SERMO IX.

IN CONVERSIONE B. PAULI.

Vas electionis est mihi iste, ut portet nomen meum coram gentibus, et regibus, et filiis Israel. Act. IX, 15.

Duo principaliter sunt hic notanda :

I. Quare Beatus Paulus a Domino vas electionis appellatur ? II. Quid per Gentes, et Reges, ac filios Israel figuretur ?

I.

De primo nota, quod Beatus Paulus ideo vas electionis appellatur a Domino, quia valde eligibilis, et commendabilis est, propter sex causas.

I. Commendatur enim a materiae dignitate. II. Ab ornatus nobilitate.III. A capaci profunditate.

IV. A jugi puritate. V. A solida firmitate.VI. A multiplici utilitate.

I. Igitur Beatus Paulus vas electionis appellatur propter materiae dignitatem. Et certe aurum omne metallum dignitate praecellit. Erat autem vas aureum. Unde legitur Eccli. l, 1 et 10 : Simon sacerdos magnus..., quasi vas auri solidum, or-natum omni lapide pretioso. Simon interpretatur obediens, et optime signat Beatum Paulum, qui in primo instanti visitationis suae factus est obediens Jesu Christo. Unde cum jaceret prostratus in terra, dixit ad Dominum : Domine, quid

me vis facere ? Glossa : "Indica volun"tatem tuam, et ego obediam. "

Convenienter etiam Sacerdos magnus appellatur, quia mox ut visitatus fuit a Domino, non pecus aliquod extrinsecus Christo obtulit, sed semetipsum. Per totum quippe triduum conversionis suae neque manducavit, neque bibit, sed oravit. Corpus itaque suum Domino obtulit, a cibis et potibus abstinendo : animam vero suam Christo immolavit, in orationibus persistendo. Hinc est, quod legitur Act. IX, 9 et 11 : Erat tribus diebus non videns, et non manducavit, neque bibit. Dominus etiam ait ad Anamiam : Surge et vade in vicum, qui vocatur Rectus : et quaere in domo Judas Saulum nomine Tarsensem : ecce enim orat.

Igitur Beatus Paulus obediens Sacerdos Domini erat, quasi vas auri solidum. Qui enim prius fuerat quasi ferreus, id est, crudelis et impius, postea divina operatione mutatus in virum alterum, factus est quasi aureus, id est, mitis et bonus. Aurum enim temperantius et nobilius est omni metallo, et propterea designat mansuetudinem et bonitatem, quae connaturalis est Deo. Natura enim Dei est bonitas : Dei enim proprium est misereri semper et parcere.

Quod autem Paulus ferreus fuit, id est, crudelis et impius, ostenditur in Act. IX, 13 et 14, ubi Ananias dicit ad Dominum : Domine, audivi a multis de viro hoc, quanta mala fecerit sanctis tuis in Jerusalem : et hic habet potestatem a principibus Sacerdotum alligandi omnes qui invocant nomen tuum. Quod autem mutatus fuerit in aurum, id est, effectus fuerit mitis et bonus, per hoc evidenter patet, quod Ananias ait ad eum : Saule frater, Dominus misit me Jesus, qui apparuit tibi in via, qua veniebas, ut videas, et implearis Spiritu sancto . ''Per hoc quod frater appelatur, et implendus dicitur Spiritu sancto, manifeste probatur quod jam erat mitis et bonus, utpote frater repletus Spiritu sancto : Spiritui enim sancto aurea bonitas et benignitas attribuitur, sicut dicitur ad Gal. v, 22.

Aureus igitur erat Apostolus Paulus per mitem bonitatem, unde dicitur II ad Cor. VIII, 21 : ''Providemus bona non solum coram Deo, sed etiam coram omni' bus hominibus. Ipse etiam invitat nos ad hoc, ut boni simus, ad Rom.XII, 9 et 17 . Odientes malum,adhser entes bono...:providentes bona non tantum coram Deo, sed etiam coram omnibus hominibus. Providentes, id est, provide agentes. In quo vero praecipua bonitas consistat, ostendit ibidem , ita dicens : Benedicite persequentibus vos : benedicite et nolite maledicere... Si esurierit inimicus tuus, ciba illum : si sitit, polum da illi. Nota, bis dicit: Benedicite. ''Quasi dicat: Benedicite corde, et benedicite ore. Ecce, in quo praecipua bonitas consistit, ut videlicet inimicis nostris corde et ore benedicamus, ipsisque cibum et potum, dum indigent, praebeamus et demus.

II. Vas istud commendatur ab ornatus nobilitate. Ornatum enim erat omni lapide pretioso. Igitur ut de multis aliis pretiosis lapidibus taceamus, ornatus erat ad minus bis seno lapide pretioso, quibus etiam olim in lege rationale Summi Pontificis exstitit adornatum, sicut legitur Exod, xxxviii, 17 et seq. Primus igitur lapis erat Jaspis. Secundus, Sapphirus. Tertius, Sardius. Quartus, Topazius. Quintus, Carbunculus. Sextus, Chrysolithus. Septimus, Smaragdus. Octavus, Amethystus. Nonus, Ligurius. Decimus, Beryllus. Undecimus, Achates. Duodecimus, Onychinus. Per .Jaspidem notatur fidei fortitudo. Per Sapphirum spei celsitudo. Per Sardium memoria Dominica passionis. Per Topazion conformitas bo-

nae conservationis. Per Carbunculum claritas sapientis. Per Chrysolithum veritas cordis et linguas. Per Smaragdum virens humilitas. Per Amethystum honorabilis sobrietas. Per Ligurium dulcis consolatio. Per Beryllum ardens increpatio. Per Achatem fortis obedientia. Per Onychinum laeta perseverantia.

