Patrologiae Cursus Completus
Elenchus Operum Quae In Hoc Decimo Tomo Continentur
Elenchus Operum Quae In Hoc Decimo Tomo Continentur
In Tomum Decimum Praefatio.
I. Pelagii haeresiarchae patria, vitae institutum, et mores.
II. Prima Pelagii scripta veneno haereseos jam imbuta
XXVI. Liber alius ad eosdem Adrumetinos mittitur, de Correptione et Gratia nuncupatus.
Ex Augustini Libro De Haeresibus Ad Quodvultdeum, Haeresis 88.
Ex Augustini Libro De Haeresibus Ad Quodvultdeum, Haeresis 88.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi, De Peccatorum Meritis Et Remissione, Et De Baptismo Parvulorum, Ad Marcellinum libri tres
Liber Tertius, Seu Ad Eumdem Marcellinum Epistola,
S. Aurellii Augustini De Spiritu Et Littera Liber unus
S. Aurellii Augustini De Spiritu Et Littera Liber unus
Admonitio In Subsequens Opusculum.
Admonitio In Subsequens Opusculum.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Natura Et Gratia Ad Timasium Et Jacobum Contra Pelagium Liber Unus
Admonitio In Librum Subsequentem.
Admonitio In Librum Subsequentem.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Id episcopos Eutropium et Paulum Epistola, Sive Liber De Perfectione Justitiae Hominis.
Admonitio In Librum De Gestis Pelagii.
Admonitio In Librum De Gestis Pelagii.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Gestis Pelagii Ad Aurelium episcopum. Liber Unus
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Gestis Pelagii Ad Aurelium episcopum. Liber Unus
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Gratia Christi Et De Peccato Originali Contra Pelagium Et Coelestium Libri duo
Liber Primus. De Gratia Christi.
Liber Secundus. De Peccato Originali.
Admonitio In Subsequentes Libros De Nuptiis Et Concupiscentia.
Admonitio In Subsequentes Libros De Nuptiis Et Concupiscentia.
Epistola Ad Valerium Comitem , Cui Augustinus Transmittit Nuncupatum Ipsi Librum Primum De Nuptiis Et Concupiscentia.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Nuptiis Et Concupiscentia Ad Valerium comitem Libri Duo.
Admonitio In Subsequentes Libros De Anima Et Ejus Origine.
Admonitio In Subsequentes Libros De Anima Et Ejus Origine.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Anima Et Ejus Origine Libri Quatuor
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Anima Et Ejus Origine Libri Quatuor
Liber Primus. Ad Renatum Monachum.
Liber Secundus. Ad Petrum Presbyterum.
Liber Tertius. Ad Vincentium Victorem.
Liber Quartus. Ad Vincentium Victorem.
Admonitio In Opus Contra Duas Epistolas Pelagianorum.
Admonitio In Opus Contra Duas Epistolas Pelagianorum.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Contra Duas Epistolas Pelagianorum Ad Bonifacium Romanae Ecclesiae Episcopum Libri quatuor
Admonitio In Libros Contra Julianum.
Admonitio In Libros Contra Julianum.
Augustini Epistola CCVII.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Contra Julianum, Haeresis Pelagianae defensorem, Libri Sex .
Augustini Ad Valentinum Et Cum Illo Monachos Adrumetinos Epistolae Duae Simul Cum Subsequente Libro Transmissae
Epistola Prior, Inter Augustinianas CCXIV.
Epistola Posterior, Inter Augustinianas CCXV.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Gratia Et Libero Arbitrio Ad Valentinum Et Cum Illo Monachos Liber unus .
Valentini Ad Augustinum Post Librum De Gratia Et Libero Arbitrio Et Superiores Ejus Litteras Rescribentis, Epistola, Inter Augustinianas CCXVI.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Correptione Et Gratia Ad Eumdem Valentinum Et Cum Illo Monachos Adrumetinos Liber unus .
Ad Subsequentes Duos Libros, Unum De Praedestinatione Sanctorum, Alterum De Dono Perseverantiae, Admonitio Petita Ex Lovaniensium Editione.
