ((Ib. V, 13.)) Vos enim, inquit, in libertatem vocati estis, fratres. In libertatem vocati estis, fratres tantum ne libertatem in occasionem carn

 44. ((Ib. V, 14.)) Omnis enim Lex, inquit, in uno sermone impleta est, in eo quod diliges proximum tuum tanquam teipsum. Non veni Legem solvere, sed i

 45. ((Ib. V. 15, 16.)) Quaeri autem potest cur Apostolus et hic solam commemoravit proximi dilectionem, qua Legem dixit impleri et ad Romanos cum in

 46. ((Ib. V, 17.)) Quod autem ait, Caro enim concupiscit adversus spiritum, spiritus autem adversus carnem: haec enim invicem adversantur ut non ea q

 47. ((Ib. V, 18.)) Ordinatissime itaque subjungit, Quod si spiritu ducimini, non adhuc estis sub Lege: ut intelligamus eos esse sub Lege, quorum spiri

 48. ((Ib. V, 19-21.)) Deinde incipit opera carnis enumerare, ut intelligant se, si ad operandum ista desideriis carnalibus consenserint, tunc duci car

 49. ((Ib. V, 22, 23.)) Hic ergo cum enumerasset opera carnis, quibus clausum est regnum Dei, subjecit etiam opera spiritus, quos spiritus fructus voca

 50. Neque moveat, vel quod non omnino ad eumdem numerum et ordinem opera carnis in hac Epistola enumeravit, atque in illa ad Corinthios: vel quod spir

 51. Sed tamen diligenter considerantibus non hic omni modo carnalium spiritualiumque operum oppositio inordinata atque confusa est. Ob hoc autem latet

 52. Ne quis sane arbitretur hoc esse invidiam quod est aemulatio: vicina enim sunt, et propter ipsam vicinitatem plerumque utrumlibet horum pro altero

 53. ((Ib. V, 24.)) Crucifixerunt autem carnem suam cum passionibus et concupiscentiis, sicut consequenter dicit, qui sunt in Christo Jesu. Confige cla

 54. ((Ib. V, 25.)) Si spiritu, inquit, vivimus, spiritu et sectemur. Si spiritu vivimus, spiritu sectemur,

 55. ((Ib. V, 26.)) Non efficiamur, inquit, inanis gloriae cupidi, invicem invidentes, et invicem provocantes.

 56. ((Ib. VI, 1.)) Nihil autem sic probat spiritualem virum, quam peccati alieni tractatio, cum liberationem ejus potius quam insultationem, potiusque

 57. Nunquam itaque alieni peccati objurgandi suscipiendum est nogotium, nisi cum internis interrogationibus examinantes nostram conscientiam, liquido

 58. ((Ib. VI, 2.)) Alter alterius onera portate, et sic adimplebitis Legem Christi: Legem utique charitatis. Si autem implet Legem qui diligit proximu

 59. ((Ib. VI, 3-5.)) Si enim aliquis, inquit, videtur esse aliquid, cum nihil sit, seipsum seducit. Opus autem suum probet unusquisque, et tunc in sei

 60. ((Ib. VI, 6.)) Jam caetera planissima esse existimo. Nam et illud usitatum praeceptum est, ut praedicatori verbi Dei praebeat necessaria, cui prae

 61. ((Ib. VI, 7-10.)) Quod autem deinde subjungit, Nolite errare, Deus non subsannatur: quod enim seminaverit homo, hoc et metet Quia qui seminaverit

 62. ((Ib. VI, 11-14.)) Deinde cum docuisset, opera ipsa Legis, quae sunt salubria et ad bonos mores pertinent, dilectione fidei posse tantummodo imple

 63. ((Ib. VI, 15, 16.)) Neque enim circumcisio aliquid est, neque praeputium. Servat usque in finem illam indifferentiam, ne quis eum putaret vel in T

 64. ((Ib. VI, 17.)) De caetero, inquit, laborem nemo mihi praestet. Ego enim stigmata Domini Jesu Christi in corpore meo porto: Ego illi ostendam, qua

 65. ((Ib. VI, 18.)) Conclusio Epistolae tanquam subscriptio manifesta est nam et in nonnullis aliis Epistolis ea utitur: Gratia Domini nostri Jesu Ch

 Appendix tertii tomi Operum S. Augustini Complectens Aliquot In Scripturam Tractatus Ipsi Olim Falso Adscriptos, Nimirum: De Mirabilibus S. Scripturae

 Appendix tertii tomi Operum S. Augustini Complectens Aliquot In Scripturam Tractatus Ipsi Olim Falso Adscriptos, Nimirum: De Mirabilibus S. Scripturae

 Admonitio In Proxime Subjectum Opusculum.

 Admonitio In Proxime Subjectum Opusculum.

 De Mirabilibus Sacrae Scripturae Libri Tres.

 De Mirabilibus Sacrae Scripturae Libri Tres.

 Liber Primus. De Moysi Pentateucho.

 Caput Primum.— De Deo Creatore et constitutione creaturarum.

 Caput II.— De rationabilium naturarum dissimili peccato.

 Caput III.— De Abel et Enoch primatum tenentibus in hominum justitia.

 Caput IV.— De eo quod terrena tantum animalia in diluvio mortificata sunt.

 Caput V.— De animalibus quae nec in terra tantum vivere, nec in aqua tantum possunt, quomodo diluvium evaserint.

 Caput VI.— De eruptione aquarum diluvii.

 Caput VII.— De recessu aquarum diluvii.

 Caput VIII.— De cursu solis et lunae in diluvio.

 Caput IX.— De dispersione linguarum.

 Caput X.— De Sodomitica vindicta.

 Caput XI.— De uxore Loth in statuam salis mutata.

 Caput XII.— De Sara nonagenaria pariente filium.

 Caput XIII.— De puteo quem vidit Agar ejecta cum filio.

 Caput XIV.— De ariete quem Abraham obtulit pro filio.

 Caput XV.— De Jacob et Joseph quare unus in terra repromissionis, alter in Aegypto sepelitur.

 Caput XVI.— De Moyse et rubo in Oreb.

 Caput. XVII.— De duobus signis, id est manu in sinum conversa, et virga in colubrum mutata.

 Caput XVIII.— De aqua in sanguinem versa.

 Caput XIX.— De caeteris plagis Aegyptiorum.

 Caput XX.— De recedente et siccato mari Rubro.

 Caput XXI.— De carmine consono filiorum Israel.

 Caput XXII.— De aquis indulcatis in Marath.

 Caput XXIII.— De manna pluente de coelo.

 Caput XXIV.— De petra percussa in Oreb.

 Caput XXV.— De filiis Moysi, quare ducatu Sacerdotum privati sunt.

 Caput XXVI.— De jejunio quadraginta dierum.

 Caput XXVII.— De populo carnes postulante.

 Caput XXVIII.— De Aethiopissa uxore Moysi, et lepra murmuratricis Mariae.

 Caput XXIX.— De Chore et Dathan et Abiron.

 Caput XXX.— De plaga, quae descendit in populum, quando Moyses fugit in Tabernaculum.

 Caput XXXI.— De virga Aaron, quae fronduerat.

 Caput XXXII.— De petra bis percussa in Cades.

 Caput XXXIII.— De serpente aeneo.

 Caput XXXIV.— De Balaam et asina ejus.

 Caput XXXV.— De Moyse pergente in montem Abarim.

 Liber Secundus. De Prophetia.

 Caput Primum.— De Jesu filio Nun, et dirempto Jordane in transitu populi.

 Caput II.— De calceamentis et vestibus filiorum Israel.

 Caput III.— De subversione Jericho.

 Caput IV.— De sole et luna stantibus ad imperium Josue.

 Caput V.— De Gedeone et duobus signis.

 Caput VI.— De Samsonis fortitudine in capillis.

 Caput VII.— De arca Domini in terra Philistiim.

 Caput VIII.— De coeli fragore quo territi sunt Allophyli.

 Caput IX.— De vocibus et pluviis quando Saül ordinatus est.

 Caput X.— De Saül prophetante inter prophetas.

 Caput XI.— De Samuele suscitato a Pythone.

 Caput XII.— De percussione Ozae.

 Caput XIII.— De David numerante populum.

 Caput XIV.— De duobus signis juxta altare Bethel.

 Caput XV.— De trium annorum et sex mensium siccitate.

 Caput XVI.— De vidua in Sarepta Sidoniorum.

 Caput XVII.— De mortuo unico viduae filio quem suscitavit Elias.

 Caput XVIII.— De holocausto in monte Carmeli.

 Caput XIX.— De quadraginta dierum jejunio.

 Caput XX.— De igne descendente super quinquagenarios.

 Caput XXI.— De transeuntibus Jordanem Elia et Elisaeo.

 Caput XXII.— De ascensione Eliae.

 Caput XXIII.— De virtutibus Elisaei.

 Caput XXIV.— De lepra Naaman curata, et adhaerente Giezi.

 Caput XXV.— De ferri supernatatione.

 Caput XXVI.— De victoria per Elisaeum.

 Caput XXVII.— De captivitate populi, et Sennacherib veniente in Judaeam.

 Caput XXVIII.— De infirmitate et signo Ezechiae.

 Caput XXIX.— De captivitate Babylonica.

 Caput XXX.— De Daniele clarente in Babylone.

 Caput XXXI.— De tribus pueris qui ignis tormentum sine laesura evaserunt.

 Caput XXXII.— De Daniele quiescente in lacu leonum.

 Caput XXXIII.— De Esdra restituente Legem.

 Caput XXXIV.— De bellis praecipuis quae Domini auxilio peracta sunt.

 Liber Tertius. De Novo Testamento.

 Caput Primum.— De visione Zachariae et nativitate Joannis Baptistae.

 Caput II.— De Incarnatione Domini nostri Jesu Christi, et nativitate ex Maria Virgine.

 Caput III.— De pastoribus quibus Angeli natum infantem nuntiaverunt.

 Caput IV.— De Magis ab Oriente et stella duce.

 Caput V.— De baptismate Christi.

 Caput VI.— De Christi tentatione et jejunio.

 Caput VII.— De virtutibus Evangelii usque ad ambulationem super mare.

 Caput VIII.— De ambulante Domino super undas.

 Caput IX.— De caeteris virtutibus Domini nostri Jesu Christi.

 Caput X.— De panibus et piscibus saturantibus millia populorum.

 Caput XI.— De visione Domini in monte cum Moyse et Elia colloquentibus.

 Caput XII.— De Lazaro et caeteris resuscitatis mortuis.