1. Primus igitur lapis pretiosus quo ornatum fuit hoc vas electionis, erat Jaspis, per quem intelligitur fidei fortitudo. Legitur enim de Jaspide, quod hominem efficit tutum timore deposito : omnibus etiam maleficiis, et incantationibus resistit. Sic et fideles credentes in Christum non pereunt, sed vitam aeternam habebunt. Fides etiam est quasi quoddam nobile scutum, quod omnia tela nequissimi hostis exstinguit, sicut dicitur ad Ephes,VIi, 16.

Fide igitur Sanctus Paulus erat ornatus : unde ait ad Galat.II, 16 et 20 : Scientes, quod non justificatur homo..., nisi per fidem Jesu Christi... Quod autem nunc vivo in carne, in fide vivo Filii Dei, qui dilexit me, et tradidit semetipsum pro me.

Ipse etiam hortatur nos, ut contra diabolum fortiter stemus in fide. Propter quod ait I ad Corinth.XVI, 13 et 14 : Vigilate, state in fide, viriliter agite, et confortamini in Domino : omnia vestra in charitate fiant. Ait etiam ad Hebr. XI, 6 : Sine fide impossibile est placere Deo. Et quia impossibile est, quod aliquis placeat Deo sine fide, propterea scribit, II ad Corinth. xiii, 5 : Si estis in fide, ipsi vos probate.

2. Secundus lapis attinens ad ornatum vasis istius, erat Sapphirus, per quem notatur spei celsitudo. Sicut enim Sapphirus colorem coelo similem habet, et sicut in ipso quaedam stella rutilat, per quam virtus ejus dignoscitur : praeterea Sapphirus membra hominis vegetat, et interiorem ardorem refrigerat : ita etiam spes ea quae sursum sunt in coelo desiderat, et quodam dulci et lucido affectu cor illustrat : spes etiam membra debilia ad laborandum alleviat, et omnem intrinsecum ardorem tribulationum refrigerat.

Quod autem Beatus Paulus gemma spei fuerit adornatus, testatur ad Rom. v, 2 : Gloriamur, inquit, in spe glorias filiorum Dei. Item ait, I ad Corinth.XV, 19 : Si in hac vita tantum in Christo sperantes sumus, miserabiliores sumus omnibus hominibus. Item ait, I ad Timoth. VI, 17 : Divitibus hujus saeculi preecipe non sublime sapere, neque sperare in incerto divitiarum, sed in Deo vivo, qui prsestat nobis omnia abunde ad fruendum.

3. Tertius lapis in ornatu vasis istius, erat Sardius, per quem exprimitur memoria Dominicae passionis. Sardius enim rubeum colorem habet: ita in passione rubeus factus est Dominus noster Jesus Christus. Unde ascendente eo in coelum, quidam Angeli occurrentes ei dixerunt, ut ait Isa. lxiii, 2 et 3 : Quare rubrum est vestimentum tuum, et vestimenta tua sicut calcantium in torculari ? Quibus respondit Dominus : Torcular calcavi solus. Ibi dicit Glossa : " Crucem, et om-" nia tormenta passus sum, in quibus " quasi proelo sum pressus, ita ut etiam " sanguis funderetur. " Praeterea in prresentiam Sardii, non potest nocere onyx : qui lapis, ut dicitur, lites multiplicat, et homines promovet ad rixas : ita etiam passio Domini ad memoriam efficaciter reducta, omnes lites dissolvit, et homines compescit a rixis : Dominus enim in passione quasi agnus mansuetus, coram tondente se obmutuit, et non aperuit os suum .

Quod autem Beatus Paulus memor, imo imitator semper fuerit Dominica; passionis, insinuat ad Galat. II, 19 et 20 :

Christo confixus sum cruci. Vivo autem, jam non ego : vivit vero in me Christus. Item, ad Galat. VI, 14 et 17: Mihi autem absit gloriari, nisi in cruce Domini nostri Jesu Christi: per quem mihi mundus crucifixus est, et ego mundo... Ego enim stigmata Domini Jesu in corpore meo porto.

Hortatur etiam nos, ut cum Christo, et pro Christo patiamur. Unde ait ad Philip. I, 29 : Quia vobis donatum est pro Christo, ut non solum in eum credatis, sed ut etiam pro illo patiamini. Dicit etiam ad Philip. : Hoc sentite in vobis, quod et in Christo Jesu...,qui humiliavit semetipsum, factus obediens usque ad mortem, mortem autem crucis '.

4. Quartus lapis. pretiosus in ornamento hujus vasis erat Topazius, per quem signatur conformitas honae conservationis. Topazius enim, ut dicit Glossa super Exod. " lapis est pretiosissimus, et est " omnium colorum, et maxime aurei : " unde Topazius dicitur, quasi topadion, id est, omnium colorum. Dicitur etiam multum valere fluxum sanguinis patientibus.

Ita etiam Beatus Paulus conformitate honae vitae omnibus se conformavit, ut omnes lucrifaceret, eosque ab immunditia sanguinei fluxus, id est, criminum liberaret. Unde ait, I ad Corinth. IX, 19, 20 et 22 : Cum liber essem ex omnibus, omnium me servum feci, ut plures lucrifacerem. Et factus sum Judaeis tamquamJudxus, ut Judseos lucrarer ..... Factus

sum infirmis infirmus, ut infirmos lucrifacerem. Omnibus omnia factus sum, ut omnes facerem salvos.

