EPISTOLA AD VALERIUM COMITEM , CUI AUGUSTINUS TRANSMITTIT NUNCUPATUM IPSI LIBRUM PRIMUM DE NUPTIIS ET CONCUPISCENTIA.

 S. AURELII AUGUSTINI HIPPONENSIS EPISCOPI DE NUPTIIS ET CONCUPISCENTIA Ad Valerium comitem LIBRI DUO.

 CAPUT PRIMUM.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 4. Quid ergo dicimus, quando et in quibusdam impiis invenitur pudicitia conjugalis? utrum eo peccare dicendi sunt, quod dono Dei male utantur, non id

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX.

 CAPUT X.

 CAPUT XI.

 13. Omne itaque nuptiarum bonum impletum est in illis parentibus Christi, proles, fides, sacramentum. Prolem cognoscimus ipsum Dominum Jesum: fidem, q

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 15. Itaque et Apostolus cum hinc loqueretur, ait: Hoc autem dico, fratres: tempus breve est reliquum est et ut qui habent uxores tanquam non habentes

 CAPUT XIV.

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI.

 CAPUT XVII.

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX.

 CAPUT XX.

 CAPUT XXI.

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII.

 26. Hoc generi humano inflictum vulnus a diabolo, quidquid per illud nascitur, cogit esse sub diabolo, tanquam de suo frutice fructum jure decerpat: n

 CAPUT XXIV.

 CAPUT XXV.

 CAPUT XXVI.

 CAPUT XXVII.

 CAPUT XXVIII.

 CAPUT XXIX.

 32. Deinde adjungit Apostolus: Scio enim quia non habitat in me, hoc est in carne mea, bonum: velle enim adjacet mihi, perficere autem bonum non inven

 CAPUT XXX.

 34. Verum illud quod ait, Video autem aliam legem in membris meis repugnantem legi mentis meae ipsa est ista de qua loquimur concupiscentia, lex pecc

 CAPUT XXXI.

 36. Subjungit autem Apostolus, et dicit: Igitur ego ipse mente servio legi Dei, carne autem legi peccati. Quod sic intelligendum est: mente servio leg

 CAPUT XXXII.

 CAPUT XXXIII.

 CAPUT XXXIV.

 CAPUT XXXV.

 LIBER SECUNDUS .

 CAPUT PRIMUM.

 CAPUT II.

 3. Verba ergo de libro meo tibi a me misso tibique notissimo ista posuit, quae refutare conatus est. «Damnatores nos esse nuptiarum operisque divini,

 4. Deinde alia mea verba subtexuit, ubi dixi: «Nec advertunt quod ita nuptiarum bonum malo originali, quod inde trahitur, non potest accusari sicut a

 5. Deinde ad nostra superiora verba revertitur, quae nescio cur repetat: «Eos autem qui de tali commixtione nascuntur, dicimus trahere originale pecca

 6. Post haec illud nostrum posuit, ubi diximus: «Haec enim quae ab impudentibus impudenter laudatur pudenda concupiscentia, nulla esset, nisi homo ant

 CAPUT III.

 8. Non est ita ut loqueris, quicumque ista dixisti non est ita: multum falleris, vel fallere meditaris: non liberum negamus arbitrium sed, Si vos Fi

 9. Audi ergo breviter, quid in ista quaestione versetur. Catholici dicunt humanam naturam a creatore Deo bono conditam bonam, sed peccato vitiatam med

 CAPUT IV.

 11. Quae sequuntur ergo, ita praenotavit, qui tuae Dilectioni chartulam misit: «Contra eos,» inquit, «qui nuptias damnant, et fructus earum diabolo as

 12. Attende et caetera, quibus se existimat adversus nos huic praemisso titulo consonare. «Deus,» inquit, «qui Adam ex limo fuerat fabricatus, Evam co

 13. Post haec quae veraciter et catholice dicta sunt, imo in divinis libris veraciter scripta, non autem ab isto catholice dicta sunt, quia non intent

 CAPUT V.

 15. Sed adjungit, et dicit: «Per quid igitur sub diabolo sunt, quos Deus fecit?» Sibique veluti ex nostra voce respondet: «Per peccatum,» inquit, «non

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 18. Verum nunc, obsecro te, paulo attentius intuere, quod nomen invenerit, quo rursus operiret quod erubescit aperire. «Genuerat enim eum,» inquit, «A

 CAPUT VIII.

 20. Neque hoc ideo dixerim, quod alius putandus sit praeter summum et verum Deum, vel humani seminis, vel ipsius hominis creator ex semine : sed hoc t

 CAPUT IX.

 22. Voluptatem tamen iste et hic dixit, quia potest voluptas et honesta esse non dixit carnis concupiscentiam, vel libidinem, quae pudenda est: sed i

 CAPUT X.

 CAPUT XI.

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 27. Attende caetera «Hoc etiam,» inquit, «Apostoli confirmat auctoritas. Cum enim beatus Paulus de mortuorum resurrectione loqueretur, ait: Insipiens,

 CAPUT XIV.

 29. De qua fraude quid adjuvaretur ejus intentio, cum aliquanto attentius cogitarem, nihil potui reperire, nisi quia testem voluit adhibere Apostolum,

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI.

 CAPUT XVII.

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX.

 CAPUT XX.

 CAPUT XXI.

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII.

 CAPUT XXIV.

 CAPUT XXV.

 CAPUT XXVI.

 42. Ad haec responsurus, prius volo esse intentum lectorem, nihil agere istos, nisi ut salvator non sit parvulis necessarius, quos peccata prorsus a q

 43. Quid est ergo quod ait, «Ex fructibus suis arbor agnoscitur,» quia hoc in Evangelio dixisse Dominum legimus? Numquid inde Dominus loquebatur, et n

 CAPUT XXVII.

