Cap. X.

De productione hominis quantum ad corpus.

De corpore vero humano in statu primae conditionis tenenda siuit haec secundum doctrinam fidei orthodoxae, videlicet quod corpus primi hominis sic conditum fuit et de limo terrae formatum, ut tamen esset animae subiectum et suo modo proportionabile, proportionabile, inquam, quantum ad complexionem aequalem, quantum ad organizationem pulcherrimam et multiformem et quantum ad rectitudinem staturae; subiectum autem, ut esset obtem-perans sine rebellione, esset etiam propagans et propagabile sine libidine, esset vegetabile sine defectione, esset etiam immutabile ad omnimodam incorruptionem, non interveniente morte; et secundum hoc datus est sibi locus paradisi terrestris in habitationem tranquillam.

Formata est mulier de latere viri in consortium et adiutorium ad propagationem immaculatam ; datum est etiam lignum vitae ad vegetationem continuam, et tandem ad immutationem perfectam per immortalitatem perpetuam.

Ratio autem ad intelligentiam praedictorum haec est: quia, cum primum principium sit in producendo potentissimum, sapientissimum et optimum, et in omnibus effectibus suis hoc aliquo modo manifestet: potissime debuit hoc manifestare in ultimo effectu et. nobilissimo: cuiusmodi est homo, quem inter ceteras creaturas produxit ultimo, ut in hoc potissime appareret et reluceret divinorum operum consummatio.

Ut igitur in homine manifestaretur Dei potentia, ideo fecit eum ex naturis maxime distantibus, coniunctis in unam personam et naturam: cuiusmodi sunt corpus et anima, quorum unum est substantia corporea, alterum vero, scilicet anima, est substantia spiritualis et incorporea: quae in genere substantiae maxime distant .

Ut vero ibidem manifestaretur Dei sapientia, fecit tale corpus, ut proportionem suo modo haberet ad animam. Quoniam ergo corpus unitur animae ut per fidenti et moventi et ad beatitudinem sursum tendenti ; ideo, ut conformaretur animae vivificanti, habuit complexionem aequatem non a pondere, vel mole, sed ab aequalitate naturalis iustitiae, quae disponit ad nobilissimum modum vitae.

Ut autem conformaretur moventi per multiformitatem potentiarum, habuit multiformitatem organorum cum summa venustate et artificiositate et ductibilitate; sicut patet in facie et in manu, quae est " organum organorum ".

Ut autem conformaretur animae sursum tendenti ad, caelum, habuit rectitudinem staturae et caput sursum erectum: ut sic corporalis rectitudo mentali rectitudini attestaretur.

Postremo, ut in homine manifestaretur Dei bonitas et benevolentia, ideo fecit nominem absque omni macula et culpa et absque omni paena sive miseria. Cum enim primum principium simul sit optimum et iustissimum; quia optimum, non debuit facere hominem nisi bonum, ac per hoc innocentem et rectum ; quia iustissimum, poenam non debuit infligere ei qui nullum omnino habebat peccatum: ac per hoc tale corpus constituit illi animae rationali, quod ita sibi esset obtemperans, ut nulla esset in eo pugna rebellionis, nulla pronitas libidinis, nulla imminutio vigoris, nulla corruptio mortis: ita etiam esset animae conforme, ut, sicut anima erat innocens, et tamen poterat cadere in culpam, sic corpus esset impassibile, et tamen posset cadere in poenam; et ideo " poterat non mori, et poterat mori "; poterat habere sufficientiam, et poterat habere indigentiam ; poterat animae obtemperare, et poterat etiam adversus eam rebellionem et pugnam habere.

Et propterea in statu illo corpus erat tale, ut ab eo fieret decisio seminalis ad propagationem prolis per adminiculum sexus muliebris pariter comprincipianlis; fieret etiam humoris nutrimentalis consumtio per actionem caloris: fieret etiam nihilominus restauratio per alimentum lignorum paradisi, restaurata per lignum vitae, seu praeservato humido radicali: quod quidem lignum hanc virtutem habuit, ob quam, ut dicit Augustinus , fuit non solum in cibum, verum etiam in Sacramentum.

Incorruptio igitur et immortalitas corporis Adae principaliter veniebat ab anima sicut a continente et influente, a corporis bona et aequali complexione sicut a disponente et suscipiente, a ligno autem vitae sicut a vegetante et adminiculante, a regimine vero divinae providentiae sicut interius conservante et exterius protegente.