EPISTOLA ENCYCLICA 9

ipse fecit, et aequaliter cura est illi de omnibus. Fortior ¿bus au- tem fortior instat cruciat io (1).

Quibus praeceptis rempublicam tuentibus, omnis seditionum vel caussa vel libido tollitur : in tuto futura sunt honos et securitas principum, quies et salus civitatum. Dignitati quoque civium optime consulitur: quibus in obedientia ipsa concessum est decus illud re- tinere, quod est hominis excellentiae consentaneum. Intelligunt enim, Dei iudicio non esse servum neque liberum; unum esse domi- num omnium, divitem in omnes cjui invocant illum (2): se autem idcirco subesse et obtemperare principibus, quod imaginem quodam- modo referant Dei, cui servire regnare est.

Hoc vero semper egit Ecclesia, ut christiana ista civilis pote- statis forma non mentibus solum inhaeresceret , sed etiam publica populorum vita moribusque exprimeretur. Quamdiu ad gubernacula rei publicae imperatores ethnici sederunt, qui assurgere ad eam im- perii formam , quam adumbravimus, superstitione prohibebantur, instillare illam studuit mentibus populorum, qui simul ac christiana instituta susciperent, ad haec ipsa exigere vitam suam velle de- bebant. Itaque pastores animarum , exempla Pauli Apostoli reno- vantes, cura et diligentia summa populis praecipere consueverunt, principibus et potestatibus subditos esse, dicto obedire (3) : item orare Deum pro cunctis hominibus, sed nominatim pro Ì'egibus et omnibus qui in sublimitate sunt: hoc enim acceptum est conam Salvatore nostro Deo (4). Atque ad hanc rem omnino praeclara documenta christiani veteres reliquerunt: qui cum ab imperatoribus ethnicis iniustissime et crudelissime vexarentur, numquam tamen praetermiserunt gerere se obedienter et submisse, plane ut illi cru- delitate, isti obsequio certare viderentur. Tanta autem modestia, tam certa parendi voluntas plus erat cognita , quam ut obscurari per calumniam malitiamque inimicorum posset. Quamobrem qui pro christiano nomine essent apud imperatores publice caussam dicturi, ii hoc potissimum argumento iniquum esse convincebant in chri- stianos animadvertere legibus quod in oculis omnium convenienter legibus in exemplum viverent. Marcum Aurelium Antoninum et Lucium Aurelium Commodum filium eius sic Athenagoras confi- denter alloquebatur: Sinitis nos, qui niJiil mali patramus , im-

(1) Sap. VI, 4, 5, 6, 8.

(2) Rum. X, 12.

(3) Ad Tit. III, 1.

(4) I Timoth II, 1 3.