S. AURELII AUGUSTINI HIPPONENSIS EPISCOPI De Consensu EVANGELISTARUM LIBRI QUATUOR .

 CAPUT PRIMUM. Evangeliorum auctoritas.

 CAPUT II. Ordo Evangelistarum, et scribendi ratio.

 CAPUT III. Matthaeus cum Marco ad regiam, Lucas ad sacerdotalem Christi personam intentionem retulit.

 CAPUT IV. Joannes ipsius divinitatem exprimendam curavit.

 CAPUT V. Virtutes duae circa contemplativam Joannes, circa activam Evangelistae alii versantur.

 CAPUT VI. Quatuor animalia ex Apocalypsi de quatuor Evangelistis alii aliis aptius intellexerunt.

 CAPUT VII. Causa suscepti operis de Evangelistarum consensu. Occurritur iis qui dicunt Christum nihil scripsisse, discipulos vero ejus Deum illum prae

 CAPUT VIII. Si fama narrante Christus creditur sapientissimus, cur majori fama praedicante non credatur Deus.

 CAPUT IX. Quidam fingunt Christum scripsisse libros de magicis.

 CAPUT X. Eosdem libros Petro et Paulo inscriptos quidam delirant.

 CAPUT XI. In eos qui somniant Christum magico arte populos ad se convertisse.

 CAPUT XII. Judaeorum Deus, illis subjugatis, ideo non fuit a Romanis receptus, quod is juberet se solum coli simulacris deletis.

 CAPUT XIII. Judaeos cur Deus passus est subjugari.

 CAPUT XIV. Deus Hebraeorum victis illis se victum non esse ostendit idolorum eversione, et Gentium omnium ad ipsius cultum conversione.

 CAPUT XV. Pagani Christum laudare compulsi, in ejus discipulos contumeliosi.

 CAPUT XVI. Apostoli de subvertendis idolis nihil a Christo vel a Prophetis diversum docuerunt.

 CAPUT XVII. In Romanos qui Deum Israel solum rejecerunt.

 CAPUT XVIII. Hebraeorum Deus a Romanis non receptus, quia se solum coli voluerit.

 CAPUT XIX. Hunc esse verum Deum.

 CAPUT XX. Contra Deum Hebraeorum nihil a Paganorum vatibus praedictum reperitur.

 CAPUT XXI. Hic solus Deus colendus, qui cum alios coli prohibeat, coli non prohibetur ab aliis.

 CAPUT XXII. Opinio Gentium de Deo nostro.

 CAPUT XXIII. De Jove et Saturno quid nugati sint Pagani.

 CAPUT XXIV. Non omnes Deos colunt, qui Deum Israel rejiciunt nec eum colunt, qui alios colunt.

 CAPUT XXV. Dii falsi alios coli secum non prohibent. Deum Israel esse Deum verum convincitur ex operibus ejus et praedictis et impletis.

 CAPUT XXVI. Idololatria per Christi nomen et Christianorum fidem juxta prophetias eversa.

 CAPUT XXVII. Urget idololatrarum reliquias, ut demum serviant vero Deo idola ubique subvertenti.

 CAPUT XXVIII. Praedicta idolorum rejectio.

 CAPUT XXIX. Deum Israel quidni colant pagani, si eum vel praepositum elementorum esse opinantur.

 CAPUT XXX. Deus Israel impletis prophetiis jam ubique innotuit.

 CAPUT XXXI. Prophetia de Christo impleta.

 CAPUT XXXII. Apostolorum contra idololatriam doctrina vindicatur ex prophetiis.

 CAPUT XXXIII. In eos qui rerum humanarum felicitatem per christiana tempora deminutam esse conqueruntur.

 CAPUT XXXIV. Epilogus superiorum.

 CAPUT XXXV. Mediatoris mysterium antiquis per prophetiam, nobis per Evangelium praedicatur.

 LIBER SECUNDUS.

 CAPUT PRIMUM. Quare usque ad Joseph generatores Christi commemorentur, cum de illius semine Christus non sit natus, sed de Virgine Maria.

 CAPUT II. Quomodo sit Christus filius David, cum ex Joseph filii David concubitu non sit natus.

 CAPUT III. Quare alios progeneratores Christi Matthaeus enumerat, alios Lucas.

 CAPUT IV. Quare quadraginta generationes, excepto ipso Christo, inveniuntur apud Matthaeum, cum quatuordecim triplicet.

 CAPUT V. Quomodo Matthaei ordini congruat ordo Lucae in his quae de conceptu et de infantia vel pueritia Christi alius praetermittit, alius commemorat

 CAPUT VI. De ordine praedicationis Joannis Baptistae inter omnes quatuor.

