Capitulus 45

Quod intelligere dei est sua essentia.

Ex hoc autem quod deus est intelligens, sequitur quod suum intelligere sit sua essentia.

Intelligere enim est actus intelligentis in ipso existens, non in aliud extrinsecum transiens, sicut calefactio transit in calefactum: non enim aliquid patitur intelligibile ex hoc quod intelligitur, sed intelligens perficitur. Quicquid autem est in deo, est divina essentia. Intelligere ergo dei est divina essentia, et divinum esse, et ipse deus: nam deus est sua essentia et suum esse.

Praeterea. Intelligere comparatur ad intellectum sicut esse ad essentiam.

Sed esse divinum est eius essentia, ut supra probatum est. Ergo et intelligere divinum eius intellectus. Intellectus autem divinus est dei essentia: alias esset accidens deo. Oportet igitur quod intelligere divinum sit eius essentia.

Amplius. Actus secundus est perfectior quam actus primus: sicut consideratio quam scientia. Scientia autem vel intellectus dei est ipsa eius essentia, si est intelligens, ut ostensum est: cum nulla perfectio conveniat ei participative, sed per essentiam, ut ex superioribus patet. Si igitur sua consideratio non sit sua essentia, aliquid erit sua essentia nobilius et perfectius. Et sic non erit in fine perfectionis et bonitatis. Unde non erit primum.

Adhuc. Intelligere est actus intelligentis.

Si igitur deus intelligens non sit suum intelligere, oportet quod comparetur ad ipsum sicut potentia ad actum.

Et ita in deo erit potentia et actus. Quod est impossibile, ut supra probatum est.

Item. Omnis substantia est propter suam operationem. Si igitur operatio dei sit aliud quam divina substantia, erit finis eius aliquid aliud a se. Et sic deus non erit sua bonitas: cum bonum cuiuslibet sit finis eius.

Si autem divinum intelligere est eius esse, necesse est quod intelligere eius sit simplex, aeternum et invariabile, et actu tantum existens, et omnia quae de divino esse probata sunt. Non est igitur deus in potentia intelligens, aut de novo aliquid intelligere incipiens, vel quamcumque mutationem aut compositionem in intelligendo habens.