Appendix 41

incurrendam, Maschat. Ins. Can. De sent. excom., § 20 quia actus intelligitur effectu sequuto. Ex hoc principio fit quod quamvis reba- ptizans fiat irregularis, tamen irregularitatem non contrahit, si veram intentionem non habeat. Percutiens clericum est excommunicatus, si tamen percutit, qui clericus non est quamvis talem putet, excom- municationem minime incurrit. Ex supra citata Clementina, qui in gradu consanguinitatis interdicto contrahebant, erant excommuni- cati; nihilominus in censuram non incidebat, qui putans matrimo- nium contrahere cum consanguinea, contrahebat cum muliere quae talis revera non erat. Igitur si his in casibus, qui actus comple- tus non est, censura minime incurritur; quomodo eam incurrere docebimus sacerdotem ob civile matrimonium, quod in Ecclesia neque ut matrimonii attentatio consideratur? Infelix ille sacerdos erit scelestus, scandalosus, concubinarius, criminosus, quacumque dignus poena; at cave ne gladio etiam excommunicationis eumdem ferias.

Haec opinio nobis verissima videtur etiam hodie post promul- gationem Constitutionis Apostolicae Sedis, imo illam suaderi puta- mus ob ipsius verbis: matrimonium contrahere praesumentes. Nullo pacto enim credere possumus, verbum matrimonium adhibitum fuisse ad indignandum civilem contractum a Summo Pontifice, qui in Allo- cutione die 27 septembris 1852 illum vocaverat turpem et exitialem concubinatum. Qui proscripsit in Syllabo (n. LXXII I ) propositionem, qua asserebatur vi contractus mere civilis posse inter christianos constare veri nominis matrimonium. Proinde sicut ante Constitu- tionem Apostolicae Sedis non intelligebatur matrimonialiter contra- here, qui remotis parocho et testibus, matrimonii foedus inibat, ita hodie non praesumitur matrimonium contrahere, qui civilem tan- tum coeremoniam celebrat, quae, ob clandestinitatis impedimentum, matrimonium dici non potest.

Neque nos movet obiectio quod legislator in casu, de vero matri- monio intelligere non poterat, quia matrimonium quocumque casu nullum esse oportet ob ordinis vinculum. Nam certissimum est legi- slatorem ecclesiasticum, adhibendo verbum matrimonium intelligere non potuisse de illo actu, quem diversa legislatio matrimonium vocat indipendenter a sacramento: in Ecclesia enim matrimonium et Sacramentum separari non possunt. Atque ideo indubium est, loqui debuisse de illo contractu, qui nisi ordo vel solemne votum obstaret, fuisse verum matrimonium iuxta leges Ecclesiae. Verbum autem - praesumentes - indigitat quamdam audaciam in spretu impedimenti dicti voti vel ordinis, quo non obstante, matrimonium iuxta Ecclesiae ritum inire praesumitur. Ad rem scribit Suarez {De Censuris - Disp. 23, Lect. V) « quod licet in re non possit perfici « hoc Sacramentum inter tales personas, nihilominus posse ex parte « contrahentium fieri eodem modo ac eadem voluntate ac si ipsi