QUAESTIO XXXVI

Utrum figura dictionis operetur veram multiplicitatem

Quod sic videtur, nam quod vere impedit formam Syllogisticam, veram operatur multiplicitatem ; sed figura dictionis est hujusmodi: nam omnes loci in dictione, et extra dictionem peccant eo quod sunt immodificati. Major patet, nam si non esset vera multiplicitas, medium vere posset unire extrema.

Ad oppositum Alexander 1. Elench. cap. 4. dicit, quod figura dictionis operatur phantasticam multiplicitatem, id est, apparentem.

Item, ubicumque est vera multiplicitas, necesse est idem nomen, vel eamdem orationem plura significare: sed in figura dictionis, nec nomen, nec oratio plura significat.

Ad primam quaestionem dicendum, quod omnes consentiunt in hoc, quod figura dictionis aliquam multiplicitatem operatur, propter hoc, quod in omni loco Sophistico, in dictione, significamus non idem eisdem nominibus, vel orationibus. Unde sub eisdem vocibus in omni loco in dictione, est aliqua latentia plurium, et hoc est, locum aliquam operari multiplicitatem.

Sed circa quaestionem secundam, dicunt quidam, quod figura dictionis veram operatur multiplicitatem,et hoc quia differentia est inter multitudinem, et multiplicitatem : nam multitudo importat absolute pluralitatem ; multiplicitas autem supra pluralitatem addit unitatem. Unde multiplicitas est plica multorum sub uno. Sed unum dicitur multipliciter, sicut et ens ; unum enim in substantia dicitur identitas ; in Quantitate aequalitas, in Qualitate simitudo. In figura dictionis est unitas, quae est similitudo ; videtur ergo, quod veram multiplicitatem operetur.

Alii dicunt, quod non operatur veram mulliplicitatem,sed solum multiplicitatem apparentem, pro eo quod in vera multiplicitate necesse est idem nomen, vel orationem plura significare. Sed in figura dictionis, nec nomen, nec oratio plura significat, hoc patet discurrendo per omnes modos. Nam si sic arguitur, Musca, et scamna similiter terminantur in A, et musca est foeminini generis, ergo et scamna, Musca non consignificat duo,scilicet, masculinum, et foemininum. Similiter si dicatur, Homo est species, Socrates est homo ; ergo, etc. homo non significat quale quid, et hoc aliquid.

Utraque istarum opinionum est probabilis : verumtamen dici potest, quod figura dictionis operatur multiplicitatem, non tamen ita veram sicut alii loci in dictione : nam in multiplicitate unitas est formale ; sed in figura dictionis non est unitas vocis secundum substantiam, sed solum vocis secundum similitudinem, propter quod iste locus operatur multiplicitatem, illa tamen multiplicitas est secundaria, respectu illius multiplicitatis, ubi est unitas vocis secundum substantiam.

Ad primam rationem dicendum, quod in figura dictionis est apparens multiplicitas, non tamen est sic apparens, quod sit sine existentia, sed ideo dicitur apparens, quia provenit ex similitudine dictionis ad dictionem : sed similitudo dicitur phantasma rei, ideo illa multiplicitas ab Alexandro vocatur multiplicitas phantastica.

Ad illud in oppositum cum dicitur,quod figura dictionis peccat contra contradictionem, dici potest, quod non est verum : et cum dicitur, quod omnes loci in dictione peccant contra contradictionem, dicendum quod verum est pro majori parte locorum in dictione. Nam Aristoteles statim subdit, quod loci extra dictionem peccant contra Syllogismum, tamen dicit quod fallacia secundum quil, et simpliciter ducit in ignorantiam Elonchi,eo quod non est affirmatio, et negatio de eodem.

Quod figura dictionis non peccet contra contradictionem, potest probari, nam quaelibet propositio in se una est ; ergo unam potest habere negationem.Et ubi affirmatio, et negatio est una, et ejusdem, non contingit utramque partem contradictionis esse simul veram, quod tamen requiritur in loco peccante contra contradictionem. Sustinendo tamen quod figura dictionis peccet contra contradictionem, dici potest, quod in figura dictionis est peccatum in contradictione, eo quod non vere infertur contradictoria praeconcessa a respondente. Proposito enim sub interrogatione, Putasne dat aliquis quod non habet ? hac autem negata a respondente, opponens arguit sophistice, Dat unum solum denarium, et non habet unum solum denarium ;ergo dat quod non habet. Hic non infertur contradictoria praeconcessi, nam haec conclusio bene sequerer tur ; ergo dat quod non habet, Alia tamen conclusio non sequitur, nisi propter similitudinem quam habet ad hanc, Aliquis dat quod non habet.Ista. autem apparens contradictio accidit propter similitudinem in dictione, sed illud non sufficit,nam si hoc sufficeret, tunc omnes loci in dictione, et extra, et Accidens de quo minus videtur,peccaret contra contradictionem, quia per omnem locum Sophisticum potest concludi oppositum praeconcessi a respondente apparenter.

Ad alias rationes, patet quid dicendum ex quaestione.