S. AURELII AUGUSTINI HIPPONENSIS EPISCOPI DE PRAEDESTINATIONE SANCTORUM LIBER AD PROSPERUM ET HILARIUM PRIMUS .

 CAPUT PRIMUM.

 2. Consideratis enim litteris vestris videre mihi videor eos fratres, pro quibus geritis piam curam, ne teneant poeticam sententiam, qua dictum est, «

 CAPUT II.

 4. Sed contra haec cur non potius audimus: Quis prior dedit ei, et retribuetur illi? quoniam ex ipso, et per ipsum, et in ipso sunt omnia (Rom. XI, 35

 5. Et ideo commendans istam gratiam, quae non datur secundum aliqua merita, sed efficit omnia bona merita: Non quia idonei sumus, inquit, cogitare ali

 6. Cavendum est, fratres dilecti a Deo, ne homo se extollat adversus Deum, cum se dicit facere quod promisit Deus. Nonne fides gentium promissa est Ab

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 10. In hac Apostoli evidentissima intentione, qua contra humanam superbiam loquitur, ne quisquam in homine, sed in Domino glorietur, dona Dei naturali

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 14. Cur ergo non omnes docet, ut veniant ad Christum nisi quia omnes quos docet, misericordia docet quos autem non docet, judicio non docet? Quoniam

 15. «Quare,» inquiunt, «non omnes docet?» Si dixerimus quia nolunt discere quos non docet respondebitur nobis, Et ubi est quod ei dicitur, Deus, tu c

 16. Fides igitur, et inchoata, et perfecta, donum Dei est: et hoc donum quibusdam dari, quibusdam non dari, omino non dubitet, qui non vult manifestis

 CAPUT IX.

 18. Cernitisne, me sine praejudicio latentis consilii Dei aliarumque causarum, hoc de praescientia Christi dicere voluisse, quod convincendae Paganoru

 CAPUT X.

 20. An forte opera bona gentium Deus promisit Abrahae in semine ipsius, ut hoc promitteret quod ipse facit non autem promisit fidem gentium, quam sib

 CAPUT XI.

 22. «Sed cum dicitur,» inquiunt, « Si credideris, salvus eris (Rom. X, 9) unum horum exigitur, alterum offertur. Quod exigitur, in hominis quod offe

 CAPUT XII.

 24. Quis enim audiat, quod dicuntur parvuli pro suis futuris meritis in ipsa infantili aetate baptizati exire de hac vita et ideo alii non baptizati

 CAPUT XIII.

 CAPUT XIV.

 27. Quae cum ita sint, non debuit repudiari sententia libri Sapientiae, qui meruit in Ecclesia Christi de gradu lectorum Ecclesiae Christi tam longa a

 28. Sed qui sententiis tractatorum instrui volunt, oportet ut istum librum Sapientiae, ubi legitur, Raptus est, ne malitia mutaret intellectum ejus, o

 29. Ac per hoc, si absit nimis inconsiderata contentio, tota quaestio ista finita est de illo qui raptus est, ne malitia mutaret intellectum ejus. Nec

 CAPUT XV.

 31. Appareat itaque nobis in nostro capite ipse fons gratiae, unde secundum uniuscujusque mensuram se per cuncta ejus membra diffundit. Ea gratia fit

 CAPUT XVI.

 33. Hanc intuebatur etiam, cum diceret: Sine poenitentia sunt dona et vocatio Dei. Nam et ibi quid agebatur paulisper advertite. Cum enim dixisset, No

 CAPUT XVII.

 CAPUT XVIII.

 36. «Praesciebat ergo», ait Pelagianus, «qui futuri essent sancti et immaculati per liberae voluntatis arbitrium: et ideo eos ante mundi constitutione

 37. Nimis longum est de singulis disputare. Cernitis autem procul dubio, cernitis quanta manifestatione apostolici eloquii defendatur haec gratia, con

 CAPUT XIX.

 39. Denique et in hujus testimonii consequentibus, Deo gratias agit Apostolus pro his qui crediderunt, non utique quoniam eis annuntiatum est Evangeli

 CAPUT XX.

 41. Itemque ad eosdem in secunda Epistola idem apostolus: Cum venissem, inquit, in Troadem in Evangelium Christi, et ostium mihi apertum esset in Domi

 42. Frustra itaque etiam illud, quod Regnorum et Paralipomenon Scriptura teste probavimus, cum Deus vult fieri quod non nisi volentibus hominibus opor

 CAPUT XXI.

Chapter 13 [VIII.]—The Effect of Divine Grace.