Ipse etiam monet nos, ut imitatione sui cuilibet homini per bonam conservationem nos conformemus : ait enim I ad Corinth. x, 32 et 33 : Sine offensione estote Judaeis, et Gentibus, et Ecclesias Dei. Sicut et ego per omnia omnibusplaceo, non quaerens quod mihi utile est, sed quod multis, ut salvi fiant. Glossa : " Hoc est omnibus per omnia placere. " sine scandalo, cui que agere ad profectum " aliorum, ut et illis, et huic sit utile. "

5. Quintus lapis quo vas istud egregium fuit ornatum, erat Carbunculus, per quem claritas sapienti ae figuratur. Sicut enim Carbunculus lucet in tenebris, et res circa se existentes illustrat ; ita et Beatus Paulus per sapientiam sibi divinitus inspiratam, hujus mundi tenebras illustravit. Unde et cantatur de eo :" 0 " gloriosum lumen omnium Ecclesiarum, " sole splendidius, o vere Apostolicum " fidus Altissimi S. Paulus, qui Ecclesiae " solem splendidum te Gentibus inimi" dit. " Legitur etiam in Collecta :" Deus, " qui universum mundum Beati Pauli " Apostoli praedicatione docuisti. "

Quod autem mirabili sapientia fuerit insignitus, testatur de seipso, I ad Cor. ii, 6 et 7 : Sapientiam loquimur inter perfectos : sapientiam vero non hujus sseculi, neque principum hujus sxculi, qui destruuntur : sed loquimur Dei sapientiam. Sapientiam vero suam Paulus desuper acceperat, unde dicit ad Gal. I, 11 et 12 : Notum vobis facio, fratres, Evangelium, quod evangelizatum est a me, quia non est secundum hominem : neque onim ego ab homine accepi illud, neque didici, sed per revelationem Jesu Christi.

Ipse etiam invitat nos, ut sapientiam carnis fugientes prudentiam spiritus imitemur. Unde ait ad Hom. viii, 5 et seq.: Qui secundum carnem sunt, quas carnis sunt, sapiunt : qui vero secundum Spiritum sunt, quae sunt Spiritus, sentiunt. Nam prudentia carnis, mors est :prudentia autem Spiritus, vita et pax. Quoniam sapientia carnis inimica est Deo... Qui in carne sunt, Deo placere non possunt. Ait etiam ad Roman. XVI, 19:

Volo vos sapientes esse in bono, et simplices in malo. Item,ad Colos. IV, 5 et 6 : In sapientia ambulate ad eos qui foris sunt, tempus redimentes. Sermo vester semper in gratia sale sit conditus, ut sciatis quomodo oporteat vos unicuique respondere.

6. Sextus lapis vas istud gloriosum adornans, erat Chrysolithus, per quem cordis et linguae veritas figuratur. Chrysolithus enim, ut legitur, auro similis est in colore : qui etiam eum fixum in auro supra se portaverit, reddit eum tutum a timore nocturno. Cum igitur per aurum, quod est optimum metallum, ipse Deus intelligatur, qui optimus esse non dubitatur : sine dubio veritas per omnia Deo similis existit, quia Deus verax est, ut dicit Apostolus ad Rom. III, 4. Ipse Dei Filius se asserit esse veritatem, Joan. XIV, 6 : Ego sum veritas. Sicut etiam Chrysolithus in auro fixus, se portantem tutum reddit a timore nocturno, sic etiam veritas hominis in Domino immobiliter perseverans, eumdem hominem a daemonibus perambulantibus in tenebris protegit et tuetur. Unde dicitur in Psal. xc, 5 : Scuto circumdabit te veritas ejus : non timebis a timore nocturno.

Quod autem Beatus Paulus veritate fuerit adornatus, testatur II ad Corinth. XI, 10 : Est veritas Christi in me, quoniam haee gloriatio non infringetur in me in regionibus Achaise. Item, II ad Corinth. VII, 14 : Omnia vobis in veritate loculi sumus. Item scribit, I ad Timoth. II, 7 : ''Ego praedicator et Apostolus (veritatem dico, non mentio?') doctor Gentium in fide, et veritate.''

Monet etiam nos, ut semper veritatem loquamur, ad Ephes. IV, 25 : Deponentes mendacium, loquimini veritatem unusquisque cum proximo suo : quoniam sumus invicem membra. Quasi diceret :

veniens est, ut unum membrum aliud decipiat per falsitatem.

7. Septimus lapis spectans ad ornatum vasis istius erat Smaragdus, quo signatur virens humilitas. Smaragdus enim omnium virentium gemmarum principatum tenet : caducos etiam morbos mirifice sanare perhibetur. Sic etiam humilis homo est quasi lignum, quod transplantatur super aquas, cujus folium erit viride, et in tempore siccitatis non erit sollicitum, nec aliquando desinet facere fructum : sicut dicitur Jerem. xvii, 8. Humilitas etiam sanat ad caducum morbum, id est, pestem superbia?. Omnis, qui se in praesenti exaltat, humiliabitur, id est, cadet : et qui se humiliat, exaltabitur in futuro .

Quod autem humilis fuerit Beatus Paulus, ipsum nomen ejus declarat. Nam Paulus hebraice, latine modicus sonat. Unde et ipse humilitatem suam insinuans scribit, I ad Corinth. xv, 9 : Ego sum minimus Apostolorum, qui non sum dignus vocari Apostolus, quoniam persecutus sum Ecclesiam Dei. Ait etiam I ad Timoth, I, 15 : Fidelis sermo, et omni acceptione dignus : Quod Christus Jesus venit in hunc mundum peccatores salvos facere, quorum primus ego sum. Glossa, id est, pejor.

Ipse etiam ad humilitatem nos invitat ad Philip. ii, 3 : Nihil, inquit, agatis per conventionem, neque per inanem gloriam : sed in humilitate superiores sibi invicem arbitrantes. Augustinus : " Vere " existimemus posse esse aliquid occul-" tum in alio, quo nobis sit superior : . " etiamsi bonum nostrum, quo illovide-" mur superiores "esse, non sit occid" tum. "

8. Octavus lapis ornans hoc nobile vas, erat Amethystus, per quem honorabilis sobrietas optime figuratur. Amethystus enim legitur esse contrarius ebrietati :

praeterea de facili sculpi potest. Sic etiam sobrietas ebrietatem elidit. Sobrius etiam homo adhuc aptus est, ut sculpturam recipiat, id est, doctrinam.

