COLLATIO XXIII.

De quarta visione tractatio quarta, quae continuat agere de tertio obiecto huius visionis, quod est ipsa anima hierarchizata.

SUMMARIUM.

Introductio: repetitio: duodecim illustrationes et considerationes, 1.

Anima hierarchizata est civitas Dei descripta in Apocalypsi, 2.

Tres loci Apocalypsis de hac civitate et signatione animae; de sexto Angelo et sexto tempore, in quo est Ecclesia contemplativa, 3. 4. -Pars 1. De triplici visione caelestis Ierusalem, quam anima contemplativa debet habere, ut sit civitas Dei respondens supernae civitati. Videt caelestem Ierusalem consistentem, descendentem, ascendentem, 8.

In visione prima sive civitatis consulentis considerantur quatuor attributa Dei, et anima fit civitas cum quatuor lateribus, 6.

Similiter fit in secunda visione sive civitatis descendentis, si considerantur assumtae humanitatis exortum, occasum, ascensum, regressum, 7. 8.

Similiter fit in tertia visione sive civitatis aecendentis, si considerantur caritatis vinculum, donum, incendium, solatium, 9. 10.

Signa horum quatuor imprimuntur animae, 11. 12.

De quarto signo specialiten; quod fuit in signatis super montem et est in anima contemplativa: necesse est, ut haec habeat modum vivendi consonum huic signo caritatis, 13. 14.

Pars II. De perfectione vitae necessaria, ut anima sit signata et respondeat supernae civitati. Secundum quatuor latera civitatis, quae singula habent tres portas, necessariae sunt quatuor virtutes, quae singulae habent tria exercitia: primo requiritur perfectus cultus Dei cum tribus exercitiis, 15 .

Haec respondent signatis ex tribubus Iuda, Ruben et Gad, 16-18.

Secundo requiritur perfectus nexus Dei cum tribus exercitiis, quae respondent signatis ex tribubus Aser, Nephthali et Manasse, 19-22.

Tertio requiritur perfectus zelus Dei cum tribus exercitiis, quae respondent signatis ex tribubus Simeon, Levi et Issachar, 23-26.

Quarto requiritur perfectus Dei sensus cum tribus exercitiis, quae respondent signatis ex tribubus Zabulon, Ioseph et Beniamin, 27-29. - Epilogus, 30.

1. Fecit Deus duo luminaria magna, luminare maius, ut praeesset diei: et luminare minus, ut praeesset noeti, et stellas . Dictum est, quomodo anima hierarchizatur in consideratione lucis solaris,

secundum quod sol ille est vigens, splendens, calens: Pater et Filius et Spiritus sanctus est origo omnium illuminationum vel irradiationum in ratione excellentiae, influentiae, praesidentiae; et secundum quod illa assimilatur soli secundum conformitatem et propter integritatem hierarchicae dispositionis et propter triformem aspectum; et sunt sex considerationes.

lliorarchizatur etiam in consideratione militantis Ecclesias, in qua est distinctio secundum rationem processuum, ascensuum et exercitiorum, quia sic consideratur Ecclesia, et non aliter, in qua est unum caput, unum corpus, unus cibus. De qua Paulus loquitur multum, qui exercitatus erat in ea consideratione. Similiter Psalterium multum loquitur de hac; et aliquando loquitur in persona talis, aliquando in persona alterius. Unde in Psalmo: Dominus regnavit, decorem indutus est, tangit caput Ecclesiae et quatuor ordines eius.

Postea dictum est, quomodo anima hierarchizatur in contemplatione sui secundum ascensum et descensum et rcascensum. Et quando anima habet haec, sunt et fiunt in ea mirabiles theoriae. Habet autem duodecim novenarios: tres exemplares in sole, tres exemplatus in caelesti hierarchia et tres in subcaelesti et tres in se ipsa. Quae sunt duodecim illustrationes, quibus adduntur duodecim considerationes quasi duodecim stellae, scilicet corporalium naturarum etc. ; ita quod semper anima sit in lumine ; quia non potest stare in uno; et in ultima est quies, scilicet in ratione exemplaris in patria.