 CAPUT VII. De duobus Herodibus.

 CAPUT VIII. Quomodo Matthaeus dicat timuisse Joseph ire cum infante Christo in Jerusalem, propter Archelaum et non timuisse ire in Galilaeam, ubi era

 CAPUT IX. Quomodo dicat Matthaeus ideo isse in Galilaeam Joseph cum infante Christo quia timuit Archelaum pro suo patre regnantem in Jerusalem cum Lu

 CAPUT X. Quomodo Lucas dicit, Ibant parentes ejus per omnes annos in Jerusalem in die solemni Paschae cum illo puero cum dicat Matthaeus quod metu Ar

 CAPUT XI. Quomodo potuerint, completis diebus purgationis matris Christi, sicut Lucas dicit, ascendere cum illo in templum ad peragenda solemnia, si s

 CAPUT XII. De verbis Joannis inter omnes quatuor.

 CAPUT XIII. De baptizato Jesu.

 CAPUT XIV. De verbis vocis factae de coelo super baptizatum.

 CAPUT XV. Quomodo secundum Joannem Evangelistam dicat Joannes Baptista, Ego non noveram eum cum secundum alios inveniatur quod jam noverat eum.

 CAPUT XVI. De tentato Jesu.

 CAPUT XVII. De vocatione apostolorum piscantium.

 CAPUT XVIII. De tempore secessionis ejus in Galilaeam.

 CAPUT XIX. De illo sermone prolixo quem secundum Matthaeum habuit in monte.

 CAPUT XX. Quomodo dicat Matthaeus Centurionem ad eum accessisse pro puero suo, cum Lucas dicat quod amicos ad eum miserit.

 CAPUT XXI. De socru Petri quo ordine narratum sit.

 CAPUT XXII. De ordine rerum quas post hoc narrant utrum nil inter se dissentiant Matthaeus, Marcus et Lucas.

 CAPUT XXIII. De illo qui ait Domino, Sequar te quocumque ieris, et aliis quae juxta sunt, quo ordine narrentur a Matthaeo et Luca.

 CAPUT XXIV. De transfretatione ejus, ubi dormivit in navicula, et de expulsis daemoniis, quos permisit in porcos, quomodo ea quae gesta vel dicta sunt

 CAPUT XXV. De paralytico cui dixit, Dimittuntur tibi peccata, et, maxime utrum locus ubi hoc factum est, conveniat inter Matthaeum et Marcum quia Mat

 CAPUT XXVI. De vocatione quoque Matthaei, utrum Marco et Lucae qui dicunt Levin Alphaei, idem Matthaeus congruat.

 CAPUT XXVII. De convivio ubi objectum est e quod cum peccatoribus manducaret, et quod non jejunarent discipuli ejus, quod videtur alius alios dicere a

 CAPUT XXVIII. De filia Archisynagogi resuscitata, et muliere quae tetigit fimbriam vestimenti ejus: utrum ordo quo dicta sunt nihil cuiquam eorum adve

 CAPUT XXIX. De duobus caecis et muto daemonio, quae solus Matthaeus dicit.

 CAPUT XXX. Ubi turbarum misertus misit discipulos suos, dans eis postestatem sanitatum praestandarum, et eis multa mandavit, ordinans quemadmodum vive

 CAPUT XXXI. Ubi Joannes Baptista misit ad Dominum de carcere discipulos suos, quid Matthaeus et Lucas dicunt.

 CAPUT XXXII. Ubi exprobravit civitatibus quod non egerint poenitentiam, quod et Lucas dicit: ubi quaerendum est quemadmodum illi Matthaeus ipso ordine

 CAPUT XXXIII. Ubi vocat ad tollendum jugum et sarcinam suam, quemadmodum Matthaeus a Luca non discrepet in narrandi ordine.

 CAPUT XXXIV. Ubi discipuli spicas vellentes manducaverunt, quemadmodum inter se congruant Matthaeus, Marcus et Lucas in narrandi ordine.

 CAPUT XXXV. De illo qui manum aridam cum haberet, sabbato curatus est, quemadmodum narratio Matthaei concordet cum Marco et Luca, vel rerum ordine, ve

 CAPUT XXXVI. Considerandum utrum ab isto cujus arida manus sanata est, ita digrediantur hi tres Evangelistae ut in nullo sibi adversentur ipso narrati

 CAPUT XXXVII. De muto et caeco qui daemonium habebat, quomodo Matthaeus Lucasque consentiant.

