COLLATIO VI.

De dono fortitudinis collatio secunda.

Summarium.

Introductio, 1.

Repetitio et applicatio textus, 2-4. - Divisio argumenti trimembris, 3. - Pars I. B. Virgo protulit pretium nostrae redemptionis ut fortis et sancta. Triplex sanctitas eius. Primo, sanctitas pudicitiae incorruptae, 6. - Secundo, sanctitas obedientiae, promptae, 7. - Tertio, sanctitas benevolentiae plenae, 8.

Figurae Virginis sex, tres in historia, tres in verbis: hae significant sex proprietates amoris divini, 9-11.

Imitari debemus in his B. Virginem, sed non Euam: increpatio peccati, speciatim luxuriae; cavendum a mulieribus, 12-14.

Pars II. Ipsa persolvit illud ut fortis et pia. Obtulit sub cruce Filium ad solvendum pretium mundi, 15.

De B. Virginis pietate: haec est triplex, 16.

Persolvit pretium primo pietate venerationis divinae; hinc super omnes est laudabilis: reprehenditur impietas hominum, 17. - Secundo, pietate compassionis ad Christum: compassio cum Christo, 18. 19.

Tertio, pietate miserationis ad mundum: B. Virgo mater pia Christianorum: commendatur pietas omnibus, 20. 21.

Pars III. Ipsa possidet illud ut fortis et strenua. Strenua fuit tripliciter: primo, viriliter pugnans conterendo caput serpentis, 22.

Secundo, nobiliter triumphans de diabolo, ut Iudith de Holoferne, 23.

Tertio, sublimiter regnans, ut Esther coronata, 24.

1. Mulierem fortem quis inveniet ? etc.

Ora pro nobis, quia mulier sancta es. Verbum ultimum fuit verbum sacerdotum ad Iudith: et potest esse verbum nostrum ad Virginem gloriosissimam, quae plena est sanctitate et gratia, ut oret pro nobis ad obtinendam gratiam et sapientiam: sapientiam ad cognoscendam veritatem, et gratiam ad faciendam veritatem. Ista duo debemus petere a Deo. Ad hoc venimus ad sermonem, ut intellectum bonum habeamus et affectum poenitentiae reportemus. Sed indigemus prece ad hoc; et quia sumus hebetes et tardi, ideo indigemus suffragio Virginis gloriosae, ut per eius suffragium imploremus divinum auxilium, quod possimus aliquid dicere etc.

2. Mulierem fortem etc. In sero tangebamus verbum illud, quod est Salomonis ad Virginem gloriosam, in quo commendat eam a tribus: primo, a spiritualis fortitudinis robore: secundo, a supernaturalis conceptus fecunditate: et tertio, a salutaris consilii discretione.

Et recte coniunguntur ista tria: quia robur fortitudinis spiritualis initium fuit supernaturalis conceptus, et donum consilii fuit quasi complementum , quia illa Virgo, quae debebat concipere Christum, Dei Filium, Dei virtutem et Dei sapientiam , debuit esse fortis et sensata: fortis virtute et sensata per sapientiam. Et ideo Sapiens, volens explicare de conceptu Virginis, praemittit de spiritu fortitudinis et subiungit de dono consilii ; quia illa, super quam debuit requiescere spiritus sapientiae et intellectus, spiritus consilii et fortitudinis, spiritus scientiae et pietatis et spiritus timoris Domini , debuit esse repleta spiritu septiformi donorum Spiritus sancti, specialiter vero spiritu fortitudinis et consilii.

3. In hoc autem, quod dicit: Procul et de ultimis finibus pretium eius, intelligitur Virgo gloriosa commendari a supernaturali conceptus fecunditate. Hoc non habeo ex me, sed Bernardus dicit: " Si nostra et omnium salus, si innocentiae restitutio posita est in manu mulieris: necesse est, ut fortis mulier quaeratur, quae ad tantum opus est necessaria "; et subdit: " Non de terra, non de caelo propinquo, sed " summo caelo egressio eius ".