Accordingly, our only Master and Lord Himself, when He had said what I have above mentioned,—“This is the work of God, that ye believe on Him whom He hath sent,”—says a little afterwards in that same discourse of His, “I said unto you that ye also have seen me and have not believed. All that the Father giveth me shall come to me.”54    John vi. 36. What is the meaning of “shall come to me,” but, “shall believe in me”? But it is the Father’s gift that this may be the case. Moreover, a little after He says, “Murmur not among yourselves. No one can come to me, except the Father which hath sent me draw him; and I will raise him up at the last day. It is written in the prophets, And they shall be all teachable55    Or, “docile towards God.” of God. Every man that hath heard of the Father, and hath learned, cometh unto me.”56    John vi. 43 ff. What is the meaning of, “Every man that hath heard from the Father, and hath learned, cometh unto me,” except that there is none who hears from the Father, and learns, who cometh not to me? For if every one who has heard from the Father, and has learned, comes, certainly every one who does not come has not heard from the Father; for if he had heard and learned, he would come. For no one has heard and learned, and has not come; but every one, as the Truth declares, who has heard from the Father, and has learned, comes. Far removed from the senses of the flesh is this teaching in which the Father is heard, and teaches to come to the Son. Engaged herein is also the Son Himself, because He is His Word by which He thus teaches; and He does not do this through the ear of the flesh, but of the heart. Herein engaged, also, at the same time, is the Spirit of the Father and of the Son; and He, too, teaches, and does not teach separately, since we have learned that the workings of the Trinity are inseparable. And that is certainly the same Holy Spirit of whom the apostle says, “We, however, having the same Spirit of faith.”57    2 Cor. iv. 13. But this is especially attributed to the Father, for the reason that of Him is begotten the Only Begotten, and from Him proceeds the Holy Spirit, of which it would be tedious to argue more elaborately; and I think that my work in fifteen books on the Trinity which God is, has already reached you. Very far removed, I say, from the senses of the flesh is this instruction wherein God is heard and teaches. We see that many come to the Son because we see that many believe on Christ, but when and how they have heard this from the Father, and have learned, we see not. It is true that that grace is exceedingly secret, but who doubts that it is grace? This grace, therefore, which is hiddenly bestowed in human hearts by the Divine gift, is rejected by no hard heart, because it is given for the sake of first taking away the hardness of the heart. When, therefore, the Father is heard within, and teaches, so that a man comes to the Son, He takes away the heart of stone and gives a heart of flesh, as in the declaration of the prophet He has promised. Because He thus makes them children and vessels of mercy which He has prepared for glory.

CAPUT VIII.

13. Proinde ipse unus Magister et Dominus, cum dixisset quae supra memoravi, Hoc est opus Dei, ut credatis in eum quem misit ille: in eodem ipso sermone suo paulo post ait, Dixi vobis, quia et vidistis me, et non credidistis. Omne quod dat mihi Pater, ad me veniet. Quid est, ad me veniet, nisi, Credet in me? Sed ut fiat, Pater dat. Item paulo post: Nolite, inquit, murmurare invicem: nemo potest venire ad me, nisi Pater qui misit me, traxerit eum: et ego eum resuscitabo in novissimo die. Est scriptum in Prophetis, Et erunt omnes docibiles Dei. Omnis qui audivit a Patre et didicit, venit ad me (Joan. VI, 29, 36, 37, 43-45). Quid est, Omnis qui audivit a Patre et didicit, venit ad me; nisi, Nullus est qui audiat a Patre et discat, et non veniat ad me? Si enim omnis qui audivit a Patre et didicit, venit; profecto omnis qui non venit, non audivit a Patre, nec didicit: nam si audisset et didicisset, veniret. Neque enim ullus audivit et didicit, et non venit: sed omnis, ut ait Veritas, qui audivit a Patre et didicit, venit. Valde remota est a sensibus carnis haec schola, in qua Pater auditur et docet, ut veniatur ad Filium. Ibi est et ipse Filius, quia ipse est Verbum ejus, per quod sic docet; nec agit hoc cum carnis aure, sed cordis. Simul ibi est et Spiritus Patris et Filii; neque enim ipse non docet, aut separatim docet: inseparabilia quippe didicimus esse opera Trinitatis. Et ipse est utique Spiritus sanctus, de quo Apostolus dicit, Habentes autem eumdem Spiritum fidei (II Cor. IV, 13). Sed ideo Patri hoc potissimum est attributum, quia de ipso est genitus Unigenitus, et de ipso procedit Spiritus sanctus: unde longum est enucleatius disputare; et de Trinitate, quae Deus est, laborem nostrum in quindecim libris ad vos jam existimo pervenisse. Valde, inquam, remota est a sensibus carnis haec schola, in qua Deus auditur et docet. Multos venire videmus ad Filium, quia multos credere videmus in Christum: sed ubi et quomodo a Patre audierint hoc 0971 et didicerint, non videmus. Nimium gratia ista secreta est: gratiam vero esse quis ambigat? Haec itaque gratia, quae occulte humanis cordibus divina largitate tribuitur, a nullo duro corde respuitur. Ideo quippe tribuitur, ut cordis duritia primitus auferatur. Quando ergo Pater intus auditur et docet, ut veniatur ad Filium, aufert cor lapideum, et dat cor carneum, sicut propheta praedicante promisit (Ezech. XI, 19). Sic quippe facit filios promissionis, et vasa misericordiae quae praeparavit in gloriam.