Quod autem Paulus sobrietate fuerit ornatus, ostendit II ad Thimoth. I, 7 : Dedit nobis Deus spiritum sobrietatis. Ait etiam in Actib. XXVI, 25 : Veritatis et sobrietatis verba loquor. Admonet etiam nos ut sobrii simus, I ad Thess, v, 6,7 et 8 : Non dormiamus sicut et cseteri,sed vigilemus, et sobrii simus. Qui enim dormiunt,nocte dormiunt: et qui ebrii sunt, nocte ebrii sunt. Nos autem, qui diei sumus, sobrii simus. Ait etiam I ad Cor. v,ll : Qui ebriosus est...: cum ejusmodi nec cibum sumite. Vel I ad Cor. VI, 10 : Ebriosi regnum Dei non possidebunt.

9. Nonus lapis in ornatu hujus vasis, erat Ligurius, per quem dulcis consolatio demonstratur. Legitur enim quod Ligurius discoloratis colorem restituit, et omnes dolores stomachi mirifice mitigat. Sic etiam dulcis et pia consolatio, per desperationem discoloratis colorem speciei restituit, omnesque dolorosas perturbationes cordis lenit et mitigat. Hinc est, quod Lucas ait de Paulo, Act.XXVII,20,22 et seq.: Neque sole,neque sideribus apparentibus per plures dies, et tempestate non exigua imminente, jam ablata erat spes omnis salutis nostras, etc. Stans Paulus in medio eorum, dixit: Suadeo vobis bono animo esse: amissio enim nullius animal erit in vobis, praeterquam navis... Propter quod rogo vos accipere cibum pro salute vestra : quia nullius vestrum capillus de capite vestro peribit. Et cum haec dixisset, sumens panem, gratias egit Deo in conspectu omnium: et cum fregisset, capit manducare. Animaequiores autem facti omnes, et ipsi sumpserunt cibum . Animaequiores, Glossa, " exhor-" talionis verbo, et operis exemplo. " Igitur Beatus Paulus ornatus fuit gem- mapiae consolationis passiva et activas. Unde dicit II ad Corinth. I, 3, 4 et 5 : Benedictus Deus et Pater Domini nostri Jesu Christi..., qui consolatur nos in omni tribulatione nostra : ut possimus et ipsi consolari eos, qui in omni pressura sunt... Quoniam sicut abundant passiones Christi in nobis : ita et per Christum abundat consolatio nostra. Item, II ad Corinth. VI,4 : Repletus sum consolatione, superabundo gaudio in omni tribulatione nostra.

Monet etiam nos, ut nos consolemur ad invicem, I ad Thessal. IV, 13 et 14 : Nolumus vos ignorare fratres, de dormientibus, ut non contristemini sicut et caeteri, qui spem non habent. Si enim credimus quod Jesus mortuus est, et resurrexit : ita et Deus eos, qui dormierunt per Jesum, adducet cum eo. Et infra : ''Itaque consolamini invicem in verbis istis '. Item Praelatos invitat ad consolationem suhditorum, I ad Thess. v, 14 : Rogamus vos fratres, Glossa: " Praelalos": Corripite inquietos, consolamini pusillanimes, suscipite infirmos, patientes estote ad omnes. Hinc etiam dicitur, Act. xv, 32 : Consolati sunt fratres, et confirmaverunt. Idem Paulus ostendit I ad Thess. ii, 11 et 12, quam paterne solatus fuerit credentes in Christum. Unde ait: Scitis, qualiter unumquemque vestrum (sicut pater filios suos) deprecantes vos, et consolantes, testificati sumus, ut ambularetis digne Deo, qui vocavit vos in situm regnum, et gloriam.''

10. Decimus lapis existens in hujus vasis ornatu, fuit Beryllus, per quem potest ardens increpatio figurari. Beryllus enim dexteram tenentis, si confricetur, exurit. Aqua etiam in qua jacuit, oculis efficaciter prodesse narratur. Ita etiam increpatio sancto zelo ardens frigidos et desidiosos accendit, et oculos caritate ignorantia obtusos illuminat.

Hoc lapide se Beatus Paulus ostendit ornatum, dure increpans Galatas, qui judaizare volebant, III, 1 : 0 insensati Galatas, quis vos fascinavit non obedire veritati, ante quorum oculos Jesus Christus praescriptus est, in vobis crucifixus ? Quemdam etiam magum, qui Barieu sive Elymas vocabatur, quia proconsulem Sergium Paulum apud Paphum existentem, a fide quaerebat avertere, dure corripuit, ita dicens, Act. xiii, 10 et 11 : 0 plene omni dolo, et omni fallacia, fili diaboli, inimice omnis justitiis, non desinis subvertere vias Domini rectas. Et nunc ecce manus Domini super te, et eris caecus, non videns solem usque ad tempus. Et confestim cecidit in eum caligo, et tenebrae, et circuiens quaerebat qui ei manum daret.

Ipse etiam scribit Praelatis, ut corripiant inquietos, ita dicens II ad Timoth. IV,2 : Praedica verbum, insta opportune, importune : argue, obsecra, increpa in omni patientia, et doctrina. Item,in epistola ad Titum, i, 10,11, 13 : Sunt multi inobedientes, vaniloqui, et seductores..., quos oportet redargui : qui universas domos subvertunt, docentes quas non oportet, turpis lucri gratia... Quam ob causam increpa illos dure.