Haec autem non sunt simul in via, sed in patria uno aspectu omnia videbuntur. Sunt autem liberae omnes istae duodecim considerationes et habent ramos infinitos, de quibus fieret liber magnus.

2. Si autem ducantur duodecim per duodecim, erant centum quadraginta quatuor, numerus scilicet civitatis Ierusalem. Anima enim sic hierarchizata est ciuitas, in qua Deus habitat et videtur ; de qua Ioannes : Sustulit me in spiritu in montem magnum et altum: et: Vidi sanctam civitatem, Jerusalem novam. Et ibidem dicit, quod mensus est duodecim millia stadiorum: et post, quod longitudo et latitudo et altitudo aequalia sunt, et mensura murorum centum quadraginta quatuor cubitorum.

3. Quomodo potest hoc esse? Vide illud, quod dictum est, in fine Apocalypsis : circa medium autem dictum est: Vidi supra montem Sion Agnam stantem, et cum eo centum quadraginta quatuor millia, habentes nomen eius et nomen Patris eius scriptum in frontibus suis. In apertione autem sexti sigilli dictum est in Apocalypsi : Vidi alterum Angelum ascendentem ab ortu solis, habentem signum Dei vivi, et clamavit quatuor Angelis, quibus datum est nocere terrae et mari, dicens: Nolite nocere terrae et mari neque arboribus, quoadusque signemus servos Dei nostri in frontibus eorum. Et audivi numerum signatorum, centum quadraginta quatuor millia signati ex omni tribu filiorum Israel. Ex tribu Iuda duodecim millia signati etc. Tribus autem Dan non ponitur, sed Manasses ponitur pro Dan, et loseph pro Ephraim. In Deuteronomio non ponitur Simeon.

4. Primo ponit signatos, qui erant supra montem Sion, et postea, quod Angelus unus de effundentibus phialas, qui oportet, quod sit sextus , ostendit ei civitatem, cuius mensura centum quadraginta quatuor cubitorum erat. Circa principium Apocalypsis dicitur sexto Angelo, scilicet Philadelpbiae: Qui vicerit, faciam illum columnam in templo Dei mei et scribam super eum nomen meum et nomen civitatis novas Ierusalem, de qua locutus non fuit nisi in fine.

Sex sunt tempora, quorum sextum tempus habet tria tempora cum quiete. Et sicut Christus in sexto tempore venit, ita oportet, quod in fine generetur Ecclesia contemplativa. Ecclesia enim contemplativa et anima non differunt, nisi quod anima totum habet in se, quod Ecclesia in multis. Quaelibet enim anima contemplativa habet quandam perfectionem, ut videat visiones Dei.

5. Sustollitur, ut videat Ierusalem tripliciter: in caelo consistentem, de caelo descendentem, ad caelum ascendentem. Aliter non est anima contemplativa.

De primo Isaias : Surge, illuminare Ierusalem ; et post: Non erit tibi amplius sol ad

lucendum, et splendor lunae non illuminabit te, sed erit tibi Deus tuus in lucem sempiternam.

6. Quando enim anima elevatur per influxum sibi vigorem, splendorem, ardorem, pie veneratur, clare contemplatur, sancte perfruitur, ac per hoc comprehendit secundum modum suum longam aeternitatem, latam caritatem, sublimem potentiam, profundam sapientiam principii, circa quod debet versari, ut sit Rachel primo, scilicet visum principium : quando haec considerat, tunc est civitas, habens quatuor latera civitatis, considerando, quomodo istud principium omnia originat per sublimem potentiam, omnia gubernat per profundam sapientiam, omnia reparat per latam caritatem sive benevolentiam, omnia remunerat per longam aeternitatem. Sic intelligit ipsum solem secundum substantiam, potentiam et operationem et videt omnia reducta ad legem aeternaliter existentem.

