S. AURELII AUGUSTINI HIPPONENSIS EPISCOPI DE GESTIS PELAGII Ad Aurelium episcopum. LIBER UNUS .

 0319 1. Posteaquam in manus nostras , sancte papa Aureli, ecclesiastica gesta venerunt, ubi Pelagius ab episcopis quatuordecim provinciae Palaestinae

 CAPUT PRIMUM.

 3. Aliud est autem, hominem per scientiam legis ad non peccandum adjuvari et aliud est, non posse esse sine peccato, nisi qui scientiam legis habueri

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 6. Denique in illo libro, ubi illa capitula Pelagius scripsit, huic positioni , qua dixit, «Omnes voluntate propria regi, et suo desiderio unumquemque

 7. Nam et illud quod posuit de Psalmo in eodem Capitulorum libro, ut quasi probaret, «Omnes voluntate propria regi,» Dilexit maledictum, et veniet ei

 8. Quae cum ita sint, filii Dei qui hoc noverunt, et se Dei Spiritu regi et agi gratulantur, quomodo moveri potuerunt, cum audirent vel legerent a Pel

 9. Item recitatum est quod in libro suo Pelagius 0325 posuit, «In die judicii iniquis et peccatoribus non esse parcendum, sed aeternis eos ignibus exu

 10. Quod autem addidit Pelagius, «Et si quis aliter credit, Origenista est:» hoc acceperunt judices, quod revera in Origene dignissime detestatur Eccl

 11. Quomodo autem fiet hoc judicium, difficile in Scripturis sanctis comprehendi potest: modis enim multis significatur, quod uno modo futurum est. Na

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 14. Numquidnam ergo fratres nostros, ut etiam hoc inter caetera objicerent, sine causa verba ista moverunt? Non utique: sed Veteris Testamenti nomen m

 15. Quomodo ergo non merito commoverentur filii promissionis, filii liberae Jerusalem in coelis aeternae, cum ista discretio apostolica atque catholic

 CAPUT VI.

 17. Numquid hic poterant judices, vel debebant, incognita et incerta damnare, quando nemo contra aderat, qui ea quae ad viduam reprehensibilia scripta

 18. An et illud fortasse tractandum est, utrum recte dictum sit «non tanquam haereticos, sed tanquam stultos anathematizandos qui ita sentirent, quoni

 19. Nos sane cum hanc Pelagii defensionem in illa, quam prius accepimus, chartula legeremus , aderant quidam sancti fratres, qui se Pelagii libros exh

 20. Illud sane quod Pelagius suum esse confessus est, adhuc latebrosum est: sed puto quod in istorum gestorum consequentibus partibus elucebit. Ait en

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX.

 CAPUT X.

 CAPUT XI.

 24. Ad haec sibi objecta, sicut gesta testantur. Pelagius ita respondit: «De posse quidem hominem sine peccato esse, dictum est,» inquit, «superius: d

 25. His autem quaestionibus, et istarum sententiarum contentiosissimis assertionibus jam usquequaque ferventibus, multorum fratrum perturbabatur infir

 26. Unde nunc duo illa videamus, quae noluit anathematizare Pelagius, qui etiam sua esse cognovit sed ut illud, quod in eis offendebat, auferret, quo

 CAPUT XII.

 28. Sed ad hoc objectum vigilanti circumspectione respondit, quam sine dubio catholici judices approbaverunt. «Dictum est,» inquit, «a nobis, sed ita,

 CAPUT XIII.

 CAPUT XIV.

 31. Dicam etiam aliquid laetius . Superius metuebam (Supra, n. 20), cum diceret Pelagius, adjuvante gratia Dei posse esse hominem sine peccato, ne for

 32. Sed quod ista sequitur, me rursum sollicitat. Cum enim de quinto capitulo libri Coelestii huic fuisset objectum, quod «affirment unumquemque homin

 33. Quid est ergo, unde me de hoc capitulo sollicitum factum esse praedixi? Hoc videlicet, quod ait Pelagius, «Donare Deum ei, qui fuerit dignus accip

 34. Hoc forte dicet: Ego non ex operibus, sed ex fide dixi Apostolum dignum fuisse, cui tantae illae gratiae donarentur non enim opera, quae bona ant

 35. Quid est ergo quod idem dicit apostolus, Bonum certamen certavi, cursum consummavi, fidem servavi de caetero superest mihi corona justitiae, quam

 36. Redditur ergo debitum praemium Apostolo digno: sed ipsum apostolatum indebitum gratia donavit 0342 indigno. An hoc me dixisse poenitebit? Absit: e

 37. Merito, quod gesta indicant, etiam hoc usus est testimonio sanctus Joannes Jerosolymitanae antistes Ecclesiae, sicut interrogatus quae apud illum

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI.

 CAPUT XVII.

 41. Cur ergo, ait aliquis, hoc judices approbaverunt? Fateor, ideo jam ipse ambigo: sed nimirum, aut breve dictum eorum audientiam et intentionem faci

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX.