 Caput XIII.— De solis eclipsi in passione Domini.

 Caput XIV.— De corporibus sanctorum venientibus de monumentis suis post resurrectionem Domini.

 Caput XV.— De cibo Domini post resurrectionem.

 Caput XVI.— Petrus paralyticum restituit.

 Caput XVII.— Virtus Petri.

 Admonitio De Sequenti Opusculo.

 Admonitio De Sequenti Opusculo.

 De Benedictionibus Jacob Patriarchae.

 De Benedictionibus Jacob Patriarchae.

 Admonitio In Librum Quaestionum Veteris Et Novi Testamenti.

 Admonitio In Librum Quaestionum Veteris Et Novi Testamenti.

 Elenchus Quaestionum.

 Elenchus Quaestionum.

 Quaestiones Veteris Testamenti.

 Quaestiones Novi Testamenti.

 Capitula De Veteri Testamento

 Capitula De Novo Testamento.

 Quaestiones Ex Veteri Testamento.

 Quaestiones Ex Veteri Testamento.

 Quaestio Prima.—Quid est Deus.

 II.—Cur Deus mundum fecerit?

 III.—Quid opus erat per Moysen postea, et non ante, exordium mundi et ordinem creaturae exponere.

 IV.—Quare Deus Legem non in primordio dedit?

 V.—Utquid Abel sacrificium acceptatum est, et Cain refutatum ?

 VI.—Si Lamech occidit Cain, sicut putatur?

 VII.—Quae decem verba in tabulis data sint aut singulae tabulae, quae et quot verba habuerint?

 VIII.—Utquid Moyses descendens de monte cum tabulis vultum splendidum habuit et into lerabilem?

 IX.—Si omnia Deus bona fecit et valde bona, utquid dixit ad Noe, De mundis et immundis induc tecum in arcam (Gen. VII, 2) , cum immundum bonum dici ab

 X.—Cum Deus dicat ad Abraham de filiis Israel, quod quarta progenie exituri essent de potestate Aegyptiorum (Gen. XV, 16) , cur Lex dicit, Quinta prog

 XI.—Si viri justi voluntas bona est, quid est ut Isaac, non Esau, quem voluit sed Jacob, quem noluit, benedixit (Gen. XXVII, 27) ?

 XII.—Quare Abraham fidei suae signum, circumcisionis accepit sacramentum (Gen. XVII, 10) ?

 XIII.—Si judicium Dei justum est, quare infantes in Sodomis simul cum parentibus cremati sunt (Gen. XIX, 25) ?

 XIV.—Quid est ut Deus, qui justus praedicatur, peccata patrum filiis reddere promiserit in tertiam et quartam progeniem (Exod. XX, 5) ?

 XV.—Cum justum Lex praedicet, et hic vere justus sit, qui plenam habet justitiam, quomodo contra Salomon, Noli, inquit, esse justus multum

 XVI.—Quare angelus qui volebat in via Moysen occidere, circumcisione infantis placatus est (Exod. IV, 24) ?

 XVII.—Quid est ut maledictos dicat Lex, qui semen non reliquerint in Israel per Isaiam autem nihil obesse dicatur spadonibus, quia generare non possu

 XVIII.—Quare Saül peccans petiit orari pro se ut ignosceretur sibi, et impetrare non potuit David autem peccans postulavit, et veniam consecutus est

 XIX.—Quaerendum est, si Adam factus, corpus immortale habuit, an mortale?

 XX.—Quid est quod dicitur, Panem Angelorum manducavit homo (Psal. LXXVII, 25) , cum Angeli non egeant cibo quippe cum sint natura simplices, et poten

 XXI.—Quid sit ad imaginem et similitudinem Dei fecisse hominem (Gen. I, 27) , et an mulier imago Dei sit?

 XXII.—Quid est, ut dicat Salomon justifica animam tuam ante obitum tuum: et in Psalmo, non justificabitur, in conspectu tuo omnis homo vivens

 XXIII.—An ex traduce sint animae sicut et corpora?

 XXIV.—Quid est, ut cum vir et mulier una sint caro, vir imago Dei sit, et non femina?

 XXV.—Utquid Joseph post prophetiam adjurat filios Israel, ut cum a Deo liberarentur, cineres ejus de Aegypto transferrent (Gen. L, 24) ?

 XXVI.—Requirendum de Elisaeo, an id quod dure petiisse ab Elia dictus est (IV Reg. II, 10) , consecutus sit?

 XXVII.—An Pythonissa Samuelem excitaverit, et ipse ab ea visus sit, et locutus sit ad Saül: quae historia refert in libro Regnorum (I Reg. XXVIII, 7-2

 XXVIII. Quid contradicendum iis sit, qui mundum istum ab aeterno naturaliter moveri inquiunt, neque initio, neque abolitioni obnoxium?

 XXIX.—Quare octavo die mandatum est circumcidi (Gen. XVII, 12) ?

 XXX.—In Proverbiis, Justus, ait, accusator est sui in primordio sermonis

 XXXI.—An cum muliere, natura serpens locutus sit an actu dictus serpens diabolus eam seduxerit (Gen. III, 1) ?

 XXXII.—Legimus apud Salomonem, Dives et pauper obviaverunt sibi fecit autem ambos Dominus (Prov. XXII, 2) : quomodo ergo personarum acceptio non est

 XXXIII.—Salomon, Anni, inquit, impiorum minuentur

 XXXIV.—Quomodo idem Salomon, Deus, inquit, mortem non fecit: Bona et mala, vita et mors, paupertas et honestas a Deo sunt

 XXXV.—Qua ratione David Saül, postquam Deus ab eo recessit, christum Domini vocat, et honorem defert ei (I Reg. XXVI, 16, 18, sqq.) ?

 XXXVI.—Si anima quae peccaverit, ipsamorietur, quid est ut Achar filius Charmi peccaverit, et triginta viri occisi sunt in causa ejus (Josue VII, 24,

 XXXVII.—Quid est ut missa mors in Jacob venerit in Israel, cum Jacob ipse dictus sit Israel (Isai. IX, 8, sec. LXX) ?

 XXXIX.—Quid est quod legitur in Salomone, Spes est, inquit, in tenebris. Melior est canis vivus leone mortuo

 XL.—Quid est quod dicit propheta, Laetare sterilis quae non paris, erumpe et exclama quae non parturis: quia multi filii desertae magis, quam ejus qua

 LXI.—An spiritus qui super aquas ferebatur, Spiritus sanctus intelligatur, quia dictum est, Spiritus Dei ferebatur super aquas (Gen. I, 2) ?

 XLII.—Cur angelus missus loqui ad Moysen, in igne et in rubo apparuit in monte (Exod. III, 1, 2) ?

 XLIV .—Quomodo ostendi posset ex Prophetarum testimonio jam in Novo Testamento a gentibus recepto, promissionem quam Deus Abrahae fecerat, per Christi

 XLV.—

 XLVI .—Utrum Samuel fuerit de filiis Aaron, et utrum sacerdos fuisse existimandus sit?

 XLVII .—Quomodo hoc quod in Isaia dicitur, Et apprehendent septem mulieres,

 Quaestiones Ex Novo Testamento.

 Quaestiones Ex Novo Testamento.

 XLVIII.—Deus certe perfectio est et nullius egens quid ergo opus fuit Christo Salvatori ut nasceretur de Deo, et Filium haberet Deus per quem omnia f

 XLIX.—Cur Salvator cum sanctus natus sit, et Christus Dominus in ipsa nativitate appellatus, baptizatus est cum baptisma purificationis causa sit, et

 L.—Si ideo Salvator baptizatus est, ut exemplo esset quare circumcisus, caeteros prohibuit circumcidi?

 LI.—Quomodo intelligatur, quod dicenti Mariae ad angelum, Et unde hoc sciam, quia virum non cognosco? respondit Gabriel angelus, Spiritus sanctus supe

 LII.—Si de Spiritu sancto natus est Christus, id est effectu ejus ex Maria caro factus, cur dictum est, Sapientia, quae utique Christus est, aedificav

 LIII.—Si omnia ratione facta sunt, quid est ut octavo calendas januarias Salvator natus esse dicatur?

 LIV.—Si ex semine David Christus Filius Dei factus est secundum carnem, hoc est, natus jam Filius Dei est in utroque, quia sanctus natus est quomodo

 LV.—Quid causae fuit ut illo tempore cru cifigis se permitteret Dominus, quo octavo calenda aprilis Pascha acturi erant Judaei?

 LVI.—Quare in Matthaeo pater Joseph Jacob scribitur, et in Luca Heli, ut aut duos patres habere imperite descriptus sit, aut certe qui vere pater ejus

 LVII.—Quid est hoc ut cum in Malachia propheta scriptum sit, Ecce mitto Angelum meum ante faciem tuam, qui praeparet viam tuam ante te Marcus hoc eva

 LVIII.—Qua ratione negat se Joannes Christum scisse ante baptismum, cum venienti ei ad baptismum dicat, Ego a te debeo baptizari, et tu venis ad me (J

 LIX.—Si Baptisma coeleste mysterium est, cur Nicodemo cum de Baptismo dubitanti loquitur Dominus, Si terrestria, inquit, dixi vobis, et non creditis,

 LX. Si lex et Prophetae usque ad Joannem, quomodo Salvator ad sacerdotes mittit offerri munera pro emundatione leprae (Matth. VIII, 4 Marc. I, 44 Lu

 LXI. Quid est ut Judaeis discipulos accusantibus, eo quod sabbatum violarent, spicas manibus confricantes et comedentes, Salvator exemplum David profe

 LXII.—Quid est ut occisis filiis Liae, qui erant ex tribu Juda, Rachel filios suos plangere dicatur (Matth. II, 18) ?

 LXIII.—Qua ratione Magi chaldaei per stellae apparentiam Christum regem Judaeorum natum intellexerunt, cum stella indice temporalis rex soleat designa

 LXIV.—Quomodo probatur post tres dies et noctes resurrexisse Salvatorem ex mortuis?

