Capitulum XXVIII.

De disciplina in itinere .

1. Si fuerint extra domum in itinere constituti, et quantum ad societatem et quantum ad se ipsos caute se debent et religiose habere.

Quantum ad societatem debent sibi a mulieribus, a scurris et ratione periculi a personis de maleficio notatis attendere. Talium personarum societas singularis religiosis viris, nisi forte ad horam pro salutis animae causa, non convenit: debent se tamen prudenter a consortiis hujusmodi segregare. Ipsi autem Fratres in itinere se ab invicem non debent nimis disiungere, quin ad minus mutuo se videre et audire facile possint. Non est tutum aut decens Religiosis, quos congruit binos ire , alterum ab altero longius separari, talisque separatio eis in periculum et occurrentibus cedit in scandalum.

2. Quantum ad se ipsos debent in factis et verbis disciplinate se gerere.

In factis debet honestas, devotio et discretio apparere. Propter honestatce dissolutiones tam manuales quam alias, quae cursitando vel aliter quomodolibet fieri possunt, penitus vitent. Multa enim ex hoc, ut expertum est, inconvenientia possunt sequi, hominibus frequenter, de quibus non advertitur, videntibus quae aguntur. Non sunt brachia notabiliter denudanda, nec vestes nimium succingendae, vel aliter irreligioso tenendae.

Ceterum ad devotos pertinet Fratres ecclesiis, quando transeunt iuxta ipsas, nec non et crucibus devotis inclinationibus reverentiam exhibere, coemeteria vero absque oratione pro defunctis nullatenus pertransire.

Discretionis est, agenda quaeque praovia deliberatione metiri et non agenda cavere, quia " qui de futuro nihil praemeditatur in omnia incautus incidit ". Moderandus est per senioris consilium labor itineris, ne spiritum devotionis exstinguat. Audienda est Missa sanctasque exhortationis pro populo, si affuerit, sermo flendus. Et ante omnia semper imprimis divini pensum Officii devote solvendum, ne Fratres se magis cursores quam Religiosos exhibeant et contra Religionis propositum de accessorio principale facere convincantur. In solemnioribus festis est ab itineratione cessandum. Cavenda est per vias dormitio tanquam periculosa et indecens, nec est tarde, vel apud infames hospitandum personas.

3. Disciplinam verborum debent attendere tam in materia quam in sono. Si occurrerint homines, debent eos humiliter salutare. Seniorum erit coitinerantibus et his, cum quibus aliquando loqui contigerit, aliquid ad aedificationem vel consolationem proponere, peccantes in eorum praesentia non rigide, sed cum modestia et humilitate corripere et ad bonum per rationes et dulcem allocutionem inducere, et sic quodam modo omni creaturae sanctum Euangelium praedicare . Sanctus Philippus eunuchum in itinere baptizavit ; beatus Martinus latronem secum itinerantem convertit. Si vero non affuerint homines, de Deo verba Fratrum convenit esse: ipse namque itinerantibus et loquentibus de se discipulis itinerationis factus est comes . Tunc exempla Patrum, vel alia quaevis bona, quae vel accendant affectum, vel saltem instruant intellectum, sunt ad laboris alleviationem narranda. Turpissimum est nescire tempus nisi frivolis et fabulosis narrationibus detinere, " Vae tacentibus de te, Domine I quoniam loquaces muti sunt ". Solent Fratres litanias, psalmos poenitentiales, canticum graduum et similia, aut simul, aut quilibet singulariter frequentare, et maxime ante Tertiam, aut certe in sanctis meditationibus occupari.

4. Denique, quoties mutuae collationis interveniunt verba, sonum omnino decet esse demissum. Proinde clamosam locutionem, quae nunquam religiosam decet personam, penitus vitent, maxime inter fruteta et nemora existentes: siquidem, iuxta vulgare proverbium , nemus aures, et campus seu planities oculos habere dicuntur. Ab omnibus ergo, quae coram saecularibus dicere nolunt, in locis dumosis et nemorosis omnino abstineant, nisi forte aliquid quasi sub silentio et Latinis verbis dicere velint. Miserabiles confusiones quibusdam minus cautis pluries ex hoc accidisse feruntur. Non cantent in itinere, maxime in cantu saecularium cantionum aliqua, licet bona, cum laici non intelligant nisi sonum. Et praeter haec Religiosum non decet in cantu extraordinarie vocem efferre. Si qui forte dissolutiones, aut clamosas disputationes, verborum altercationes vel alia, quae offensionis materiam extraneis dare possunt, vitare inter homines negligunt: nequaquam eos timoratos dixerim, aut zelum Religionis habere. Qui Religionis suae scandalo non occurrit honori proprio detrahit et saluti. Qui fidelis Religionis est filius nequaquam eius scandalum parvi ducit.