11. Undecimus lapis in hoc electionis vase, fuit Achates, per quem fortis obedientia denotatur. Achates enim nigrum habet colorem, et quibusdam candidis ramis cingitur. Ita etiam verus obediens niger, id est, despectus est in oculis suis, et candidis circulis praeceptorum se cingi permittit. Multum etiam Achates prodest contra venenum, et maxime viperas. Sic etiam vera obedientia contra incentivum, sive inflammativum venenum superbias hominem forti defensione tuetur. Habet etiam aquila praedictum lapidem in nido suo, ad custodiendum pullos suos. Ita etiam per veram obedientiam pullos ope- rum nostrorum a morsu infernalis serpentis tueri debemus. Contra verum enim obedientiem nihil praevalet inimicus.

Gemma igitur fortis obedientiae statim in primo instanti suae conversionis ornatus fuit Paulus. Unde et ait ad Jesum : Domine, quid me vis facere ' ? Quasi dicat : Paratus sum tibi in omnibus quascumque jusseris obedire. S. Bernardus : " O verbum breve, sed plenum, " sed vivum, sed efficax, sed dignum omni " acceptione. Quam pauci inveniuntur in " hac perfectae? obedientiae forma, qui " suam ita abjecerint voluntatem, ut non " quod ipsi, sed quid Dominus velit, " omni hora requirant! "

Beatus etiam Paulus omnibus insinuans, ait ad Phil.II, 8, quod humiliavit semetipsum Jesus Christus, factus obediens usque ad mortem, mortem autem crucis. Quemlibet monet, ut obediat Evangelio Jesu Christi. Unde ait II ad Thess. ], 8, 9 et 10 : In flamma ignis dans Jesus vindictam iis... qui non obediunt Evangelio Domini nostri Jesu Christi. Qui paenas dabunt in interitu aelernas a facie Domini, et a gloria virtutis ejus : cum venerit glorificari in Sanctis suis, et admirabilis fieri in omnibus qui crediderunt. Uxores etiam ut maritis, filios ut parentibus, servos ut Dominis obediant, adhortatur, et ait ad Colos. III, 18 : Mulieres subditis estote viris, sicut oportet, in Domino. Glossa, " non contra Dominum. " Filii obedite parentibus vestris per omnia : hoc enim placitum est in Domino... Servi obedite per omnia dominis carnalibus, non ad oculum servientes, quasi hominibus placentes, sed in simplicitate cordis, timentes Deum... Scientes quod a Domino accipietis retributionem haereditatis . Quid etiam e converso viri uxoribus, parentes filiis, et domini servis teneantur exhibere, declarat ad Coloss. III, 19 et 21 : Viri diligiteuxores vestras, et nolite amari esse ad illas... Patres, nolite ad indignationem provocare filios vestros. Ibid. IV, 1 : Domini, quod justum est et aequum, servis preestate : scientes quod et vos Dominum habetis in caio.

12. Duodecimus lapis quo vas istud erat ornatum, fuit Onychinus, per quem laeta perseverantia datur intelligi. Onychinus enim permixtum in se habet colorem, ad modum unguis humani. Quia igitur unguis extremitas est corporis, non immerito per Onychinum finalis perseverantia figuratur. Onychinus etiam, sicut legitur, collo suspensus, vel digito portatus, tollit tristitiam. Sic etiam qui laete perseveraverit in bono, numquam per pusillanimitatis tristitiam molestatur. Quod autem Paulus gemma perseverante fuerit adornatus, ostendit ad Philip. III, 13 et 14, ubi dicit : Qum retro sunt obliviscens, ad ea vero, qum sunt priora, extendens meipsum, ad destinatum persequor, ad bravium supernae vocationis Dei in Christo Jesu. Persequitur, id est, perseveranter sequitur. Hinc etiam loquitur, II ad Timoth. IV, 7 et 8 : Bonum certamen certavi, cursum consummavi, fidem servavi. In reliquo reposita est mihi corona justitiae, quam reddet mihi Dominus in illa die justus judex.

Ipse etiam ad laetam perseverantiam nos invitat, ad Heb. XII, 3 et 7 : Recogitate eum, qui talem sustinuit a peccatoribus adversum semetipsum contradictionem... In disciplina perseverate.Tamquam filiis offert vobis se Deus.

III. Vas istud commendatur ab amplitudine et profunditate. Mirabiliter enim amplum erat et profundum per largam et altam charitatem, qua salutem omnium desiderans, ad omnes homines sese extendit.Unde ait, 11 ad Corinth. VI, 11: Os nostrum patet ad vos, o Corinthii, cornostrum dilatatum est. Item ait, II ad Corinth. xii, 14 et 15 : Non qusero quas vestra sunt, sed vos... Ego autem libentissime impendam, et superimpendar ipse pro animabus vestris. Item ait, ad Philip. I, 8 : Testis mihi est Deus, quomodo cupiam omnes vos in visceribus Jesu Christi.Pierei, I ad Thessal.ii, 7 et 8 : Tamquam si nutrix foveat filios suos. Ita desiderantes vos, cupide volebamus tradere vobis non solum Evangelium Dei, sed etiam animas nostras: quoniam charissi-. mi nobis facti estis.

Ipse etiam monet nos, ut per veram charitatem dilatemur ad invicem. Propter quod ait,II ad Cor. VI, 13 : Tamquam filiis dico : dilatamini et vos. Item, ad Rom. xiii, 8 : Nemini quidquam debeatis : nisi ut invicem diligatis.

IV. Vas istud dignum est commendari a jugi puritate. Numquam enim Beatus Paulus per luxuriam fuit inquinatus, sed virginitatis integritatem continuo servavit illibatam. Unde et in testimonium virginitatis ipsius, dum decollaretur, lac prius quam sanguis exiit de collo ejus. Quia igitur virgo fuit, optavit et consuluit, ut omnes tales essent, qualis ipse fuit. Unde dicit I ad Cor. vii, 7 : Volo omnes vos esse sicut meipsum. Glossa " scilicet continentes. " Item, in eodem capitulo : De virginibus praeceptum Domini non habeo, consilium autem do ', Glossa, " a sancto Spiritu mihi inspira-" tum. " Super locum istum dicit Augustinus : " Supergreditur virginitas condi-" lionem humanos naturae, per quam " homines Angelis assimilantur : major " tamen victoria virginum est quam An-" gelorum. Angeli enim sine carne vivunt, " virgines vero in carne triumphant. "

Quia ergo Beatus Paulus vas mundum erat et sanctum, omnes ad sanctificationeminvitat et munditiam,Iad Thessalon.