 LXV.—Si uno ore et ratione Evangelistae locuti sunt quomodo factum est ut tribus dicentibus, id est Matthaeo, Luca et Joanne, quia sexta hora crucifi

 LXVI.—Quomodo Marcus evangelista daemonia cognovisse ait et professa esse Jesum, e contra autem Apostolus, principes et potestates hujus saeculi neget

 LXVII.—Quid est quod in cruce positus Salvator ait: Pater, ignosce illis non enim sciunt quid faciunt (Luc. XXIII, 34) : si enim nesciunt, quid est q

 LXVIII.—Cum utique orandum pro inimicis Dominus docuerit, quid est quod in Apocalypsi contra hos animae occisorum ulcisci se petant, a Deo postulantes

 LXIX.—Si jam praedicante Joanne, aut Salvatore, Lex cessavit quomodo Salvator ait, Non veni solvere Legem aut Prophetas, sed adimplere (Matth. V, 17)

 LXX .—Dominus certe inimicos nos diabolo fieri praecepit: quid ergo est ut in Evangelio dicat, Esto consentiens adversario tuo cito

 LXXI.—Jacob appellatus est Homo videns Deum, et Moyses vidit Deum facie ad faciem necnon et Isaias, Vidi, ait, Deum sabaoth oculis meis: Deum, nemo v

 LXXII.—Quando legitur in Apocalypsi Joannis, Vade, inquit et accipe librum de manu angeli, et devora illum, et amaricabit ventrem tuum, sed in ore tuo

 LXXIII.—Quid est quod Simeon dicit ad Mariam matrem Domini inter caetera, Hic positus est in ruinam et in resurrectionem multorum in Israel: et tuam,

 LXXIV.—Quid sibi vult ut Isaias propheta dicat de Christo, Qui peccatum non fecit: contra autem Apostolus, Eum qui peccatum, nesciebat, pro nobis pecc

 LXXV.—Cur Salvator pro se tantum et Petro didrachmam solvit, non etiam pro caeteris Apostolis (Matth. XVII, 26) ? Quippe cum omnes eum, relictis facul

 LXXVI.—Joannes in Evangelio, Lex, ait, per Moysen data est, Gratia et veritas per Jesum Christum facta est

 LXXVII.—Quid est quod inter caetera dicit Marcus Evangelista de Christo, Intrans in domum voluit neminem scire, et non potuit latere (Marc. VII, 24) ?

 LXXVIII .—Legitur in Evangelio Joannis, quod cum negasset se Salvator ascendere ad diem festum, ascendit (Joan. VII, 8, 14) : hoc inconstantis esse vi

 LXXIX .—Si proprio arbitrio vivimus, quare Salvator dixit, Nemo venit ad me, nisi Pater qui misit me, traxerit eum Neque volentis, neque currentis, se

 LXXX.—Certe aut filius Dei quisque est aut diaboli: semper ergo filius est sed aliquando Dei, aliquando vero diaboli: quid ergo nascimur requirendum

 LXXXI.—Apostolus ait, Nos natura Judaei (Galat. II, 15) : de Judaeis ergo nasci Judaeos ostendit: non de proselytis dico, quos constat fieri Judaeos.

 LXXXII.—Paganos elementis esse subjectos nulli dubium est: quid est ergo quod Apostolus dicit, Eramus et nos sub elementis hujus mundi servientes? (Ga

 LXXXIII.—Si per Christum salus, et vera et perfecta cognitio cur non ante venit, ut et anteriores nostri qui in ignorantia fuerunt, addiscerent verit

 LXXXIV.—Quare lunae cursum in ratione Paschae custodientes, Paganos reprehendimus, quia dies lunares et motum custodiunt?

 LXXXV.—Quid est ut cum constet a David usque ad transmigrationem Babylonis decem et septem esse generationes evangelista quatuordecim dicat (Matth. I

 LXXXVI.—Quid est quod probet Mariam matrem Domini ex tribu et semine esse David?

 LXXXVII.—Si unus est Deus, cur in tribus spes salutis est, et non in duobus aut quator, aut certe in ipso uno? et quare non est ab initio Trinitas pra

 LXXXVIII.— Si major gratia, et manifestior intelligentia in Novo est quam in Vetere Testamento quare Isaias propheta sedentem in throno majestatis vi

 LXXXIX.—Salvator inter caetera dicit de Spiritu sancto, quod Veniens, inquit, ille arguet mundum de peccato, et de justitia, et de judicio. De peccato

 XC.—Si diabolus ipse est satanas, quid est ut inter caetera dicat ad Judaeos Salvator, Vos de patre diabolo estis, et concupiscentias patris vestri vu

 XCI.—Quaerendum quomodo contradicendum sit argumentis Photini dicentis, Christum ante Mariam non esse.

 XCII.—Quomodo intelligitur quod dicit Salvator, Pacem meam do vobis pacem meam relinquo vobis: non sicut hic mundus dat, ego do vobis

 XCIII.—Quaerendum an Spiritum sanctum habuerint Apostoli tempore illo quo fuerunt in terra cum Domino: quia inter multa dicit Evangelista, Spiritus no

 XCV.—Unde orta sit observatio Pentecostes, vel qua ratione?

 XCVI.—Quaerendum si Pascha transitus interpretetur, sicut Graecis videtur.

 XCVII.—Qua ratione responderi possit Arii impie tati simpliciter ex Lege?

 Quaestiones Ex Utroque Mixtim .

 Quaestiones Ex Utroque Mixtim .

 De Evangelio Joannis.

 De Evangelio Matthaei .

 De Jactantia Romanorum Levitarum .

 Contra Novatianum .

 De Evangelio Lucae.

 De Libro Genesis .

 De Ordine Diei Et Noctis.

 De Lingua Hebraica, Ex Quo Nomen Acceperit.

 De Melchisedech .

 De Psalmo Primo.

 De Psalmo Vigesimo Tertio.

 De Psalmo Quinquagesimo.

 Adversus Paganos.

 De Fato.

 De Ratione Paschae .

 De Abraham .

 De Job.

 De Tobia.

 De Jejunio.

 Laus Et Gloria Paschae .

 De Principio.

 Unum Opus Differre Secundum Personas In Laudem Sive Condemnationem.

 Adversus Eusebium.

 De Eo Qui Fidem Christi Percepit .

 De Peccato Adae Et Evae .

 In Quaestiones Veteris Et Novi Testamenti Post Vulgatas Admonitio.

 In Quaestiones Veteris Et Novi Testamenti Post Vulgatas Admonitio.

 Quaestionum Ex Veteri Testamento Pars Secunda.

 Quaestionum Ex Veteri Testamento Pars Secunda.

 Adversum Eos Qui Negant Ad Deum Aliquid Pertinere.

 Quaest. Prima .—Multis, quos saecularis ista caligo caecavit, plurimum displicemus, si solliciti Dei praecepta servemus, si occasiones delinquendi fug

 II .—An Spiritus qui super aquas ferebatur, Spiritus sanctus intelligatur quia dictum est, Spiritus Domini ferebatur super aquas

 III .—Si Adam factus a Deo et animatus, Spiritum sanctum accepit quia scriptum est, Inspiravit Deus in faciem ejus spiritum vitae

 IV .—Cur Adam in mundo positus mandatum vel legem accepit, cum ipse dominium caeterorum haberet.

 V .—Cur Deus dicat, Non permanebit Spiritus meus in hominibus istis, quia sunt caro: anni illorum centum viginti,

 VI .—Quid continet benedictio Jacob, quam dedit filiis suis (Gen. XLVIII, XLIX) .

 VII .—Cur angelus missus loqui ad Moysen in igne et rubo apparuit?

 VIII .—Non fuit aliud signum quod fieret a Moyse palam Pharaoni, nisi serpens (Exod. VII, 10) ?

 IX .—Si unus Deus est, cur in tribus spes salutis est, et non in duobus, aut quatuor, aut certe in uno et quare prius non est Trinitas praedicata?

 X .—Utquid circumcisio et praecepta data sunt populo, quae prius non erant, neque nunc in auctoritate habentur?

 XII .—Cur in Lege etiam ipsi Aaron dictum est, ut pro peccatis suis holocausta offerret, cum dicat David, Pro delictis holocaustum non postulasti Holo

 XIII .—Quid est ut missa mors in Jacob, venerit in Israel cum Jacob ipse sit Israel?

 XIV .—Si anima quae peccat ipsa morietur, quid est ut Charmi peccante triginta sex viri occisi videantur causa ejus?

 XV .—Quid est quod dicit propheta, Laetare, sterilis quae non paris erumpe et clama, quae non parturis: quia multi filii desertae magis quam ejus qua

 XVI .— Benedicat terra Dominum, Numquid confitebitur tibi, pulvis, aut annuntiabit virtutem tuam?

 XVII .— In sole, posuit tabernaculum suum Flagellum non appropinquabit tabernaculo tuo

 XVIII .—Cur Salomon spiritum sapientiae habuit (III Reg. III) , cum vitam mundam non habuit? valde enim mulieribus delectabatur, ac per hoc peccabat (

 XX .—In Sapientia, Qui creavit, orbem ex materia invisa: ex nihilo facti sumus

 Quaestionum Ex Novo Testamento Pars Secunda.

 Quaestionum Ex Novo Testamento Pars Secunda.

 Quaestio Prima .—Cur facta et dicta dominica quatuor voluminibus a quatuor scriptoribus sunt in scripturam digesta?

 II .—Quoniam constat quatuor libros rite conscriptos gestorum et dictorum Domini, sciendum quis ordo eorum sit.

 III .—Quare Matthaeus Evangelium Christi describens dicit, Liber generationis Jesu Christi filii David

 IV .—Quid est, ut generationes omnes in tres partes divideret supradictus Matthaeus apostolus (Matth. I, 17) .

 V .—Quare cum quadraginta et una sint generationes, Evangelista quadraginta duas numerasse videtur (Matth. I, 17) ? Ter enim quatuordecim, qui faciunt

 VI .—Quare in Matthaeo pater Joseph Jacob scribitur, et in Luca Heli ut aut duos patres habere imperite descriptus sit, aut certe qui vere pater sit

 VII .—Manifestum quia natus Salvator Dei Filius et Christus appellatus est: cur ergo post baptismum accessit ad eum tentator, dicens, Si Filius Dei es

 VIII .—Cur Salvator tentanti se diabolo non aliter quam exemplis Legis resistit (Matth. IV, 4-10) ?

 IX .—Utquid Salvator post baptismum quadraginta diebus jejunavit, postea esuriit (Matth. IV, 2) ? Qui enim quadraginta diebus jejunavit, potuit jam no

 X .—Quid est ut cum prius Joannes Baptista testimonium perhibuerit Salvatori, postea dubitaverit dicens per discipulos: Tu es qui venturus es, an aliu

 XI .—Quid est quod superius Herodem mortuum legimus (Matth. II, 19) , infra autem et post multos annos Herodem Joannem occidisse (Id. XIV, 1-11) , cum

 XII .—Orandum utique pro inimicis docuit Dominus: quid est ergo ut contra animae occisorum ulcisci petant, a Domino postulantes vindictam?

