S. AURELII AUGUSTINI HIPPONENSIS EPISCOPI EPISTOLAE SECUNDUM ORDINEM TEMPORUM NUNC PRIMUM DISPOSITAE, ET QUATUOR IN CLASSES DIGESTAE

 EPISTOLA II . Zenobio desiderium exponit suum, ut disputationem inter se coeptam, inter se finiant.

 EPISTOLA III . Nebridio respondet Augustinus immerito se ab ipso vocari beatum, qui tam multa ignoret. Qua in re sita sit vera beatitudo.

 EPISTOLA IV . Augustinus Nebridio, significans ei quantum profecerit in secessu, contemplatione rerum aeternarum.

 EPISTOLA V . Augustinum Nebridius deplorat, quod nimium interpelletur civium negotiis ab otio contemplationis.

 EPISTOLA VI . Scribit Nebridius videri sibi memoriam sine phantasia esse non posse tum etiam phantasiae vim non a sensu, sed a se potius imagines rer

 EPISTOLA VII . Augustinus quaestionem utramque a Nebridio motam discutit. Memoriam sine phantasia esse posse. Animam sensibus non usam carere phantasi

 EPISTOLA VIII . Quanam coelestium potestatum in animam actione fiat, ut imagines ac somnia dormienti subrepant.

 EPISTOLA IX . Quaestioni de somniis per superiores potestates immissis respondet.

 EPISTOLA X . De convictu cum Nebridio et secessione a mundanarum rerum tumultu.

 EPISTOLA XI . Cur hominis susceptio Filio soli tribuitur, cum divinae personae sint inseparabiles.

 EPISTOLA XII . Quaestionem in superiore epistola perstrictam iterum tractandam suscipit.

 EPISTOLA XIII . Quaestionem de animae quodam corpore, ad se nihil pertinentem, rogat dimittant.

 EPISTOLA XIV . Quare sol non idem praestat quod caetera sidera. Veritas summa an hominis cujusque rationem contineat.

 EPISTOLA XV. Significat scriptum a se opusculum de religione, transmittendum Romaniano, quem hortatur ut otium datum bene collocet.

 EPISTOLA XVI. Maximus grammaticus Madaurensis Augustino, excusans a Paganis unum Deum variis nominibus coli, indignans mortuos homines Gentium diis pr

 EPISTOLA XVII . Augustinus Maximo grammatico respondet ad superiora, sed sic ut ostendat indigna quibus respondeatur, digna quae rideantur.

 EPISTOLA XVIII . Naturarum genus triplex perstringitur.

 EPISTOLA XIX . Gaio, quem forte disputatione traxerat ad Ecclesiam, mittit suos libros legendos, adhortans ut perseveret in bono proposito.

 EPISTOLA XX . Antonino pro existimatione bona ac dilectione sibi impensa gratias refert Augustinus, optatque ut familia ipsius tota catholicam religio

 EPISTOLA XXI . Augustinus in presbyterum Hipponensem ordinatus, praesertim ad dispensandum verbum Dei, secumque reputans quam difficile sit sacerdotem

 EPISTOLA XXII . Augustinus presbyter, Aurelio Carthaginensi episcopo, deflens comessationes et ebrietates per Africam in coemeteriis et memoriis marty

 EPISTOLA XXIII . Augustinus Maximino episcopo donatistae, qui diaconum catholicum rebaptizasse dicebatur, ut aut fateatur factum, aut profiteatur se o

 EPISTOLA XXIV . Paulinus Alypio episcopo de libris Augustini quos recepit, excusans quod serius miserit ad illum Eusebii Chronica. Cupit edoceri de ge

 EPISTOLA XXV . Paulinus Augustino, exquisitis eum laudibus exornans pro quinque ejus adversus Manichaeos libris, quos ab Alypio acceperat. Panem ipsi

 EPISTOLA XXVI . Augustinus Licentium juvenem nobilem et doctum, quondam ipsius discipulum, hortatur ad mundi contemptum, abutens ad hoc ipsius Licenti

 EPISTOLA XXVII. Augustinus Paulino, amplectens illius benevolentiam, et mutuum declarans amorem: nonnulla de Romaniano et Alypio, nec non de Licentio,

 EPISTOLA XXVIII . Augustinus Hieronymo, de nova post LXX Veteris Testamenti versione deque Petro reprehenso a Paulo ad Galat. II, expostulans de susc

 EPISTOLA XXIX. Augustinus presbyter, Alypio Thagastensi episcopo, narrans quibus adhortationibus obtinuerit demum ut Hipponenses catholici abhorrerent

 EPISTOLA XXX . Paulinus Augustino, non recepto ab eo responso, denuo per alios scribit.

 SECUNDA CLASSIS. Epistolae quas Augustinus jam episcopus, ante collationem Carthaginensem cum Donatistis habitam, et ante detectam in Africa Pelagii h

 EPISTOLA XXXII . Paulinus Romaniano, gratulans Ecclesiae Hipponensi quod Augustinum meruit episcopi collegam. Licentium, pro quo scripserat Augustinus

 EPISTOLA XXXIII. Augustinus Proculeiano partis donatianae apud Hipponem episcopo, invitans illum ut mutua collatione schisma componatur.

 EPISTOLA XXXIV . De juvene, qui matrem caedere solitus, demum et mortem minatus transiit ad Donatistas, ab iisque iterato baptizatus est. Quod an Proc

 EPISTOLA XXXV . Rursus interpellat Eusebium, ut clericorum donatistarum licentiam curet coercendam per Proculeianum episcopum: alioquin ut de se nullu

 EPISTOLA XXXVI . Augustinus Casulano presbytero, refellens Urbici, id est cujusdam e Romana urbe, dissertationem pro sabbati jejunio, scriptam perquam

 EPISTOLA XXXVII . Gratulatur sibi Augustinus litterarias suas lucubrationes legi et approbari a Simpliciano ejusque censurae subjicit tum caeteros su

 EPISTOLA XXXVIII . Augustinus Profuturo, de toleranda adversa valetudine de morte Megalii, et de cohibenda ira.

 EPISTOLA XXXIX . Hieronymus Augustino, commendans illi Praesidium, et salvere jubens Alypium.

 EPISTOLA XL . Augustinus Hieronymo de titulo vulgati ab ipso libri de Scriptoribus ecclesiasticis: tum de Petro reprehenso non mendaciter a Paulo, de

 EPISTOLA XLI . Alypius et Augustinus Aurelio gratulantes de sermonibus quos presbyteri praesente ipso ad populum habere coeperant, ipsumque rogantes u

 EPISTOLA XLII . Augustinus Paulino, flagitans ut litterarum debitum amplius anno integro non redditum exsolvat, mittatque sibi opus adversus Paganos,

 EPISTOLA XLIII . Quanta impudentia Donatistae persistant in suo schismate, tot judiciis convicti.

 EPISTOLA XLIV . Augustinus refert quae coepta sint agi de concordia cum Fortunio Donatistarum episcopo, cupiens ut sine tumultu, quod placide coeptum

 EPISTOLA XLV . Augustinus Paulino, rogans ut demum rescribat post biennii silentium, mittatque sibi opus contra Paganos, quod ab ipso elaborari dudum

 EPISTOLA XLVI . Publicola Augustino proponit multas quaestiones.

 EPISTOLA XLVII . Augustinus Publicolae dissolvit aliquot ex propositis quaestionibus.

 EPISTOLA XLVIII . Augustinus Eudoxio abbati monachorum insulae Caprariae, exhortans ut otio ad pietatem, non ad ignaviam utantur, et sicubi Ecclesia r

 EPISTOLA XLIX . Augustinus Honorato Donatianae partis, ut per litteras placide reddat rationem quomodo nomen Ecclesiae, quae utique in toto orbe futur

 EPISTOLA L . Augustinus Suffectanis expostulans de LX Christianorum nece, pollicensque suum illis reddendum Herculem.

 EPISTOLA LI . Augustinus Crispinum Calamensem Donatianae partis episcopum urget propositis breviter aliquod argumentis, ad ea si potest respondeat per

 EPISTOLA LII . Augustinus Severino consanguineo suo donatistae, ut deserat schisma scelestum et impudens.

 EPISTOLA LIII . Confutatur epistola presbyteri cujusdam donatistae qui Generosum catholicum Constantinensem seducere moliebatur, simulans ab angelo se

 AD INQUISITIONES JANUARII LIBER PRIMUS, SEU EPISTOLA LIV . Augustinus Januario respondet, docens quid agendum sit in iis in quibus regionum aut Eccles

 AD INQUISITIONES JANUARII LIBER SECUNDUS, SEU EPISTOLA LV . De ritibus Ecclesiae, vel iis quos negligi nefas est, vel us qui tollendi sunt, si citra m

 EPISTOLA LVI . Augustinus ad Celerem, jubens eum Litterarum sacrarum studio incumbere, ut discat hanc vitam collatione aeternae esse fumum et Donatis

 EPISTOLA LVII . Augustinus, libro quodam suo in eam rem conscripto, Celerem instruxerat, mera levitate Donatistas se ab Ecclesia catholica segregasse:

 EPISTOLA LVIII . Augustinus Pammachio viro senatori gratulatur, quod suos apud Numidiam colonos donatistas adhortationibus suis adduxerit ad Ecclesiam

 EPISTOLA LIX . Augustinus Victorino concilium convocanti, excusatoria, quare ad concilium non venturus sit: rogans ut prius cum Xantippo super jure pr

 EPISTOLA LX . Augustinus Aurelio significat Donatum et ipsius fratrem se venitente recessisse de monasterio: porro et monachis facilem lapsum, et ordi

 EPISTOLA LXI . Augustinus Theodoro ut prolata hac epistola fidem faciat clericos ex parte Donati venientes ad Ecclesiam catholicam, in suo ipsorum ord

 EPISTOLA LXII . Alypius, Augustinus et Samsucius Severo, excusantes quae in Timothei negotio gesta sunt.