IV, 3 et seq. : Haec est voluntas Dei, sanctificatio vestra : ut abstineatis vos a fornicatione : ut sciat unusquisque vestrum vas suum possidere in sanctificatione, et honore : non in passione desiderii, sicut et Gentes,quae ignorant Deum...Non enim vocavit nos Deus in immunditiam, sed in sanctificationem.

V. Vas istud commendatur a solida firmitate. Valde enim solidum fuit et firmum, quod nec flagellis, nec virgis, nec lapidibus, nec aquarum concussionibus, sed nec aliquibus aliis violentis confringi poterat instrumentis. Legitur enim II ad Corinth. XI, quod a Judaeis quinque vicibus flagellatus fuit, ita ut qualibet vice quadragenas percussiones acceperit, una minus, quae quasi pro misericordia subtracta fuit ei. Ter etiam a Gentilibus virgis caesus fuit, semel lapidatus fuit, ter naufragium pertulit. Praeter haec multos labores et aerumnas, multas etiam vigilias, multam famem et sitim, multa jejunia, multum frigus et pluviam, nuditatem sape sustinuit, multasque alias tribulationes : et tamen per impatientiam confringi non potuit. Unde ait II ad Corinth, XI, 24 et seq. : A Judaeis quinquies, quadragenas, una minus, accepi. Ter virgis caeus sum, semel lapidatus sum, ter naufragium feci, Glossa, " id est, pertuli:" nocte et die in profundo maris fui..., in labore et aerumna, in vigiliis multis, in fame et siti, in jejuniis multis, in frigore et nuditate. Haec omnia sustinere poterat a Domino confortatus. Unde ait ad Phil. IV, 13 : Omnia possum in eo qui me confortat.

Ipse etiam invitat nos ad patientiam tribulationum, sic dicens II ad Corinth. VI,4 et 5: In omnibus exhibeamus nosmetipsos sicut Dei ministros in multa patientia. In quibus autem patientes esse debeamus, statim subdit : In tribulationibus, in necessitatibus, in angustiis, in plagis, in carceribus, in seditionibus, in laboribus, in vigiliis, in jejuniis. In omnibus praemissis patientia est nobis ne- cessaria, de qua ait Apostolus ad Heb. x, 36 : Patientia vobis necessaria est: ut voluntatem Dei facientes, reportetis promissionem.

VI. Commendatur vas istud honoris a multiplici utilitate. Et nota, quod olim erant quatuor genera vasorum, quae utilitati Deo in tabernaculo ministrantium deserviebant. Et haec vasa erant de auro purissimo. De istis vasis dicit Dominus ad Moysen, Exod. xxv, 29 : Parabis et acetabula, ac phialas, thuribula, et cyathos, in quibus offerenda sunt libamina, ex auro purissimo. Nota etiam, quod secundum quosdam in acetabulis acetum, in phialis vinum, in thuribulis thus, in cyathis vero oleum solebat offerri. Horum ergo quatuor vasorum similitudinem gerit Apostolus Paulus. Erat enim acetabulum per pcenitentiae persuasionem, erat phiala per tristium exhilaralionem, erat thuribulum per orationum profusionem : fuit nihilominus cyathus per supercoelestium contemplationem.

1. Primo igitur erat acetabulum, per pcenitentiae persuasionem. Sicut enim acetum, quod secundum quosdam in acetabulis offerebatur, mordax est, et acutum : ita etiam poenitentia mordax est, et omnium praeteritarum delectationum punitivum. Hanc Paulus persuasit omnibus criminosis. Unde ait Act. XVII, 30 et 31 : Annuntiat Deus hominibus ut omnes ubique penitentiam agant, eo quod statuit diem, in quo judicaturus est orbem in aequitale. Item, ait Paulus ad Agrippam, Act. XXVI, 19 et 20 : Rex Agrippa, non fui incredulus celesti visioni : sed his, qui sunt Damasci primum, et Jerosolymis, et in omni regione Judex, et Gentibus annuntiabam, vi poenitentiam agerent, et converterentur ad Deum, digna poenitentiae, opera facientes. Et nota, quod tam pio zelo peccatores invitavit ad poenitentiam, ut etiam luctum fecerit super tales qui poensere nolebant. Unde ait II ad Cor. xii, 20 et 21 : Timeo, ne forte cum venero,non quales volo, inveniam vos... : et lugeam multos ex iis, qui ante peccaverunt, et non egerunt poenitentiam super immunditia, et fornicatione, et impudicitia, quam gesserunt.

2. Secundo Beatus Paulus fuit ut phiala, per tristium exhilarationem. Sicut enim vinum, quod latificat cor hominis, in phialis offerri consuevit : ita etiam Paulus tristes exhilaravit, invitans eos ad gaudium. Unde ait ad Phil. IV, 4 : Gaudete in Domino semper: iterum dico gaudete. Quasi diceret : Gaudete, quia vos a praesenti miseria liberavit. Gaudete etiam, quia vos in coelis honore et gloria coronabit. Item, ait II ad Corinth. xiii, 11 : De caetero, fratres, gaudete, perfecti estote, exhortamini, idem sapite, pacem habete, et Deus pacis et dilectionis erit vobiscum. Item, I ad Thess. v, 16, 17 et 18 : Semper gaudete. Sine intermissione orate. In omnibus gratias agite: haec est enim voluntas Dei in Christo Jesu, in omnibus vobis.