 XIII .—Si jam praedicante Salvatore vel Joanne Lex cessavit, quomodo Salvator ait: Non veni solvere Legem aut Prophetas, sed adimplere?

 XIV .—Joannes ad Dominum, Tu es qui Sventurus es, an alium exspectamus Ecce agnus Dei, ecce qui tollit peccata mundi

 XV .—Quare Lex et Prophetae usque ad Joannem, et post recte cessasse dicuntur (Matth. XI, 13) ? Quia jam de quo prophetabant, advenit. Quare Lex usque

 XVI .—Cum Salvator baptismum Joannis de coelo dicat, cur Nicodemo, cum de baptismo loquitur, dubitanti ait: Si terrestria dixi vobis et non creditis?

 XVII .—Quid est ut Salvator mulieri alienigenae,

 XVIII .—Quomodo probatur quod dixit Salvator, quia post tres dies et post tres noctes a mortuis resurgeret cum utique coena pura passus, illucescente

 XIX .—Quare Salvator, Orate, ne fiat fuga vestra hieme vel sabbato Qui revelabitur in suo tempore Definiens tempora et terminos habitationis eorum

 XX .—Salvator cum se passurum diceret, et post tertium diem resurrecturum, adjecit, Et postquam resurrexero, praecedam vos in Galilaeam, ibi me videbi

 XXI .—Tres evangelistae sexta hora crucifixum dicunt Salvatorem, Marcus vero evangelista tertia hora dicit crucifixum. Sed quidam strenui (industria s

 XXII .—Si ideo Salvator baptizatus est ut exemplo esset, quare circumcisus caeteros prohibuit circumcidi?

 XXIII .—Judaeis accusantibus discipulos eo quod facerent contra legem sabbati, spicas vellendo, Salvator exemplum protulit David, dicens: Nescitis qui

 XXIV .—Cur Salvator discipulos suos filios tonitrui appellavit (Marc. III, 17) , qui plus magis videantur filii Dei dici? tonitrua enim dicuntur colli

 XXV .—Quid est ut secundum Marci evangelistae relationem, Christi non sit impleta voluntas: Intrans enim, in domum, voluit neminem scire, et non potui

 XXVI .—In Evangelio legimus angelum dicere ad Mariam matrem Domini, quod regni ejus, non erit finis Tunc exsurget regnum in aeternum, quod nunquam cor

 XXVII .—Salvator ait, Si quis non reliquerit omnia sua, non potest meus discipulus esse: Venit, Joseph ab Arimathia, homo dives, qui et ipse discipulu

 XXVIII .—Si Lex et Prophetae usque ad Joannem quomodo Salvator ad sacerdotes mittit offerri munera pro emundatione?

 XXIX .—Si Lex et Prophetae usque ad Joannem, ex quo regnum coelorum praedicatum est (Luc. XVI, 16) ipse est enim inchoator novae praedicationis cur

 XXX .—In Evangelio Joannis, Lex, per Moysen data est gratia autem et veritas per Jesum Christum facta est.

 XXXI .—Sabbatum certe Lex est vel pars Legis quomodo ergo non evacuata Lex est, dicente evangelista, Non solum solvebat sabbatum, sed et patrem suum

 XXXII .—Si arbitrio proprio vivimus, cur Salvator, Nemo, venit ad me, nisi Pater qui misit me, traxerit eum: Neque volentis, neque currentis, sed mise

 XXXIII .—Quid est ut cum Salvator omnes prope verbo curasset, caeco tamen per lutum de sputo factum oculos reformarit (Joan. IX, 6, 7) ?

 XXXIV .—Quid est quod Salvator ait, Ego sum janua qui ante me fuerunt, fures sunt et latrones

 XXXV .—Quid est ut admirabilem et incognitam virtutem facturus, Lazarum scilicet a mortuis resuscitaturus, fleret, aut locum ubi positus erat quasi ig

 XXXVI .—Cum Salvator dicat, Ego pro eis rogo, quos mihi dedisti non pro mundo rogo Habemus, advocatum apud Patrem, deprecatorem pro peccatis nostris,

 XXXVII .—Quid est ut Salvator dicat Mariae volenti se tangere causa gaudii, Noli me tangere nondum enim ascendi ad Patrem

 XXXVIII .—Quomodo intelligitur, quod dicente Maria ad angelum, Et unde hoc sciam, quia virum non cognovi? Spiritus sanctus superveniet in te, et virtu

 XXXIX .—Qua ratione Magi Chaldaei per stellam apparentem Christum regem Judaeorum natum intellexerunt cum stella indice temporalis rex designetur?

 XL .—Quid sibi vult ut Isaias propheta de Christo dicat, Qui peccatum non fecit Qui peccatum, nesciebat, peccatum pro nobis fecit?

 XLI .—Certe qui filius Dei non est, diaboli

 XLII .—Quaerendum an Spiritum sanctum habuerint Apostoli tempore illo quo fuerunt cum Domino, etc.

 XLIII .—Qua ratione responderi possit Arianae impietati simpliciter ex Lege.

 XLIV .—Cum Salvatorem natum profiteamur, quid est ut Apostolus factum eum dicat ex semine David (Rom. I, 3) cum aliud sit fieri, aliud nasci?

 XLV .—Si ex semine David Christus Dei factus est Filius secundum carnem, hoc est natus jam Filius Dei est in utroque, quia sanctificatus natus est: qu

 XLVI .—Apostolus Legem datam a Moyse, et sanctam, et justam, et bonam, et spiritualem appellat (Rom. VII, 12, 14) . Alibi dicit, Lex enim iram operatu

 XLVII .—Qua ratione sapientia carnis inimica est Deo vel quae est ipsa sapientia quae legi Dei non est subjecta (Rom. VIII, 7) ?

 XLVIII .—Apostolus dicit de principibus et potestatibus hujus saeculi, quod si cognovissent, nunquam Dominum majestatis crucifixissent: Sciebant enim

 XLIX .—Quem spiritum Apostolus salvandum Tradidi hujusmodi hominem satanae in interitum carnis,

 L .—Cum multa peccata in corpus admitti videantur: omnis enim qui sibi ex quacumque parte corporis vim intulerit, in corpus utique suum peccat est en

 LI .—Cur Apostolus omnibus omnia se factum dixit (I Cor. IX, 22) : quod factum adulatoris videtur et hypocritae?

 LII .—Quid est quod dicit Apostolus, Tentatio vos non apprehendat nisi humana

 LIII .—Quid est quod dicit Apostolus, Nemo potest dicere, Dominus Jesus, nisi in Spiritu sancto

 LIV .—Apostolus dicit Christum pro omnibus mortuum esse: sic enim ait, Ergo omnes mortui sunt, et pro omnibus mortuus est Venit Filius hominis dare an

 LV .—Cur apostolus Paulus Petrum coapostolum suum reprehendit, quod timens eos qui erant ex circumcisione, subtrahebat se a Gentilibus (Galat. II, 11,

 LVI .—Apostolus ait, Nos natura Judaei.

 LVII .—Quid opus erat ut Galatas arguens Apostolus hoc interponeret. Galatis enim post Evangelium ad Legem confugientibus inter caetera ait, Mediator

 LVIII .—Si per Christum salus, et vera et perfecta cognitio, cur non ante venit, ut anteriores nostri qui in ignorantia fuerunt addiscerent veritatem?

 LIX .—Paganos sub elementis esse nulli dubium est. Quid ergo Apostolus dixit, Eramus et nos sub elementis hujus mundi servientes.

 LX .—Quando Apostolus Galatis dicit, quos sic reprehendit et arguit per totam Epistolam, Estote sicut et ego, quia ego sicut vos Estote sicut et ego.

 LXI .—Quomodo liberi sumus arbitrii ac voluntatis, cum dicat Apostolus, Caro concupiscit adversus spiritum, spiritus vero adversus carnem, ut non quae

 LXII .—Si in Christo omnes thesauri sapientiae et scientiae sunt absconditi

 LXIII .—Quid est ut cum Apostoli omnes curas sibi oblatas sanassent, propriis tamen infirmis medelam non dederint? Nam utique Epaphroditus usque ad mo

 LXIV . Petrus apostolus dicit, Christus mortuus est pro vobis Factus, obediens usque ad mortem propter quod donavit illi Deus nomen quod est super om

 LXV .—Quid est quod dictum est Joanni, sicut in Apocalypsi scriptum legitur, Vade, et accipe librum, et devora illum et amaricabit ventrem tuum, sed

 Quaestionum Ex Utroque Mixtim Pars Secunda.

 Quaestio Prima .—Quid sit ad imaginem et similitudinem Dei fecisse hominem: et an mulier imago Dei sit.

 II .—Evangelium testatur quia nemo vidit Deum (Joan. I, 18, VI, 46, et I Tim. VI, 16) : contra Jacob et Moyses et Isaias asserunt Deum se vidisse (Gen

 III .—Vetus Lex Deum jurasse allegat: sic enim dicit, Per memetipsum juravi, dicit Dominus

 IV .—Quid est quod in cruce positus Salvator ait, Pater, ignosce illis non enim sciunt quid faciunt? Numquid ignorantes perdes?

 V .—Si in Lege nemo justificatur apud Deum, quare scriptum est, Maledictus omnis qui non permanserit in omnibus quae scripta sunt in libro Legis, ut f

 VI .—Quid est ut David dicat, Confundantur et erubescant qui dicunt mihi, Euge, euge Euge, serve bone et fidelis,

 VII .—Quid est quod in Psalmo, Homines, et jumenta salvos facies Non parcam, civitati in qua habitant centum triginta millia hominum, et pecora multa

 VIII .—In Tobia, Opera, Dei revelare et confiteri, honorificum est Nulli, dixeris

 IX .—De aeternitate Filii.

 X .—Quid est quod Apostolus dicit Galatis, Miror quod sic tam cito transferimini ab eo qui vocavit vos in gratiam, in aliud Evangelium, quod non est a

 XI .—Non esse contristandum de mortuis Paulus apostolus signat (I Thess. IV, 12) . Nam desperantium est contristari et ipse, Infirmus, fuit prope mor

 XII .—Quid est quia occisis filiis Liae, qui sunt ex tribu Juda, Rachel filios suos plangere dicatur?

 Admonitio De Subsequenti Expositione In Apocalypsim.

 Admonitio De Subsequenti Expositione In Apocalypsim.

 Expositio In Apocalypsim B. Joannis.

 Expositio In Apocalypsim B. Joannis.

 Homilia I .

 Homilia II .

 Homilia III.

 Homilia IV.