 CAPUT XXXVIII. Ubi ei dictum est quod in Beelzebut ejicit daemonia, quidquid ex ipsa occasione locutus est de blasphemia adversus Spiritum sanctum, et

 CAPUT XXXIX. Quod respondit petentibus signum, de Jona propheta et de Ninivitis, et de Regina Austri, et de spiritu immundo, qui cum exierit ab homine

 CAPUT XL. Ubi ei nuntiata est mater et fratres ejus, utrum a Marco et Luca ordo ipse non discrepet.

 CAPUT XLI. Quod ex navicula turbis locutus est de illo cujus in seminando aliud cecidit in via, etc., et de illo cui superseminata sunt zizania, et de

 CAPUT LXII. Quod venit in patriam suam, et mirabantur doctrinam, cum genus ejus contemnerent: quomodo consentiat Marco et Lucae Matthaeus, maxime utru

 CAPUT XLIII. Quemadmodum inter se conveniant Matthaeus, Marcus et Lucas de verbis Herodis cum audisset de mirabilibus Domini, vel de ipso narratiotion

 CAPUT XLIV. De Joanne incluso, vel etiam occiso, quo ordine ab his tribus narretur.

 CAPUT XLV. Ad miraculum de quinque panibus quo ordine ab omnibus, et quemadmodum ventum sit.

 CAPUT XLVI. In ipso de quinque panibus miraculo quemadmodum inter se omnes quatuor conveniant.

 CAPUT XLVII. Quod ambulavit super aquas, quomodo qui hoc dixerunt inter se conveniant et quomodo ab illo loco digrediantur, ubi turbas de quinque pan

 CAPUT XLVIII. Quomodo Matthaeus et Marcus Joanni non adversentur in eo quod ab eis tribus narratur quid posteaquam transfretarunt factum sit.

 CAPUT XLIX. De muliere Chananaea quae dixit, Et canes edunt de micis cadentibus de mensa dominorum suorum, quomodo inter se Matthaeus Lucasque consent

 CAPUT L. Cum de septem panibus pavit turbas, utrum inter se Matthaeus Marcusque conveniant.

 CAPUT LI. Quod dicit Matthaeus inde eum venisse in fines Magedan, quomodo congruat Marco et in eo quod petentibus signum respondit iterum de Jona.

 CAPUT LII. De fermento Pharisaeorum, quomodo cum Marco conveniat, vel re vel ordine.

 CAPUT LIII. Cum interrogavit discipulos, quem illum dicerent homines, utrum nihil inter se repugnent Matthaeus, Marcus et Lucas, rebus aut ordine.

 CAPUT LIV. Ubi praenuntiavit discipulis passionem suam, quae sit inter Matthaeum, Marcum et Lucam convenientia.

 CAPUT LV. Ubi subjungunt iidem tres quomodo praeceperit Dominus ut post eum qui voluerit veniat quam secum concordent.

 CAPUT LVI. Quod se Dominus tribus discipulis in monte ostendit cum Moyse et Elia, quomodo inter se congruant tres isti ordine et rebus, et maxime prop

 CAPUT LVII. Ubi de adventu Eliae locutus est eis, quae sit convenientia inter Matthaeum et Marcum.

 CAPUT LVIII. De illo qui ei obtulit filium suum, quem discipuli sanare non potuerant, quemadmodum tres isti consentiant etiam ordine narrationis.

 CAPUT LIX. Ubi de passione sua cum eis dixisset, contristati sunt, quod tres ipsi eodem ordine commemorant.

 CAPUT LX. Ubi de ore piscis solvit tributum, quod Matthaeus solus dicit.

 CAPUT LXI. De puero parvulo quem proposuit imitandum, de scandalis mundi, de membris corporis scandalizantibus, de angelis parvulorum qui vident facie

 CAPUT LXII. Quando interrogatus est utrum liceat dimittere uxorem, quemadmodum inter se consentiant Matthaeus et Marcus, maxime de ipsis interrogation

 CAPUT LXIII. De parvulis quibus manus imposuit, de divite cui dixit, Vende omnia tua de vinea quo conducti sunt operarii per horas diversas, quemadmo

 CAPUT LXIV. Ubi secreto duodecim discipulis de passione sua praedixit, et mater filiorum Zebedaei cum filiis suis petiit ut unus eorum ad dexteram eju

 CAPUT LXV. De caecis Jericho illuminatis, quemadmodum non adversetur Matthaeus vel Marco, vel Lucae.

 CAPUT LXVI. De asinae pullo, quomodo Matthaeu. caeteris congruat, qui solum pullum commemorant.

 CAPUT LXVII. De expulsis templo vendentibus et ementibus, quemadmodum tres isti non repugnent Joanni qui hoc idem longe alibi dicit.