3. Tertio fuit thuribulum, per orationum profusionem. Sicut enim per thus, quod in thuribulis offerebatur, Dominus placabatur, et ideo per thus devota oratio figuratur : ita etiam Beatus Paulus pro his quos converterat, devotas orationes effudit ad Dominum. Unde ait II ad Corinth. xiii, 7 : Oramus Deum ut nihil mali faciatis. Item, ait ad Philip. I, 9, 10 et 11 : Oro ut charitas vestra magis ac magis abundet in scientia, et in omni sensu : ut probetis potiora, ut sitis sinceri, et sine offensa in diem Christi, repleti fructu justitias per Jesum Christum, in gloriam et laudem Dei. Item,II ad Thess. I, 11 et 12 : Oramus semper pro vobis : ut dignetur vos vocatione sua Deus noster, et impleat omnem voluntatem bonitatis sum,et opus fidei in virtute, ut clarificetur nomen Domini nostri Jesu Christi in vobis. In praecedentibus tribus auctoritatibus tria bona notari possunt, in quibus pro subditis suis orat Apostolus. In prima enim auctoritate orat, ut nihil mali faciant. In secunda orat, ut in chari- tate et operibus charitatis proficiant. In tertia orat, ut ad se lernam claritatem ad quam vocati sunt, perveniant.

Iste etiam nobile thuribulum e converso petit orari pro se, ad Rom. IV, 30 et seq. : Obsecro vos fratres per Dominum nostrum Jesum Christum, et per charitatem sancti Spiritus, ut adjuvetis me in orationibus vestris pro me ad Deum, ut liberer ab infidelibus, qui sunt inJudaea, et obsequii mei oblatio accepta fiat in Jerusalem Sanctis, ut veniam ad vos in\gaudio per voluntatem Dei ut refrigerer vobiscum. Amen. Item, II ad Thess. III, 1 et 2 : De caentero fratres orate pro nobis, ut sermo Dei currat, et clarificetur, sicut et apud vos : et ut liberemur ab importunis, et malis hominibus. Ecce quod dat Apostolus hoc exemplum Praelatis, ut desiderent et petant orationes subditorum suorum. Quomodo vero orare debeamus, declarat I ad Cor. XIV, 15, ubi ait : Orabo spiritu, orabo et mente. Debet igitur non tantum ore, vel voce, sed spiritu, et mente, orare, qui vere et efficaciter vult orare.

4. Quarto fuit cyathus, per super coeles tham contemplationem. Sicut enim oleum, quod in cyathis offerri solebat, aliis liquoribus superfertur : ita et Paulus contemptis inferioribus, mente et contemplatione in co3lestibus ferebatur. Unde ait ad Philip. ut, 20 : Nostra conversatio in caelis est. Item, II ad Cor. v, 13 et 14 : Sive mente excedimus, Deo: sive sobrii sumus, vobis. Charitas enim Christi urget nos. Glossa : " Excedens "mente Apostolus omnem humanam " fragilitatem, omnem saeculi temnorah-" tatem, omnia quascumque nascendo et "\occidendo vanescunt, et transeunt, " habitabat corde in quadam ineffabili " contemplatione, ubi audivit ineffabilia " verba quae non licet homini loqui. " Ipse etiam hortatur nos, ut spretis vanitatibus hujus mundi superna quaeramus. Unde ait ad Colos. III, 1 et 2 : Si consurrexistis cum Christo : quae sursum sunt quaerite, ubi Christus est in dextera

Dei sedens: quas sursum sunt sapite, non ause super terram.

Item nota, quod in domo Dei magna, adhuc sunt quatuor alia vasorum genera. Sunt enim vasa parvulorum, musicorum, castrorum, et medicorum : quibus omnibus Beatus Paulus comparari potest. Hinc est, quod dicitur Isa. xxii, 23 et 24 : Figam Eliacim servum meum paxillum in loco fideli... Et suspendent super eum omnem gloriam domus patris ejus, vasorum diversa genera, omne vas parvulum a vasis craterarum usque ad omne vas musicorum. Eliacim interpretatur Deus meus frater eorum, et signat Dei Filium, qui licet per creationem esset Deus noster, per carnis tamen assumptionem factus est frater noster, quem tamquam paxillum Deus Pater erexit in Ecclesia, ut super eum omnia vasa Ecclesiam, id est, omnes electi suspendantur in gloria.

1. Fuit itaque Beatus Paulus vas parvulorum, id est, crater tornatilis aureus, quo parvuli, id est, simplices Iactarentur. Propinavit enim eis lac humanitatis Jesu Christi. Unde ait I ad Cor. iii, 1 et 2 : Tamquam parvulis in Christo, lac vobis potum dedi, non escam : nondum enim poteratis : sed nec nunc quidem potestis. Quasi diceret : Quia utpote parvuli nondum mel divinitatis poteratis attingere, propterea vobis lac humanitatis, per quod crescatis in salutem, provide propinavi. Verum cum proponitur hominibus humanitas Salvatoris nostri, numquam debet ejus Passio subticeri. Propter hoc legitur Exod. XXIV, 8, quod Moyses vilulinurn sanguinem misit in crateris, ipsumque respersit in populum, et ait : Hic est sanguis foederis quod pepegit Dominus vobiscum. Sic etiam Paulus sanguinem Christi respersit in nos, dicens ad Heb. IX, 13 et 14 : Si sanguis hircorum, et taurorum, et cinis vitulas aspersus inquinatos sanctificat ad emundationem carnis : quanto magis sanguis Christi, qui per Spiritum sanctum semet-ipsum obtulit immaculatum Deo, emundabit conscientiam nostram ab operibus mortuis, ad serviendum Deo viventi? Beatus etiam Paulus monet fortiores, ut infirmis tamquam parvulis condescendat, eosque benigne suscipiant. Unde ait ad Rom. XIV, 1 : Infirmum in fide assumite,non in disceptationibus cogitationum. Item, I ad Thess. V, 14 : Rogamus vos fratres, suscipite infirmos.

