BERGOMEN. 39

capitulum cathedralis ecclesiae bergomensis in hac optima conditione versari, quod ius conferendi praebendas, non prae- scriptione contra episcopum adeptus sit, sed ipsum ab initio possèdent, ita ut nequeat episcopus probare, decessores suos quovis vel remotissimo tempore, huius iuris vel solos vel simul cum capitulo fuisse compotes. Etenim non modo Ber- gomi , sed fere in universa ea regione inde a vetustissimo aevo viguit usus, ut singularum ecclesiarum cleri confer- rent vacantes praebendas ; idque non in cathedralibus eccle- siis tantum, sed in aliis quoque. Cfr. Ioseph Ronchetti in volumine quinto, edito anno 1817, pagg. 116, 117, operis quod inscripsit : Memorie isteriche della Città e Chiesa di Bergamo, dal principio del V secolo, sino all' anno 1428 ; necnon auctorem anonymum pavensem, (cap. 18, pag. 40, edit. mediol. 1727), qui fortasse fuit Sigebertus Avenio- nensis , et quem Antonius Ludovicus Muratori edidit in vol. XI Ber. Italic. Scrip>t. Insuper cum graves in capitulo extitissent contentiones inita fuit concordia , cuius instru- mentum in tabulario capitulari adhuc servatur, et in qua plura statuta sunt de electione canonicorum a capitulo per- agenda. Canonicis autem statuentibus, ait orator, episcopus bergomensis praesens aderat, et non modo nihil contra hoc ius est protestatio, imo omnia, quae acta a capitulo sunt, confirmavit et eius auctoritatem praestitit, atque instru- mento concordiae subscripsit. Cui accessit etiam confirmatio archiepiscopi mediolanensis et Pontificis Clementis III.

Extant pariter litterae Sixti IV Pontificis ad Franci- scum de Franciis canonicum brixiensem datae, quibus aperte asseritur, collationem ac provisionem praebendarum eccle- siae cathedralis bergomensis ad capitulum pertinere. Mul- taeque in tabulario capituli servantur litterae commendati- tiae, quibus canonici obsecrantur, ut aliquem clericum prae- benda canonicali augeant, et in fratrem recipiant. Quando autem Gregorius XIII, per Breve diei 17 Septembris 1572, iussit apostolicas reservationes in ecclesia cathedrali bergo- mensi servari, non episcopum id iussit, sed canonicos ; non