 EPISTOLA LXIII . Rursum de Timotheo qui postquam jurasset se a Severo non recessurum, ordinatus fuerat subdiaconus apud Subsanam in dioecesi Hipponens

 EPISTOLA LXIV . Augustinus Quintiano, ipsum ad patientiam adhortans et Aurelio episcopo reconciliatum cupiens, agensque de Privatione quem ille suae E

 EPISTOLA LXV . Augustinus Xantippo Numidiae primati, rationem reddens cur Abundantio presbytero infami Ecclesiam committere noluerit.

 EPISTOLA LXVI . Expostulat cum Crispino Calamensi, qui Mappalienses metu subactos rebaptizarat.

 EPISTOLA LXVII . Augustinus Hieronymo: negans se scripsisse librum in eum in hoc falsus, quod aliquis prolixam epistolam librum appellasset.

 EPISTOLA LXVIII . Hieronymus Augustino, jam accepta epistola quae continet quaestionem de mendacio officioso, sed dubitans etiamnum an sit Augustini,

 EPISTOLA LXIX . Alypius et Augustinus Castorio, ipsum hortantes ut in episcopatu Vaginensis Ecclesiae Maximiano fratri suo gloriose cedenti succedat.

 EPISTOLA LXX . Donatistarum Catholicos traditionis insimulantium temeritas prodit sese in causa Feliciani ab ipsis primum solemniter damnati, ac poste

 EPISTOLA LXXI . Augustinus Hieronymo, dehortans a libris Testamenti veteris ex hebraeo vertendis, et exhortans ut Septuaginta versionem mire depravata

 EPISTOLA LXXII . Hieronymus Augustino expostulans de illius epistola per Italiam sparsa, qua taxabatur locus non recte expositus in Epistola ad Galata

 EPISTOLA LXXIII . Hieronymum litteris suis nonnihil offensum demulcere studet Augustinus. Apologiam illius contra Ruffinum accepisse se testatur, depl

 EPISTOLA LXXIV . Augustinus Praesidium rogat ut superiorem epistolam curet Hieronymo reddendam, utque sibi eumdem suis etiam litteris placet.

 EPISTOLA LXXV . Respondet tandem Hieronymus ad Augustini quaestiones propositas in Epist. 28, 40 et 71, scilicet de titulo libri ecclesiasticos script

 EPISTOLA LXXVI . Sub persona Ecclesiae catholicae cohortatur omnes Donatistas, ut resipiscentes redeant ad catholicam communionem.

 EPISTOLA LXXVII . Augustinus Felici et Hilarino, ut ne perturbentur obortis in Ecclesia scandalis. Porro de Bonifacio, qui in nullo apud se crimine de

 EPISTOLA LXXVIII . Quidam e monasterio Augustini Spes nomine, accusatus a Bonifacio presbytero, crimen in Bonifacium ipsum transtulit. Cum res evident

 EPISTOLA LXXIX . Augustini episcopi ad presbyterum quemdam Manichaeum, denuntians ut solvat quaestionem in qua praecessor ejus Fortunatus defecerat, v

 EPISTOLA LXXX . Cupit explicari liquidius a Paulino, quonam modo voluntatem Dei, quae nostrae praeferenda est, nosse possimus.

 EPISTOLA LXXXI . Hieronymus Augustino, excusans quod ipsius litteris responderit liberius Epistola 75, rogansque ut, omissis contentiosis quaestionibu

 EPISTOLA LXXXII . Receptis ab Hieronymo superioribus Epistolis 72, 75 et 81, rescribit accuratius Augustinus de interpretatione loci Epistolae ad Gala

 EPISTOLA LXXXIII Augustinus Alypio significans aliam se de bonis, quae fuerunt Honorati ex Thagastensi monacho presbyteri Thiavensis, iniisse sententi

 EPISTOLA LXXXIV . Novato episcopo Augustinus, excusans quod ad ipsum non mittat germanum ipsius Lucillum diaconum, quo latinae linguae perito carere n

 EPISTOLA LXXXV . Augustinus Paulum quemdam episcopum objurgat, qui Ecclesiam levitate sua graviter offendebat, ut ad frugem et episcopo dignam vitam r

 EPISTOLA LXXXVI . Augustinus Caeciliano praesidi, ut suo edicto Donatistas in regione Hipponensi et in vicinis locis coerceat.

 EPISTOLA LXXXVII . Augustinus Emerito donatistae, adhortans ut attendat et respondeat, qua justa causa schisma moverint.

 EPISTOLA LXXXVIII . Clerici Hipponenses catholici ad Januarium episcopum donatistam, expostulantes de Circumcellionum saevitia in Catholicos. Stilus e

 EPISTOLA LXXXIX . Augustinus Festo, docens recte legibus reprimi Donatistas et indicans in regione Hipponensi nondum eos Festi litteris correctos, se

 EPISTOLA XC . Augustino Nectarius paganus, agens ut suis civibus coloniae Calamensis condonentur quae expetendae erant ab ipsis poenae, non modo viola

 EPISTOLA XCI . Invehitur Augustinus in Paganorum sacra, et injurias Christianis recens illatas a Calamensibus enumerat ostendens ipsorum saluti benig

 EPISTOLA XCII . Augustinus Italicae viduae, consolans illam super obitu mariti, ac refellens eorum opinionem qui dicebant Deum videri oculis corporeis

 EPISTOLA XCIII . Augustinus Vincentii e schismate Rogatiano episcopi Cartennensis epistolam refellens, dicit visum sibi fuisse aliquando, non vi cum h

 EPISTOLA XCIV . Paulinus Augustino gratias agens pro libro vel epistola ab ipso recepta, prosequitur laudes Melaniae senioris, et unici ejus filii Pub

 EPISTOLA XCV . Augustinus superiori epistolae respondens agit de praesentis vitae statu, necnon de qualitate corporis beatorum, deque membrorum offici

 EPISTOLA XCVI . Augustinus Olympio, quem audierat provectum recens ad novam dignitatem (scilicet Magistri officiorum, quod ipsi munus post Stilichonis

 EPISTOLA XCVII . Augustinus Olympio, ut tueatur leges de confringendis idolis et haereticis corrigendis, quae vivo Stilichone missae sunt in Africam

 EPISTOLA XCVIII . Augustinus Bonifacio episcopo, respondens qui fiat ut infantibus in Baptismo prosit parentum fides, cum post Baptismum non noceat il

 EPISTOLA XCIX . Ex Romanorum calamitate susceptum animo dolore commiserationemque significat.

 EPISTOLA C . Augustinus Donato proconsuli Africae, ut Donatistas coerceat, non occidat.

 EPISTOLA CI . Augustinus Memorio episcopo libros ipsius de Musica flagitanti, sextum librum mittit, et caeteros si repererit, mittendos pollicetur ea

 SEX QUAESTIONES CONTRA PAGANOS EXPOSITAE, LIBER UNUS, SEU EPISTOLA CII .

 EPISTOLA CIII . Nectario petenti veniam tribui civibus suis rescripserat Augustinus in Epist. 97, non decere christianam benevolentiam, ut insigne ill

 EPISTOLA CIV . Ad superioris epistolae capita singula respondet Augustinus id praeter alia refellens, quod ex Stoicorum placito Nectarius induxerat,

 EPISTOLA CV . Donatistas ad unitatem exhortans, ostendit leges juste necessarioque in eos latas fuisse ab imperatoribus catholicis. Baptismi sanctitat

 EPISTOLA CVI . Augustinus Macrobio donatianae partis apud Hipponem, uti ex epistola 108 intelligitur, episcopo, agens ne subdiaconum quemdam rebaptize

 EPISTOLA CVII . Maximus et Theodorus Augustino renuntiantes quid ipsis coram responderit Macrobius ad ipsius litteras.

 EPISTOLA CVIII . Agit de non iterando Baptismo, coarguens Donatistarum hac in re contumaciam quippe qui Maximianensium baptisma ratum habuerunt. Evin

 EPISTOLA CIX. Severus, Milevitanus antistes, maximam delectationem fructumque ex Augustini lectione capere se profitetur, summis laudibus ipsum effere

 EPISTOLA CX . Augustinus Severo episcopo, blandissime expostulans et quaerens se ab ipso tantopere laudatum in superiore epistola.

 EPISTOLA CXI . Augustinus Victoriano presbytero, consolans eum ad toleranter accipienda mala quae barbari, in Italiam et Hispaniam incursionem facient

 EPISTOLA CXII . Donatum exproconsulem hortatur ut abjecto omni fastu sectetur Christum, atque ad Ecclesiae catholicae communionem suos alliciat.

 EPISTOLA CXIII . Cresconium rogat Augustinus ut suae pro Faventio petitionis adjutor sit.

 EPISTOLA CXIV . Ad Florentinum super eadem causa Faventii.

 EPISTOLA CXV . Ad Fortunatum Cirtensem episcopum, de eadem re.

 EPISTOLA CXVI . Generoso Numidiae Consulari Augustinus commendans causam Faventii.