 Homilia V.

 Homilia VI.

 Homilia VII.

 Homilia VIII.

 Homilia IX.

 Homilia X.

 Homilia XI.

 Homilia XII.

 Homilia XIII.

 Homilia XIV.

 Homilia XV.

 Homilia XVI.

 Homilia XVII.

 Homilia XVIII .

 Homilia XIX .

 Index Rerum Quae In Hoc Tertio Volumine Continentur.

 Index Rerum Quae In Hoc Tertio Volumine Continentur.

Tractatus XIX. Ab eo quod scriptum est, Non potest a se Filius facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem; usque ad id, quia non quaero voluntatem meam, sed voluntatem ejus qui misit me. Cap. V, V\. 19-30.

1. Sermone pristino, quantum nostrum movit affectum et intelligendi paupertatem, locuti sumus, ex occasione verborum evangelicorum, ubi scriptum est, Non potest Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem, quid sit videre Filii, hoc est, videre Verbi, quia Filius Verbum: et quia per Verbum facta sunt omnia, quomodo possit intelligi quod videat Filius primo Patrem facientem, tunc demum et ipse faciat quae facta conspexerit; cum Pater nihil nisi per Filium fecerit. Omnia enim per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est nihil. Non tamen explicatum aliquid diximus; sed quia nec explicatum aliquid intelleximus. Aliquando quippe sermo deficit, ubi etiam intellectus proficit; quanto magis sermo patitur defectionem, quando intellectus non habet perfectionem? Nunc itaque, quantum Dominus donat, breviter percurramus lectionem, et vel hodie expleamus debitum pensum. Si quid forte remanserit vel temporis vel virium, retractabimus, si potuerimus (quantum et a nobis et apud vos fieri potest), quid sit videre Verbi, quid demonstrari 1544 Verbo. Omnia quippe dicta sunt hic, quae si intelligantur secundum humanum sensum carnaliter, nihil aliud nobis facit anima plena phantasmatis, nisi quasdam imagines velut duorum hominum Patris et Filii, unius ostendentis; alterius videntis; unius loquentis, alterius audientis: quae omnia idola cordis sunt; quae si jam dejecta sunt de templis suis, quanto magis dejicienda sunt de pectoribus christianis?

2. Non potest, inquit, Filius a se facere quidquam nisi quod viderit Patrem facientem. Verum est hoc, tenete hoc: dum tamen non amittatis quod in ipsius Evangelii exordio tenuistis, quia in principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum; et praecipue quia omnia per ipsum facta sunt (Joan. I, 1, 3) . Quod nunc enim audistis, conjungite illi auditui, et utrumque concordet in cordibus vestris. Sic itaque non potest Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem, ut tamen Pater ea quae facit non faciat nisi per Filium, quia Filius est ejus Verbum: et «in principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum,» et «omnia per ipsum facta sunt. Quaecumque enim ille fecerit, haec et Filius similiter facit:» non alia, sed haec; nec dissimiliter, sed similiter.

3. Pater enim diligit Filium, et omnia demonstrat ei quae ipse facit. Ad hoc quod supra dixit, nisi quod viderit Patrem facientem, videtur pertinere et quod omnia demonstrat ei quae ipse facit. Sed si Pater demonstrat quae facit, nec Filius potest facere nisi Pater demonstraverit, Paterque demonstrare non potest nisi fecerit; consequens erit ut non per Filium faciat omnia Pater: porro si fixum atque inconcussum tenemus quia per Filium omnia Pater facit, antequam faciat, demonstrat Filio. Nam si Pater cum fecerit demonstrat Filio, ut Filius demonstrata faciat quae demonstrata jam facta sunt; aliquid procul dubio Pater sine Filio facit. Sed non facit Pater aliquid sine Filio, quia Filius Dei Verbum Dei est, et omnia per ipsum facta sunt. Remanet igitur fortasse ut quae Pater facturus est, demonstret facienda, ut per Filium sint facta. Nam si Filius ea facit quae Pater facta demonstrat; ea quae Pater facta demonstrat, non utique per Filium fecit. Monstrari enim non possent Filio nisi facta; facere Filius non posset, nisi monstrata: ergo sine Filio facta. Sed verum est, Omnia per ipsum facta sunt: ergo antequam facta, monstrata sunt. Sed hoc diximus differendum esse, quo redeundum sit percursa lectione, si, ut diximus, aliquid vel temporis vel virium nobis remanserit, ad ea quae distulimus retractanda.

4. Amplius audite et difficilius: Et majora his, inquit, demonstrabit ei opera, ut vos miremini. Majora his: quibus majora? Facile occurrit, iis quas modo audistis, curationibus languorum corporalium. De isto enim qui triginta et octo annos habebat in infirmitate, et Christi verbo sanatus est, nata est hujus occasio tota sermonis: et propter hoc Dominus dicere potuit, Majora his demonstrabit ei opera, ut vos miremini. Sunt enim opera majora quam ista, et demonstrabit ea Pater Filio. Non demonstravit, tanquam de praeterito; 1545 sed demonstrabit, de futuro, hoc est, demonstraturus est. Rursus difficilis oritur quaestio. Est enim aliquid apud Patrem quod Filio nondum demonstratum sit? est aliquid apud Patrem quod adhuc latebat Filium, quando ista Filius loquebatur? Si enim demonstrabit, hoc est, demonstraturus est; nondum demonstravit; et Filio tunc demonstraturus est, quando et istis: sequitur enim, ut vos miremini. Et hoc difficile est videre, quomodo tanquam temporaliter Filio coaeterno aliqua demonstrat aeternus Pater, omnia scienti quae sunt apud Patrem.

5. Quae sunt tamen illa majora? Hoc enim forte facile est intelligere. Sicut enim Pater, inquit, suscitat mortuos, et vivificat; sic et Filius quos vult vivificat. Majora ergo sunt opera mortuos suscitare, quam languidos sanare. Sed sicut suscitat Pater mortuos et vivificat, sic et Filius quos vult vivificat. Alios ergo Pater, alios Filius? Sed omnia per ipsum: ipsos itaque Filius, quos et Pater; quia non alia, nec aliter, sed haec et Filius similiter facit. Ita plane intelligendum est, et ita tenendum: sed mementote quia Filius quos vult vivificat. Tenete hic ergo non solum potestatem Filii, verum etiam voluntatem. Et Filius quos vult vivificat, et Pater quos vult vivificat; et ipsos Filius quos et Pater: ac per hoc eadem Patris et Filii et potestas est et voluntas. Quid est ergo quod sequitur? Neque enim Pater judicat quemquam, sed judicium omne dedit Filio, ut omnes honorificent Filium, sicut honorificant Patrem: quod ita subjunxit, tanquam rationem reddens superioris sententiae. Multum movet, intenti estote. Filius quos vult vivificat, Pater quos vult vivificat: Filius suscitat mortuos, sicut Pater suscitat mortuos. Neque enim Pater judicat quemquam. Si in judicio suscitandi sunt mortui, quomodo Pater suscitat mortuos, si non judicat quemquam? Omne quippe judicium dedit Filio. In illo autem judicio suscitantur mortui; et resurgunt alii ad vitam, alii ad poenam: quod totum si Filius facit, Pater autem ideo non facit, quia Pater non judicat quemquam, sed omne judicium dedit Filio, contrarium videbitur ei quod dictum est, Sicut Pater suscitat mortuos et vivificat, sic et Filius quos vult vivificat. Simul ergo suscitant. Si simul suscitant, simul vivificant. Simul ergo judicant: quomodo itaque verum est, Neque enim Pater judicat quemquam, sed omne judicium dedit Filio? Moveant interim propositae quaestiones, praestabit Dominus ut solutae delectent. Ita est, fratres; omnis quaestio nisi intentum fecerit proposita, non delectabit exposita. Sequatur ergo ipse Dominus, ne forte in iis quae subnectit, aperiat se aliquantum. Subtexit enim nubilo lucem suam; et difficile est aquilae more volare super omnem nebulam qua tegitur omnis terra (Eccli. XXIV, 6) , et videre in verbis Domini sincerissimam lucem. Ne forte ergo calore radiorum suorum discutiat caliginem nostram, et aliquantum se in consequentibus aperire dignetur, dilatis istis sequentia videamus.

6. Qui non honorificat Filium, non honorificat Patrem qui misit illum. Hoc verum est et planum est. Omne quippe judicium dedit Filio, sicut supra dixit, ut omnes 1546 honorificent Filium, sicut honorificant Patrem. Quid si inveniuntur qui Patrem honorificant, et non honorificant Filium? Non potest, inquit, fieri: Qui non honorificat Filium, non honorificat Patrem qui misit illum. Non potest ergo dicere aliquis, Ego Patrem honorificabam, quia Filium non noveram. Si nondum Filium honorificabas, nec Patrem honorificabas. Quid est enim honorificare Patrem, nisi quod habeat Filium? Aliud est enim cum tibi commendatur Deus, quia Deus est; et aliud est cum tibi commendatur Deus, quia Pater est. Cum tibi quia Deus est commendatur creator tibi commendatur, omnipotens tibi commendatur, spiritus quidam summus, aeternus, invisibilis, incommutabilis tibi commendatur: cum vero tibi quia Pater est commendatur, nihil tibi aliud quam et Filius commendatur; quia Pater dici non potest, si Filium non habet; sicut nec Filius, si Patrem non habet. Sed ne forte Patrem quidem honorofices tanquam majorem, Filium vero tanquam minorem, ut dicas mihi, Honorifico Patrem, scio enim quod habeat Filium; et non erro in Patris nomine, non enim Patrem intelligo sine Filio, honorifico tamen et Filium tanquam minorem: corrigit te ipse Filius, et revocat te dicens, ut omnes honorificent Filium, non inferius, sed sicut honorificant Patrem. Qui ergo non honorificat Filium, non honorificat Patrem qui misit illum. Ego, inquis, majorem honorem volo dare Patri, minorem Filio. Ibi tollis honorem Patri, ubi minorem das Filio. Quid enim aliud tibi videtur ita sentienti, nisi quia Pater aequalem sibi Filium generare aut noluit, aut non potuit? Si noluit, invidit; si non potuit, defecit. Non ergo vides quia ita sentiendo, ubi majorem honorem vis dare Patri, ibi es contumeliosus in Patrem? Proinde sic honorifica Filium, quomodo honorificas Patrem, si vis honorificare et Patrem et Filium.

