Sermo I .

His autem fieri incipientibus, respicite et levate capita vestra, quoniam appropinquat redemptio vestra, Lucae vigesimo primo .

Pro thema: Parvus fons, qui crevit in fluvium et in lucem solemque conversus est.

Verba secundo proposita scripta sunt in Esther , in quibas negotiator sive praedicator sacrae Scripturae sufficienter describitur, qualis esse debeat in affectu, quia humilis: in profectu, quia utilis: in aspectu, quia nobilis. Et idcirco affectus humilitas tangitur primitus: Parvus fons: profectus utilitas notatur, cum subditur: crevit in fluvium; et aspectus nobilitas, cum dicitur: in lucem solemque conversus est. Per primum affectus humilitatis redditur gratiosus in intentione: per secundum profectus utilitatis redditur fructuosus in operatione: per tertium aspectus nobilitatis redditur speciosus in conversatione.

Cum igitur nostra sit communis intentio circa ipsius sacrae Scripturae indaginem negotiari secundum illam influentiam Spiritus, qua solet in alios se transferre: et ipsius infundentis et influentis Spiritus sancti gratiam primitus invocemus, ut qui super humiles requiescit affectioni nostrae tribuat humilitatem, qua intentione faciat nos gratiosos; et qui in habentibus non tepescit operationi nostrae tribuat utilitatem, quae nos in operatione faciat fructuosos: et tandem, qui virtutum floribus non marcescit conversationi nostrae tribuat honestatem, quae nos cunctis reddat aspicientibus speciosos, ut tandem humiles in affectione, fructuosi in operatione, speciosi in conversatione, circa ipsam sacram Scripturam sive predicationem taliter nostrum desudet ingenium, quod sit ad laudem et gloriam omnipotentis Dei, Patris et Filii et Spiritus sancti et gloriosae Virginis Mariae et totius Ecclesiae commodum nostrarumque animarum tam gratiae in praesenti quam gloriae in futuro. Amen.

His autem fieri incipientibus etc. Quoniam in Evangelio hodierno ponuntur praesagia secundi adventus Christi: ideo totum praesens Evangelium refertur ad aspectum et caput levandum ad signa, quae erunt in sole et luna et stellis et ceteris elementis. Sed quia ex aspectu istorum signorum multi incircumspecti ex defectu notitiae, seducti errore et concussi terrore avertent se a fidei veritate; ideo Dominus ad exhibendam cautelam circumspectionis et ad removendam fallaciam deceptionis atque ad eliminandam inconstantiam timoris in verbo proposito tria facit: nam primo praedicit futuram tribulationem, ut instruamur: secundo excitat ad providam considerationem, ne seducamur: tertio promittit omnimodam consolationem, ne terreamur. Et sic reddit nos dociles ex instructione futurae tribulationis ; circumspectos ex attentione providae considerationis ; benevolos ex promissione omnimodae consolationis.

Primo ergo praedicit futuram tribulationem, ut instruamur, cum dicit: His autem fieri incipientibus: secundo excitat ad providam considerationem, ne seducamur, cum subdit: Respicite et levate capita vestra, id est mentem ; quoniam, sicut caput praeeminet celeris membris corporis, sic mens, secundum quod hic accipitur pro superiori parte rationis, omnibus viribus animae: tertio promittit omnimodam consolationem, ne terreamur, cum subinfert: Quoniam appropinquat redemptio vestra: quasi dicat: licet haec signa initia sint dolorum , non tamen terreamini, quoniam vobis patienter sustinentibus et finaliter perseverantibus appropinquat redemptio, non exterminatio.

I. Quantum ergo ad primum praedicit futuram tribulationem, ut instruamur, cum dicit: His fieri incipientibus. Hic reddit nos dociles ex instructione seu praedictione futurorum signorum, quae erunt in secundo adventu indicis. Multa enim signa debent praecurrere, antequam veniet dies iudicii, et hoc est valde per omnia consonum rationi, quoniam, sicut in primo adventu ad demonstrationem assumtae infirmitatis contigerunt signa multiplicia

nam stella perducebat Magos ad monstrandum natum, sol obscuratus est ad demonstrandum passum, terra mota est, et velum templi cum lapidibus scissum est ad terrorem incutiendum

multo magis signa erunt in secundo adventu ad demonstrationem collatae potestatis, ut sic omnis creatura non tantum verbis, sed etiam factis confiteatur , quia Domino Iesu Christo data est omnis potestas in caelo et in terra, et in nomine eius omne genu flectatur caelestium, terrestrium et infernorum.