 EPISTOLA CXVII . Dioscorus ad Augustinum mittit multas quaestiones ex libris Ciceronis, rogans ut mature ad eas respondeat.

 EPISTOLA CXVIII . Augustinus Dioscoro respondet ejusmodi quaestiones nec decore tractari ab episcopo, nec utiliter disci a christiano. Disputat de stu

 EPISTOLA CXIX . Consentius Augustino proponit quaestiones de Trinitate.

 EPISTOLA CXX . Consentio ad quaestiones de Trinitate sibi propositas.

 EPISTOLA CXXI . Paulinus Nolensis episcopus Augustino proponit quaestiones aliquot, primum de Psalmis, tum de Apostolo, et ad extremum de Evangelio.

 EPISTOLA CXXII . Augustinus clero et populo Hipponensi excusat absentiam suam, adhortans ut in sublevandis pauperibus solito sint alacriores, ob affli

 EPISTOLA CXXIII . Hieronymus Augustino quaedam per aenigma renuntians.

 EPISTOLA CXXIV . Augustinus ad Albinam, Pinianum et Melaniam ipsius desiderio venientes in Africam et Thagastae commorantes excusat se, quod illuc ad

 EPISTOLA CXXV . Cum Hipponem ad invisendum Augustinum venisset Pinianus, ibique rei sacrae interesset, subito populi tumultu ad presbyterium postulatu

 EPISTOLA CXXVI . Ejusdem argumenti cum superiore: Albinae scilicet Augustinus exponit quomodo res apud Hipponem circa Pinianum gesta fuerit, expostula

 EPISTOLA CXXVII . Augustinus Armentarium et hujus uxorem Paulinam hortatur ut mundum contemnant, et continentiae votum quo se pariter obligarunt exsol

 EPISTOLA CXXVIII . Marcellini edicto collationis apud Carthaginem habendae conditiones praescribenti consentire se profitentur episcopi catholici id

 EPISTOLA CXXIX . Catholici episcopi Notoriae Donatistarum respondent, significantes Marcellino se illis concedere quod petierant, ut universi qui vene

 EPISTOLA CXXX . Augustinus Probae viduae diviti praescribit quomodo sit orandus Deus.

 EPISTOLA CXXXI . Augustinus Probam resalutat, et gratias agit quod de salute ipsius fuerit sollicita.

 EPISTOLA CXXXII . Augustinus Volusiano, exhortans illum ut sacrarum scripturarum lectioni vacet, sibique rescribat si quid in eis difficultatis legent

 EPISTOLA CXXXIII . Augustinus Marcellino tribuno, ut Donatistas in quaestione confessos atrocia facinora, puniat citra supplicium capitis, uti congrui

 EPISTOLA CXXXIV . Augustinus Apringium proconsulem rogat ac monet ut Circumcelliones atrocia confessos mitius puniat, memor ecclesiasticae mansuetudin

 EPISTOLA CXXXV . Volusianus Augustino, proponens illi quaestiones: quomodo Deus immensus claudi potuerit utero virginis, et infantis corpusculo an mu

 EPISTOLA CXXXVI . Marcellinus Augustino, rogans ut Volusiano faciat satis, et narrans quosdam calumniari quod Deus veterem Legem prae taedio seu consi

 EPISTOLA CXXXVII . Respondet Augustinus ad singulas quaestiones superius propositas a Volusiano.

 EPISTOLA CXXXVIII . Augustinus ad Marcellinum, respondens epistolae 136, qua nimirum ille petierat ut satisfaceret Volusiano, et significarat quosdam

 EPISTOLA CXXXIX . Ut Gesta quae adversus Donatistas confecta sunt publicentur, utque rei castigentur mitius et citra mortis poenam.

 DE GRATIA NOVI TESTAMENTI LIBER, SEU EPISTOLA CXL.

 EPISTOLA CXLI . Ad populum factionis donatianae, quomodo illorum episcopi in Carthaginensi collatione convicti sint. Itaque nunc demum redeant ad Eccl

 EPISTOLA CXLII . Augustinus Saturnino et Eufrati presbyteris, aliisque clericis, gratulans de ipsorum reditu ad Ecclesiam, eosque in ejus communione c

 EPISTOLA CXLIII . Paucis respondet ad quaestionem ex divinis Libris propositam a Marcellino. Tum explicat locum taxatum ex libris suis de Libero Arbit

 EPISTOLA CXLIV . Augustinus Cirtensibus a factione Donatistarum conversis ad Ecclesiae catholicae societatem gratulatur admonens ut hoc divino tribua

 EPISTOLA CXLV . Anastasio rescribens Augustinus, docet non per legem sed per gratiam, neque timore sed charitate impleri justitiam.

 EPISTOLA CXLVI . Pelagium resalutat, et pro litteris ipsius officiosis gratiam habet.

 DE VIDENDO DEO LIBER, SEU EPISTOLA CXLVII . Docet Deum corporeis oculis videri non posse.

 EPISTOLA CXLVIII . Augustinus Fortunatiano episcopo Siccensi, ut episcopum quemdam ipsi reconciliet, quem litteris asperioribus offenderat, praesertim

 EPISTOLA CXLIX . Respondet ad quaestiones ex Psalmis, ex Apostolo, et ex Evangelio propositas a Paulino superius, in epistola centesima vicesima prima

 EPISTOLA CL . Augustinus Probae et Julianae nobilibus viduis gratulatur de filia earum Demetriade, quae virginitatis velum acceperat agens gratias pr

 EPISTOLA CLI . Caeciliano significat sui erga illum animi studium, vereremque amicitiam nihil imminutam esse: haudquaquam enim suspicari conscium ipsu

 EPISTOLA CLII . Macedonius Augustino, quaerens num ex religione sit quod episcopi apud judices intercedant pro reis.

 EPISTOLA CLIII . Quaesito respondet Augustinus multa obiter disserens de restituendis rebus quae proximo ablatae vel male partae sunt.

 EPISTOLA CLIV . Macedonius Augustino, significans se praestitisse quod ab ipso verecunde adeo petierat tum etiam ipsius libros magna cum voluptate et

 EPISTOLA CLV . Augustinus Macedonio, docens vitam beatam et virtutem veram non esse nisi a Deo.

 EPISTOLA CLVI . Hilarius Augustino, proponens illi quaestiones aliquot de quibus cupit edoceri.

 EPISTOLA CLVII . Augustinus Hilario, respondens ad illius quaestiones.

 EPISTOLA CLVIII . Evodius Uzalensis episcopus laudabiles mores ac felicem adolescentis cujusdam obitum prosecutus, ejusque et aliorum defunctorum narr

 EPISTOLA CLIX . Augustinus Evodio, respondens ad quaestiones de anima soluta corpore, et de visis prodigiosis.

 EPISTOLA CLX . Evodius Augustino, movens quaestionem de ratione et Deo.

 EPISTOLA CLXI . Evodius Augustino, de eo quod scriptum est in epistola 137, ad Volusianum, «Si ratio quaeritur, non erit mirabile, » etc., quo dicto a

 EPISTOLA CLXII . Augustinus Evodio respondet solutionem quaestionis in epistola 160 propositae petendum esse ex aliis opusculis a se editis. Confirmat

 EPISTOLA CLXIII . Evodius Augustino proponit aliquot quaestiones.

 EPISTOLA CLXIV . Augustinus Evodio, respondens ad duas quaestiones, quarum altera est de loco obscuro primae Petri, tertio capite, altera de anima Chr

 EPISTOLA CLXV . Hieronymus Marcellino et Anapsychiae, exponens diversas sententias de origine animae, hortans ut reliqua petant ab Augustino, et indic

 DE ORIGINE ANIMAE HOMINIS LIBER, SEU EPISTOLA CLXVI .

 DE SENTENTIA JACOBI LIBER, SEU EPISTOLA CLXVII .

 EPISTOLA CLXVIII . Timasius et Jacobus Augustino, gratias agentes pro scripto ipsis libro de Natura et Gratia, adversus libellum Pelagii, naturam non

 EPISTOLA CLXIX . Augustinus Evodio, respondens ad duas quaestiones, de Trinitate, et de columba in qua Spiritus sanctus demonstratus est docens diffi

 EPISTOLA CLXX . Alypius et Augustinus Maximo medico recens ab ariana haeresi ad fidem catholicam converso, hortantes ut studeat et alios eodem adducer

 EPISTOLA CLXXI Excusat formam superioris epistolae ad Maximum datae.

 EPISTOLA CLXXII . Hieronymus Augustino, laudans quidem illius duos libellos de Origine animae, ac de Sententia Jacobi sed excusans cur non responderi

 EPISTOLA CLXXIII . Augustinus Donato, villae Mutugennae in dioecesi Hipponensi presbytero donatistae, qui jussus comprehendi et adduci ad ecclesiam, c

 EPISTOLA CLXXIV . Augustinus Aurelio Carthaginensi episcopo, transmittens libros de Trinitate, absolutos demum secundum 0758 ipsius Aurelii aliorumque

 EPISTOLA CLXXV . Patres concilii Carthaginensis, Innocentio pontifici Romano, de actis adversus Pelagium et Celestium.

 EPISTOLA CLXXVI . Milevitani concilii Patres Innocentio, de cohibendis Pelagianis haereticis.

 EPISTOLA CLXXVII Aurelius aliique tres una cum Augustino episcopi, ad Innocentium de Pelagio, retegentes ipsius haeresim, eamque ab apostolica Sede pr

 EPISTOLA CLXXVIII . Augustinus Hilario, de Pelagiana haeresi duobus in Africa conciliis damnata.