 CAPUT LXVIII. De arefacta arbore ficulnea, et quae juxta narrata sunt, quomodo non repugnet Matthaeus caeteris, et maxime Marco de ordine narrationis.

 CAPUT LXIX. Cum Dominum interrogaverunt Judaei, in qua potestate ista faceret, quomodo inter se consentiant isti tres.

 CAPUT LXX. De duobus quibus imperaverit pater ut irent in vineam, et de vinea quae locata est aliis agricolis, quomodo non adversetur Matthaeus illis

 CAPUT LXXI. De nuptiis filii Regis ad quas turbae invitatae sunt, quem Matthaeus ordinem tenuerit, propter Lucam qui tale quiddam alibi dicit.

 CAPUT LXXII. De nummo Caesari reddendo, cujus habeat imaginem, et de muliere quae septem, fratribus nupserat, quemadmodum tres isti concordent.

 CAPUT LXXIII. De illo cui commendata sunt duo praecepta dilectionis Dei et proximi, qui ordo sit narrantium Matthaei et Marci, ne a Luca discrepare vi

 CAPUT LXXIV. Quod Judaei interrogantur de Christo, cujus eis filius videatur, utrum non repugnet Matthaeus aliis duobus quia secundum istum dicitur,

 CAPUT LXXV. De Pharisaeis sedentibus super cathedram Moysi, et dicentibus quae non faciunt, caeterisque in eos dem Pharisaeos a Domino dictis, utrum s

 CAPUT LXXVI. Cum praenuntiavit templi eversionem, quomodo aliis duobus narrandi ordine congruat.

 CAPUT LXXVII. De sermone quem habuit in monte Oliveti, quaerentibus discipulis quando erit consummatio, quemadmodum tres isti inter se congruant.

 CAPUT LXXVIII. Quod commemorant Matthaeus et Marcus ante biduum futurae Paschae, et postea dicunt quod in Bethania fuit, quomodo non repugnet Joanni,

 CAPUT LXXIX. De coena in Bethania ubi mulier unguento pretioso Dominum perfudit, quomodo inter se congruant Matthaeus, Marcus et Joannes, et quomodo L

 CAPUT LXXX. Ubi mittit discipulos ut praeparent ei manducare Pascha, quomodo inter se congruant Matthaeus, Marcus et Lucas.

 LIBER TERTIUS.

 CAPUT PRIMUM. De coena Domini et de expresso traditore ejus, quemadmodum inter se quatuor conveniant.

 CAPUT II. De praedicta negatione Petri, quemadmodum ostendantur nihil inter se repugnare.

 CAPUT III. De his quae dicta sunt a Domino donec exiret de domo ubi coenaverant, quemadmodum nihil discrepare monstrentur.

 CAPUT IV. De his quae gesta sunt in illo praedio vel horto, quo ex illa domo post coenam venerunt, quomodo trium, id est Matthaei, Marci et Lucae cons

 CAPUT V. De his quae in ejus apprehensione facta et dicta omnes commemorant, quomodo inter se nihil appareat dissentire.

 CAPUT VI. De his quae gesta sunt cum duceretur Dominus ad domum principis sacerdotum, et quae in ipsa domo cum nocte perductus esset, et maxime de Pet

 CAPUT VII. De his quae mane gesta sunt, priusquam Pilato traderetur, quomodo Evangelistae inter se non discrepent et de testimonio Jeremiae quod Matt

 CAPUT VIII. De his quae apud Pilatum gesta sunt, quomodo inter se nihil dissentiant.

 CAPUT IX. De illusione qua illusus est a cohorte Pilati, quomodo non dissonent tres qui hoc dicunt, Matthaeus, Marcus et Joannes.

 CAPUT X. Quomodo non repugnet quod Matthaeus, Marcus et Lucas angariatum dicunt, qui portaret ejus crucem cum Joannes dicat quod eam Jesus ipse porta

 CAPUT XI. De potu quem dederunt ei priusquam commemorata esset ejus crucifixio, quomodo conveniat inter Matthaeum et Marcum.

 CAPUT XII. De divisione vestimentorum ejus, quomodo inter se omnes conveniant.

 CAPUT XIII. De hora dominicae passionis, quemadmodum non inter se dissentiant Marcus et Joannes, propter tertiam et sextam.

 CAPUT XIV. De duobus latronibus cum illo crucifixis, quomodo omnes concordent.

 CAPUT XV. De his qui Domino insultaverunt, quomodo inter se consonent Matthaeus, Marcus et Lucas.