Cuiusmodi autem signa erunt tunc in secundo adventu, ex textu sacrae Scripturae potest colligi. Nam discipulis interrogantibus, Matthaei vigesimo quarto : Quod est signum adventus tui et consummationis saeculi? respondit: Post tribulationem dierum illorum sol obscurabitur, et luna non dabit lumen suum, et stellae cadent de caelo. Ex intellectu horum verborum et hodierni Evangelii potest colligi, quod tria erunt signa secundum adventum praecedentia, ad quae omnia alia poterunt reduci . Nam primo erunt signa deceptibilium miraculorum ad subversionem veritatis fidei: secundo erunt signa carnalium delectationum ad refrigerationem incendii caritatis: tertio erunt signa multiplicium tribulationum ad evulsionem longanimitatis spei. Signa carnalium delectationum intelliguntur per lunaris luminis privationem, signa deceplibilium miraculorum intelliguntur per solaris radii obscurationem, signa multiplicium tribulationum intelliguntur per stellarum casum et declinationem.

Prima signa deceplibilium miraculorum ad sub-, versionem veritatis fidei intelliguntur per solaris radii obscurationem. Sicut enim radius solis ex oppositione nubis dicitur obscurari, sic radius fidei, obnubilatus per hujusmodi signa in seducto Christiano, non dabit lumen veritatis, quia tunc surgent pseudochristi et pseudoprophetae et dabunt signa magna, ita ut in errorem inducantur, si fieri potest, etiam electi, ut dicitur Matthaei vigesimo quarto . De hoc similiter dicitur secundae ad Thessalonicenses secundo : Revelabitur ille iniquus, cuius adventus est secundum operationem satanae in omni virtute et signis et prodigiis mendacibus et in omni seductione iniquitatis. Dicuntur signa antichristi mendacia, non quod non faciat aliqua signa veracia, sed habendo respectum ad finem et intentionem, quia ad hoc faciet, ut mendacium et falsum persuadeat. Nec propter hoc hujusmodi signa, licet videantur fieri in imperceptibili tempore, debent dici vera miracula, quia fiunt per transmutationem formarum vi naturae in natura: sed miracula debent dici illa quae fiunt supra naturam et facultatem naturae, nulla dispositione et transmutatione praecedente, et ideo attestantur soli divinae potentiae. Natura enim adiuta et consita rebus convenientibus quasi repente prorumpit in effectum , sicut patet de generatione ranarum, quas de quibusdam foliis in modico tempore nasci contingit. Unde et daemones maxime faciunt ranas et serpentes et hujusmodi vilia et inutilia, quae de facili producuntur operatione naturae . Unde Deus tunc, sicut etiam modo, condescendet diabolicae potentiae et astutiae, ut patiatur seducere malos iuxta eorum demerita, et etiam deprehendantur a bonis, ut fides simul cum signis habeat locum.

Secundo signa carnalium delectationum ad refrigerationem caritatis incendii intelliguntur per lunaris luminis privationem et in sanguinem conversionem, quod fit, quando spiritualis et honestus homo convertitur in sanguinem carnalitatis et privatur lucido exemplo honestatis. Et de hoc potest exponi illud Ecclesiastici quadragesimo tertio : A luna signum diei festi, luna minuitur in consummatione mensis. Per lunam, quae minuitur in consummatione mensis, intelligitur vir fidelis; qui per lasciviam: carnalitatis minuitur in consummatione vitae suae; ab isto ergo, qui sic mutatur et minuitur sicut luna, est signum diei, iudicii scilicet. Tunc enim adimplebitur illud Sapientiae secundo : Nullum pratum sit, quod non pertranseat luxuria nostra. Nemo nostrum sit exsors luxuriae nostrae: ubique relinquamus signa laetitiae, quoniam haec est pars nostra.

Tertio erunt signa multiplicium tribulationum ad evulsionem longanimitatis spei, quae intelliguntur per stellarum casum et deiectionem. Tunc enim granum purum, excussa palea inconstantiae et timiditatis per examinationem diversarum afflictionum, summi Regis intrabit in horrea , et ventosa cauda draconis trahet paleam inconstantiae et timiditatis in locum damnationis. Et de hoc dicitur Lucae vigesimo primo : Surget gens contra gentem, et regnum adversus regnum, et terrae motus magni erunt per loca, et pestilentiae et fames terroresque de caelo ei signa magna erunt. Et in hodierno Evangelio dicitur: Erit pressura gentium prae confusione sonitus maris et fluctuum, arescentibus hominibus prae timore.