 EPISTOLA CLXXIX . Augustinus Joanni episcopo Jerosolymitano, retegens Pelagii haeresim contentam in ejus libro, quem ipsi transmittit una cum libro de

 EPISTOLA CLXXX . Augustinus Oceano, rescribens paucis de animae origine, et de officioso mendacio, petensque ut mittat Hieronymi librum de Resurrectio

 EPISTOLA CLXXXI . Innocentius, Carthaginensis concilii Patribus, confirmans ipsorum doctrinam ac sententiam adversus Pelagianos.

 EPISTOLA CLXXXII . Innocentius Romanus pontifex, Patribus concilii Milevitani, comprobans illorum acta adversus Pelagianos.

 EPISTOLA CLXXXIII . Innocentii ad quinque Episcopos rescriptum, improbantis doctrinam Pelagii, eumque, nisi haeresim ejuret, damnandum esse pronuntian

 EPISTOLA CLXXXIV .

 EPISTOLA CLXXXIV BIS . Laudans Petri et Abrahae studium, Pelagianos obiter notat, probatque parvulos absque baptismo decedentes, utpote concupiscentia

 EPISTOLA CLXXXVI . Alypius et Augustinus Paulino episcopo, ipsum plenius instituentes adversus Pelagii haeresim.

 DE PRAESENTIA DEI LIBER, SEU EPISTOLA CLXXXVII .

 EPISTOLA CLXXXVIII . Augustinus et Alypius Julianae viduae matri Demetriadis virginis, ne ipsa familiave ipsius imbibat virus propinatum in libro ad D

 EPISTOLA CLXXXIX . Bonifacio in militia merenti praescribit vitae rationem ostendens obiter licere christiano pro publica pace arma tractare.

 EPISTOLA CXC . Optato demonstrat quid de animae origine certum sit, quid merito vocetur in dubium, satagendumque esse hac in quaestione ut salva sit i

 EPISTOLA CXCI . Sixto presbytero (postea pontifici Romano) qui contra Pelagianos, quibus favisse rumor fuerat, defensionem gratiae Dei suscepisset, gr

 EPISTOLA CXCII . Augustinus Coelestino diacono (postea pontifici Romano), de mutua benevolentia.

 EPISTOLA CXCIII . Augustinus Mercatori, excusans cur ad ipsius priores litteras nondum responderit, ostendensque Pelagianos in quaestione de baptismo

 EPISTOLA CXCIV . Augustinus Sixto Romano presbytero (et postea Pontifici), instruens illum adversus Pelagianorum argumenta.

 EPISTOLA CXCV . Hieronymus Augustino, gratulans illi quod haereticorum omnium meruerit odium quod quidem gaudet sibi cum illo esse commune.

 EPISTOLA CXCVI . Augustinus Asellico episcopo, docens quae sit utilitas Mosaicae legis, quam Judaeorum more observare non licet Christianis: hos enim

 EPISTOLA CXCVII . Augustinus Hesychio Salonitano episcopo, de die supremo mundi non inquirendo, deque Hebdomadibus Danielis.

 EPISTOLA CXCVIII . Hesychius Augustino, significans consideratis divinis testimoniis de saeculi fine videri sibi diem quidem et horam frustra inquiri

 EPISTOLA CXCIX . DE FINE SAECULI . Augustinus Hesychio, commonstrans quomodo sint intelligentia Scripturae loca quae varie loquuntur de fine saeculi

 EPISTOLA CC . Augustinus Valerio comiti, transmittens nuncupatum ipsi librum primum de Nuptiis et Concupiscentia.

 EPISTOLA CCI . Imperatores nova in Pelagianos eorumque fautores sanctione edita, mandant Aurelio, necnon Augustino per ejusdem tenoris litteras seorsu

 EPISTOLA CCII . Hieronymus Alypio et Augustino gratulatur, quorum opera Celestiana haeresis exstincta sit et excusat cur nondum refellerit libros Ann

 EPISTOLA CCII BIS . Optato significat suae de animae origine consultationi abs Hieronymo non fuisse responsum, neque se hactenus quidquam de hac quaes

 EPISTOLA CCIII . Augustinus Largo, ut bona saeculi hujus vana expertus contemnat, utque ex perpessione malorum melior evadat.

 EPISTOLA CCIV . Augustinus Dulcitio tribuno et notario, imperialiumque jussionum adversus Donatistas datarum exsecutori, ex lib. 2 Retract., c. 59, si

 EPISTOLA CCV . Augustinus Consentio, respondens ad illius percontationes de corpore Christi quale nunc sit, necnon de nostris corporibus qualia futura

 EPISTOLA CCVI . Valerio comiti Felicem episcopum commendat.

 EPISTOLA CCVII . Augustinus Claudio episcopo, transmittens ipsi libros contra Julianum elaboratos.

 EPISTOLA CCVIII . Augustinus Feliciae virgini, quae malam quorumdam Ecclesiae pastorum vitam iniquiori animo ferebat (an Antonii Fussalensis de quo in

 EPISTOLA CCIX . Augustinus Coelestino Romano Pontifici, de ipsius electione pacifice facta (quae ad finem anni 422 referri potest) gratulatur: tum exp

 EPISTOLA CCX . Augustinus Felicitati et Rustico, de malis tolerandis et de fraterna correptione forte occasione tumultus in sanctimonialium conventu

 EPISTOLA CCXI . Augustinus monachas quae dum student mutare praepositam, indecenter fuerant tumultuatae, revocat ad concordiam, et praescribit illis v

 EPISTOLA CCXII . Augustinus Quintiliano, commendat matrem viduam cum filia virgine, quae deferebant reliquias Stephani martyris.

 ACTA ECCLESIASTICA SEU EPISTOLA CCXIII . Ecclesiastica Gesta a B. Augustino confecta in designando ERACLIO qui ipsi in episcopatu succederet, atque in

 EPISTOLA CCXIV . Augustinus Valentino Abbati et Monachis Adrumetinis, oborta inter eos dissensione de libero arbitrio et justitia Dei, ex prava interp

 EPISTOLA CCXV . Augustinus Valentine ejusque monachis, de eodem argumento, simul transmittens ipsis librum de Gratia et Libero Arbitrio.

 EPISTOLA CCXVI. . Valentinus Augustino, renuntians quae exstiterit causa dissidii, quive auctores tumultus in suo coenobio tum declarans fidem suam d

 EPISTOLA CCXVII . Augustinus Vitali Carthaginensi, delato quod doceret initium fidei non esse donum Dei, reclamat fortiter, ipsumque ex precibus Eccle

 EPISTOLA CCXVIII . Palatinum adhortatur ut in christiana sapientia proficiat ac perseveret, id summopere cavens ne spem bene vivendi collocet in propr

 EPISTOLA CCXIX . Augustinus aliique Africani patres, Gallicanis episcopis Proculo et Cylinnio qui Leporium monachum in fide incarnationis Verbi errant

 EPISTOLA CCXX . Augustinus Bonifacio comiti, qui concepto prius voto monachismi, post, ex ipsius consilio, suscepit comitis potestatem at praeter ips

 EPISTOLA CCXXI . Quodvultdeus Augustino, flagitans ut haereseon omnium quae adversus christianam fidem pullularunt, catalogum scribat, earumque errore

 EPISTOLA CCXXII . Augustinus Quodvultdeo, excusans propositi operis difficultatem, remque ab aliis tentatam esse admonens.

 EPISTOLA CCXXIII . Augustino Quodvultdeus, rursum efflagitans ut scribat opusculum de haeresibus.

 EPISTOLA CCXXIV . Augustinus Quodvultdeo, spondens se de haeresibus scripturum, dum per alias occupationes licebit. Nunc enim ab Alypio se urgeri dici

 EPISTOLA CCXXV . Prosper Augustino, de reliquiis pelagianae haereseos in Gallia sub catholico nomine clam succrescentibus certiorem ipsum faciens, ac

 EPISTOLA CCXXVI . Hilarius Augustino, de eodem argumento.

 EPISTOLA CCXXVII . Augustinus Alypio seni, de Gabiniano recens baptizato, et de Dioscoro miraculis converso ad Christianismum.

 EPISTOLA CCXXVIII . Augustinus Honorato, docens quandonam episcopo sive clericis fugere liceat, imminente obsidionis aut excidii periculo.

 EPISTOLA CCXXIX . Augustinus Dario comiti, qui pacis conferendae causa missus sit, gratulatur, et provocat ad rescribendum.

 EPISTOLA CCXXX . Darius Augustino, pro litteris ab eo acceptis gratiam referens, et petens mitti sibi libros Confessionum, seque ipsius apud Deum prec

 EPISTOLA CCXXXI . Augustinus Dario, declarans se ipsius litteris summopere delectatum, et quare ubi multa obiter de humanae laudis amore dicit: mitti

 EPISTOLA CCXXXII . Madaurenses idololatras ad veram religionem hortatur, terrorem incutiens denuntiatione judicii extremi, quod venturum esse persuade

 EPISTOLA CCXXXIII . Augustinus Longiniano pagano philosopho, provocans illum ad scribendum quonam modo Deum colendum credat, quidve de Christo sentiat

 EPISTOLA CCXXXIV . Longinianus Augustino, ad id respondens juxta Trimegistum et Platonicos, per minores deos perveniri ad summum Deum, sed non sine sa

 EPISTOLA CCXXXV . Augustinus Longiniano, explanari quaerens cur putari opus sacrificiis purificatoriis ei qui jam divinis virtutibus sit circumvallatu

 EPISTOLA CCXXXVI . Augustinus Deuterio episcopo, significat se Victorinum hypodiaconum qui clam docuerat haeresim Manichaeorum, deprehensum e clericor

 EPISTOLA CCXXXVII . Augustinus Ceretio, de Priscillianistarum fraude in Scripturis, cum sacris, tum apocryphis exponendis deque hymno quem a Christo

 EPISTOLA CCXXXVIII . Augustinus Pascentio, domus regiae comiti ariano, qui ipsum ad colloquium apud Carthaginem provocarat (ex Possidio, c. 17), et in

 EPISTOLA CCXXXIX . Augustinus Pascentio, de eadem re urgens ut explanet fidem suam.