 CAPUT XVI. De latronum insultatione, quomodo non repugnent Matthaeus et Marcus Lucae, qui dixit unum eorum insultasse, alium credidisse.

 CAPUT XVII. De potu aceti, quomodo inter se omnes consentiant.

 CAPUT XVIII. De vocibus Domini quas continuo moriturus emisit, quomodo non repugnent Matthaeus et Marcus Lucae, et ipsi tres Joanni.

 CAPUT XIX. De scissione veli quomodo non dissentiant Matthaeus et Marcus a Luca, quo ordine factum sit.

 CAPUT XX. De admiratione Centurionis et eorum qui cum illo erant, quomodo inter se consentiant Matthaeus, Marcus et Lucas.

 CAPUT XXI. De mulieribus quae ibi stabant, quomodo Matthaeus, Marcus et Lucas, qui dixerunt eas a longe stetisse, non repugnent Joanni, qui nominavit

 CAPUT XXII. De Joseph qui corpus Domini petiit a Pilato, quomodo omnes consentiant, et quomodo a seipso Joannes non dissentiat.

 CAPUT XXIII. De sepultura ejus, quomodo tres a Joanne non dissentiant.

 CAPUT XXIV. De his quae circa tempus resurrectionis Domini facta sunt, quemadmodum omnes non inter se dissentiant.

 CAPUT XXV. In eo quod se postea discipulis manifestavit, quomodo sibi omnes Evangelistae non adversentur, collatis testimoniis et de apostolo Paulo et

 LIBER QUARTUS.

 CAPUT PRIMUM.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX.

 CAPUT X.

Chapter XXVII.—Of the Feast at Which It Was Objected at Once that Christ Ate with Sinners, and that His Disciples Did Not Fast; Of the Circumstance that the Evangelists Seem to Give Different Accounts of the Parties by Whom These Objections Were Alleged; And of the Question Whether Matthew and Mark and Luke are Also in Harmony with Each Other in the Reports Given of the Words of These Persons, and of the Replies Returned by the Lord.

60. Matthew, accordingly, goes on to say: “And it came to pass, as He sat at meat in the house, behold, many publicans and sinners came and sat down with Jesus and His disciples;” and so on, down to where we read, “But they put new wine into new bottles, and both are preserved.”428    Matt. ix. 10–17. Here Matthew has not told us particularly in whose house it was that Jesus was sitting at meat along with the publicans and sinners. This might make it appear as if he had not appended this notice in its strict order here, but had introduced at this point, in the way of reminiscence, something which actually took place on a different occasion, were it not that Mark and Luke, who repeat the account in terms thoroughly similar, have made it plain that it was in the house of Levi—that is to say, Matthew—that Jesus sat at meat, and all these sayings were uttered which follow. For Mark states the same fact, keeping also the same order, in the following manner: “And it came to pass, as He sat at meat in his house, many publicans and sinners sat also together with Jesus.”429    Mark ii. 15. Accordingly, when he says, “in his house,” he certainly refers to the person of whom he was speaking directly before, and that was Levi. To the same effect, after the words, “He saith unto him, Follow me; and he left all, rose up, and followed Him,”430    Luke v. 27–29. Luke has appended immediately this statement: “And Levi made Him a great feast in his own house: and there was a great company of publicans and of others that sat down with them.” And thus it is manifest in whose house it was that these things took place.