 CAPUT XX.

 CAPUT XXI.

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII.

 CAPUT XXIV.

 CAPUT XXV.

 50. At nunc si Pelagius Deum cogitat, si non est ingratus ejus misericordiae, qui eum ad episcoporum judicium propterea perduxit, ut haec anathemata d

 CAPUT XXVI.

 52. «Domino dilectissimo, et desideratissimo fratri Pelagio, Augustinus, in Domino salutem. Gratias ago plurimum, quod me litteris tuis exhilarare dig

 CAPUT XXIX.

 CAPUT XXX.

 55. Quid sibi ergo vult, quod in hac epistola ita gloriari ausi sunt, ut non solum possibilitatem non peccandi, sed etiam facilitatem, sicut in libro

 CAPUT XXXI.

 CAPUT XXXII.

 CAPUT XXXIII.

 58. Postea etiam de libro Coelestii capitula sibi objecta in eadem chartula multa congessit neque his intervallis quae continent gesta, duas responsi

 CAPUT XXXIV.

 CAPUT XXXV.

 61. Quoniam necesse erat impleri quod praedixit apostolus Paulus, Oportet et haereses esse, ut probati manifesti fiant in vobis (I Cor. XI, 19): post

 62. Ista haeresis cum plurimos decepisset, et fratres, quos non deceperat, conturbaret Coelestius quidam talia sentiens, ad judicium Carthaginensis E

 63. Ex iis etiam, quae Coelestium dixisse vel scripsisse, tanquam dogmata discipuli ejus, sunt objecta Pelagio sua quaedam et ipse cognovit, sed alit

 64. Has ex nomine Coelestii quatuor sententias non sic approbaverunt episcopi judices, sicut eas Coelestius sensisse dicebatur: sed sicut de his respo

 65. Nunc similiter recapitulando illa paulo attentius videamus, quae illum contraria reprobare et anathematizare dixerunt. In hoc enim potius tota hae

 66. De his autem quae post hoc judicium ibi a nescio quo cuneo perditorum, qui valde in perversum perhibentur Pelagio suffragari, incredibili audacia

45. [XXI.]—Pelagius’ Acquittal Becomes Suspected.

If these are the proceedings by which Pelagius’ friends rejoice that he was exculpated, we, on our part,—since he certainly took much pains to prove that we were well affected towards him, by going so far as to produce even our private letters to him, and reading them at the trial,—undoubtedly wish and desire his salvation in Christ; but as regards his exculpation, which is rather believed than clearly shown, we ought not to be in a hurry to exult. When I say this, indeed, I do not charge the judges either with negligence or connivance, or with consciously holding unsound doctrine—which they most certainly would be the very last to entertain. But although by their sentence Pelagius is held by those who are on terms of fullest and closest intimacy with him to have been deservedly acquitted, with the approval and commendation of his judges, he certainly does not appear to me to have been cleared of the charges brought against him. They conducted his trial as of one whom they knew nothing of, especially in the absence of those who had prepared the indictment against him, and were quite unable to examine him with diligence and care; but, in spite of this inability, they completely destroyed the heresy itself, as even the defenders of his perverseness must allow, if they only follow the judgment through its particulars. As for those persons, however, who well know what Pelagius has been in the habit of teaching, or who have had to oppose his contentious efforts, or those who, to their joy, have escaped from his erroneous doctrine, how can they possibly help suspecting him, when they read the affected confession, wherein he acknowledges past errors, but so expresses himself as if he had never entertained any other opinion than those which he stated in his replies to the satisfaction of the judges?

CAPUT XXI.

45. Si ista sint gesta , quibus amici Pelagii gaudent eum esse purgatum: nos, quoniam erga se nostram quoque amicitiam, prolatis etiam familiaribus epistolis nostris, atque in hoc judicio recitatis, quas insertas continent gesta, satis probare curavit, salutem quidem ejus in Christo cupimus et optamus; de ista vero ejus purgatione, quae magis creditur, quam liquido demonstratur, gaudere temere non debemus. Neque hoc dicens, judicum arguo vel negligentiam, vel conniventiam, vel, quod ab eis longe abhorrere certissimum est, impiorum dogmatum conscientiam: sed eorum judicio pro merito approbato atque laudato, Pelagius tamen apud eos quibus amplius certiusque notus est , non mihi videtur esse purgatus. Illi enim tanquam de ignoto judicantes, his praesertim absentibus qui contra eum libellum dederant, hominem quidem diligentius examinare minime potuerunt: haeresim tamen ipsam, si eorum sequantur judicium qui pro ejus perversitate certabant, penitus peremerunt. Illi autem qui bene sciunt quae Pelagius docere consuevit, sive qui ejus disputationibus restiterunt, sive qui ex ipso errore se liberatos esse gratulantur, quomodo possunt eum non habere suspectum, quando ejus non simplicem confessionem praeterita errata damnantem, sed talem confessionem legunt, quasi nunquam aliter senserit, quam isto judicio in ejus est responsionibus approbatum?