 45. Ad omnia ista huic respondet Apostolus, qui neque voluntatem arguit parvuli, quae propria in illo nondum est ad peccandum neque nuptias in quantu

 46. Quid autem aliud indicant etiam sequentia verba apostolica? Cum enim hoc dixisset, adjunxit, Usque enim ad legem peccatum in mundo fuit: id est, q

 47. Adhuc quaerat, «per quid peccatum inveniatur in parvulo.» Respondeant ei paginae sanctae: Per unum hominem peccatum in hunc mundum intravit, et pe

 CAPUT XXVIII.

 48. «Si peccatum,» inquit, «ex voluntate est, mala voluntas quae peccatum facit: si ex natura, mala natura.» Cito respondeo, Ex voluntate peccatum est

 CAPUT XXIX.

 50. Quod autem iste sibi quasi religiose dicere visus est, «Si natura per Deum est, non potest in ea esse originale malum:» nonne religiosius sibi ali

 51. Quid autem dicam de ipsis divinarum Scripturarum tractatoribus, qui in catholica Ecclesia floruerunt, quomodo haec non in alios sensus conati sunt

 CAPUT XXX.

 CAPUT XXXI.

 CAPUT XXXII.

 CAPUT XXXIII.

 56. Quodlibet autem de pudenda concupiscentia carnis iste sentiat, de parvulis, pro quibus laboramus, ut salvatore indigere credantur, ne sine salute

 CAPUT XXXIV.

 58. Hoc autem peccatum, quod ipsum hominem in paradiso in pejus mutavit, quia multo est grandius quam judicare nos possumus, ab omni nascente trahitur

 CAPUT XXXV.

 60. Sed, ut dixi, sentiat de ista libidine iste quod libet, praedicet ut libet, laudet quantum libet (sicut enim multis locis significat, multum libet

Chapter 26 [XIII.]—The Child in No Sense Formed by Concupiscence.

But as he was speaking of Abraham and Sarah, he goes on to say: “If, indeed, you were to affirm that the natural use was strong in them, and there was no offspring, my answer will be: Whom the Creator promised, the Creator also gave; the child which is born is not the work of cohabitation, but of God. He, indeed, who made the first man of the dust, fashions all men out of seed. As, therefore, the dust of the earth, which was taken as the material, was not the author of man; so likewise that power of sexual pleasure which forms and commingles the seminal elements does not complete the entire process of man’s making, but rather presents to God, out of the treasures of nature, material with which He vouchsafes to make the human being.” Now the whole of this statement of his, except where he says, that the seminal elements are formed and commingled by sexual pleasure, would be correctly expressed by him were he only earnest in making it to defend the catholic sense. To us, however, who are fully aware what he strives to make out of it, he speaks indeed correctly in a perverse manner. The exceptional statement to the general truth, which I do not deny belongs to this passage, is untrue for this reason, because the pleasure in question of carnal concupiscence does not form the seminal elements. These are already in the body, and are formed by the same true God who created the body itself. They do not receive their existence from the libidinous pleasure, but are excited and emitted in company with it. Whether, indeed, such pleasure accompanies the commingling of the seminal elements of the two sexes in the womb, is a question which perhaps women may be able to determine from their inmost feelings; but it is improper for us to push an idle curiosity so far. That concupiscence, however, which we have to be ashamed of, and the shame of which has given to our secret members their shameful designation, pudenda, had no existence in the body during its life in paradise before the entrance of sin; but it began to exist “in the body of this death” after sin, the rebellion of the members retaliating man’s own disobedience. Without this concupiscence it was quite possible to effect the function of the wedded pair in the procreation of children: just as many a laborious work is accomplished by the compliant operation of our other limbs, without any lascivious heat; for they are simply moved by the direction of the will, not excited by the ardour of concupiscence.

CAPUT XIII.

26. Sed quia de Abraham loquebatur et Sara, subjunxit atque ait: «Quod si dixeris, Usus in eis vigebat, et fetus non erat: respondebo, Quem conditor promisit, conditor dedit, non concubitus, sed Dei opus est qui nascitur. Qui enim, primum hominem fecit ex pulvere (Gen. II, 7), omnes fabricatur ex semine. Sicut ergo tunc limus, qui assumptus est materia, non auctor hominis fuit: ita nunc vis illa voluptatis, confectrix commixtrixque seminum, non explet operationis vicem; sed de thesauris naturae offert Deo, unde ille hominem dignetur operari.» Haec omnia quae dixit, excepto quod ait, a voluptate semina confici atque misceri, recte diceret, si in eis catholicum sensum defendere niteretur. Quia vero scimus quid ex his moliatur efficere, profecto dicit etiam recta perverse. Illud itaque, quo excepto caetera vera esse non abnuo, ideo non est verum, quia voluptas illa concupiscentiae carnalis non conficit semina; sed ea quae jam sunt in corporibus a vero Deo condita, a quo et ipsa conduntur corpora, non fiunt a voluptate , sed excitantur et emittuntur cum voluptate. Utrum autem utriusque sexus semina in muliebri utero cum voluptate misceantur, viderint feminae quid in secretis visceribus sentiant: nos non decet inaniter usque ad ista esse curiosos. Libido tamen illa erubescenda, unde pudenda ipsa appellata sunt membra, non fuit in corpore vitae illius, quae in paradiso fuit ante peccatum, sed coepit esse in corpore mortis hujus retributa inobedientia inobedientiae post peccatum. Sine qua libidine poterat opus fieri conjugum in generatione filiorum, sicut multa opera fiunt obedientia caeterorum sine illo ardore membrorum, quae voluntatis nutu moventur, non aestu libidinis concitantur.