2. Fuit etiam vas musicorum, utpote quadam dulcis cithara, vel figella, qua convivantium aures delectarentur. Intulit enim auribus nostris delectabile canticum de supernis, ita canens I ad Cor. II, 9 et 10 : Oculus non vidit, nec aurisaudivit, nec in cor hominis ascendit, quas prmparavit Deus iis, qui diligunt illum: nobis autem revelavit Deus per Spiritum suum : Spiritus enim omnia scrutatur, etiam profunda Dei. Item, canit ad Rom. VIII, 18 : Non sunt condignae passiones hujus temporis ad futuram gloriam, quas revelabitur in nobis.

3. Fuit etiam Beatus Paulus vas castrorum in excelsis, sicut dicitur Eccli. Fuit enim quasi tuba argentea, cujus clangore castra Dei munirentur. Unde etiam Paulus os tubas interpretatur. Igitur certam vocem dans haec tuba, monet nos ut a somno peccati surgamus, et induti armis lucis praeparemur ad bellum. Hinc est, quod clangit ad Rom. xii, 11 et 12 : Hora est jam nos de somno surgere... Abjiciamus ergo opera tenebrarum, et induamur arma lturis. Quae vero sint arma lucis, ostendit ad Ephes. VI, 11 et seq., ubi ait : Induite vos armaturam Dei ut possitis stare...State ergo succincti lumbos vestros in veritate, et induti loricam justitias, et calceati pedes in praeparationem Evangelii pacis : in omnibus sumentes scutum fidei, in quo possitis omnia tela nequissimi ignea exstinguere: et galeam salutis assumite: et gladium Spiritus, (quod est verbum Dei).

4. Fuit etiam Beatus Paulus vas medicorum, utpote quasdam pixis aurea con- tinens species salutiferas, quibus infirmi et languidi curarentur. Multas enim per eum medicus ille coelestis virtutes, et miracula faciebat : qua omnia longum esset sermone perstringere.Propter hoc dicitur Act. XIX, 11 et 12 : Virtutes non quaslibet faciebat Deus per manum Pauli : ita ut etiam super languidos deferrentur a corpore ejus sudaria, et semicinctia, et recedebant ab eis languores, et spiritus nequam egrediebantur.

II.

De secundo nota, quod licet olim ad litteram Gentibus, et Regibus, et filiis Israel, id est, Judaeis fideliter praedicaverit verbum Christi : tamen et adhuc et Gentibus, et Regibus, et filiis Israel praedicare non desinit verbum Dei.

1. Per Gentes enim quilibet peccatores accipiuntur. Per Reges vero Praelati cujuscumque dignitatis sint, intelliguntur. Verum per filios Israel virgines, viduae, et religiosi quilibet exprimuntur. Primo igitur insinuat Gentibus, id est, gentiliter viventibus, videlicet peccatoribus, quod si in peccatis decesserint, regnum Dei non possidebunt. Unde ait I ad Corinth. VI, 9 et 10 : An nescitis quia iniqui regnum Dei non possidebunt ? Nolite errare. Neque fornicarii, neque idolis servientes, neque adulteri, neque molles, neque masculorum concubitores, neque fures, neque avari, neque ebriosi, neque maledici, neque rapaces regnum Dei possidebunt,

2. Secundo praedicat Regibus, id est, Praelatis, ostendens quales esse debeant. Unde ait I ad Timoth. III, 2 et seq. : Oportet Episcopum irreprehensibilem esse, unius uxoris virum, sobrium, prudentem, ornatum, pudicum, hospitalem, doctorem, non vinolentum, non percusso-rem, sed modestum : non litigiosum, non cupidum, sed suas domui bene praepositum : filios habentem subditos cum omni castitate. Si quis autem domui suae praeesse nescit, quomodo Ecclesias Dei diligentiam habebit ? Non neophytum: ne in superbiam elatus, in judicium incidat diaboli. Oportet autem illum et testimonium habere bonum ab iis qui foris sunt, ut non in opprobrium incidat, et in laqueum diaboli. Item,ad Tit. I, 7 et seq. : Oportet Episcopum sine crimine esse, sicut Dei dispensatorem: non superbum, non iracundum, non vinolentum, non percussorem, non turpis lucri cupidum : sed hopistalem, benignum, sobrium, justum-, sanctum, continentem, amplectentem eum qui secundum doctrinam est, fidelem sermonem : ut potens sit exhortari in doctrina sana, et eos, qui contradicunt, arguere.

3. Tertio praedicat filiis, id est, virginibus, viduis, et omnibus aliis religiosis, sive sint in claustro, vel in mundo. De virginibus sic loquitur, I ad Cor. VII, 34 : Mulier innupta, et virgo, cogitat quae Domini sunt, ut sit sancta corpore, et spiritu. Cogitat, id est, cogitare debet. De viduis autem, I ad Timoth. v, 5 et 6 : Quas vere vidua est, et desolata, speret in Deum, et instet obsecrationibus, et orationibus nocte et die. Nam quae in deliciis est, vivens mortua est. Ad quoslibet religiosos sic ait, ad Phil. ii, 14 et seq. : Omnia facite sine murmurationibus, et haesitationibus : ut sitis sine querela, et simplices filii Dei, sine reprehensione in medio nationis pravas, et perversas : inter quos lucetis sicut luminaria in mundo, verbum vitae continentes.

Rogate ergo Dominum, charissimi, ut omnem doctrinam istius pretiosi vasis ita operibus exsequamur, ut tandem ejus meritis et precibus aeternam claritatem feliciter assequamur. Quod nobis praestare, etc.