Procul igitur et de ultimis finibus pretium eius. Hoc est pretium, de quo dicit Apostolus : Empti estis pretio magno; portate et glorificate Deum in corpore vestro. Quod pretium illud sit magnum, dicit Apostolus Petrus: Non corruptibilibus auro vel argento redempti estis de vana vestra conversatione paternae traditionis, sed pretioso sanguine quasi Agni immaculati et incontaminati. Hoc debuit esse pretium magnum, quo redimi debebat totus mundus et totum genus humanum; quia homo satisfacere non potuit, quia nullus homo potuit valere omnes homines, nec creatura aliqua. Nihil fuit sufficiens ad redimendum totum genus humanum, nisi haberet humanam naturam et naturam super omnem creaturam; ergo oportuit, quod haberet naturam divinam et humanam.

4. Illud pretium ubi invenietur ? Certe nusquam nisi in utero Virginis gloriosae. Unde Isaias : Ecce, Virgo concipiet et pariet filium, et vocabitur nomen eius Emmanuel. - Emmanuel interpretatur nobiscum Deus. Non decebat Virginem habere filium nisi Deum, nec Deum habere matrem nisi Virginem. Pretium illud non potuit inveniri nisi in Virgine. Procul et de ultimis finibus est, quia in ipso coniunctum est summum cum infimo, et primum cum ultimo. Pretium illud procul est, quo redimitur totum genus humanum: quia redimitur infimum, ideo est summum: quia redimitur ultimum, ideo est primum. Homo inter creaturas ultimo creatus est .

5. Procul et de ultimis finibus pretium eius; et cuius eius? Huius mulieris Virginis benedictae est pretium, per quod regnum caelorum obtinere valeamus ; sive est eius, id est ex ea sumtum, per eam solutum et ab ea possessum: ex ea sumtum in incarnatione Verbi: per eam solutum in redemptione generis humani: et ab ea possessum in assecutione gloriae paradisi. Ipsa pretium illud protulit, solvit et possedit: ergo est eius ut originantis, ut persolventis et ut possidentis. Mulier ista protulit pretium illud ut fortis et sancta: soluit ut fortis et pia: et possedit ut fortis et strenua.

6. Dico primo, quod pretium illud protulit, scilicet Deum et hominem. Protulit Virgo benedicta ut mulier fortis et sancta, sanctitate, dico, pudicitiae incorruptae, sanctitate obedientiae promptae et sanctitate benevolentiae plenae.

Primo, dico, protulit pretium illud Virgo benedicta ut fortis et sancta sanctitate pudicitiae incorruptae. Unde in Ecclesiastico : Gratia super gratiam mulier sancta et pudorata: et Angelus dixit: Ave, gratia plena quia sancta et pudorata: sancta carne et pudorata mente. Apostolus: Mulier innupta et virgo cogitat quae Domini sunt, ut sit sancta corpore et spiritu. Super illud: Missus est Angelus Gabriel etc. dicit Bernardus : " Missus est Gabriel ad Virginem, qualem describit Apostolus, mente et corpore sanctam, nec de novo nec fortuitu inventam, sed a saeculo electam, ab Altissimo praecognitam et sibi praeparatam, ab Angelis servatam, a Patriarchis praesignatam, a Prophetis promissam". Ad istam Virginem mitti debuit Gabriel tanquam paranymphus. Haec sola placuit Altissimo. Item Bernardus : "Virgo regia, gemino mentis decore praefulgida civium in se provocavit aspectus, ita ut et Regis animum in sui concupiscentiam inclinaret et caelestem nuntium ad se de supernis adduceret"

7. Secundo protulit Virgo benedicta illud pretium ut fortis et sancta sanctitate obedientiae promptae. Unde in Ecclesiastico : Fundamenta aeterna supra petram solidam, et mandata Dei in corde mulieris sanctae. Ecclesia debuit fundari: ideo oportuit iacere fundamenta, scilicet mandata Dei, et oportuit, quod in aliqua persona essent collocata. Non potuit hoc esse nisi in Virgine gloriosa; Psalmus: Fundamenta eius in montibus sanctis: homo natus est in ea, et ipse fundavit eam Altissimus. Dicit: Mandata Dei in corde mulieris sanctae, id est Virginis gloriosae. Non fuit otiosa, non fuit sciens et non faciens, sed fuit obediens. Ideo in corde eius fuerunt fundata ista mandata Dei. Dicitur in Evangelio : Omnis, qui audit verbum Dei et facit, similis est ei qui aedificat domum suam supra firmam petram ; qui autem audit et non facit, similis est ei qui aedificat super arenam.

