CAPUT X.

Quid sit inesse simpliciter.

Est autem adhuc determinandum quid sit inesse simpliciter, propter hoc quod in praehabitis mixtionibus dictum est, quod oportet majorem esse de inesse sinu pliciter. Cum enim quaedam per se insint, et quaedam per accidens : illa autem quae insunt per accidens, videntur inesse ut nunc, per se autem inhaerentia videntur inesse simpliciter. Si autem sic sit, tunc aut solum illa dicuntur inesse simpliciter quae insunt secundum primum modum dicendi per se, aut illa quae dicuntur inhaerentia in secundo modo dicendi per se, aut utroque modo. Si dicuntur inesse simpliciter, quae sunt in primo modo dicendi per se, tunc haec non est de inesse simpliciter, homo est grammaticus, quia praedicatum non cadit in diffinitione subjecti : hoc tamen falsum est, quia ista est de inesse simpliciter, homo est grammaticus. Si autem dicuntur inesse simpliciter, quae sunt inhaerentia in secundo modo dicendi per se, tunc haec propositio non est de inesse simpliciter, homo est animal, quia subjectum non cadit in diffinitione praedicati : hoc autem iterum falsum est. Si autem de inesse simpliciter sunt in utroque modo dicendi per se, tunc haec non erit de inesse simpliciter, grammaticum est animal, quia nec praedicatum cadit in diffinitione subjecti, nec e converso subjectum in diffinitione praedicati : et hoc iterum est falsum,

Ad haec autem et similia dicendum quod illa insunt simpliciter, quae sunt in uno trium modorum, scilicet aut in primo modo dicendi per se, aut in secundo, aut ut proxima reducta ad alterum istorum modorum, sicut est contingens natum in quo praedicatum causam habet in subjecto . Et ideo est juxta secundum modum dicendi per se : et ideo quando propositio de contingenti nato ponitur inesse, ipsa est de inesse simpliciter et non ut nunc. Ad hoc autem quod objicitur de hac, animal est grammaticum, vel grammaticum est animal, Dicendum quod illa est de inesse simpliciter : quia animal quamvis non secundum se cadat in diffinitione grammatici, tamen cadit in suo proximo inferiori (in quo est actu et intellectu) in diffinitione grammatici, hoc est, in homine in quo actu et intellectu est animal .

Sciendum tamen est, quod aliter sumenda est illa de inesse simpliciter in mixtione necessarii et inesse ad conclusionem de necessario,et aliter accipitur in mixtione contingentis et inesse respectu conclusionis de contingenti. In mixtione enim necessarii et inesse oportet illam de inesse esse de necessario secundum rem, quamvis sit de inesse, eo quod non est modificata : et ideo non potest illa de inesse accipi ab illa quae est de contingenti nato, sed oportet sumi ab illa quae est de necessario, sicut in exemplo, omne grammaticum de necessitate est sciens : omnis homo est grammaticus : ergo omnis homo de necessitate est sciens. Patet quod non valet : quia illa de inesse transumitur ab illa quae est de contingenti nato.

Attendendum etiam est quod in his modis qui sunt conjugationum imperfectarum tam in modo affirmativo, qui sumitur juxta primum modum primae figurae, quam in modo negativo, qui sumitur juxta secundum modum primae figurae, debet major esse de inesse simpliciter et non ut nunc : hoc enim constat in affirmativo per ea quae dicta sunt : et per eamdem rationem qua probatur de affirmativo, manifestum est quod similiter debet esse in modo negativo.