DUBIA,

Hic sunt duo dubia.

Primo, Utrum in Christo fuerit aliquid subitum ?

Secundo, Utrum Incarnatio ejus fuerit subita ?

Circa primum sic proceditur.

1. Videtur, quod in Christo nihil fuit subitum : quod enim non est praeter praescientiam, non est praeter spem, vel exspectationem : sed Christo, qui omnium praescientiam habuit ab aeterno, nihil accidit praeter praescientiam : ergo in Christo nihil fuit subitum.

2. Ad idem, Ei qui omnium plenam semper scientiam habuit, nihil est occultum : sed Christus etiam secundum quod homo, ex primo instanti suae conceptionis, omnium plenam scientiam habuit, sicut et modo habet : ergo nihil potuit educi sibi de occulto in manifestum, et ita nihil fuit factum sibi subito secundum diffinitionem hic positam.

3. Ad idem, Nihil praeordinatum, est subitum : sed Christus ab aeterno praeordinavit omnia sua et quaeque aliorum : ergo nihil potuit esse sibi subitum.

4. Praeterea, " Quamvis in Christo sint " duae voluntates et duae scientiae, tamen " est unus sciens et unus volens, " ut dicit

Damascenus ; quia sciens refertur ad suppositum, secundum quod actus suppositorum sunt : si ergo acciperet aliquid ut subitum, tunc ipsum suppositum aeternum divinae acciperet aliquid subitum : hoc autem est impossibile : ergo Christo non fuit aliquid subitum. Ad oppositum :

5. Luc. II, 52, dicitur quod puer Jesus proficiebat sapientia, et aetate, et gratia apud Deum et homines : sed ei qui proficit in sapientia, venit in manifestum quod prius erat occultum, hoc autem est subito : ergo Christo fuit aliquid subito.

6. Praeterea, Magister dicit , quod " in " Christo fuit passio tristitiae : " sed passio est subitus motus : ergo in Christo fuit aliquid subiti.

Sed dicendum, quod subito tribus modis sumitur. Uno enim modo dicitur illud subito, quod est in nunc temporis, sicut generatio vel quilibet terminus motus dicitur subito esse. Alio modo dicitur subito, quod fit quidem in tempore, sed imperceptibili propter brevitatem, sicut motus sagittae. Tertio modo dicitur subito aliquid, non ex parte temporis, sed ex parte cognitionis, quando scilicet aliquid apparere incipit, vel secundum sensum, vel secundum intellectum quod prius non exspectabatur, neque inquirebatur : sicut dicitur, quod venerunt subito dolores partus non praeexspectati : et sic diffinitur hic subito. Primis igitur duobus modis potuit esse aliquid subito in Christo, sed tertio modo non, sicut probant quatuor primae rationes : unde eas concedimus.

Ad quintum dicendum, quod secundum unam viam solutionis dicitur Christus profecisse sapientia, quia admodum proficientis se habuit, dum sapientiam suam quam a principio conceptionis perfectam habuit, magis ac magis manifestavit ad instructionem hominum, et laudem Dei.

Vel aliter dicamus et melius, quod non profecit sapientia per incrementum habitus sapientiae, sed per experientiam particularium sensibilium, dum aliquid sensibili cognitione acciperet quod prius expertus non fuerat : ex tali autem experimento in addiscente generatur scientia : non autem sic fuit in Christo, sicut nec in scibilibus generatur habitus scientiae experimento sensibilium : quia duae qualitates ejusdem rationis non possunt esse in eodem, sicut nec duae albedines. Ad ultimum dicendum, quod passio tristitiae non fuit in Christo prout dicitur secundum privationem praeviae conceptionis in patiente, quia ipse totum praevidit quod passus est : sed fuit in Christo passio secundum quod dicit privationem morae : dicitur enim passibilis qualitas, quae diu manet, passio autem quae non manet, sed facile transit: propassio vero adhuc minus habet, quia solum tangit et non manet : tristitiae enim motus solum tangebat Christum, sed quid naturale erat non deducens neque obtenebrans in aliquo rationem, sed ordinata erat ab ipsa ratione.

Circa secundum sic proceditur.

I. Videtur, quod Incarnatio Christi non fuerit subita. Quia secundum quod hic dicitur, subitum est, quod est praeter spem : sed Incarnatio Christi fuit exspectata a sanctis Patribus: ergo non fuit subita.

2. Praeterea, Omnia procedunt ex occulto divinae sapientiae, ut dicitur ad Hebr.XI, 3 : Ut ex invisibilibus visibilia fierent : si igitur propter hoc dicatur subita, quia venit ex occulto divinitatis in esse sensibile, videtur quod omnia sensibilia debeant dici subita, quod falsum est.

Sed dicendum ad primum, quod spes ponitur hic large pro exspectatione : dicitur autem exspectatio vel spes dupliciter, scilicet gratiae, et naturae, sicut dicitur ad Rom. IV, 18, quod contra spem, in spem gratiae : dicitur enim spes gratiae, quando

aliquid exspectatur secundum ordinem gratiae tantum, et sic Incarnatio Christi fuit tantum exspectata. Sed spes naturae dicitur, quando aliquid exspectatur secundum ordinem principiorum naturalium, et secundum hoc Incarnatio Christi praeter spem et subita est.

Ad secundum dicendum, quod quamvis Deus operetur occulte in omni opere naturae, cum tamen operetur per principia aliqua nobis apparentia, in quibus praecognitiones et praeexspectationes rerum possumus accipere, propter hoc non dicuntur subita.