Primo oportuit invenire personam, in qua mandata Dei collocarentur, scilicet mulierem fortem. Haec fuit Virgo gloriosa. Unde in Luca : Extollens vocem quaedam mulier de turba, dixit ei: Beatus venter, qui te portavit, et ubera, quae suxisti. Et dixit Iesus: Quinimmo, beati qui audiunt verbum Dei et custodiunt illud.

Non solum ipsa beata est, quae ipsum concepit et lactavit, sed etiam qui eam sequuntur. Et qui sunt illi? Qui audiunt verbum Dei et implent illud. Eva, transgressa mandatum Dei, destruxit domum, quam Deus nobis praeparavit ad salutem ; sed mulier sapiens aedificavit domum et reparavit salutem nostram.

8. Tertio protulit pretium illud Virgo benedicta ut fortis et sancta sanctitate benevotentiae plenae. Unde Gabriel Angelus dixit ei : Benedicta tu in mulieribus etc. Spiritus sanctus superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi. Ideoque et quod nascetur ex te sanctum vocabitur Filius Dei. Augustinus: Spiritus sanctus amor est, et quamquam detur cum donis suis, non est donum, a quo non possit separari, nisi donum amoris. Cum ceterae virtutes communes sint bonis et malis: dilectio Dei et proximi propria est bonis et piis: ipsa sola est, quae sanctificat. Supervenit Spiritus sanctus, quia additur amor amori, ut metas aliorum transcenderet. Unde dicit Hugo " Quia amor Dei in mente Virginis singulariter ardebat, ideo in carne mirabilia faciebat ".

Dicitur in Exodo: Quod rubus ardebat et non comburebatur, id est, Virgo gloriosa, Filium Dei et lucem proferens, per ignem divini amoris lucem mundo dedit et corrupta non fuit. Amor caritatis a corruptione conservat. Ideoque et quod nascetur ex te, per amorem illibatum et impollutam, vocabitur Filius Dei. Sicut ex amore viri cum muliere nascitur filius carnalis: ita ex amore Virginis cum Deo natus est Dei Filius.

9. Sed praecessit figura in rubo et igne, quam vidit Moyses: figura in virga et flore Aaron ; figura in vellere et rore Gedeonis: et praecessit figura in forti muliere et eius pretio, quam desideravit Salomon: figura in femina et viro, quia dicit Ieremias : Mulier circumdabit virum. Illud totum consummatum est in Virgine gloriosa. Unde Bernardus: "Quod monstratum est Moysi in rubo et igne, Aaron in virga et flore, Gedeoni in vellere et rore: hoc aperte praevidit Salomon in forti muliere et eius pretio: apertius praecinuit Ieremias de femina et viro: apertissime Isaias declaravit de Virgine et eius filio: et tandem exhibuit Gabriel Virginem salutando ".

10. Tanguntur hic historiae. Prima historia est in rubo et igne, ubi exprimitur mysterium incarnationis. Secunda historia est in virga Aaron, quae praecisa et sicca in noctis unius spatio fronduit, floruit et fractum protulit. Tertia historia est, quod Gedeon petiit a Domino, quod ros cadens totus In vellere esset, et area remaneret sicca: et implevit concham rore. - Tria alia verba sunt Salomonis, Ieremiae et lsaiae. Verbum Salomonis est de forti muliere et eius pretio. Verbum Ieremiae de muliere et viro: Novum, inquit , faciet Dominus super terram;mulier circumdabit virum. Verbum Isaiae de Virgine et eius filio: Ecce, inquit, Virgo concipiet et pariet filium, et vocabitur nomen eius Emmanuel. Et hoc vobis signum etc.