Epistola Inter Augustinianas CCXXV .
Epistola Inter Augustinianas CCXXV .
Epistola Inter Augustinianas CCXXVI .
Epistola Inter Augustinianas CCXXVI .
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi De Praedestinatione Sanctorum Liber Ad Prosperum Et Hilarium Primus .
Caput XI.
29. Quid ergo? Adam non habuit Dei gratiam? Imo vero habuit magnam, sed disparem. Ille in bonis erat, quae de bonitate sui Conditoris acceperat: neque enim ea bona et ille suis meritis comparaverat, in quibus prorsus nullum patiebatur malum. Sancti vero in hac vita, ad quos pertinet liberationis haec gratia, in malis sunt, ex quibus clamant ad Deum, Libera nos a malo (Matth. VI, 13) . Ille in illis bonis Christi morte non eguit: istos a reatu et haereditario et proprio, illius Agni sanguis absolvit. Ille non opus habebat eo adjutorio, quod implorant isti cum dicunt: Video aliam legem in 0934 membris meis, repugnantem legi mentis meae, et captivantem me in lege peccati, quae est in membris meis. Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis hujus? Gratia Dei per Jesum Christum Dominum nostrum (Rom. VII, 23-25) . Quoniam in eis caro concupiscit adversus spiritum, et spiritus adversus carnem (Galat. V, 17) , atque in tali certamine laborantes ac periclitantes dari sibi pugnandi vincendique virtutem per Christi gratiam poscunt. Ille vero nulla tali rixa de se ipso adversus se ipsum tentatus atque turbatus, in illo beatitudinis loco sua secum pace fruebatur.
30. Proinde etsi non interim laetiore nunc; verumtamen potentiore gratia indigent isti: et quae potentior quam Dei unigenitus Filius, aequalis Patri et coaeternus, pro eis homo factus, et sine suo ullo vel originali vel proprio peccato ab hominibus peccatoribus crucifixus? Qui quamvis die tertio resurrexit, nunquam moriturus ulterius; pertulit tamen pro mortalibus mortem, qui mortuis praestitit vitam, ut redempti ejus sanguine, tanto ac tali pignore accepto dicerent: Si Deus pro nobis, quis contra nos? Qui Filio suo proprio non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit eum, quomodo non et cum illo omnia nobis donavit (Rom. VIII, 31, 32) ? Deus ergo naturam nostram, id est animam rationalem carnemque hominis Christi suscepit, susceptione singulariter mirabili vel mirabiliter singulari, ut nulli justitiae suae praecedentibus meritis Filius Dei sic esset ab initio quo esse homo coepisset, ut ipse et Verbum quod sine initio est, una persona esset. Neque enim quisquam tanta rei hujus et fidei caecus est ignorantia, ut audeat dicere, quamvis de Spiritu sancto et virgine Maria filium hominis natum, per liberum tamen arbitrium bene vivendo, et sine peccato bona opera faciendo meruisse ut esset Dei Filius, resistente Evangelio atque dicente, Verbum caro factum est (Joan. I, 14) . Nam ubi hoc factum est, nisi in utero virginali, unde fuit initium hominis Christi? Itemque Virgine requirente, quomodo fieret quod ei per angelum nuntiabatur, angelus respondit, Spiritus sanctus superveniet in te , et virtus Altissimi obumbrabit tibi: propterea, quod nascetur ex te Sanctum, vocabitur Filius Dei (Luc. I, 35) . Propterea, inquit: non propter opera, quae nondum nati utique nulla sunt; sed propterea quia Spiritus sanctus superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi, quod nascetur ex te Sanctum, vocabitur Filius Dei. Ista nativitas profecto gratuita conjunxit in unitate personae hominem Deo, carnem Verbo. Istam nativitatem bona opera secuta sunt, non bona opera meruerunt. Neque enim metuendum erat, ne isto ineffabili modo in unitatem personae a Verbo Deo natura humana suscepta, per liberum voluntatis peccaret arbitrium, cum ipsa susceptio talis esset, ut natura hominis a Deo ita suscepta, nullum in se motum 0935 malae voluntatis admitteret. Per hunc Mediatorem Deus ostendit eos, quos ejus sanguine redemit, facere se ex malis deinceps in aeternum bonos, quem sic suscepit, ut nunquam esset malus, nec ex malo factus semper esset bonus .