7. Amen, amen dico vobis, quia qui verbum meum audit, et credit ei qui misit me, habet vitam aeternam; et in judicium non venit, sed transiit, non nunc transit, sed jam transiit a morte in vitam. Et hoc attendite, Qui verbum meum audit: et non dixit, Credit mihi; sed, credit ei qui me misit. Verbum ergo Filii audiat, ut Patri credat. Quare verbum audit tuum, et credit alteri? Nonne cum verbum alicujus audimus, eidem verbum proferenti credimus, loquenti nobis fidem accommodamus? Quid ergo voluit dicere, Qui verbum meum audit, et credit ei qui misit me; nisi, quia verbum ejus est in me? Et quid est, audit verbum meum, nisi, audit me? Credit autem ei qui misit me: quia cum illi credit, verbo ejus credit: cum autem verbo ejus credit, mihi credit; quia Verbum Patris ego sum. Pax ergo in Scripturis, et omnia disposita, nequaquam rixantia. Tu abjice litem cordis tui, intellige concordiam Scripturarum. Numquid contraria sibi diceret veritas?

8. Qui verbum meum audit, et credit ei qui misit me, habet vitam aeternam; et in judicium non venit, sed transiit a morte in vitam. Meministis quod superius posueramus, quia sicut Pater suscitat mortuos et vivificat, sic et Filius quos vult vivificat. Incipit jam aperire 1547 se, et loqui de resurrectione mortuorum, et ecce jam resurgunt mortui. Qui enim verbum meum audit, et eredit ei qui misit me, habet vitam aeternam, et in judicium non veniet. Proba quia resurrexit. Sed transiit, inquit, a morte in vitam. Qui transiit a morte ad vitam, nullo dubitante utique resurrexit. Non enim transiret de morte ad vitam, nisi primo esset in morte, et non esset in vita: cum autem transierit, erit in vita, et non erit in morte. Mortuus ergo erat, et revixit; perierat, et inventus est (Luc. XV, 32) . Fit proinde jam quaedam resurrectio, et transeunt homines a morte quadam ad quamdam vitam: a morte infidelitatis, ad vitam fidei; a morte falsitatis ad vitam veritatis; a morte iniquitatis, ad vitam justitiae. Est ergo et ista quaedam resurrectio mortuorum.

9. Aperiat illam plenius, et dilucescat nobis, ut coepit. Amen, amen dico vobis, quia venit hora, et nunc est. Nos exspectabamus in fine resurrectionem mortuorum; nam ita credidimus: imo non exspectabamus, sed plane exspectare debemus; neque enim falsum credimus in fine mortuos resurrecturos. Cum ergo vellet Dominus Jesus insinuare nobis quamdam resurrectionem mortuorum ante resurrectionem mortuorum; non sicut Lazari (Joan. XI, 43, 44) , vel filii illius viduae (Luc. VI, 14, 15) , vel filiae archisynagogi (Marc. V, 41, 42) , qui resurrexerunt morituri (nam et ipsorum mortuorum quaedam resurrectio facta est ante resurrectionem mortuorum): sed sicut hic dicit, Habet, inquit, vitam aeternam; et in judicium non venit, sed transiit a morte ad vitam. Ad quam vitam? Ad aeternam. Non ergo sicut corpus Lazari: transiit enim et ille a morte sepulcri ad vitam hominum, sed non aeternam, iterum moriturus; resurrecturi autem in fine saeculi mortui, in vitam aeternam transibunt. Cum ergo vellet Dominus noster Jesus Christus, magister coelestis, Verbum Patris et Veritas, demonstrare nobis quamdam resurrectionem mortuorum in aeternam vitam, ante resurrectionem mortuorum in aeternam vitam: Venit hora, inquit. Tu procul dubio imbutus fide resurrectionis carnis, exspectabas horam illam finis saeculi, diem judicii, quam ne in isto loco exspectares, addidit, et nunc est. Quod ergo dicit, Venit hora, non dicit de illa hora novissima, ubi in jussu et in voce archangeli, et in tuba Dei Dominus ipse descendet de coelo, et mortui in Christo resurgent primo: deinde nos viventes qui reliqui sumus, simul rapiemur cum illis in nubibus obviam Christo in aera, et ita semper cum Domino erimus (I Thess. IV, 15 et 16) . Veniet illa hora, sed non est nunc. Hora vero ista quae sit, advertite: Venit hora, et nunc est. Quid in ea fit? Quid, nisi resurrectio mortuorum? Et qualis resurrectio? Ut qui resurgunt, in aeternum vivant. Hoc erit et in novissima hora.

10. Quid igitur? quomodo intelligimus duas istas resurrectiones? Numquid forte qui nunc resurgunt, tunc non resurgent; ut aliorum fiat nunc resurrectio, aliorum tunc? Non est ita. Nam ista resurrectione, si recte credidimus, resurreximus; et nos ipsi qui jam resurreximus, alteram in fine resurrectionem exspectamus. 1548 Sed et nunc in aeternam vitam resurreximus, si in fide ipsa perseveranter manemus; et tunc in aeternam vitam resurgemus, quando Angelis coaequabimur (Luc. XX, 36) . Ipse ergo distinguat, ipse aperiat quod loqui ausi sumus: quomodo fiat resurrectio ante resurrectionem, non aliorum et aliorum, sed eorumdem; nec talis qualis Lazari, sed in vitam aeternam. Aperiet plane. Audite dilucescentem magistrum, et illabentem cordibus nostris solem nostrum; non quem desiderant oculi carnis, sed cui aestuant aperiri oculi cordis. Ipsum ergo audiamus: Amen, amen dico vobis, quia venit hora, et nunc est, quando mortui, videte exprimi resurrectionem, quando mortui audient vocem Filii Dei, et qui audierint vivent. Quare addidit, Qui audierint vivent? Possent enim audire nisi viverent? Sufficeret ergo, Venit hora, et nunc est, quando mortui audient vocem Filii Dei. Jam nos intelligeremus viventes eos; quando nisi viverent, audire non possent. Non, inquit, quia vivunt audiunt, sed audiendo reviviscunt: audient, et qui audierint vivent. Quid est ergo, audient; nisi, obaudient? Quantum enim pertinet ad auris auditum, non omnes qui audient vivent: multi enim audiunt et non credunt; audiendo et non credendo non obaudiunt: non obaudiendo non vivunt. Itaque hic, qui audient, nihil est aliud quam qui obaudient. Qui ergo obaudierint, vivent: certi sint, securi sint, vivent. Praedicatur Christus Verbum Dei, Filius Dei, per quemfacta sunt omnia, certe dispensationis gratia assumpta carne natus ex Virgine, infans in carne, juvenis in carne, patiens in carne, moriens in carne, resurgens in carne, ascendens in carne, promittens resurrectionem carni, promittens resurrectionem menti, menti ante carnem, carni post mentem. Qui audit et obaudit, vivet: qui audit et non obaudit, id est, audit et contemnit, audit et non credit, non vivet. Quare non vivet? Quia non audit. Quid est, non audit? Non obaudit. Ergo qui audierint, vivent.

11. Attende nunc quod dixeramus differendum, ut nunc, si fieri potuerit, aperiatur. Subjecit continuo de hac ipsa resurrectione, Sicut enim Pater habet vitam in semetipso, sic dedit et Filio vitam habere in semetipso. Quid est, habet vitam Pater in semetipso? Non alibi habet vitam, sed in semetipso. Vivere quippe suum in illo est; non aliunde, non alienum est: non quasi mutuatur vitam, nec quasi particeps fit vitae, ejus vitae quae non est quod ipse; sed habet vitam in semetipso, ut ipsa vita sibi sit ipse. Si potuero adhuc modicum quid inde dicere, exemplis propositis ad intelligentiam vestram informandam, Domino adjuvante potero, et pietate intentionis vestrae. Vivit Deus, vivit et anima: sed vita Dei immutabilis est, vita animae mutabilis est. Deus nec proficit, nec deficit; sed est ipse semper in se, est ita ut est: non aliter nunc, aliter postea, aliter antea. Animae vero vita, valde aliter atque aliter: vivebat stulta, vivit sapiens; vivebat iniqua, vivit justa: nunc meminit, nunc obliviscitur; nunc discit, nunc discere non potest; nunc perdit quod didicerat, nunc percipit 1549 quod amiserat: mutabilis vita animae. Et cum vivit anima in iniquitate, mors ejus est: cum autem fit justa, fit particeps alterius vitae, quae non est quod ipsa, erigendo se quippe ad Deum et inhaerendo Deo, ex illo justificatur. Dictum est enim: Credenti in eum qui justificat impium, deputatur fides ejus ad justitiam (Rom. IV, 5) . Deficiendo ab illo fit iniqua, proficiendo ad illum fit justa. Nonne videtur tibi quasi aliquid frigidum igni admotum fervescere, remotum ab igne torpescere? nonne videtur tibi quiddam tenebrosum, admotum luci clarescere, remotum a luce nigrescere? Tale quiddam est anima, non tale aliquid Deus. Potest et homo dicere, habere se lucem nunc in oculis suis. Dicant ergo quasi quadam voce propria oculi tui si possunt: Habemus lucem in nobis ipsis. Contra dicitur: Non proprie dicitis habere vos lucem in vobis ipsis: habetis lucem, sed in coelo; habetis lucem, si forte nox est, sed in luna, in lucernis, non in vobis ipsis: nam clausi amittitis, quod aperti percipitis. Non in vobis ipsis habetis lucem: sole occidente tenete lucem, si potestis: nox est, et lumine nocturno perfruimini; subducta lucerna tenete lucem: cum vero subtracta lucerna in tenebris remanetis, non lucem in vobis ipsis habetis. Hoc est ergo habere lucem in semetipso, non indigere luce ex altero. Ecce ubi, si quis intelligat, ostendit Filium aequalem Patri, ubi ait, Sicut habet Pater vitam in semetipso, sic dedit et Filio vitam habere in semetipso: ut hoc solum intersit inter Patrem et Filium, quia Pater habet vitam in semetipso, quam nemo ei dedit; Filius autem habet vitam in semetipso, quam Pater dedit.