11. Quis fecit, quod Virgo conciperet? Certe Spiritus sanctus, qui est amor fervens, fecundus, impollutus, virilis, incorruptus et deificus. Quod sit amor fervens, significatur nobis in rubo et igne. Quod sit amor fecundus, significatur in virga Aaron, quae in noctis spatio fronduit, floruit et fructum protulit. Quod sit amor impollutus, significatur in vellere completo, quia ros vellus non inquinavit, sed mundavit. Quod sit amor virilis, significatur nobis in muliere et viro, quia mulier circumdedit virum, id est ex omni parte cinxit. Quod sit amor incorruptus, significatur nobis in Virgine, quae concepit filium. Quod sit amor deificus, significatur nobis in Virgine pariente Deum.

Pretium illud pretiosissimum est. Propter hoc dicit Isaias : Pretiosior erit vir auro, et homo mundo obrizo. Hoc dicit de Christo, qui nos pretiosos fecit.

12. Omnis, qui vult esse sanctus, debet sequi Virginem gloriosam in sanctitate pudicitiae incorruptae, obedientiae promptae et benevolentiae plenae. Et sicut sequendo Virginem gloriosam efficimur pretiosi et sancti, ita sequendo Evam efficimur mali et viles. Unde in Proverbiis : Pretium scorti vix est unius panis; mulier autem viri pretiosam animam capit. Eva stulta, pro esu unius pomi te et virum tuum et omnes nos vendidisti ! O fili Evae ! cave, ne sis imitator Evae; sed pro quacumque delectatione animam tuam das; imitator es Evae. Quid prodest homini, si universum mundum lucretur, detrimentum autem animae suae patiatur ? Aut quam commutationem, dabit homo pro anima sua? Pro toto, quod Deus creavit, non darem animam meam. Christus sanguinem suum dedit pro anima tua redimenda, et pro peccato vendis te et animam tuam !

13. Scitis, quid accidit per peccatum? Pretiosissimus fit vilissimus. Unde in Ecclesiastico : Mulier fornicaria quasi stercus conculcabitur in via. Clericus igitur et sacerdos fornicarius quid est ? Certe abominatio Domino. Fugite igitur concupiscentias et sequimini Virginem, quae credidit Gabrieli Archangelo, non mulierem, quae credidit serpenti. Salomon secutus est mulieres fatuas, ideo luget et dicit in Ecclesiaste : Inveni mulierem amariorem morte, quae laqueus est venatorum, et sagena cor eius, vincula sunt manus illius. Qui placet Deo effugiet eam, qui autem peccator est capietur ab ea. Laqueus est aspicientibus, sagena concupiscentibus et consentientibus, et vincula contingentibus.

14. Dico primo, quod est laqueus aspicientibus ; unde scribitur : Speciem mulieris alienae multi admirati. reprobi facti sunt. Legitur de beato Bernardo, quod soror eius venit eum videre, ornata pulcherrimo ornatu; ipse spuit in faciem eius et fugit ab ea. Illa impatiens quaesivit, quare hoc faceret ; respondit: " quia in meretriceo ornatu venis ad capiendum animas et portas diabolum tecum " Ideo dicit : Laqueus est venatorum, id est diaboli, qui per eam capit animas: quia qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, iam moechatus est eam in corde suo .

Item, est sagena concupiscentibus et consentientibus. Unde in Ecclesiastico : Propter speciem mulieris multi perierunt. Difficile est ignem portare in sinu, ut non comburantur vestimenta.

Item, manus mulieris sunt vincula contingentibus, quia stricte tenet, quod non potest homo ab ea separari. Unde Apostolus : Bonum est homini mulierem non tangere.

A vestimento procedit tinea, et a muliere iniquitas viri.

Si volumus esse pretiosissimi, debemus adhaerere pretio mulieris fortissimae, Virginis incorruptae, obedientissimae et amantissimae. Illa mulier, scilicet Eva, nos a paradiso expellit et venditista nos reducit et emit. - Protulit igitur pretium illud ut mulier fortis et sancta.