61. Let us next look into the words which these three evangelists have all brought in as having been addressed to the Lord, and also into the replies which were made by Him. Matthew says: “And when the Pharisees saw it, they said unto His disciples, Why eateth your Master with publicans and sinners?”431    Matt. ix. 11. This reappears very nearly in the same words in Mark: “How is it that He eateth and drinketh with publicans and sinners?”432    Mark ii. 16. Only we find thus that Matthew has omitted one thing which Mark inserts—namely, the addition “and drinketh.” But of what consequence can that be, since the sense is fully given, the idea suggested being that they were partaking of a repast in company? Luke, on the other hand, seems to have recorded this scene somewhat differently. For his version proceeds thus: “But their scribes and Pharisees murmured against His disciples, saying, Why do ye eat and drink with publicans and sinners?”433    Luke v. 30. But his intention in this certainly is not434    Non utique magistrum eorum nolens illic intelligi, with most mss. The reading volens occurs in some = not meaning their Master to be referred to, he intimates, etc. to indicate that their Master was not referred to on that occasion, but to intimate that the objection was levelled against all of them together, both Himself and His disciples; the charge, however, which was to be taken to be meant both of Him and of them, being addressed directly not to Him, but to them. For the fact is that Luke himself, no less than the others, represents the Lord as making the reply, and saying, “I came not to call the righteous, but sinners to repentance.”435    Luke v. 32. And He would not have returned that answer to them, had not their words, “Why do ye eat and drink?” been directed very specially to Himself. For the same reason, Matthew and Mark have told us that the objection which was brought against Him was stated immediately to His disciples, because, when the allegation was addressed to the disciples, the charge was thereby laid all the more seriously against the Master whom these disciples were imitating and following. One and the same sense, therefore, is conveyed; and it is expressed all the better in consequence of these variations employed in some of the terms, while the matter of fact itself is left intact. In like manner we may deal with the accounts of the Lord’s reply. Matthew’s runs thus: “They that be whole need not a physician, but they that are sick; but go ye and learn what this meaneth, I will have mercy, and not sacrifice: for I am not come to call the righteous, but sinners.” 436    Omitting in pœnitentiam = unto repentance. [These words should be omitted in Matthew and Mark, according to the Greek mss. Revised Version.—R.] Mark and Luke have also preserved for us the same sense in almost the same words, with this exception, that they both fail to introduce that quotation from the prophet, “I will have mercy, and not sacrifice.” Luke, again, after the words, “I came not to call the righteous, but sinners,” has added the term, “unto repentance.” This addition serves to bring out the sense more fully, so as to preclude any one from supposing that sinners are loved by Christ, purely for the very reason that they are sinners. For this similitude also of the sick indicates clearly what God means by the calling of sinners,—that it is like the physician with the sick,—and that its object verily is that men should be saved from their iniquity as from disease; which healing is effected by repentance.

62. In the same way, we may subject what is said about the disciples of John to examination. Matthew’s words are these: “Then came to Him the disciples of John, saying, Why do we and the Pharisees fast oft?”437    Matt. ix. 14. The purport of Mark’s version is similar: “And the disciples of John and the Pharisees438    Pharisæi, not Pharisæorum. [So the Greek text.—R.] used to fast.439    Or, as Augustin’s reasoning implies that he understood it, were fasting—erant jejunantes. [So Revised Version.—R.] And they come and say unto Him, Why do the disciples of John and the Pharisees440    Pharisæorum. fast, but thy disciples fast not?”441    Mark ii. 18. The only semblance of a discrepancy that can be found here, is in the possibility of supposing that the mention of the Pharisees as having spoken along with the disciples of John is an addition of Mark’s, while Matthew states only that the disciples of John expressed themselves to the above effect. But the words which were actually uttered by the parties, according to Mark’s version, rather indicate that the speakers and the persons spoken of were not the same individuals. I mean, that the persons who came to Jesus were the guests who were then present, that they came because the disciples of John and the Pharisees were fasting, and that they uttered the above words with respect to these parties. In this way, the evangelist’s phrase, “they come,” would not refer to the persons regarding whom he had just thrown in the remark, “And the disciples of John and the Pharisees were fasting.” But the case would be, that as those parties were fasting, some others here, who are moved by that fact, come to Him, and put this question to Him, “Why do the disciples of John and of the Pharisees fast, but thy disciples fast not?” This is more clearly expressed by Luke. For, evidently with the same idea in his mind, after stating what answer the Lord returned in the words in which He spoke about the calling of sinners under the similitude of those who are sick, he proceeds thus: “And they said unto Him, Why do the disciples of John fast often, and make prayers, and likewise the disciples of the Pharisees, but thine eat and drink?”442    Luke v. 33. Here, then, we see that, as was the case with Mark, Luke has mentioned one party as speaking to this intent in relation to other parties. How comes it, therefore, that Matthew says, “Then came to Him the disciples of John, saying, Why do we and the Pharisees fast?” The explanation may be, that those individuals were also present, and that all these various parties were eager to advance this charge, as they severally found opportunity. And the sentiments which sought expression on this occasion have been conveyed by the three evangelists under varied terms, but yet without any divergence from a true statement of the fact itself.