12. Sed etiam hic oritur aliquod nubilum discutiendum. Non deficiamus, intenti simus: pascua mentis sunt, non fastidiamus, ut vivamus. Ecce, inquis, fateris ipse quod vitam Filio Pater dedit, ut habeat eam quidem in semetipso, sicut habet Pater vitam in semetipso, non indigens ille, non indigeat et iste; ut sit ille vita, sit et iste; et utrumque conjunctum una vita, non duae; quia unus Deus, non duo dii: et hoc ipsum sit esse vitam. Quomodo ergo dedit Filio vitam Pater? Non sic quasi ante fuerit Filius sine vita, atque ut viveret a Patre acceperit vitam: nam si hoc esset, non haberet vitam in semetipso. Ecce de anima loquebar. Est anima: etsi non sit sapiens, etsi non sit justa, anima est; etsi non sit pia, anima est. Aliud illi ergo est esse animam, aliud vero esse sapientem, esse justam, esse pium. Est ergo aliquid quo nondum est sapiens, nondum justa, nondum pia; non tamen nihil est, non tamen nulla vita est: nam ex operibus quibusdam suis ostendit se vitam , etsi non se ostendit sapientem, piam, justam. Nisi enim viveret, corpus non moveret; pedibus gressum, manibus opus, oculis intuitum, auribus auditum non imperaret; non aperiret os ad vocem, linguam ad distinctionem vocum non moveret. His itaque operibus vivere se ostendit, et esse aliquid quod sit corpore melius: sed numquid his operibus, sapientem, piam, justam se ostendit? 1550 Nonne ambulant, operantur, vident, audiunt, loquuntur et stulti, et impii, et injusti? Cum vero se erigit ad aliquid quod ipsa non est, et quod supra ipsam est, et a quo ipsa est, percipit sapientiam, justitiam, pietatem: sine quibus cum esset, mortua erat, nec vitam habebat qua ipsa viveret, sed qua corpus vivificaret. Aliud est enim in anima unde corpus vivificatur, aliud unde ipsa vivificatur. Melius quippe est quam corpus; sed melius quam ipse est Deus. Est ergo ipsa, etiamsi sit insipiens, injusta, impia, vita corporis. Quia vero vita ejus est Deus, quomodo cum ipsa est in corpore, praestat illi vigorem, decorem, mobilitatem, officia membrorum; sic cum vita ejus Deus in ipsa est, praestat illi sapientiam, pietatem, justitiam, charitatem. Aliud est ergo quod praestatur corpori de anima; aliud quod praestatur animae de Deo: vivificat, et vivificatur; mortua vivificat, si ipsa non vivificatur. Veniente itaque verbo et infuso audientibus, factisque illis non solum audientibus, sed etiam obedientibus, resurgit anima a morte sua ad vitam suam; hoc est, ab iniquitate, ab insipientia, ab impietate ad Deum suum, qui est illi sapientia, justitia, claritas. Surgat ad illum, illuminetur ab illo. Accedite, inquit, ad eum. Et quid nobis erit? Et illuminamini (Psal. XXXIII, 5) . Si ergo accedendo illuminamini, et recedendo tenebramini; non erat in vobis lumen vestrum, sed in Deo vestro. Accedite, ut resurgatis: si recesseritis, moriemini. Si ergo accedendo vivitis, recedendo morimini; non erat in vobis vita vestra. Ipsa est enim vita vestra, quae est lux vestra. Quoniam apud te est fons vitae, et in lumine tuo videbimus lumen (Psal. XXXV, 10) .

13. Non ergo sicut anima aliquid aliud est antequam illuminetur, et fit melius cum illuminatur participatione melioris; ita et Verbum Dei, Filius Dei, aliquid aliud erat antequam acciperet vitam, ut participando habeat vitam: sed vitam habet in semetipso; ac per hoc ipse est ipsa vita. Quid ergo ait, Dedit Filio vitam habere in semetipso? Breviter dixerim, Genuit Filium. Neque enim erat sine vita, et accepit vitam; sed nascendo vita est. Pater vita est non nascendo; Filius vita est nascendo. Pater de nullo patre, Filius de Deo Patre. Pater quod est, a nullo est: quod autem Pater est, propter Filium est. Filius vero et quod Filius est, propter Patrem est; et quod est, a Patre est. Hoc ergo dixit, Vitam dedit Filio, ut haberet eam in semetipso; tanquam diceret, Pater qui est vita in semetipso, genuit Filium qui esset vita in semetipso. Pro eo enim quod est genuit, voluit intelligi dedit. Tanquam si cuiquam diceremus, Dedit tibi Deus esse. Cui dedit? Si alicui jam existenti dedit esse, non ei dedit esse; quia erat, antequam ei daretur, qui posset accipere. Cum ergo audis, Dedit tibi esse, non eras qui acciperes, et existendo accepisti ut esses. Dedit structor domui huic ut esset. Sed quid ei dedit? Ut domus esset. Cui dedit? Huic domui. Quid ei dedit? Ut domus esset. Quomodo potuit dare domui ut domus esset? Etenim si domus erat; cui daret, ut domus esset, quando jam domus erat? Quid est 1551A ergo, Dedit ei ut domus esset? Fecit ut domus esset. Quid ergo Filio dedit? Dedit ei ut Filius esset, genuit ut vita esset: hoc est, Dedit ei habere vitam in semetipso, ut esset vita non egens vita, ne participando intelligatur habere vitam. Si enim participando haberet vitam, posset et amittendo esse sine vita: hoc in Filio ne accipias, ne cogites, ne credas. Manet ergo Pater vita, manet et Filius vita: Pater vita in semetipso, non a Filio; Filius vita in semetipso, sed a Patre. A Patre genitus ut esset vita in semetipso: Pater vero non genitus vita in semetipso. Nec minorem Filium genuit, qui crescendo fieret aequalis. Non enim ad sui perfectionem adjutus est tempore, per quem perfectum creata sunt tempora. Ante omnia tempora Patri coaeternus est. Non enim unquam Pater sine Filio: aeternus autem Pater est; ergo coaeternus et Filius. Quid tu, anima? Mortua eras, amiseras vitam, audi Patrem per Filium. Surge, recipe vitam; ut in eo recipias vitam quam non habes in te, qui habet vitam in semetipso. Vivificat ergo te Pater, et Filius; et agitur prima resurrectio, quando resurgis ad participandam vitam quod tu non es, et participando efficeris vivens. Resurge a morte tua in vitam tuam, qui est Deus tuus; et transi a morte in vitam aeternam. Habet enim vitam aeternam Pater in semetipso; et nisi Filium talem generaret, qui haberet vitam in semetipso, non sicut Pater suscitat mortuos et vivificat, sic et Filius quos vellet vivificaret.

14. Quid ergo de illa resurrectione corporis? Nam isti qui audiunt et vivunt, unde, nisi audiendo, vivunt? Amicus enim sponsi stat et audit eum, et gaudio gaudet propter vocem sponsi (Joan. III, 29) , non propter vocem suam; hoc est, participando, non existendo audiunt et vivunt: et omnes qui audiunt, vivunt; quia omnes qui obediunt, vivunt. Dic aliquid, Domine, etiam de resurrectione carnis. Fuerunt enim qui eam negarent, et dicerent quia ista sola est resurrectio quae fit per fidem. Cujus resurrectionis modo Dominus fecit commemorationem, et inflammavit nos, quia quidam mortui audient vocem Filii Dei, et vivent. Non eorum qui audierint alii morientur, et alii vivent; sed omnes qui audierint vivent, quia omnes qui obedierint vivent. Ecce videmus resurrectionem mentis: non ergo amittamus fidem de resurrectione carnis . Et nisi tu, Domine Jesu, dixeris eam, quem opponemus contradictoribus? Omnes enim sectae, quae se aliquam religionem hominibus inserere praesumpserunt, non negaverunt istam mentium resurrectionem: ne diceretur eis, Si non resurgit anima, quare mihi loqueris? quid in me facere vis? si non facis ex deteriore meliorem, quare loqueris? si non facis ex iniquo justum, quare loqueris? si autem facis ex iniquo justum, ex impio pium, ex stulto sapientem, fateris resurgere animam meam, si tibi obtemperavero, si tibi credidero. Volentes 1552 ergo sibi credi omnes qui instituerunt alicujus etiam falsae religionis sectam, negare istam mentium resurrectionem non potuerunt; omnes de illa consenserunt: sed multi carnis resurrectionem negaverunt; dixerunt in fide jam factam esse resurrectionem. Talibus resistit Apostolus, dicens: Ex quibus est Hymenaeus et Philetus, qui circa veritatem aberraverunt, dicentes resurrectionem jam factam esse, et fidem quorumdam subvertunt (II Tim. II, 17, 18) . Jam factam esse resurrectionem dicebant, sed eo modo ut alia non speraretur: et reprehendebant homines qui sperabant resurrectionem carnis, velut jam resurrectio quae promissa erat, credendo impleretur in mente. Reprehendit eos Apostolus. Cur eos reprehendit? Nonne hoc dicebant quod modo Dominus loquebatur, Venit hora, et nunc est, quando mortui audient vocem Filii Dei; et qui audierint, vivent? Sed de vita mentium loquor adhuc, ait tibi Jesus: nondum loquor de vita corporum; sed loquor de vita vitae corporum, id est, de animarum, in quibus est vita corporum: nam scio esse corpora in monumentis jacentia, scio et corpora vestra in monumentis futura; nondum de illa resurrectione loquor: de ista loquor, in ista resurgite, ne ad poenam in illa resurgatis. Sed ut noveritis quia de illa loquor, quid addo? Sicut enim habet Pater vitam in semetipso, sic dedit et Filio habere vitam in semetipso. Haec vita quod Pater est, quod Filius est, ad quid pertinet? ad animam, an ad corpus? Non enim vitam illam sapientiae sentit corpus, sed mens rationalis. Nam nec omnis anima potest sentire sapientiam. Habet enim et pecus animam; sed pecoris anima non potest sentire sapientiam. Ergo anima humana potest sentire istam vitam quam habet Pater in semetipso, et dedit Filio vitam habere in semetipso; quia illud est verum lumen quod illuminat, non omnem animam, sed omnem hominem venientem in hunc mundum. Cum ergo ipsi menti loquor, audiat, id est obediat, et vivat.