 EPISTOLA CCXL . Pascentius Augustinum contumeliose compellat, urgens ut proferat qui se tribus personis sit unus Deus, ad conflictum sub arbitris prov

 EPISTOLA CCXLI . Augustinus Deum unum profitetur, triformem negat, conflictum non detrectat, si excipiantur quae dicuntur.

 EPISTOLA CCXLII . Augustinus Elpidio ariano, probans Filium Dei esse Deo aequalem, genitumque ex ipso, non factum spondens etiam se ariani cujusdam l

 EPISTOLA CCXLIII . Augustinus Laeto, qui perfectum mundi contemptum aggressus, videbatur sollicitari per satanam ad repetenda quae reliquerat. Hunc an

 EPISTOLA CCXLIV . Augustinus Chrisimo, consolans ne deficiat in adversis.

 EPISTOLA CCXLV . Augustinus Possidio, de cultu, fucis et inauribus, et de non ordinando quodam in parte Donati baptizato.

 EPISTOLA CCXLVI . Augustinus Lampadio, ostendens fatum in peccatis perperam excusari, quippe cujus vel ipsi mathematici nullam rationem habeant in sub

 EPISTOLA CCXLVII . Augustinus Romulum potentem hominem, quem in Christo genuerat, obsecrat ne nimium acerbus et injustus exactor sit tributorum admini

 EPISTOLA CCXLVIII . Augustinus Sebastiano, de pia tristitia quam boni ferunt ex impietate malorum. Huic epistolae subscripsit Alypius.

 EPISTOLA CCXLIX . Augustinus Restituto, quatenus mali tolerandi in Ecclesia.

 EPISTOLA CCL . Augustinus senex Auxilio episcopo juveni, ut aut anathematis sententiam rescindat, aut doceat quibus adductus causis putet ob unius pec

 EPISTOLA CCLI . Augustinus Pancario, de Secundino presbytero criminum quorumdam insimulato: contra quem accusationes haereticorum admittere non vult,

 EPISTOLA CCLII . Augustinus Felici, de pupilla quadam Ecclesiae tutelae commissa.

 EPISTOLA CCLIII . Augustinus ad Benenatum, de eadem puella (ut videtur) in matrimonium non tradenda nisi viro catholico.

 EPISTOLA CCLIV . Augustinus ad eumdem Benenatum, pronubum agentem Rustici filio.

 EPISTOLA CCLV . Augustinus ad Rusticum, de puella in connubium ejus filio petita.

 EPISTOLA CCLVI . Officiose Augustinus ad Christinum scribit.

 EPISTOLA CCLVII . Augustinus Orontio, resalutans illum.

 EPISTOLA CCLVIII . Augustinus Martiano veteri amico, gratulatur quod catechumenus sit factus, hortans illum ut fidelium Sacramenta percipiat.

 EPISTOLA CCLIX . Augustinus Cornelio scortis dedito, admonens illum ut Cyprianae uxoris defunctae pudicitiam imitetur, si velit illius impetrare laude

 EPISTOLA CCLX . Audax Augustino, flagitans mitti sibi prolixiorem epistolam.

 EPISTOLA CCLXI . Augustinus Audaci excusat occupationes suas, admonens ut vel intendat evolvendis ipsius libris, vel praesens audiat ipsum loquentem.

 EPISTOLA CCLXII . Augustinus Ecdiciae, quae nesciente viro suo, bona sua in eleemosynam distribuerat, et vidualem habitum induerat, correctionem adhib

 EPISTOLA CCLXIII . Augustinus Sapidae virgini, renuntiat se accepisse tunicam ipsius manibus contextam fratri, quem ipsa mortuum lugebat jamque eam,

 EPISTOLA CCLXIV Consolatur Maximam piam feminam, quae aegre admodum et perturbato aliquantum animo videbat noxiis erroribus periclitari provinciam sua

 EPISTOLA CCLXV . Augustinus Seleucianae, de baptismo et poenitentia Petri, contra quemdam novatianum.

 EPISTOLA CCLXVI . Augustinus Florentinae puellae studiosae, offerens suam docendi operam, si proferat quid velit exponi.

 EPISTOLA CCLXVII . Augustinus Fabiolae peregrinationem suam in hac vita moleste ferenti, de praesentia animorum nexu amicitiae vinctorum.

 EPISTOLA CCLXVIII . Fascius quidam aere alieno obrutus ad ecclesiam confugerat cujus creditoribus, mutua accepta pecunia, Augustinus satisfecit: eam

 EPISTOLA CCLXIX . Augustinus Nobilio episcopo, significans ad dedicationem novae fabricae se venire non posse.

 EPISTOLA CCLXX . Augustino Anonymus (non enim Hieronymus, uti ex stilo liquet, tametsi in ipsius Epistolis haec edita sit numero 40), significans se m

Letter XXIX.

(a.d. 395.)

A Letter from the Presbyter of the District of Hippo to Alypius the Bishop of Thagaste, Concerning the Anniversary of the Birth of Leontius,89    Leontius was Bishop of Hippo in the latter part of the second century. He built a church which was called after him, and in which some of the sermons of Augustin were delivered.Formerly Bishop of Hippo.

1. In the absence of brother Macharius, I have not been able to write anything definite concerning a matter about which I could not feel otherwise than anxious: it is said, however, that he will soon return, and whatever can be with God’s help done in the matter shall be done. Although also our brethren, citizens of your town, who were with us, might sufficiently assure you of our solicitude on their behalf when they returned, nevertheless the thing which the Lord has granted to me is one worthy to be the subject of that epistolary intercourse which ministers so much to the comfort of us both; it is, moreover, a thing in the obtaining of which I believe that I have been greatly assisted by your own solicitude regarding it, seeing that it could not but constrain you to intercession on our behalf.

2. Therefore let me not fail to relate to your Charity what has taken place; so that, as you joined us in pouring out prayers for this mercy before it was obtained, you may now join us in rendering thanks for it after it has been received. When I was informed after your departure that some were becoming openly violent, and declaring that they could not submit to the prohibition (intimated while you were here) of that feast which they call Lætitia, vainly attempting to disguise their revels under a fair name, it happened most opportunely for me, by the hidden fore-ordination of the Almighty God, that on the fourth holy day that

Chapter of the Gospel fell to be expounded in ordinary course, in which the words occur: “Give not that which is holy unto the dogs, neither cast ye your pearls before swine.”90    Matt. vii. 6. I discoursed therefore concerning dogs and swine in such a way as to compel those who clamour with obstinate barking against the divine precepts, and who are given up to the abominations of carnal pleasures, to blush for shame; and followed it up by saying, that they might plainly see how criminal it was to do, under the name of religion, within the walls of the church, that which, if it were practised by them in their own houses, would make it necessary for them to be debarred from that which is holy, and from the privileges which are the pearls of the Church.

3. Although these words were well received, nevertheless, as few had attended the meeting, all had not been done which so great an emergency required. When, however, this discourse was, according to the ability and zeal of each, made known abroad by those who had heard it, it found many opponents. But when the morning of Quadragesima came round, and a great multitude had assembled at the hour of exposition of Scripture, that passage in the Gospel was read in which our Lord said, concerning those sellers who were driven out of the temple, and the tables of the money-changers which He had overthrown, that the house of His Father had been made a den of thieves instead of a house of prayer.91    Matt. xxi. 12. After awakening their attention by bringing forward the subject of immoderate indulgence in wine, I myself also read this chapter, and added to it an argument to prove with how much greater anger and vehemence our Lord would cast forth drunken revels, which are everywhere disgraceful, from that temple from which He thus drove out merchandise lawful elsewhere, especially when the things sold were those required for the sacrifices appointed in that dispensation; and I asked them whether they regarded a place occupied by men selling what was necessary, or one used by men drinking to excess, as bearing the greater resemblance to a den of thieves.

4. Moreover, as passages of Scripture which I had prepared were held ready to be put into my hands, I went on to say that the Jewish nation, with all its lack of spirituality in religion, never held feasts, even temperate feasts, much less feasts disgraced by intemperance, in their temple, in which at that time the body and blood of the Lord were not yet offered, and that in history they are not found to have been excited by wine on any public occasion bearing the name of worship, except when they held a feast before the idol which they had made.92    Ex. xxxii. 6. While I said these things I took the manuscript from the attendant, and read that whole passage. Reminding them of the words of the apostle, who says, in order to distinguish Christians from the obdurate Jews, that they are his epistle written, not on tables of stone, but on the fleshly tables of the heart,93    2 Cor. iii. 3. I asked further, with the deepest sorrow, how it was that, although Moses the servant of God broke both the tables of stone because of these rulers of Israel, I could not break the hearts of those who, though men of the New Testament dispensation, were desiring in their celebration of saints’ days to repeat often the public perpetration of excesses of which the people of the Old Testament economy were guilty only once, and that in an act of idolatry.