Erit pressura gentium, quia tunc surget gens contra gentem, et pater filium et filius patrem tradet in mortem, et odio habebuntur omnes Christum confitentes. Prae confusione sonitus maris. Tunc enim, secundum Hieronymum , doctorem veracissimum, qui dicit, se legisse in annalibus Hebraeorum, mare exaltabitur quindecim cubitis super excelsos montes et postea prosternetur in imum profundi; et omnia, quae moventur in aquis, levabuntur super aquas; volatilia vero in invicem garrient et non gustabunt nec bibent: animalia similiter congregabuntur de silvis ad campos invicem mugientia et non gustantia nec bibentia; et sic tanta erit confusio sonitus maris, garritus avium et mugitus animalium, ut nesciat homo, quid faciat prae timore signorum et terrae motuum, arescentibus hominibus prae timore et exspectatione .

II. Secundo vero notatur excitatio providae considerationis, ne seducamur, cum subdit: Respicite et levate capita vestra. Levate ergo mentem vestram per providam considerationem primo ad Filii sapientiam, ne per fallaciam deceptibilium miraculorum a fidei veritate avertamini: secundo ad Spiritus sancti clementiam, ne per lasciviam carnalium delectationum a Christi caritate separemini; tertio ad Patris potentiam, ne per saevitiam innumerabilium tribulationum a spei firmitate evellamini. Ad primam elevationem pertinet fidei firmitas, ad secundam mentis vel dilectionis unitas et solitudo, ad tertiam spei longanimitas.

Primo levate mentem vestram ad Filii sapientiam, ne per fallaciam deceptibilium miraculorum a fidei veritate avertamini. Et de hoc dicitur in Psalmo : Ad te, Domine, levavi animam meam. Deus meus, in te confido, non erubescam, neque irrideant me inimici mei. Etenim universi, qui sustinent te, non confundentur. Confundantur omnes iniqua agentes supervacue etc.

Ad te, Domine, levavi animam meam, per fidem cordis, credendo te Deum et hominem, ad quod non poteram per rationem attingere. Deus meus, in te confido, non erubescam, confitendo ore improperium Crucifixi. Neque irrideant me inimici mei, per sua maleficia seducendo. Etenim universi, qui sustinent te, non confundentur , acquiescendo falsitati. Confundantur ergo omnes ministri antichristi, iniqua agentes et supervacue, inducendo alios ad vanitatem falsitatis et mendacii . Sed tu, Domine, qui es veritas et sapientia, vias tuas demonstra mihi, in praeceptis, et semitas tuae edoce me , in consiliis.

Secundo levate mentem vestram ad Spiritus saneli clementiam, ne per lasciviam carnalium delectationum a Christi caritate separemini. Et de hoc dicitur Threnorum tertio : Sedebit solitarius et tacebit, quia levabit se supra se. Tunc verus Christianus sedebit solitarius, per exclusionem carnalium delectationum, immundarum affectionum et pravarum cogitationum: et tacebit, quando per repressionem fomitis in carne eam voluntarie et sine murmure coget per omnia obedire spiritui. Et levabit se supra se, quando, postposita omni creatura, mentali intuitu ascendet ad caelum Trinitatis ei per conformitatem voluntatis inhaerendo, ut iam quae sursum sunt sapiat, non quae super terram . De hoc. similiter dicitur in figura tertii Esdrae quarto : Elevavit faciem in Ierusalem, benedixit Regem caeli et dixit: Abs te est victoria etc.

Per faciem notitia fidei intelligitur, sed Ierusalem visio pacis interpretatur: unde tunc homo elevat faciem in Ierusalem, quando per notitiam fidei elevatur ad videndum tranquillitatem et concordiam pacis in regno animae, carnalibus desideriis suppeditatis. Et quia illa concordia est a Deo

nam nullus potest esse continens, nisi Deus det

ideo totum. Deo attribuit ei gratiarum actiones referendo, cum subdit: Benedixit Regem coeti et dixit: Abs te est victoria, supple: carnalium delectationum.

Tertio levate mentem ad Patris potentiam, ne per saevitiam multiplicium tribulationum a firmitate spei evellamini. Unde in Psalmo : Laetifica animam servi tui, quoniam ad te, Domine, animam meam levavi. Eripe me de inimicis meis, et ab his qui oderunt me, quoniam confortati sunt super me etc.

Laetifica animam servi tui, secundum multitudinem

dolorum et afflictionum infundendo dulcedinem consolationum. Quoniam ad te, Domine, animam meam levavi, per spei fiduciam. Eripe me de inimicis meis fortissimis et ab his qui oderunt me, inducendo in laqueum mortis aeternae, quoniam confortati sunt super me, multiplicando tribulationes et flagella, damna et opprobria.