15. Secundo, persolvit istud pretium ut mulier fortis et pia, scilicet quando Christus passus est in cruce ad persolvendum pretium istud, ut nos purgaret, lavaret et redimeret ; tunc beata Virgo fuit praesens, acceptans et concordans voluntati divinae. Et placuit ei, quod pretium uteri sui offerretur in cruce pro nobis. Unde in Ioanne : Stabant iuxta crucem Iesu mater eius et soror matris eius, Maria Cleopiae, et Maria Magdalena. Cum vidisset ergo Iesus matrem et discipulum stantem, quem diligebat: dicit matri suae: Mulier, ecce filius tuus, scilicet, qui tradetur in pretium redemptionis generis humani: ac si diceret: oportet, te carere me, et me carere te

et tu ipsa sicut sancta ipsum concepisti, et sicut pia eum offers

placeat tibi, Virgo, quod genus humanum redimo et Deum placo. Et ne destituta esset, dixit discipulo: Ecce, mater tua; hominem virginem dedit Virgini.

16. Audiamus aliquid de pietate eius. Haec est spes nostra, quae persolvit pretium istud, ut pia pietate venerationis divinae; secundo, pietate compassionis ad Christum: et tertio, pietate miserationis ad mundum, et praecipue ad populum christianum.

17. Primo, dico, persolvit pretium istud ut fortis et pia pietate venerationis divinae. Unde in Proverbiis : Fallax gratia et vana est pulcritudo, mulier timens Dominum, ipsa laudabitur. Nullus autem est, qui posset reddere honorem subtractum Deo nisi Christus. Et beata Virgo est venerativa et restaurativa honoris Deo subtracti, et mater consentiens , quod Christus in pretium offerretur. Ergo laudabitur. Laudata fuit Anna, quia obtulit Samuelem: unde dicitur de ipsa : Abiit in viam suam mulier et comedit, vultusque illius non sunt amplius in diversa mutati. Ipsa obtulit filium ad serviendum: sed beata Virgo obtulit filium suum ad sacrificandum. - Abraham, voluisti offerre filium tuum, sed obtulisti arietem ! sed Virgo gloriosa filium suum obtulit.

Laudatur vidua paupercula, quia obtulit totum, quod habuit: sed haec mulier, scilicet Virgo gloriosa, misericordiosissima, pia et Deo devota obtulit totam substantiam suam. - In hoc reprehenditur impietas hominum, qui non reddunt grates Deo de hoc quod acceperunt. Tot bona recepisti a Deo, scilicet praebendas et alia; si aliquid facis pro Deo, videtur tibi magnum. Sed si te et omne, quod habes, pro Deo des, nihil est. Beata Virgo solvit pretium illud tortis et pia pietate venerationis divinae. Pietas principaliter consistit in cultu Dei.

18. Secundo persolvit pretium illud Virgo gloriosa, fortis et pia pietate compassionis ad Christum. Dicitur in Ioanne : Mulier, cum parit, tristitiam habet, quia venit hora eius. Propter parturitionem habet mulier dolorem, scilicet antecedentem ad partum. Sed beata Virgo non habuit dolorem antecedentem partum: quia non concepit ex peccato, sicut Eva, cui maledictio data est: sed habuit dolorem post partum. Unde peperit, antequam parturiret. In cruce parturivit: unde in Luca : Et tuam ipsius animam pertransibit gladius. In aliis mulieribus est dolor corporis, in ista est dolor cordis: in aliis est dolor corruptionis, in ista est dolor compassionis et caritatis. Unde invitat nos ad considerandum dolorem ipsius in Ieremia: Omnes, inquit, qui transitis per viam: attendite et videte, si est dolor sicut dolor meus.

19. Iste dolor debet transverberare mentes omnium. Christus propter te mortuus est, nonne debes ei compati ? Beata Virgo compatiebatur ei maxime: sed ex altera parte placebat ei, quod pro nobis traderetur. Nullus scit, quantum valet compassio Christi. Nihil est, quod tantum exstinguit tentationes et elationem, quam quod mens custodiatur in compassione doloris Christi. Venit tempus passionis Christi: et aliqui rursus sunt crucifigentes sibimetipsis Filium Dei, scilicet quantum in ipsis est. Summa crudelitas iniquitatis christianae est, quod qui totus es sanguine Christi peccando iterum crucifigis ipsum, quantum in te est.