15. Noli itaque, Domine, tacere de resurrectione carnis; ne non eam credant homines, et remaneamus nos argumentatores, non praedicatores. Ergo sicut habet Pater vitam in semetipso, sic dedit et Filio habere vitam in semetipso. Intelligant qui audiunt, credant ut intelligant, obediant ut vivant. Audiant adhuc aliud, ne hic finitam esse resurrectionem putent. Et dedit ei potestatem et judicium facere. Quis? Pater. Cui dedit? Filio. Cui enim dedit habere vitam in semetipso, potestatem dedit ei et judicium facere. Quia filius hominis est. Iste enim Christus, et Filius Dei et filius hominis est. In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum; hoc erat in principio apud Deum. Ecce quomodo dedit ei vitam habere in semetipso. Sed quia Verbum caro factum est, et habitavit in nobis (Joan. I, 9, 1, 2, 14) , ex virgine Maria homo factus, filius hominis est. Proinde quia filius hominis est, quid accepit? Potestatem et judicium facere. Quod judicium? In fine saeculi: et ibi erit resurrectio mortuorum, sed corporum. Animas ergo suscitat Deus, per Christum Filium Dei: corpora suscitat 1553 Deus, per eumdem Christum filium hominis. Dedit ei potestatem. Hanc potestatem non haberet nisi acciperet, et esset homo sine potestate. Sed ipse est filius hominis, qui et Filius Dei. Haerendo enim ad unitatem personae filius hominis Filio Dei, facta est una persona, eademque Filius Dei, quae et filius hominis. Quid autem propter quid habeat, dignoscendum est. Filius hominis habet animam, habet corpus. Filius Dei, quod est Verbum Dei, habet hominem, tanquam anima corpus. Sicut anima habens corpus, non facit duas personas, sed unum hominem; sic Verbum habens hominem, non facit duas personas, sed unum Christum. Quid est homo? Anima rationalis habens corpus. Quid est Christus? Verbum Dei habens hominem. Video de quibus rebus loquar, et quis loquar, et quibus loquar.

16. Nunc audite de resurrectione corporum, non me, sed Dominum locuturum, propter eos qui resurrexerunt surgendo a morte, inhaerendo vitae. Cui vitae? Quae non novit mortem. Quare non novit mortem? Quia nescit mutabilitatem. Quare nescit mutabilitatem? Quia vita est in semetipso. Et potestatem dedit ei et judicium facere, quia filius hominis est. Quod judicium, quale judicium? Nolite mirari hoc, quia dixi, Dedit ei potestatem et judicium facere. Quia venit hora. Non addidit, et nunc est: ergo horam quamdam vult insinuare in fine saeculi. Hora nunc est ut resurgant mortui, hora erit in fine saeculi ut resurgant mortui: sed resurgant nunc in mente, tunc in carne; resurgant nunc in mente per Verbum Dei Filium Dei, resurgant tunc in carne per Verbum Dei carnem factum, filium hominis. Neque enim ad judicium vivorum et mortuorum Pater ipse venturus est: nec tamen recedit a Filio Pater. Quomodo ergo non ipse venturus est? Quia non ipse videbitur in judicio. Videbunt in quem pupugerunt (Joan. XIX, 37) . Forma illa erit judex, quae stetit sub judice; illa judicabit quae judicata est: judicata est enim inique, judicabit juste. Veniet ergo forma servi, et ipsa apparebit. Etenim forma Dei quomodo appareret justis et iniquis? Nam si judicium non fieret nisi inter solos justos, appareret tanquam justis forma Dei: quia vero judicium futurum est justorum et iniquorum, nec licet ut iniqui videant Deum; Beati enim mundi corde, quoniam ipsi Deum videbunt (Matth. V, 8) ; talis apparebit judex, qualis videri possit et ab eis quos coronaturus est, et ab eis quos damnaturus est. Forma ergo servi videbitur, occulta erit forma Dei. Occultus erit in servo Filius Dei, et apparebit filius hominis; quia potestatem dedit ei et judicium facere, quia filius hominis est. Et quia ipse solus apparebit in forma servi, Pater autem non apparebit, quia non est indutus forma servi; ideo superius ait, Pater non judicat quemquam, sed omne judicium dedit Filio. Bene ergo dilatum est, ut ipse esset expositor qui propositor. Superius enim occultum erat; nunc jam, ut arbitror, manifestum est quia dedit ei potestatem et judicium facere, quia Pater non judicat quemquam, sed omne judicium dedit Filio: quia judicium per illam formam futurum est, quam 1554 non habet Pater. Et quale judicium? Nolite mirari hoc; quia venit hora: non ea quae nunc est, ut resurgant animae; sed quae futura est, ut resurgant corpora.

17. Expressius hoc dicat, ut calumniam haereticus negator resurrectionis corporis non inveniat: quanquam jam intellectus elucescat. Cum superius dictum esset, Venit hora; addidit, et nunc est: modo autem, Venit hora; non addidit, et nunc est. Tamen omnes ansas, omnes claviculas calumniarum, omnes nodos laqueorum aperta veritate disrumpat. Nolite mirari hoc; quia venit hora, in qua omnes qui in monumentis sunt. Quid evidentius? quid expressius? Corpora sunt in monumentis: animae non sunt in monumentis, nec justorum, nec iniquorum. Justi anima in sinu Abrahae fuit, iniqui anima apud inferos torquebatur (Luc. XVI, 22-25) : in monumento, nec illa, nec illa. Superius quando ait, Venit hora, et nunc est; obsecro, intendite. Nostis, fratres, quia ad panem ventris cum labore pervenitur; quanto magis ad panem mentis? Cum labore statis, et auditis; sed nos cum majore stamus, et loquimur. Si laboramus propter vos, collaborare non debetis propter eosdem vos? Superius ergo cum diceret, Venit hora, et adderet, et nunc est, quid subjecit? Quando mortui audient vocem Filii Dei, et qui audierint vivent. Non dixit, Omnes mortui audient, et qui audierint vivent: mortuos enim iniquos volebat intelligi. Et numquid omnes iniqui obaudiunt Evangelio? Aperte dicit Apostolus, Sed non omnes obaudiunt Evangelio (Rom. X, 16) . Tamen qui audiunt, vivent; quia omnes qui obaudiunt Evangelio, transient ad vitam aeternam per fidem: non tamen omnes obaudiunt, et hoc nunc est. At vero in fine, omnes qui sunt in monumentis, hoc est justi et injusti, audient vocem ejus, et procedent. Quomodo noluit dicere, et vivent? Omnes enim procedent, sed non omnes vivent. In eo quippe quod supra dixit, Et qui audierint vivent; in ipsa obauditione vitam aeternam intelligi voluit et beatam, quam non omnes habebunt qui de monumentis procedent. Jam ergo et commemoratione monumentorum, et expressione processionis de monumentis, aperte intelligimus corporum resurrectionem.

18. Audient omnes vocem ejus, et procedent. Et ubi judicium, si omnes audient, et omnes procedent? Quasi totum confusum est; nihil video discretum. Certe accepisti potestatem judicandi, quia filius hominis es; ecce aderis in judicio, resurgent corpora: de ipso judicio dic aliquid, hoc est de discretione malorum et bonorum. Et hoc audi: Qui bona fecerunt, in resurrectione vitae; qui mala egerunt, in resurrectionem judicii. Superius cum de resurrectione mentium et animarum loqueretur, numquid fecit discretionem? Sed omnes qui audient, vivent; quia obaudiendo vivent. At vero resurgendo et procedendo de monumentis, non omnes ad vitam aeternam ibunt, sed qui bene fecerunt: qui autem male, ad judicium. Hic enim judicium pro poena posuit. Et erit diremptio, et non qualis modo est. Nam et modo separamur non locis, sed moribus, affectibus, desideriis, fide, spe, 1555 charitate. Simul enim cum iniquis vivimus; sed non una vita est omnium: in occulto dirimimur, in occulto separamur; quomodo grana in area, non quomodo grana in horreo. Et separantur grana in area, et miscentur: separantur, cum a palea exspoliantur; miscentur, quia nondum ventilantur. Tunc aperta erit separatio, sicut morum, sic et vitae; sicut sapientiae, ita et corporum. Ibunt qui bene fecerunt, vivere cum Angelis Dei: qui male egerunt, torqueri cum diabolo et angelis ejus. Et transiet forma servi. Ad hoc enim se praesentaverat ut faceret judicium: post judicium perget hinc, ducet secum corpus cui caput est, et offeret regnum Deo (I Cor. XV, 24) . Tunc plane videbitur forma illa Dei, quae non potuit videri ab iniquis, quorum visioni forma servi exhibenda erat. Dicit et alibi sic: Ibunt isti in ambustionem aeternam (de quibusdam sinistris); justi autem in vitam aeternam (Matth. XXV, 46) : de qua alio loco dicit, Haec est autem vita aeterna, ut cognoscant te unum verum Deum, et quem misisti Jesum Christum (Joan. XVII, 3) . Tunc ibi apparebit qui cum in forma Dei esset, non rapinam arbitratus est esse aequalis Deo (Philipp. II, 6) : tunc se ostendet quomodo se dilectoribus suis ostensurum promisit. Qui enim diligit me, ait, mandata mea custodit; et qui diligit me, diligetur a Patre meo, et ego diligam eum, et ostendam meipsum illi. Quibus loquebatur, praesens eis erat: sed formam servi videbant; formam autem Dei non videbant. Per jumentum ad stabulum ducebantur curandi, sed sanati videbunt; quia ostendam, inquit, meipsum illi. Quomodo ostenditur aequalis Patri? Cum dicit Philippo, Qui me videt, videt et Patrem meum (Joan. XIV, 21, 9) .

19. Non possum ego a meipso facere quidquam: sicut audio judico, et judicium meum justum est. Quia dicturi illi eramus, Tu judicabis, et Pater non judicabit, quia omne judicium dedit Filio; non ergo secundum Patrem judicabis: adjecit, Non possum ego a meipso facere quidquam: sicut audio judico, et judicium meum justum est; quia non quaero voluntatem meam, sed voluntatem ejus qui misit me. Certe Filius quos vult vivificat. Non quaerit voluntatem suam, sed voluntatem ejus qui misit illum. Non meam, non propriam; non meam, non filii hominis; non meam, quae resistat Deo. Faciunt enim homines voluntatem suam, non Dei, quando faciunt quod volunt, non quod jubet Deus: quando autem ita faciunt quod volunt, ut tamen sequantur voluntatem Dei, non faciunt voluntatem suam, quamvis quod volunt faciant. Volens fac quod juberis; atque ita et hoc facies quod vis, et non voluntatem tuam facies, sed jubentis.

20. Quid ergo? Sicut audio, ita judico. Audit Filius, et demonstrat ei Pater, et videt Filius Patrem facientem. Et ista distuleramus paulo enucleatius pro viribus pertractare, si tempus nobis peracta lectione et vires remansissent. Si dicam me posse loqui adhuc, forte vos audire jam non potestis. Item forte aviditate audiendi dicitis, Possumus. Melius est ergo ut ego infirmitatem meam fatear, quia jam fatigatus loqui non possum, quam ut vobis jam bene satiatis, adhuc 1556 infundam quod non bene digeratis. Proinde hujus promissionis quam ad hodiernum tempus, si superesset, distuleram, tenete me adjuvante Domino in crastinum debitorem.