31. Istam gratiam non habuit homo primus, qua nunquam vellet esse malus : sed sane habuit, in qua si permanere vellet, nunquam malus esset, et sine qua etiam cum libero arbitrio bonus esse non posset, sed eam tamen per liberum arbitrium deserere posset. Nec ipsum ergo Deus esse voluit sine sua gratia, quam reliquit in ejus libero arbitrio. Quoniam liberum arbitrium ad malum sufficit, ad bonum autem parum est , nisi adjuvetur ab omnipotenti bono. Quod adjutorium si homo ille per liberum non deseruisset arbitrium, semper esset bonus: sed deseruit, et desertus est. Tale quippe erat adjutorium, quod desereret cum vellet. Haec prima est gratia quae data est primo Adam: sed hac potentior est in secundo Adam. Prima est enim qua fit ut habeat homo justitiam si velit: secunda ergo plus potest , qua etiam fit ut velit, et tantum velit, tantoque ardore diligat, ut carnis voluntatem contraria concupiscentem voluntate spiritus vincat. Nec illa quidem parva erat, qua demonstrata est etiam potentia liberi arbitrii, quoniam sic adjuvabatur, ut sine hoc adjutorio in bono non maneret, sed hoc adjutorium si vellet desereret. Haec autem tanto major est, ut parum sit homini per illam reparare perditam libertatem, parum sit denique non posse sine illa vel apprehendere bonum, vel permanere in bono si velit, nisi etiam efficiatur ut velit.
32. Tunc ergo dederat homini Deus bonam voluntatem; in illa quippe eum fecerat qui fecerat rectum: dederat adjutorium , sine quo in ea non posset permanere si vellet; ut autem vellet, in ejus libero reliquit arbitrio. Posset ergo permanere si vellet: quia non deerat adjutorium per quod posset, et sine quo non posset perseveranter bonum tenere quod vellet. Sed quia noluit permanere, profecto ejus culpa est, cujus meritum fuisset, si permanere voluisset: sicut fecerunt Angeli sancti, qui cadentibus aliis per liberum arbitrium, per idem liberum arbitrium steterunt ipsi, et hujus permansionis debitam mercedem recipere meruerunt, tantam scilicet beatitudinis plenitudinem, qua eis certissimum sit semper se in illa esse mansuros. Si autem hoc adjutorium vel angelo vel homini, cum primum facti sunt, defuisset; 0936A quoniam non talis natura facta erat, ut sine divino adjutorio posset manere si vellet, non utique sua culpa cecidissent: adjutorium quippe defuisset, sine quo manere non possent. Nunc autem quibus deest tale adjutorium, jam poena peccati est: quibus autem datur, secundum gratiam datur, non secundum debitum; et tanto amplius datur per Jesum Christum Dominum nostrum, quibus id dare Deo placuit, ut non solum adsit sine quo permanere non possumus, etiam si velimus, verum etiam tantum ac tale sit, ut velimus. Fit quippe in nobis per hanc Dei gratiam in bono recipiendo et perseveranter tenendo, non solum posse quod volumus, verum etiam velle quod possumus. Quod non fuit in homine primo: unum enim horum in illo fuit, alterum non fuit. Namque ut reciperet bonum, gratia non egebat, quia nondum perdiderat: ut autem in eo permaneret, egebat adjutorio gratiae, sine quo id omnino non posset: et acceperat posse si vellet, sed non habuit velle quod posset; nam si habuisset, perseverasset. Posset enim perseverare si vellet : quod ut nollet, de libero descendit arbitrio; quod tunc ita liberum erat, ut et bene velle posset et male. Quid erit autem liberius libero arbitrio, quando non poterit servire peccato, quae futura erat et homini, sicut facta est Angelis sanctis, merces meriti? Nunc autem per peccatum perdito bono merito, in his qui liberantur factum est donum gratiae, quae merces meriti futura erat.