7. Secundo elevatur ad contuendum civitatem de caelo descendentem, hoc est assumtam humanitatem. Filius enim Dei descendit ad nostram humanitatem, et hoc est descendere Ierusalem: animae enim non descendunt. Ego sum, inquit, panis vivus, qui de caelo descendi , et cum ipso omnia charismata gratiarum: in Sapientia: Venerunt mihi omnia bona pariter cum illa. Quando ergo anima elevatur per influxum sibi divinitus vigorem, splendorem, ardorem, pie colit, clare speculatur sancteque perfruitur et per hoc comprehendit assumtae humanitatis mirabilem exortum, mirabilem occasum, mirabilem ascensum vel conscensum, mirabilem regressum: tunc habet quatuor latera civitatis de caelo descendentis. Mirabilem, inquam, exortum in nativitate, occasum in crucifixione, conscensum in resurrectione et ascensione, regressum ad iudicium.

8. Haec quatuor ostendit Ecclesiastes , dicens: Oritur sol et occidit et ad locum suum revertitur; ibique renascens gyrat per meridiem et flectitur ad aquilonem. Mirabilis fuit exortus, quo radius supersubstantialis unitur humanitati in utero, ex utero prodiit, et quomodo conversatus est in mundo vigens, lucens, inflammans: in morte, quomodo dignatus est mori: et post de inferis ascendit ad corpus et post in caelum; et quomodo regredietur ad iudicandum. - Mira longitudo aeternitatis fuit in unione Divinitatis ad humanitatem. Nam separatio fuit impossibile maius, quod sit post Deum non esse, quia facilius esset, separari Angelum a suo esse. Latitudo cantatis fuit in morte; mira sublimitas potentiae in ascensione, mira profunditas sapientiae erit in iudicio. Haec sunt admirabilia, quibus anima ponitur quasi extra se.

9. Tertio ad hoc, quod sit hierarchica, necesse est, ut videat civitatem in caelum ascendentem. Et hoc est, quando per infusum sibi divinitus vigorem splendorem, ardorem a sole aeterno pie veneratur, praeclare speculatur, sancte perfruitur, ac per hoc comprehendit divinae caritatis indissolubile vinculum, divinae caritatis incoarctabile donum, divinae caritatis insuperabile incendium, divinae caritatis incomprehensibile solatium: tunc videt civitatem Dei, scilicet se ipsam, et habet quatuor latera, de quibus ad Ephesios : In caritate radicati et fundati, ut possitis comprehendere cum omnibus Sanctis, quae sit latitudo et longitudo et sublimitas et profundum etc.

10. Non es enim adhuc civitas Dei nec signatus, nisi signeris Spiritu sancto ad pie venerandum, et per hoc possis comprehendere, quae sunt in Deo et per Deum et apud Deum: indissolubile vinculum in praedestinationis ratione, qua diligit semper et semper dilexit et semper diliget praedestinatos aeterna caritate ; nisi comprehendas incoarctabile donum in universarum rerum conditione, quas libere condidit et ornavit et cuilibet dedit modum , speciem et ordinem; tertio, insuperabile caritatis incendium in Filii traditione; quarto, incomprehensibile solatium, quando consideras, quod Deus glorificabit corpus et animam, ut absorbeantur et inebrientur a rore caeli.

11. Sed oportet, quod signum veritatis imprimatur in animam, per quod etiam anima fit hortus conclusus, fons signatus .

Primum signum, ut habeat caritatis indissolubile vinculum, scilicet quando anima sic diligit, ut dicat: Quis nos separabit a caritate Christi? Tribulatio, an angustia, an persecutio, an fames etc.: non, quin homo possit cadere a caritate, sed quando sic est, ut cogitet nunquam peccare.

Secundo, ut habeat divinae caritatis incoarctabile donum, ut diligat omnia, quae diligit Deus, et amicos et inimicos et extraneos et propinquos. Unde: Caritas Dei diffusa est in cordibus nostris . Per hanc enim anima se diffundit ad diligendum omne bonum et solum bonum.

