Sermo I.

Medius autem vestrum stetit, quem vos nescitis, Ioannis primo.

Prothema. Loquente Petro verba haec, cecidit Spiritus sanctus super omnes, qui audiebant verbum etc, Actuum decimo. In his verbis ultimo propositis describuntur tria notabilia cuilibet predicatori convenientia; quorum primum est conferentis certitudo, quae tangitur, cum praemittitur: Loquente Petro. Loquitur enim cognoscens. Secundum, infundentis promptitudo, quae tangitur, cum sequitur : cecidit Spiritus sanctus. Tertium est audientis populi multitudo, quae tangitur, cum subiungitur: super omnes, qui audiebant. Ratione horum trium devote divinae pietatis gratiam imploremus, ut conferentem impleat verborum certitudine et audientem statuat in Sanctorum multitudine, ut tandem conferens et audiens gaudeant in se infundentis Spiritus promptitudine, qua mediante possim ego aliqua dicere et vos intelligere, quae sint ad laudem et gloriam Mediatoris nostri et salutem et consolationem animarum nostrarum. Amen.

Medius autem Vestrum stetit, quem vos nescitis. Licet tantae sanctitatis esset Ioannes Baptista, ut a pluribus Christus reputaretur, interrogatus tamen a Iudaeis, utrum esset Christus, respondit veritatem, quia non esset Christus; sed ut ad propositam quaestionem de Christe responsio pateat, tanquam nuntius fidelitatis et praeco veritatis adiunxit propositum verbum, dicens: Medius autem vestrum stetit etc. In quo quidem verbo primo asserit reconciliativi officii congruentiam; secundo recolit Verbi incarnati praesentiam ; tertio arguit populi Iudaici negligentiam. Primo asserit reconciliati vi officii congruentiam, cum dicit: Medius autem vestrum; secundo recolit Verbi incarnati praesentiam, cum subdit: stetit , id est, praesentialiter inter vos fuit; tertio arguit Iudaici populi negligentiam, cum subinfertur: quem vos nescitis.

I. Dicit ergo: Medius autem vestrum, ubi notatur congruentia reconciliativi officii. Certe congruum fuit, ut qui medium tenebat in throno medium teneret in officio, et qui medium in via fuerat creationis medium existeret in via recreationis, ut per Verbum mundus reficeretur, per quod fuerat factus. Est autem Christus congruum medium primo mirabilis colligantiae in incarnatione; secundo, regularis disciplinae in conversatione; tertio, vitalis influenti as in passione.

Primo Christus est medium congruum mirabilis colligantiae in incarnatione, quia in ipso mirabiliter duo coniunguntur extrema, videlicet primum Divinitatis et ultimum humanitatis. Ipse enim est pa x nostra, qui utraque unum fecit, et propter hoc multo melius quam Moyses potest dicere Christus, per quem gratia reconciliationis et veritas incarnationis facta est, illud Deuteronomii: Ego medius fui et sequester inter vos et Dominum. Ipse enim est quasi stella matutina in medio nebulae, id est assumtae humanitatis secundum quod dicitur Ecclesiastici quinquagesimo Sicut enim stella matutina est media inter tempora diurna et nocturna et influit ad purgationem tenebrarum; sic Christus fuit medius inter diem Divinitatis et noctem humanitatis, peccatorum tenebras amovendo.

Secundo Christus fuit congruum medium regularis disciplinae in conversatione Hic enim non recedit a medio virtutis in affectione, a medio veritatis in locutione, a medio honestatis in operatione quia semper medium tenuit in omni genere virtutis et perfectionis. Ideo dicitur in Psalmo de ipso: Sanctificavit tabernaculum suum Altissimus. Deus in medio eius, non commovebitur. Et ratio huius est, quia ita in virtute humilitatis se firmaverat, quod, licet flarent venti altivolantis superbiae, ad fontem tamen eius humilitatis nunquam potuerunt attingere. Nam, cum esset Rex ditissimus, pauperibus et piscatoribus se sociavit; Doctor sapientissimus, ad modum pueri simplicissimi ministravit; Magister prudentissimus, ut scholaris humillimus doctores audivit; Princeps fortissimus, ad crucis patibulum se duci permisit Unde ipse dicit de se ipso Lucae vigesimo secundo : Ego autem in medio vestrum sum, sicut qui ministrat; et Lucae secundo: Invenerunt illum in medio doctorum; et Lucae penultimo: Crucifixerunt Iesum in medio latronum. In medio stat, damnans angulos ambitionis in bonorum exhibitione, latibula personarum acceptionis in praebendarum dispensatione, delusoria privatae consolationis et conventicula sordidae delectationis, sicut qui ministrat, non sicut qui dominatur.

