44 APPENDIX I

dexterae ; tum etiam ob magnam infamiae notam, quam non qui- dem iuris tantum ac idealker ut hodie incurri Moderni tradunt, sed de facto in hominum ac po- pulorum opinione : unde propte- rea ratus erat huiusmodi reatus incursus; magnaeque de conse- quenti rationabiliter erant iura menti ita solemniter ac mature praestiti operationes.

« Hodie vero, ob nimium fre- quentem illius usum, id in abu sum transivisse recte dici potest, dum in quolibet levi actu, pro Notariorum stylo vel formulario, sive pro clausulis apponi solitis, illud interponitur; adeo ut ipsi iurantes neque cogitent quid agant; unde propterea nec peccare cre- dunt, nullaque de facto infamiae vel turpitudinis nota incurratur...»

Et propius ad rem nostram de iuramento calumniae loc. cit. n. 16 haec scripsit : « Magis ad materiam iudicialem pertinet haec alia iura- menti species quae calumniae di- citur, illudque praesertim in usu est in Regno Neapolitano, ubi, ac etiam in Curia, consuetum est Procuratorum formularium in ge- neralibus protestationibus, quae litis initio fieri solent, opponere de huius iuramenti praestatione ; adhuc tamen ex rationibus supra initio insinuatis, iste usus parum commendabilis videtur, atque pro meo sensu aboleri deberet, cum transierit in meram ceremoniam

seu formalitatem ; neque forte da- tur casus ut illius praestatio ter- reat vel avertat a coeptae litis pro- secutione, quae propterea ad aliud non servit nisi ad dandam occa- sionem peierandi ac illaqueandi animas.

« Super istius autem iuramenti defectu quaestiones cadere solent, an exinde iudicii seu actorum nullitas resultet, atque ubi de illo expresse oppositum sit, aliqui cre- dunt nullitatem, resultare. Verum pro meo iudicio, est idem indi- scretus rigor leguleius, qui ca- lumniis potius aditum seu fomen- tum praestat, dum (utpraemissum est) iuramenti praestatio redacta est ad meram formalitatem neque unquam praxis docet illam ope- rationem vel proficuum effectum ad quem est introductum. Unde merito in plerisque tribunalibus et locis quamvis pro consueto formulario de illo obiiciatur, re- cessit ab aula, atque praesertim in Rota, quando constat de bono iure illud negligi solet ». Haec iam saeculo decimoséptimo scribebai Card. De Luca.

De positionibus autem idem Auctor scribens loc. cit. disc. 23, et disc. 36 n. il haec inquit : « Ni- mium quoque commendabilis es- set altera praxis abolendi alterum usum respondendi positionibus ; quoniam praxis docet, quod ad aliud non inservit usus positio- num, nisi ad fomentum caium-