63. Once more, we find that Matthew and Mark have given similar accounts of what was said about the children of the bridegroom not fasting as long as the bridegroom is with them, with this exception, that Mark has named them the children of the bridals,443    Filios nuptiarum. while Matthew has designated them the children of the bridegroom.444    Filios sponsi. That, however, is a matter of no moment. For by the children of the bridals we understand at once those connected with the bridegroom, and those connected with the bride. The sense, therefore, is obvious and identical, and neither different nor contradictory. Luke, again, does not say, “Can the children of the bridegroom fast?” but, “Can ye make the children of the bridegroom fast, while the bridegroom is with them?” By expressing it in this method, the evangelist has elegantly opened up the self-same sense in a way calculated to suggest something else. For thus the idea is conveyed, that those very persons who were speaking would try to make the children of the bridegroom mourn and fast, inasmuch as they would [seek to] put the bridegroom to death. Moreover, Matthew’s phrase, “mourn,” is of the same import as that used by Mark and Luke, namely, “fast.” For Matthew also says further on, “Then shall they fast,” and not, “Then shall they mourn.” But by the use of this phrase, he has indicated that the Lord spoke of that kind of fasting which pertains to the lowliness of tribulation. In the same way, too, the Lord may be understood to have pictured out a different kind of fasting, which stands related to the rapture of a mind dwelling in the heights of things spiritual, and for that reason estranged in a certain measure from the meats that are for the body, when He made use of those subsequent similitudes touching the new cloth and the new wine, by which He showed that this kind of fasting is an incongruity for sensual445    Animalibus. and carnal people, who are taken up with the cares of the body, and who consequently still remain in the old mind. These similitudes are also embodied in similar terms by the other two evangelists. And it should be sufficiently evident that there need be no real discrepancy, although one may introduce something, whether belonging to the subject-matter itself, or merely to the terms in which that subject is expressed, which another leaves out; provided only that there be neither any departure from a genuine identity in sense, nor any contradiction created between the different forms which may be adopted for expressing the same thing.

CAPUT XXVII. De convivio ubi objectum est e quod cum peccatoribus manducaret, et quod non jejunarent discipuli ejus, quod videtur alius alios dicere a quibus objectum sit, et de verbis eorum, responsisque Domini, utrum Matthaeus, Marcus et Lucas congruant.

1107

60. Sequitur itaque Matthaeus, et dicit: Et factum est discumbente eo in domo, ecce multi publicani et peccatores venientes, discumbebant cum Jesu, et discipulis ejus, etc., usque ad illud ubi ait, Sed vinum novum in utres novos mittunt, et ambo conservantur (Matth. IX, 10-17). Hic Matthaeus non expressit in cujus domo discumbebat Jesus cum publicanis et peccatoribus: unde posset videri non hoc ex ordine subjunxisse, sed quod alio tempore factum est recordatus interposuisse, nisi Marcus et Lucas qui hoc omnino similiter narrant, manifestarent in domo Levi, hoc est Matthaei, discubuisse Jesum, et dicta illa omnia quae sequuntur. Ita enim Marcus hoc idem dicit, eumdem ordinem servans: Et factum est, cum accumberet in domo illius, multi publicani et peccatores simul discumbebant cum Jesu (Marc. II, 15-22). Cum ergo dicit, in domo illius; exprimit utique illum, de quo superius loquebatur, id est Levi. Sic et Lucas cum dixisset, Ait illi, Sequere me: et relictis omnibus surgens secutus est eum; continuo subjecit, Et fecit ei convivium magnum Levi in domo sua; et erat turba multa publicanorum et aliorum, qui cum illis erant discumbentes (Luc. V, 27-39). Manifestum est itaque in cujus domo ista gerebantur.

61. Jam ipsa verba videamus, vel quae Domino dicta, vel quae ab illo responsa omnes isti tres Evangelistae posuerunt. Matthaeus: Et videntes, inquit, Pharisaei, dicebant discipulis ejus: Quare cum publicanis et peccatoribus manducat magister vester? Totidem pene verbis hoc ait et Marcus: Quare cum publicanis et peccatoribus manducat et bibit magister vester? Praetermissum est ergo a Matthaeo quod iste addidit, et bibit: sed quid ad rem, cum plena sit sententia, insinuans pariter convivantes? Lucas autem aliquanto differentius hoc videtur commemorasse: Et murmurabant, inquit, Pharisaei et Scribae eorum, dicentes ad discipulos ejus: Quare cum publicanis et peccatoribus manducatis et bibitis? Non utique magistrum eorum nolens illic intelligi: sed simul omnibus, et ipsi et discipulis ejus hoc objectum insinuans: non tamen ei dictum, sed illis, quod et de ipso et de illis acciperetur. Nam utique et ipse Lucas ita dicit Dominum respondisse, Non veni vocare justos, sed peccatores in poenitentiam: quod non eis respondisset, nisi quod dixerant, manducatis et bibitis, ad ipsum maxime pertineret. Propterea etiam Matthaeus et Marcus de illo discipulis ejus hoc objectum esse narrarunt, quia et cum de discipulis dicebatur, magistro magis objiciebatur, quem sectando imitabantur. Una ergo sententia est, et tanto melius insinuata, quanto quibusdam verbis, manente veritate, variata. Item quod Matthaeus refert Dominum respondisse, Non est opus valentibus medicus, sed male habentibus. Euntes autem discite quid est, Misericordiam volo, et non sacrificium. 1108 Non enim veni vocare justos, sed peccatores; Marcus quoque et Lucas eisdem pene verbis eamdem sententiam tenuerunt, nisi quod ambo non interponunt illud ex propheta testimonium, Misericordiam volo, quam sacrificium. Lucas autem cum dixisset, Non veni vocare justos, sed peccatores, addidit, in poenitentiam quod ad explanandam sententiam valet, ne quisquam peccatores ob hoc ipsum quod peccatores sunt, diligi arbitretur a Christo: cum et illa similitudo de aegrotis bene intimet quid velit Deus vocando peccatores, tanquam medicus aegros, utique ut ab iniquitate tanquam ab aegritudine salvi fiant; quod fit per poenitentiam.