12. Ulterius, haec caritas dat animae incendium: unde in Cantico : Pone me. ut signaculum

super cor tuum, quia fortis est ut mors dilectio, quando sic diligit, ut in summe desiderabile totaliter feratur et pro nihilo habeat prospera, pro nihilo adversa, ut sint omnia quasi festuca una in fornace: si dederit homo omnem substantiam domus suae pro dilectione, quasi nihil despiciet eam. - Quarta signatio est in hoc, quod anima sentiat in-compreAensibile solatium, quod taliter dilatetur in se, quod nec ipsa possit comprehendere nec aliis explicare. De quo in Cantico : Comedite, amici, et inebriamini carissimi. Haec inebriata dicit: Intro-dvaeil me rex in cellam vinariam ; et prius: Introduxit me rex in cellaria sua, quando alienatur, sicut homo ebrius, qui nescit, quid faciat: unde Paulus nescivit, utrum in corpore esset, an extra corpus .

De hoc signo Psalmus: Fac mecum signum in bonum, ut videant qui oderunt me et confundantur.

13. De isto signo Paulus : Signati estis spiritu adoptionis. Per hoc signum discernuntur amici ab inimicis, liberi a servis, caelestes a terrenis. Hoc signum imprimitur in fronte animae contemplativae et in frontibus electorum. Hoc signum fuit in signatis supra montem Sion ; in secunda ad Timotheum: Firmum fundamentum Dei stat: hoc est signum, quo novit Dominus, qui sunt eius: novit per signum expressum, per quod anima invocat nomen Domini ab intimis.

14. Sic anima contemplativa signatur a Deo. Unde sub sexto Angelo dicitur, quod apparuit Angelos habens signum Dei vivi , hoc fuit in assignatione Ierusalem ut in caelo consistente. Huic Angelo apparuit signum expressivum, quantum ad modum vivendi consonum isti signo, quod est, quod signatur: Ex tribu Iuda duodecim millia signati etc.; et hoc est: qui habet hanc triplicem lucem elevantem, triplicem oportet quod habeat perfectionem , respondentem caritati. Unde signare hoc modo est per professionem ad hoc alligare et imprimere signum, ut respondeat illi signo caritatis.

15. Haec autem perfectio consistit in descriptione civitatis, scilicet quod anima habeat in se divinum Dei cultum, divinum Dei nexum, divinum Dei zelum, divinum Dei sensum. Cultus est in oriente, nexus

in meridie, zelus in septentrione, sensus in occidente. Et sunt tres portas ad orientem, tres ad occidentem, tres ad meridiem, tres ad septentrionem . - Cultus habet duos comites: unum antecedentem, alterum subsequentem. Ad perfectum cultum tria sunt necessaria, scilicet aeternae veritatis veridica professio, supernae maiestatis humilis veneratio, internae sanctitatis virilis custoditio. Unde ponuntur tres portae ad orientem.

16. Ex tribu Iuda duodecim millia signati. Isti enim non ordinantur secundum carnalem generationem, quia Iudas non fuit primus filius, sed ordinantur secundum spiritualem. Iudas enim interpretatur confessio ; et haec est fundamentum, quia spirituale fundamentum fides est, super quam fundatur Ecclesia. Hoc est ergo primum, ut apud te sit integra confessio veritatis, perfecta credulitas et assensus.

17. Secundo requiritur supernae maiestatis humilis veneratio, et hoc est, quando homo considerat proprii sceleris immanitatem et divinae severitatis immensitatem. Et ideo sequitur: Ex tribu Ruben duodecim millia signati . Ruben interpretatur filius visionis.

18. Tertio requiritur internae sanctitatis virilis custoditio, u t sic sit homo praecinctus, accinctus contra omnia, restrictor omnium defluxionum. Unde etiam sacerdotes prohibebantur bibere vinum et omne, quod inebriare poterat, quando intrabant templum ad ministrandum . Patet etiam de praescriptione munditiae. Ista antem munditia est cordis.

Et ideo sequitur: Ex tribu Gad duodecim millia signati . Gad interpretatur accinctus.

19. Non sufficit autem verus cultus, nisi sit perfectus nexus, quia caritas docet Deum colere et; amare: et hoc est, quando anima infima contemnit, summa appetit, in medio dilatatur, ita quod in supremo habet sublimationem, in imo sequestrationem, in medio dilatationem: et hoc est sempiternae beatitudinis appetitus praecipuus, supernae dilectionis affectus dilatatus, mundanae prosperitatis vel possessionis contemptus perfectivus. Haec tria intelliguntur per tres signatos sequentes.