Tertio Christus fuit medium vitalis influentiae in passione, ubi operatus est salutem in medio terrae . Sicut enim cor, quod est medium vivifici caloris in sensibus, mediantibus spiritibus infinit vitam in cetera membra animalis; sic Christus crucifixus in medio latronum, qui est lignum vitae plantatum a Deo in medio paradi si , id est Ecclesiae militantis, mediantibus Sacramentis influit vitam gratiae in cetera membra corporis mystici Et hoc est quod dicitur Apocalypsis vigesimo secundo : Ostendit mil ii fl uvi um aquae vitae splendidum tanquam crystallum, procedentem de sede Dei et Agni in medio plateae eius.

Fluvius dicitur dispensatio Sacramentorum, sed splendidus tanquam crystallus propter claritatem et nitorem gratiae, quem relinquit in animabus, quae in hoc flumine depurentur Dicitur autem fluvius aquae vitae propter efficaciam gratiae, quae vivificat et mundat animas Hic dicitur procedere a sede Dei et Agni, quia sacramentalis gratia procedit a Deo tanquam ab auctore et efficiente, sed a Christo tanquam a mediatore et promerente; propter quod dicuntur omnia Sacramenta habere efficaciam a passione Christi. Unde secundum Augustinum , "de latere Christi dormientis in cruce fluxerunt Sacramenta", dum inde fluxit sanguis et aqua in medio plateae eius, id est in medio Ecclesiae, quae est corpus mysticum, ut per eum vivificetur.

II. Secundo notatur Verbi in car nati pr aesentia , cum subdit: Stetit, id est, praesentialiter inter vos fuit. Stetit autem Christus inter homines primo ut Pontifex clementissimus ad purgandum delinquentes a malo culpae; secundo ut Doctor sapientissimus ad illuminandum verbo doctrinae ignorantes; tertio ut Rex potentissimus ad liberandum impotentes a malo poenae, et tanquam Remunerator liberalissimus ad introducendum in bonum gloriae. Sic Christus tanquam mediator sufficiens et verus Angelus novi testamenti habuit tres actus hierarchicos in ecclesiastica hierarchia, scilicet purgare per expiationem culpae, illuminare per eruditionem doctrinae et perficere per remotionem poenae et collationem gratiae et gloriae.

Primo stetit ut Pontifex clementissimus ad purgandum delinquentes a malo culpae. Unde Apocalypsis tertio : Ego sto ad ostium et pulso; si quis audierit vocem meam et aperuerit mihi ianuam, intrabo ad ill um et coenabo cum illo, et ipse mecum.

Ego, scilicet Christus, sto ad ostium, cordis clausi per peccati delectationem, et pulso, per internam inspirationem, qua loquor ad cor uniuscuiusque peccatoris; si quis audierit vocem meam, scilicet per auditus inclinationem et operis exsecutionem , et aperuerit mihi ianuam, per peccati confessionem et desertionem; intrabo ad illum, per iustificantis gratiae inhabitationem, et coenabo cum illo, et ipse mecum, per spiritualium et suavium ciborum refectionem Unde Augustinus super Genesim ad litteram : " Principium rationalis creaturae est aeterna Sapientia, quae nullo modo cessat occulta inspiratione locutionis loqui creaturae, quae ab ipsa formata est, ut ad ipsum convertatur, quia aliter perfecta esse non potest ".

Secundo stetit ut Doctor sapientissimus ad illuminandum ignorantes verbo doctrinae. Unde dicitur Ioannis septimo : In novissimo autem die magnae festivitatis stabat Iesus et clamabat, dicens: Si quis sitit, veniat ad me et bibat.

Stabat, ut verus doctor, et clamabat, ut praedicator, quasi tuba exaltando vocem suam, dicens: Si quis sitit, haustum scientiae salutaris, veniat ad me, humiliter petendo sine pertinacia contemptionis, et bibat, dulce vitae poculum , quod de pelago sapientiae propinabo; et Matthaei undecimo : Venite ad me omnes, qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos; et Lucae quarto: Spiritus Domini super me, propter quod unxit me, evangelizare pauperibus misit me.