5. Having then given back the manuscript of Exodus, I proceeded to enlarge, so far as my time permitted, on the crime of drunkenness, and took up the writings of the Apostle Paul, and showed among what sins it is classed by him, reading the text, “If any man that is called a brother be a fornicator, or covetous, or an idolater, or a railer, or a drunkard, or an extortioner; with such an one (ye ought) not even to eat;”94    1 Cor. v. 11. pathetically reminding them how great is our danger in eating with those who are guilty of intemperance even in their own houses. I read also what is added, a little further on, in the same epistle: “Be not deceived: neither fornicators, nor idolaters, nor adulterers, nor effeminate, nor abusers of themselves with mankind, nor thieves, nor covetous, nor drunkards, nor revilers, nor extortioners, shall inherit the kingdom of God. And such were some of you: but ye are washed, but ye are sanctified, but ye are justified in the name of the Lord Jesus, and by the Spirit of our God.”95    1 Cor. vi. 9–11. After reading these, I charged them to consider how believers could hear these words, “but ye are washed,” if they still tolerated in their own hearts—that is, in God’s inner temple—the abominations of such lusts as these against which the kingdom of heaven is shut. Then I went on to that passage: “When ye come together into one place, this is not to eat the Lord’s supper: for in eating, every one taketh before other his own supper; and one is hungry, and another is drunken. What! have ye not houses to eat and to drink in, or despise ye the church of God?”96    1 Cor. xi. 20–22. After reading which, I more especially begged them to remark that not even innocent and temperate feasts were permitted in the church: for the apostle said not, “Have ye not houses of your own in which to be drunken?”—as if it was drunkenness alone which was unlawful in the church; but, “Have ye not houses to eat and to drink in?”—things lawful in themselves, but not lawful in the church, inasmuch as men have their own houses in which they may be recruited by necessary food: whereas now, by the corruption of the times and the relaxation of morals, we have been brought so low, that, no longer insisting upon sobriety in the houses of men, all that we venture to demand is, that the realm of tolerated excess be restricted to their own homes.

6. I reminded them also of a passage in the Gospel which I had expounded the day before, in which it is said of the false prophets: “Ye shall know them by their fruits.”97    Matt. vii. 16. I also bade them remember that in that place our works are signified by the word fruits. Then I asked among what kind of fruits drunkenness was named, and read that passage in the Epistle to the Galatians: “Now the works of the flesh are manifest, which are these: adultery, fornication, uncleanness, lasciviousness, idolatry, witchcraft, hatred, variance, emulations, wrath, strife, seditions, heresies, envyings, murder, drunkenness, revellings, and such like; of the which I tell you before, as I have told you in time past, that they which do such things shall not inherit the kingdom of God.”98    Gal. v. 19–21. After these words, I asked how, when God has commanded that Christians be known by their fruits, we could be known as Christians by this fruit of drunkenness? I added also, that we must read what follows there: “But the fruit of the Spirit is love, joy, peace, long-suffering, gentleness, goodness, faith, meekness, temperance.”99    Gal. v. 22, 23. And I pled with them to consider how shameful and lamentable it would be, if, not content with living at home in the practice of these works of the flesh, they even wished by them, forsooth, to honour the church, and to fill the whole area of so large a place of worship, if they were permitted, with crowds of revellers and drunkards: and yet would not present to God those fruits of the Spirit which, by the authority of Scripture, and by my groans, they were called to yield, and by the offering of which they would most suitably celebrate the saints’ days.

7. This being finished, I returned the manuscript; and being asked to speak,100    Imperatâ oratione. I set before their eyes with all my might, as the danger itself constrained me, and as the Lord was pleased to give strength, the danger shared by them who were committed to my care, and by me, who must give account to the Chief Shepherd, and implored them by His humiliation, by the unparalleled insults, the buffetings and spitting on the face which He endured, by His pierced hands and crown of thorns, and by His cross and blood, to have pity on me at least, if they were displeased with themselves, and to consider the inexpressible love cherished towards me by the aged and venerable Valerius, who had not scrupled to assign to me for their sakes the perilous burden of expounding to them the word of truth, and had often told them that in my coming here his prayers were answered; not rejoicing, surely, that I had come to share or to behold the death of our hearers, but rejoicing that I had come to share his labours for the eternal life. In conclusion, I told them that I was resolved to trust in Him who cannot lie, and who has given us a promise by the mouth of the prophet, saying of our Lord Jesus Christ, “If His children forsake my law, and walk not in my judgments; if they break my statutes, and keep not my commandments; then will I visit their transgression with the rod, and their iniquity with stripes: nevertheless my loving-kindness will I not utterly take from Him.”101    Ps. lxxxix. 30–33. I declared, therefore, that I put my trust in Him, that if they despised the weighty words which had now been read and spoken to them, He would visit them with the rod and with stripes, and not leave them to be condemned with the world. In this appeal I put forth all the power in thought and utterance which, in an emergency so great and hazardous, our Saviour and Ruler was pleased to supply. I did not move them to weep by first weeping myself; but while these things were being spoken, I own that, moved by the tears which they began to shed, I myself could not refrain from following their example. And when we had thus wept together, I concluded my sermon with full persuasion that they would be restrained by it from the abuses denounced.

8. Next morning, however, when the day dawned, which so many were accustomed to devote to excess in eating and drinking, I received notice that some, even of those who were present when I preached, had not yet desisted from complaint, and that so great was the power of detestable custom with them, that, using no other argument, they asked, “Wherefore is this now prohibited? Were they not Christians who in former times did not interfere with this practice?” On hearing this, I knew not what more powerful means for influencing them I could devise; but resolved, in the event of their judging it proper to persevere, that after reading in Ezekiel’s prophecy that the watchman has delivered his own soul if he has given warning, even though the persons warned refuse to give heed to him, I would shake my garments and depart. But then the Lord showed me that He leaves us not alone, and taught me how He encourages us to trust Him; for before the time at which I had to ascend the pulpit,102    Exhedra. the very persons of whose complaint against interference with long-established custom I had heard came to me. Receiving them kindly, I by a few words brought them round to a right opinion; and when it came to the time for my discourse, having laid aside the lecture which I had prepared as now unnecessary, I said a few things concerning the question mentioned above, “Wherefore now prohibit this custom?” saying that to those who might propose it the briefest and best answer would be this: “Let us now at last put down what ought to have been earlier prohibited.”

9. Lest, however, any slight should seem to be put by us on those who, before our time, either tolerated or did not dare to put down such manifest excesses of an undisciplined multitude, I explained to them the circumstances out of which this custom seems to have necessarily risen in the Church,—namely, that when, in the peace which came after such numerous and violent persecutions, crowds of heathen who wished to assume the Christian religion were kept back, because, having been accustomed to celebrate the feasts connected with their worship of idols in revelling and drunkenness, they could not easily refrain from pleasures so hurtful and so habitual, it had seemed good to our ancestors, making for the time a concession to this infirmity, to permit them to celebrate, instead of the festivals which they renounced, other feasts in honour of the holy martyrs, which were observed, not as before with a profane design, but with similar self-indulgence. I added that now upon them, as persons bound together in the name of Christ, and submissive to the yoke of His august authority, the wholesome restraints of sobriety were laid—restraints with which the honour and fear due to Him who appointed them should move them to comply—and that therefore the time had now come in which all who did not dare to cast off the Christian profession should begin to walk according to Christ’s will; and being now confirmed Christians, should reject those concessions to infirmity which were made only for a time in order to their becoming such.

10. I then exhorted them to imitate the example of the churches beyond the sea, in some of which these practices had never been tolerated, while in others they had been already put down by the people complying with the counsel of good ecclesiastical rulers; and as the examples of daily excess in the use of wine in the church of the blessed Apostle Peter were brought forward in defence of the practice, I said in the first place, that I had heard that these excesses had been often forbidden, but because the place was at a distance from the bishop’s control, and because in such a city the multitude of carnally-minded persons was great, the foreigners especially, of whom there is a constant influx, clinging to that practice with an obstinacy proportioned to their ignorance, the suppression of so great an evil had not yet been possible. If, however, I continued, we would honour the Apostle Peter, we ought to hear his words, and look much more to the epistles by which his mind is made known to us, than to the place of worship, by which it is not made known; and immediately taking the manuscript, I read his own words: “Forasmuch then as Christ hath suffered for us in the flesh arm yourselves likewise with the same mind for he that hath suffered in the flesh hath ceased from sin; that he no longer should live the rest of his time in the flesh to the lusts of men, but to the will of God. For the time past of our life may suffice us to have wrought the will of the Gentiles, when we walked in lasciviousness, lusts, excess of wine, revellings, banquetings, and abominable idolatries.”103    1 Pet. iv. 1–3. After this, when I saw that all were with one consent turning to a right mind, and renouncing the custom against which I had protested, I exhorted them to assemble at noon for the reading of God’s word and singing of psalms; stating that we had resolved thus to celebrate the festival in a way much more accordant with purity and piety; and that, by the number of worshippers who should assemble for this purpose, it would plainly appear who were guided by reason, and who were the slaves of appetite. With these words the discourse concluded.