20. Necesse est ergo, ut in anima sit contemptus verus, ut sit primo beatitudinis appetitus. Et ideo sequitur: Ex tribu Aser duodecim millia signati . Aser interpretatur beatus, scilicet pinguis panis, praebens delicias regibus. Beatus autem est qui in beatitudinem summo amore transfertur.

21. Deinde sequitur supernae dilectionis dilatatio. Et ideo sequitur: Ex tribu Nephthali duodecim millia signati . Nephthali interpretatur latitudo et significat, quod quicumque vult habere caritatis nexum, quod habeat ordinatum affectum ad omnes: sed hoc habere non possunt, si sint privati boni amatores.

22. Ideo oportet, quod sit comtemptus omnium. -Et ideo sequitur: Ex tribu Manasse duodecim millia signati . Manasses interpretatur oblivio. Aliqui enim despiciunt mundialia, sed non deserunt ; alii deserunt, sed non despiciunt: alii despiciunt et deserunt, sed non obliviscuntur. Quando ergo anima dimittit et obliviscitur, tunc est perfectio: et ista collocatur in sexto loco; Psalmus : Obliviscere populum tuum et domum patris tui. Augustinus: " Minus te amat qui tecum aliquid amat, quod non propter te amat".

Manasses igitur ponitur sexto loco, qui fuit filius Ioseph, qui fuit undecimus filius Iacob. Unde non sine mysterio ponitur sexto loco .

23. Tertio, in anima contemplativa oportet quod sit perfectus zelus, ut sic amet, quod omne malum repellat. Duo autem sunt comites zeli caritatis, scilicet pietas praecedens et patientia subsequens: quia aliqui sunt pii zelatores, et postea convertuntur in furorem impatientiae. Et tunc erunt tres portae ad aquilonem, scilicet benignae miserationis affectuosa condescensu), severae districtionis aemulatoria rectitudo, acerbae vel humanae tribulationis victoriosa perpessio: et sic est contra aquilonem civitas munita. 24. Et ideo sequuntur tres signati: primus, ex tribu Simeon duodecim millia signati . Simeon interpretatur audiens moerorem, et significat miserationem ad proximum. Iste Simeon est iustus et timoratus, recipiens Christum inter brachia. Nisi enim homo sit misericors, non est dignus recipere illum qui propter misericordiam descendit de caelo.

23. Deinde, quia misericordia sine rectitudine i aemulatoria nihil valet: ideo sequitur: Ex tribu Levi duodecim millia signati . Levi interpretatur additus: Levi enim accepit sacerdotium propter zelum , unde interfecit fratres suos idololatras. Phinees similiter adeptus est sacerdotium propter zelum, et Mathathias et filii eius propter zelum adepti sunt sacerdotium et principatum et duraverunt usque ad Herodem. Levi significat praelatos, qui debent habere spiritum severitatis et pietatis, ut Moyses, qui cum esset mitissimus, confregit tabulas ; econtra Heli, qui,.quia fuit remissus, ipse mortuus est et filii eius. Unde plus nocet praelatus misericors abiiciens omnem rigorem disciplinae quam praelatus rigidus sine misericordia. Et ita intelligitur illud Ecclesiastici: Melior est iniquitas viri quam mulier benefaciens.

26. Tertio, oportet, quod sit mundanae tribulationis victoriosa perpessio. Qui enim corripit debet se praeparare ad patientiam. Unde Christus subvertit mensas in zelo , et post, quando quaerebant eum, exhibuit se: unde: Qui patiens est multa gubernatur sapientia. Non est dubium, quod illi quorum mensas subvertent, postea clamabant: Crucifige eum.