III. Tertio notatur promissio omnimodae consolationis, cum dicitur: Quoniam appropinquat redemptio vestra. Vere omnimoda consolatio tunc erit perseverantibus et mentem ad Deum per providam considerationem levantibus. Nam triplex appropinquabit consolatio secundum triplicem mentis elevationem, ad quam omnis alia consolatio habet reduci. Et primo in elevantibus mentem ad Filii sapientiam purgabitur omnis error visione infallibilis veritatis ; secundo in elevantibus mentem ad Spiritus sancti clementiam d esipiet omnis carnalis amor fruitione inaestimabilis suavitatis: tertio in elevantibus mentem ad Patris potentiam evacuabitur omnis timor tentione immobilis firmitatis. Et in ista triplici dote, scilicet visionis clarae, fruitionis quietas et tentionis securae, consistit imago gloriae, cui respondet imago gratiae, quae consistit in fide firma, caritate non ficta et spe certa in statu isto.

Primo in elevantibus mentem ad Filii sapientiam purgabitur omnis error visione infallibilis veritatis. Unde dicitur lob decimo nono : Scio, quod Redemptor meus vivit, et in novissimo die de terra surrecturus sum et rursum circumdabor pelle mea et in carne mea videbo Deum Salvatorem meum.

Scio, quod Redemptor meus vivil, quasi dicat: licet in passione vita fuerit induta morte, tamen in resurrectione, deglutita morle, tota vita resurrexit. Et in novissimo die de terra surrecturus sum et rursum circumdabor, pelle mea, quando corpus humilitatis meae configuratum fuerit corpori claritatis Christi. Et in carne mea videbo Deum Salvatorem meum, facie ad faciem ; in quo modo videndi non potest esse error sicut in modo videndi per speculum in aenigmate, qui est in vita praesenti: quia tunc sapientia divina proponet Beatis illas rationes aeternas ad contemplandum in se ipso tanquam in speculo pulcriformiter, tanquam in libro indelebiliter et tanquam in mensa delectabiliter. Unde Augustinus de Trinitate ; " Veritatem sine ulla dif Acuitate videbimus eaque clarissima et certissima perfruemur, nec aliquid quaeremus mente ratiocinante, sed cernemus contemplante ".

Secundo in elevantibus mentem ad Spiritus sancti clementiam desipiet omnis carnalis amor dulcedine inaestiraabilis suavitatis. Et de hoc potest exponi illud primae Petri primo : Non corruptibilibus auro vel argento redempti estis de vana vestra conversatione paternae traditionis, sed pretioso sanguine quasi agni immaculati Christi et incontaminati.

Vana conversatio paternae traditionis est perseverare lasciviendo in faecibus carnalis voluptatis. Nam merito paternae praevaricalionis facti sumus carnales et venundati sub peccato . Sed de ista vana conversatione Beati redempti sunt pretioso sanguine Christi, eo quod merito eius sanguinis effusionis degustant dulcedinem sapientialis oblectabilitatis, quae tanto ardore desiderii rapit totaliter animam in sui concupiscentiam, ut desipiat omnis caro. Unde licet faciat satietatem, non tamen generat fastidium, immo continuat desiderium. Sed Beati, quia tunc bene et perfecte, exterminato fomite concupiscentiae, erunt intenti solum dulcedini divinae suavitatis, ideo dicuntur similes angelicis spiritibus, qui non nubent neque nubentur .

Tertio in elevantibus mentem ad Patris potentiam evacuabitur omnis timor tentione immobilis firmitatis. Et de hoc dicitur leremiae trigesimo primo : Redemit Dominus Iacob et liberavit eum de manu potentioris, et venient et laudabunt in monte Sion .

Redemit Dominus Iacob, a servitute legis peccati, et liberavit eum de manu potentioris, scilicet diaboli, multipliciter eum affligendo, et venient, cum exsultatione, et laudabunt, eum continue, in monte Sion, id est in loco eminenti caeli empyrei. Sion enim, quae specula interpretatur, significat caelum empyreum, in quo ponuntur Beati ad speculandum et contemplandum immobiliter claritatem Deitatis. Unde Augustinus de Civitate Dei dicit: "Quanta erit illa felicitas, ubi nullum erit malum, nullum latebit bonum, vacabitur Dei laudibus, qui erit omnia in omnibus "! Tunc adhaerebit vinculo indissolubili summo et incommutabili bono. - Rogemus ergo Christum Dominum nostrum, ut sic nos faciat elevare mentem nostram ad Filii sapientiam per fidei splendorem, ad Spiritus sancti clementiam per caritates ardorem, ad Patris potentiam per spei certitudinem, ut possimus mereri dotem aperlae visionis,

quietae fruitionis et securae tentionis. Quod nobis praestare dignetur etc.