20. Tertio persolvit beata Virgo pretium illud sicut mulier fortis et pia pietate miserationis ad mundum, et specialiter ad populum christianum. Isaias : Nunquid oblivisci potest mulier infantem suum, ut non misereatur filio uteri sui? Et si illa oblita fuerit, ego tamen non obliviscar tui. Hoc dicitur de Christo. - Et potest intelligi hic, quod totus populus christianus de utero Virginis gloriosae sit productus: quod significatur nobis per mulierem de latere viri formatam, quae significat Ecclesiam.

Unde in Genesi : Immisit Dominus soporem in Adam: cumque obdormisset tulit unam de costis eius et fecit mulierem et adduxit eam ad Adam. Et dixit Adam, quod esset virago, quia de viro sumta est. Hoc, inquit, os ex ossibus meis, et caro de carne mea. Et dixit Dominus : Propter hoc relinquet homo patrem et matrem et filios et filias, et adhaerebit uxori suae. Et Apostolus dixit: Sacramentum hoc magnum est: ego autem dico, in Christo et in Ecclesia.

Et quare, eo dormiente, tulit unam de costis eius ? Nonne potuit facere hoc, ipso vigilante ? Hoc est mysteriale. Nunquid formata est Ecclesia de latere Christi, donec Christus obdormivit in cruce? Et de latere eius refluxit sanguis et aqua , id est Sacramenta, per quae renascitur Ecclesia. De costa Adam formata est Eva, quae ei copulata est in coniugium. Sicut homo formatus est de terra virginea, sic Christus de Virgine gloriosa. Et sicut de latere Adae dormientis formata est mulier, ita Ecclesia de Christo in cruce pendente. Et sicut de Adam et Eva formatus est Abel et successores sui, sic de Christo et Ecclesia totus populus christianus. Et sicut Eva mater est Abel et omnium nostrum, ita populus christianus habet matrem Virginem.

21. O quam piam matrem habemus ! Configuremus nos matri nostrae et sequamur eius pietatem. Tantum compassa est animabus, quod damnum temporale et passionem corporalem nihil reputavit. Ita propter salutem animae nostrae placeat nobis crucifigere corpus nostrum. Dicitur in Matthaeo : Cum esset Iesus in domo Simonis leprosi, venit mulier habens alabastrum unguenti, et fregit alabastrum et infudit unguentum super caput Iesu. Et impleta est domus ex odore unguenti. Videntes hoc discipuli, murmuraverunt quidam ex eis dicentes: Ut quid perditio haec? Potuit enim venumdari multo et dari pauperibus. Et dixit Iesus: Ut quid molesti estis huic mulieri? Bonum opus operata est in me: nam semper pauperes habetis vobiscum, me autem non semper habetis. Magdalena typum gerit poenitentium; fregit alabastrum unguenti ex pietate, quam habuit ad Christum. Et nos ad universalem Ecclesiam et ad animam poenitentem debemus habere pietatem. Et sicut Magdalena offendendo perdidit Deum: ita, quando ungebat pedes Christi et caput, invenit ipsum.

Videte, quod quilibet vestrum habeat illud unguentum, ut pie afficiatur ad Deum et poeniteat et a peccato sibi caveat. Compatiuntur aliqui carni suae, non animae. Unde in Threnis : Manus mulierum misericordium coxerunt filios suos. Talis non est similis Virgini neque Christo. Filios coquit qui animae suae non compatitur, sed eam exponit incendio concupiscentiarum et tormentorum infernalium. De tali muliere dicitur: Melior est iniquitas viri quam mulier benefaciens: non potes nimis affligere corpus. Non demus corpus nostrum peccato. Empti sumus pretio magno . Nolite fieri servi hominum neque daemonum neque peccatorum. Si redemissem servum aliquem, non darem eum pro nihilo. - Patet modo, quomodo Virgo gloriosa pretium illud protulit sicut fortis et sancta et persolvit sicut fortis et pia.