Tertio stetit ut Iterpotentissimus ad liberandum impotentes a malo poenae. Unde dicitur Actuum septimo : Video caelos apertos et Iesum stantem a dextris virtutis Dei.

Dominus Iesus Christus stans a dextris virtutis Dei , id est ad aequalitatem Patris in quantum Deus, et in bonis potioribus eius in quantum homo, non solum dignatus est Protomartyri sustinenti ictus lapidantium pro eius nomine facere abundantem proventum gratiae, per quam superabat immanitatem Iudaeorum per benignitatem orationis, sed etiam dignatus est aperire caelos et se ipsum ei ostendere quasi in signum, quod eum introducturus esset in locum consimilis gloriae. Videns suum militem in agone, confortat eum ratione status, quia a dextris Dei; Exodi decimo quinto : Dextera tua, Domine, magnificata est in fortitudine etc

III. Sequitur tertium: Quem vos nescitis, ubi arguit Iudaeorum ignorantiam, quae consurgebat triplici de causa. Primo propter defectum illuminationis supernae; secundo propter impedimentum argumentationis sophisticae; tertio propter odium aemulationis fraternae.

Primo nescitur Christus propter defectum illuminationis supernae Unde in Psalmo : Nescierunt neque intellexerunt, in tenebris ambulant, quia non intelligunt Verbum veritatis, quod erat eis praesens per essentiam, licet propter caecitatem malitiae esset eis absens per gratiam et notitiam, sicut sol est praesens caeco et nequaquam apprehenditur ab ipso . Ideo nescierunt fugere malum culpae nec facere bonum iustitiae; nam nullus potest dirigi sine luce fidei, immo in tenebris ambulant, sectando falsitatem infidelitatis Et propter hoc dicitur Proverbiorum quarto : Via impiorum tenebrosa, nesciunt, ubi corruunt.

Secundo nescitur Christus propter impedimentum argumentationis sophisticae; unde Baruch tertio : Filii Agar, qui exquirunt prudentiam, quae de terra est, negotiatores Merrhae et Theman, et fabulatores et exquisitores prudentiae et intelligentiae, viam autem sapientiae nescierunt.

Licet omnis scientia sit bona, quia a Deo est, tamen quia scientia humana perverse utentibus occasionem cupiditatis praebet, ideo dicuntur filii Agar exquirere prudentiam, quae de terra est. Agar enim perversio interpretatur et designat perverse utentes mundana scientia, qui statuer unt oculos suos declinare in terram . Dicuntur etiam negotiatores Theman ratione voluptatis; Theman enim ficus interpretatur et significat voluptatem ratione suae dulcedinis Adhuc dicuntur fabulatores et exquisitores prudentiae et intelligentiae ratione vanitatis et inflationis. Et sic quandoque scientia dicitur mundana, quia occasionem praebet multiplicis erroris perverse utentibus, quae nomine filiorum Agar designatur; dicitur Iacobi tertio terrena, ratione cupiditatis deprimentis animalis, ratione voluptatis subvertens; dicitur etiam diabolica, ratione inflationis superbientis. Et quia tales nolunt credere nec acquiescere primae veritati tanquam matri bonae, merito credent malae novercae, id est phantasticae rationi. Propter hoc sequitur: Viam autem sapientiae nescierunt, non attendentes, suum defectum esse, non divinae sapientiae.

Tertio nescitur Christus propter odium fraternae aemulationis; primae Ioannis secundo : Qui autem odit fratrem suum in tenebris ambulat et nescit, quo eat, quia tenebrae obcaecaverunt oculos eius. Quia populus Iudaicus, cum loqueretur ei Christus veritatem vitae, gratis impugnabat in eo bonum supernae gratiae, ideo dicitur odire fratrem suum Christum et in tenebris esse, immo, quod peius est, dicebant bonum malum et ponebant lucem tenebras; dicendo miraculosa opera Christi facta non indigito Dei, sed in Beelzebub principe daemoniorum; ideo in tenebris ambulant et nesciunt, quo vadant, et hoc quia tenebrae invidiae et falsitatis obcaecaverunt oculos eorum, ut non videant videntes, et intelligentes non intelligant; Isaiae sexto : Excaeca cor populi huios et aures eius aggrava et oculos eius claude; ne forte videat oculis suis et auribus suis audiat et corde suo intelligat .