62. Item quod dicit Matthaeus, Tunc accesserunt ad eum discipuli Joannis, dicentes: Quare nos et Pharisaei jejunamus frequenter? Marcus similiter intulit, dicens, Et erant discipuli Joannis et Pharisaei jejunantes; et veniunt, et dicunt illi: Cur discipuli Joannis et Pharisaeorum jejunant, tui autem discipuli non jejunant? nisi quod iste putari potest addidisse Pharisaeos, quod simul cum discipulis Joannis hoc dixerint, cum Matthaeus tantum discipulos Joannis hoc dixisse perhibeat. Sed verba ipsa quae illos dixisse apud Marcum legitur, magis indicant alios hoc dixisse de aliis; id est, convivas qui aderant venisse ad Jesum, quia jejunabant discipuli Joannis et Pharisaei, et hoc ei de illis dixisse: ut quod ait, veniunt, non de ipsis dixerit, de quibus interposuerat, Et erant discipuli Joannis et Pharisaei jejunantes; sed cum isti essent jejunantes, veniunt illi, quos hoc movet, et dicunt illi, Cur discipuli Joannis et Pharisaeorum jejunant, tui autem non jejunant? Quod Lucas evidentius expressit, ita hoc idem intimans, cum dixisset quid eis responderit Dominus de vocatione peccatorum, tanquam aegrotorum: At illi, inquit, dixerunt ad eum, Quare discipuli Joannis jejunant frequenter, et obsecrationes faciunt, similiter et Pharisaeorum, tui autem edunt et bibunt? Ergo et hic, sicut Marcus, alios de aliis hoc dixisse narravit. Unde ergo Matthaeus, Tunc accesserunt ad eum discipuli Joannis dicentes: Quare nos et Pharisaei jejunamus? nisi quia et ipsi aderant, et omnes certatim, ut quisque poterat, hoc objecerunt: quorum sententia diverso loquendi modo, sed tamen a veritate non alieno, a tribus Evangelistis insinuata est.

63. Item illud de sponsi filiis, quia non jejunabunt quamdiu cum eis est sponsus, similiter interposuerunt Matthaeus et Marcus: nisi quod Marcus filios nuptiarum appellavit, quos ille sponsi; quod ad rem nihil interest. Filios quippe nuptiarum non tantum sponsi, sed etiam sponsae intelligimus. Eadem ergo est aperta sententia, non altera adversa. Lucas autem non ait, Numquid possunt filii sponsi jejunare? sed ait, Numquid potestis filios sponsi, dum cum illis est sponsus, facere jejunare? in quo et ipse ad aliud quiddam insinuandum, eamdem sententiam eleganter aperuit. Sic enim intelligitur eosdem ipsos qui loquebantur fuisse facturos, ut lugentes jejunarent filii sponsi, quoniam ipsi essent sponsum occisuri. Quod 1109 autem dixit Matthaeus, lugere; hoc Marcus et Lucas, jejunare: quia et ille postea, tunc jejunabunt, ait; non, tunc lugebunt. Verum illo verbo significavit de tali jejunio Dominum locutum, quod pertinet ad humilitatem tribulationis: ut illud alterum, quod pertinet ad gaudium mentis in spiritualia suspensae, atque ob hoc alienatae quodammodo a corporalibus cibis, posterioribus similitudinibus Dominus significasse intelligatur, de panno novo et de vino novo, id ostendens quod animalibus atque carnalibus circa corpus occupatis, et ob hoc veterem adhuc sensum trahentibus, hoc genus jejunii non congruat; quas similitudines et alii duo similiter explicarunt. Jam enim satis in promptu est nihil esse contrarium, si quid alius dicit, quod alius praetermittit, seu verbi, seu rei; dum vel ab eadem sententia non recedatur, vel quae forte alia ponitur, alii non adversetur.