22. Tertio, possidet pretium illud in caelo glorificatum, quia fortis et strenua, viriliter pugnans, nobiliter triumphans et sublimiter regnans.

Primo, dico, beata Virgo possidet pretium illud, quia fortis et strenua tanquam viriliter pugnans. In Genesi : Dixit Dominus ad serpentem: Ponam inimicitias inter te et mulierem et semen tuum et semen illius; ipsa conteret caput tuum, et tu insidiaberis calcaneo eius. Bernardus de Virgine gloriosa dicit: " Caput serpentis antiqui ipsa contrivit, dum omnimodam maligni suggestionem tam de carnis illecebra quam de mentis superbia ad nihilum deduxit ".

Non permittas, quod serpens intret in cor tuum per suggestionem ; quia dicit Gregorius quod quando caput serpentis intraverit in aliquod foramen, tunc de facili totum corpus intrat. Propter hoc dicit Psalmus: Beatus, qui tenebit et allidet parvulos suos ad petram, id est primos motus ad Christum: et tunc habebit pacem. Qui vult defendere terram suam timet sibi, ne hostis intret in terram: quia qui confinia terrae in fortitudine tenet meditullium securius possidet.

23. Secundo possidet beata Virgo istud pretium, quia fortis et strenua nobiliter triumphans, quod significatur in Iudith , ubi dicitur: Una mulier Hebraea fecit confusionem in domo Nabuchodonosor. Iudith amputavit caput Holoferni, et omnes sui fugerunt. In Evangelio dicitur: Tuam ipsius animam pertransibit gladius: et Iudith interfecit Holofernem proprio gladio. - Quomodo igitur Iudith signat Virginem gloriosam? Vide novum testamentum et vetus. Sacer Simeon: Tuam ipsius animam pertransibit gladius, id est dolor vivus. Unde? Certe de passione Christi. Quis intulit passionem Christo? Iudaeus, paganus, Pilatus. Isti fuerunt instrumenta sed quis movebat eos ad hoc? Certe diabolus faciebat gladium, unde transfigebatur anima Virginiset ipsa curata est, et diabolus victus. Diabolus voluit escam carnis Christi habere; sed Deitas adhaesit gutturi eius tanquam hamus ; clavum infixit in tempus Sisarae. Qui destruxit exercitum Madianitarum nobiliter triumphavit.

Igitur ad eius exemplum non permittamus nos vinci.

24. Tertio possidet beata Virgo illud pretium, quia fortis et strenua sublimiter regnans. Unde in Esther dicitur, quod Esther invenit gratiam coram Assuero prae cunctis mulieribus, et posuit diadema in caput eius et fecit eam reginam. Beata Virgo propter suam sanctitatem, pietatem et sublimitatem habuit coronam de lapide pretioso. Quis est iste lapis? Certe Christus. Unde beatus Petrus : Ecce, mittam in fundamento lapidem pretiosum. Coronata est lapide isto beata Virgo in carne: videns in carne corpus Christi glorificatum, videns in spiritu animam eius glorificatam et in mente eius Divinitatem. Coronatus est primo Christus, et ipsa post. Unde in Cantico : Egredimini, filiae Sion, et videte regem Salomonem in diademate, quo coronavit eum mater sua in die desponsationis illius et in die laetitias cordis eius, id est in carne et mente, quia induit primo carnem, passus et postea glorificatus est: et tota Ecclesia coronata est per ipsum. Unde in Apocalypsi: Signum magnum apparuit in caelo; mulier amicta sole, et luna sub pedibus eius, et in capite eius corona stellarum duodecim. - Istam coronam habebimus, si volumus Virginem gloriosam imitari. Unde scribitur : Beatus vir, qui suffert tentationem, quoniam, cum probatus fuerit, accipiet coronam vitae: et in Apocalypsi: Esto fidelis usque ad mortem, et dabo tibi coronam vitae: quam nobis praestare dignetur qui cum Patre etc.