11. In the afternoon a greater number assembled than in the forenoon, and there was reading and praise alternately up to the hour at which I went out in company with the bishop; and after our coming two psalms were read. Then the old man [Valerius] constrained me by his express command to say something to the people; from which I would rather have been excused, as I was longing for the close of the anxieties of the day. I delivered a short discourse in order to express our gratitude to God. And as we heard the noise of the feasting, which was going on as usual in the church of the heretics, who still prolonged their revelry while we were so differently engaged, I remarked that the beauty of day is enhanced by contrast with the night, and that when anything black is near, the purity of white is the more pleasing; and that, in like manner, our meeting for a spiritual feast might perhaps have been somewhat less sweet to us, but for the contrast of the carnal excesses in which the others indulged; and I exhorted them to desire eagerly such feasts as we then enjoyed, if they had tasted the goodness of the Lord. At the same time, I said that those may well be afraid who seek anything which shall one day be destroyed as the chief object of their desire, seeing that every one shares the portion of that which he worships; a warning expressly given by the apostle to such, when he says of them their “god is their belly,”104    Phil. iii. 19. inasmuch as he has elsewhere said, “Meats for the belly, and the belly for meats; but God shall destroy both it and them.”105    1 Cor. vi. 13. I added that it is our duty to seek that which is imperishable, which, far removed from carnal affections, is obtained through sanctification of the spirit; and when those things which the Lord was pleased to suggest to me had been spoken on this subject as the occasion required, the daily evening exercises of worship were performed; and when with the bishop I retired from the church, the brethren said a hymn there, a considerable multitude remaining in the church, and engaging in praise106    Psallente. even till daylight failed.

12. I have thus related as concisely as I could that which I am sure you longed to hear. Pray that God may be pleased to protect our efforts from giving offence or provoking odium in any way. In the tranquil prosperity which you enjoy we do with lively warmth of affection participate in no small measure, when tidings so frequently reach us of the gifts possessed by the highly spiritual church of Thagaste. The ship bringing our brethren has not yet arrived. At Hasna, where our brother Argentius is presbyter, the Circumcelliones, entering our church, demolished the altar. The case is now in process of trial; and we earnestly ask your prayers that it may be decided in a peaceful way and as becomes the Catholic Church, so as to silence the tongues of turbulent heretics. I have sent a letter to the Asiarch.107    A magistrate who was also charged with the affairs pertaining to the protection of religion. The title belonged primarily to those who in the province of Asia had charge of the games.—Codex Theodosianus, xv. 9.

Brethren most blessed, may ye persevere in the Lord, and remember us. Amen.

EPISTOLA XXIX. Augustinus presbyter, Alypio Thagastensi episcopo, narrans quibus adhortationibus obtinuerit demum ut Hipponenses catholici abhorrerent a luxuriosis conviviis, quae in sanctorum natalitiis apud Africanas Ecclesias celebrare mos erat.

Epistola Presbyteri Hipponensium-regiorum ad ALYPIUM episcopum Thagastensium, de die Natalis Leontii quondam episcopi Hipponensis.

1. De negotio interim quod non curare non possum, nihil certum scribere potui, absente fratre Machario, qui cito dicitur rediturus; et quod Deo adjuvante peragi potuerit, peragetur. De nostra autem pro eis sollicitudine, quanquam fratres nostri cives qui aderant securos suos facere possent; tamen digna res epistolari 0115 colloquio, quo nos invicem consolamur, a Domino praestita est; in quo promerendo multum nos adjutos esse credimus ipsa vestra sollicitudine, quae profecto sine deprecatione pro nobis esse non potuit.

2. Itaque ne praetermittamus vestrae Charitati narrare quid gestum sit, ut nobiscum Deo gratias agatis de accepto beneficio, qui nobiscum preces de accipiendo fudistis: cum post profectionem tuam nobis nuntiatum esset tumultuari homines, et dicere se ferre non posse ut illa solemnitas prohiberetur , quam Laetitiam nominantes, vinolentiae nomen frustra conantur abscondere, sicut etiam te praesente jamjam nuntiabatur; opportune nobis accidit occulta ordinatione omnipotentis Dei, ut quarta feria illud in Evangelio capitulum consequenter tractaretur: Nolite dare sanctum canibus, neque projeceritis margaritas vestras ante porcos (Matth. VII, 6). Tractatum est ergo de canibus et de porcis, ita ut et pervicaci latratu adversus Dei praecepta rixantes, et voluptatum carnalium sordibus dediti erubescere cogerentur; conclusumque ita, ut viderent quam esset nefarium intra ecclesiae parietes id agere nomine religionis, quod in suis domibus si agere perseverarent, a sancto et margaritis ecclesiasticis eos arceri oporteret.

3. Sed haec quamvis grate accepta fuerint, tamen quia pauci convenerant, non erat satisfactum tanto negotio. Iste autem sermo cum ab eis qui aderant, pro cujusque facultate ac studio, foris ventilaretur, multos habuit contradictores. Postea vero quam dies Quadragesimae illuxisset, et frequens multitudo ad horam tractationis occurrit, lectum est istud in Evangelio, ubi Dominus de templo expulsis venditoribus animalium, et eversis mensis nummulariorum, dixit domum Patris sui pro domo orationum speluncam latronum esse factam (Id. XXI, 12): quod capitulum, cum eos intentos proposita vinolentiae quaestione feci, et ipse quoque recitavi, adjunxique disputationem, qua ostenderem quanto commotius et vehementius Dominus noster ebriosa convivia, quae ubique sunt turpia, de templo expelleret, unde sic expulit concessa commercia, cum ea venderentur, quae sacrificiis illo tempore licitis essent necessaria; quaerens ab eis, quibus similiorem putarent speluncam latronum, necessaria vendentibus, an immoderate bibentibus.

4. Et quoniam mihi praeparatae lectiones suggerendae tenebantur, adjunxi deinde ipsum adhuc carnalem populum Judaeorum, in illo templo, ubi nondum corpus et sanguis Domini offerebatur, non solum vinolenta, sed nec sobria quidem unquam celebrasse convivia; nec eos publice religionis nomine inebriatos inveniri in historia, nisi cum festa fabricato idolo 0116 exsolverent (Exod. XXXII, 6.) Quae cum dicerem, codicem etiam accepi, et recitavi totum illum locum. Addidi etiam cum dolore quo potui, quoniam Apostolus ait, ad discernendum populum christianum a duritie Judaeorum, Epistolam suam non in tabulis lapideis scriptam, sed in tabulis cordis carnalibus (II Cor. III, 3), cum Moyses famulus Dei, propter illos principes, binas lapideas tabulas confregisset (Exod. XXXII, 19), quomodo non possemus istorum corda confringere, qui homines Novi Testamenti, sanctorum diebus celebrandis ea vellent solemniter exhibere, quae populus Veteris Testamenti et semel et idolo celebravit.

5. Tunc reddito Exodi codice, crimen ebrietatis, quantum tempus sinebat, exaggerans, sumpsi apostolum Paulum, et inter quae peccata posita esset ostendi, legens illum locum, Si quis frater nominetur aut fornicator, aut idolis serviens, aut avarus, aut maledicus, aut ebriosus, aut rapax; cum ejusmodi nec cibum sumere (I Cor. V, 11); ingemiscendo admonens cum quanto periculo convivaremur cum eis qui vel in domibus inebriarentur . Legi etiam illud quod non longo intervallo sequitur: Nolite errare; neque fornicatores, neque idolis servientes, neque adulteri, neque molles, neque masculorum concubitores, neque fures, neque avari, neque ebriosi, neque maledici, neque raptores regnum Dei possidebunt. Et haec quidem fuistis; sed abluti estis, sed justificati estis in nomine Domini Jesu Christi, et spiritu Dei nostri (Ibid., VI, 9-11). Quibus lectis, dixi ut considerarent quomodo possent fideles audire, sed abluti estis, qui adhuc talis concupiscentiae sordes, contra quas clauditur regnum coelorum, in corde suo, id est in interiore Dei templo esse patiuntur. Inde ventum est ad illud capitulum: Convenientibus ergo vobis in unum, non est dominicam coenam celebrare: unusquisque enim propriam coenam praesumit in manducando; et alius quidem esurit, alius ebrius est. Numquid domos non habetis ad manducandum et bibendum? an Ecclesiam Dei contemnitis (Ibid., XI, 20-22)? quo recitato diligentius commendavi, ne honesta quidem et sobria convivia debere in ecclesia celebrari; quandoquidem Apostolus non dixerit, Numquid domos non habetis ad inebriandos vos? ut quasi tantummodo inebriari in ecclesia non liceret: sed, ad manducandum et bibendum, quod potest honeste fieri, sed praeter ecclesiam, ab eis qui domos habent, ubi alimentis necessariis refici possint; et tamen nos ad has angustias corruptorum temporum et diffluentium morum esse perductos, ut iis nondum modesta convivia, sed saltem domesticum regnum ebrietatis optemus.

6. Commemoravi etiam Evangelii capitulum quod pridie tractaveram, ubi de pseudoprophetis dictum est: Ex fructibus eorum cognoscetis eos (Matth. VII, 16). Deinde in memoriam revocavi fructus eo loco non appellatos, nisi opera; tum quaesivi inter quos fructus nominata esset ebrietas, et recitavi illud ad 0117 Galatas: Manifesta autem sunt opera carnis, quae sunt fornicationes, immunditiae, luxuriae, idolorum servitus, veneficia, inimicitiae, contentiones, aemulationes, animositates, dissensiones, haereses, invidiae, ebrietates, comessationes, et his similia; quae praedico vobis, sicut praedixi, quoniam qui talia agunt regnum Dei non possidebunt (Gal. V, 19). Post quae verba interrogavi quomodo de fructu ebrietatis agnosceremur christiani, quos de fructibus agnosci Dominus jussit. Adjunxi etiam legendum quod sequitur, Fructus autem spiritus est charitas, gaudium, pax, longanimitas, benignitas, bonitas, fides, mansuetudo, continentia (Ibid., 22): egique ut considerarent quam esset pudendum atque plangendum, quod de illis fructibus carnis non solum privatim vivere, sed etiam honorem Ecclesiae deferre cuperent, et si potestas daretur, totum tam magnae basilicae spatium turbis epulantium ebriorum que complerent; de spiritualibus autem fructibus, ad quos et divinarum Scripturarum auctoritate et nostris gemitibus invitarentur, nolunt afferre Deo munera, et his potissimum celebrare festa sanctorum.