Ideo sequitur: Ex tribu Issaehar duodecim millia signati . Issachar interpretatur asinus fortis, et ad litteram asinus crucem habet in spatulis. Hanc crucem ferre debet semper esse paratus. Non est autem eius interpretatio asinus fortis, sed merces; et significat virum, qui amore mercedis est armatus. Unde in Matthaeo: Cum maledixerint vobis et persecuti vos fuerint et dixerint omne malum adversum vos mentientes propter me: gaudete et exsultate, quoniam merces vestra copiosa est in caelis.

Et dicebat, quod semel loquebatur cum fratre Aegidio, qui dicebat sibi, quod non sumus sapientes, sicut beatus Franciscus sapiens mercator fuit: sed nos dissipamus substantiam, quia deberemus dare unum denarium, ut homo alapam nobis daret; sed nos nec habemus sapientiam asini, qui portat sarcinam suam, et ubi plus percutitur et plura vituperia sibi dicuntur, tanto melius portat. Sic homo obediens nullum bonum debet dimittere, immo melius facere propter quamcumque tribulationem, nec aliter est contemplativus.

27. Ex parte occidentis est perfectus Dei sen-m: et hic sensus facit nos contemplari et comites habet statum quietum et excessum iucundum. In quiete enim potest esso status cogitandi et contemplandi ,in occidente scilicet, ubi est quies, concitatio, caligo sive introitus in caliginem. - Ad istum sensum requiritur sublimis mansionis pacificus status, sagacis discretionis perspicuus conspectus vel contuitus, suavis consolationis ecstaticus excessus.

28. Oportet habere signum Zabulon, quod est habitaculum fortitudinis , qui habet statum primum: Psalmus: Quoniam tu es, Domine, spes mea: unde: Turris fortissima nomen Domini, ad illam confugiet iustus. Ille solus est pacatus, qui figit se in illo, in quo non est transmutatio nec vicissitudinis obumbratio. Unde: In te, Domine, speravi, non confundar in aeternum.

29. Secundo, oportet habere sagacis desiderii perspicuum contuitum, ut, sicut columba videt super aquas residens avem rapacem , sic homo videat in Scripturis. Et hoc pertinet ad Ioseph , qui interpetratur accrescens: Filius accrescens Ioseph, filius pulcherrimus , salvator Aegypti, princeps fratrum, significat discretionem, per quam homo est aliorum rector et instructor: et hoc sagacitatis est. Et est in undecimo loco, ut frumenta colligat, non folia, sed documenta veritatis in Scripturis sacris, et postea refundat ad salutem populi. - Hic est Angelus sextus Philadelphiae, salvans hereditatem . Hic providet frumenta contra famem futuram.

30. Ultimo est suavis contemplationis gustus ecstaticus. Ex tribu, inquit , Beniamin duodecim millia signati. Filius dexterae Beniamin, filius doloris, in cuius partu mortua est Rachel, et tamen Beniamin amantissimus Domini tota die quasi in thalamo morabitur: et significat ecstaticum excessum contemplationis. Ultra hunc non nascitur filius Iacob. Hic est sopor cum excessu. Ad hanc signationem nullus venit, nisi transeat omnes praecedentes.

31. Hae signationes consistunt ex duplici perfectione, scilicet duodenarii, qui numerus abundans est , et ex mille, qui consurgit ex denario in se replicata replicatione perfecta: decies enim decem sunt centum, et decies centum sunt mille. Hanc signationem nemo accipit, nisi ille qui habet calculum, in quo est nomen, quod nemo scit, nisi qui accipit ; hoc est lignum vitae, hic fruitur homo vita. Unde: Beati qui lavant vestimenta sua et intrant per portas civitatis, ut sit potestas eorum in ligno vitae.

Et dicebat: Ad hoc lignum vitae volui vos adducere. Ferculum fecit Salomon de lignis Libani: columnas fecit argenteas, reclinatorium aureum, ascensum purpureum media caritate constrauit . Reclinatorium aureum est sapientia contemplativa. Hanc nullus habet, nisi qui habet columnas argenteas, quae sunt virtutes stabilientes animam: ascensus purpureus est caritas, quae facit ascendere ad superiora et descendere ad inferiora .

EXPLICIUNT COLLATIONES IN HEXAMERON.

SERAPHICI DOCTORIS

SANCTI BONAVENTURAE