7. Quibus peractis, codicem reddidi, et imperata oratione, quantum valui, et quantum me ipsum periculum urgebat, et vires administrare Dominus dignabatur, constitui eis ante oculos commune periculum, et ipsorum qui nobis commissi essent, et nostrum qui de illis rationem reddituri essemus pastorum principi, per cujus humilitatem, insignes contumelias, alapas, et sputa in faciem, et palmas, et spineam coronam, et crucem ac sanguinem obsecravi, ut si se ipsi aliquid offendissent, vel nostri misererentur, et cogitarent venerabilis senis Valerii circa me ineffabilem charitatem, qui mihi tractandi verba veritatis tam periculosum onus non dubitarit propter eos imponere, eisque saepe dixerit quod orationes ejus exauditae essent de nostro adventu; quos non utique ad communem mortem vel spectaculum mortis illorum, sed ad communem conatum in aeternam vitam ad se venisse laetatus est. Postremo etiam dixi certum esse me, et fidere in eum qui mentiri nescit, qui per os prophetae sui pollicitus est de Domino nostro Jesu Christo dicens, Si reliquerint filii ejus legem meam, et in praeceptis meis non ambulaverint, si justificationes meas profanaverint, visitabo in virga facinora eorum, et in flagellis delicta eorum; misericordiam autem meam non auferam (Psalm. LXXXVIII, 31-34): in eum ergo me fidere, quod si haec tanta quae sibi essent lecta et dicta contemnerent, visitaturus esset in virga et in flagello, nec eos permissurus cum hoc mundo damnari. In qua conquestione sic actum, ut pro negotii atque periculi magnitudine tutor et gubernator noster animos facultatemque praebebat. Non ego illorum lacrymas meis lacrymis movi; sed cum talia dicerentur, fateor, eorum fletu praeventus meum abstinere non potui. Et cum jam pariter flevissemus, plenissima spe correctionis illorum, finis sermonis mei factus est.

8. Postridie vero, cum illuxisset dies cui solebant 0118 fauces ventresque se parare, nuntiatur mihi nonnullos, eorum etiam qui sermoni aderant, nondum a murmuratione cessasse, tantumque in eis valere vim pessimae consuetudinis, ut ejus tantum voce uterentur et dicerent: Quare modo? Non enim, antea qui haec non prohibuerunt, christiani non erant. Quo audito, quas majores commovendi eos machinas praepararem, omnino nesciebam: disponebam tamen, si perseverandum putarent, lecto illo loco de propheta Ezechiele, Explorator absolvitur, si periculum denuntiaverit, etiamsi illi quibus denuntiatur, cavere noluerint (Ezech. XXXIII, 9), vestimenta mea excutere atque discedere. Tum vero Dominus ostendit quod nos non deserat, et quibus modis in se ut praesumamus hortetur: namque ante horam qua exhedram ascenderemus, ingressi sunt ad me iidem ipsi quos audieram de oppugnatione vetustae consuetudinis fuisse conquestos; quos blande acceptos, paucis verbis in sententiam sanam transtuli; atque ubi ventum est ad tempus disputationis, omissa lectione quam praeparaveram, quia necessaria jam non videbatur, de hac ipsa quaestione pauca disserui, nihil nos nec brevius nec verius posse afferre adversus eos qui dicunt, Quare modo? nisi et nos dicamus, Vel modo.

9. Verumtamem ne illi, qui ante nos tam manifesta imperitae multitudinis crimina vel permiserunt vel prohibere non ausi sunt, aliqua a nobis affici contumelia viderentur, exposui eis qua necessitate ista in Ecclesia viderentur exorta : scilicet post persecutiones tam multas, tamque vehementes, cum facta pace, turbae Gentilium in christianum nomen venire cupientes hoc impedirentur, quod dies festos cum idolis suis solerent in abundantia epularum et ebrietate consumere, nec facile ab his perniciosissimis et tam vetustissimis voluptatibus se possent abstinere, visum fuisse majoribus nostris, ut huic infirmitatis parti interim parceretur, diesque festos, post eos quos relinquebant, alios in honorem sanctorum martyrum vel non simili sacrilegio, quamvis simili luxu celebrarentur: jam Christi nomine colligatis, et tantae auctoritatis jugo subditis salutaria sobrietatis praecepta traderentur, quibus jam propter praecipientis honorem ac timorem resistere non valerent; quocirca jam tempus 0119 esse, ut qui non se audent negare christianos, secundum Christi voluntatem vivere incipiant, ut ea quae ut essent christiani concessa sunt, cum christiani sunt, respuantur.

10. Deinde hortatus sum ut transmarinarum Ecclesiarum, in quibus partim ista recepta nunquam sunt, partim jam per bonos rectores populo obtemperante correcta , imitatores esse vellemus. Et quoniam de basilica beati apostoli Petri, quotidianae vinolentiae proferebantur exempla ; dixi primo audisse nos saepe esse prohibitum, sed quod remotus sit locus ab episcopi conversatione, et in tanta civitate magna sit carnalium multitudo, peregrinis praesertim, qui novi subinde veniunt tanto violentius, quanto inscitius illam consuetudinem retinentibus, tam immanem pestem nondum compesci sedarique potuisse. Verumtamen nos si Petrum apostolum honoraremus, debere praecepta ejus audire, et multo devotius Epistolam in qua voluntas ejus apparet, quam basilicam in qua non apparet, intueri; statimque accepto codice recitavi ubi ait: Christo enim passo pro nobis per carnem, et vos eadem cogitatione armamini; quia qui passus est carne, desiit a carne, ut jam non hominum desideriis, sed voluntate Dei reliquum tempus in carne vivat. Sufficit enim vobis praeteritum tempus voluntate hominum perfecisse, ambulantes in libidinibus, desideriis, ebrietate, comessationibus et nefandis idolorum servitutibus (I Petr. IV, 1-3). Quibus gestis, cum omnes uno animo in bonam voluntatem ire contempta mala consuetudine cernerem, hortatus sum ut meridiano tempore divinis lectionibus et psalmis interessent; ita illum diem multo mundius atque sincerius placere celebrandum; et certe de multitudine convenientium facile posse apparere, qui mentem, et qui ventrem sequeretur. Ita lectis omnibus sermo terminatus est.

11. Pomeridiano autem die, major quam ante meridiem affuit multitudo, et usque ad horam qua cum episcopo egrederemur, legebatur alternatim et psallebatur; nobisque egressis duo psalmi lecti sunt. Deinde me invitum, qui jam cupiebam peractum esse tam periculosum diem, jussum compulit senex ut aliquid eis loquerer . Habui brevem sermonem, quo gratias agerem Deo. Et quoniam in haereticorum basilica audiebamus ab eis solita convivia celebrata, cum adhuc, etiam eo ipso tempore quo a nobis ista 0120 gerebantur, illi in poculis perdurarent, dixi diei pulchritudinem noctis comparatione decorari, et colorem candidum nigri vicinitate gratiorem; ita nostrum spiritualis celebrationis conventum minus fortasse futurum fuisse jucundum, nisi ex alia parte carnalis ingurgitatio conferretur, hortatusque sum ut tales epulas instanter appeterent, si gustassent quam suavis est Dominus; illis autem esse metuendum, qui tanquam primum sectantur quod aliquando destruetur, cum quisque comes efficiatur ejus rei quam colit, insultaritque Apostolus talibus dicens, quorum Deus venter (Philipp. III, 19), cum idem alio loco dixerit: Esca ventri et venter escis; Deus autem et hunc et illas evacuabit (I Cor. VI, 13). Nos proinde oportere id sequi quod non evacuatur, quod remotissimum a carnis affectu spiritus sanctificatione retinetur; atque in hanc sententiam, pro tempore, cum ea quae Dominus suggerere dignatus est dicta essent, acta sunt vespertina quae quotidie solent, nobisque cum episcopo recedentibus, fratres eodem loco hymnum dixerunt, non parva multitudine utriusque ad obscuratum diem manente atque psallente.

12. Digessi vobis quantum breviter potui, quod vos audire desiderasse quis dubitaverit. Orate ut a conatibus nostris omnia scandala et omnia taedia Deus dignetur avertere. Magna sane ex parte vobiscum requiescimus cum alacritate fervoris, quia spiritualis Ecclesiae Thagastensium tam crebra nobis dona nuntiantur. Navis cum fratribus nondum venit. Apud Hasnam , ubi est presbyter frater Argentius, Circumcelliones invadentes basilicam nostram altare comminuerunt. Causa nunc agitur; quae ut pacate agatur et ut Ecclesiam catholicam decet, ad opprimendas linguas haereseos impacatae, multum vos petimus ut oretis. Epistolam Asiarchae misimus. Beatissimi, perseveretis in Domino, memores nostri. Amen.