CAPUT IV.

De motio institutionis hujus sacramenti.

Quarto de modo institutionis hujus sacramenti est videndum.

In modo autem illo oportet, quod verba Domini attendantur : quia ex quibusdam eorum accipitur modus institutionis, et ex quibusdam collatio potestatis ex ordine hoc sacramentum celebrandi, et ex quibusdam accipitur injunctio usus sacramenti istius in Ecclesia. Ex hoc enim quod dicit : Accipite, sicut dicitur, Matth. XXVI, 26, vel sumite, sicut dicitur, Marc.XIV, 22, vel, sicut dicitur, Luc. xxii, 17 : Accipite, et dividite inter vos, pro certo cum porrexerit sacramentum, intelligitur sacramenti institutio : non enim porrexit.tantum panem vel vinum, sed porrigendo panem et vinum, in ipsa porrectione dixit formam transsubstantiantem, et sic porrigendo eis samentum significavit a se procedere in personas Ecclesiasticas : et hoc est instituere sacramentum.

Et hoc verum esse ostenditur per verba Apostoli, i ad Corinth. XI, 23 et 24, ubi sic dicit : Ego enim accepi a Domino quod et tradidi vobis, quoniam Dominus Jesus, in qua nocte tradebatur, accepit panem, et gratias agens fregit, et dixit : Accipite, et manducate. Ex quo accipitur, quod porrigendo sacramentum instituit in tali materia et in tali forma, sicut tenetur in Ecclesia. Non enim potuit aliud intendere porrigendo nisi institutionem : quia porrigendo signavit hoc sacramentum ex sua auctoritate procedere, et processum illum verbo acceptionis in imperativo posito expressit dicendo : Accipite, vel sumite. Et ex hoc modo inaestimabile donum nobis contulit. Ad Ephes. IV, 8 : Dedit dona hominibus. Et ideo dicitur, Sapient. III, 14 : Dabitur illi fidei donum electum, et sors in templo Dei acceptissima. Nullum enim sanctificationis nostrae donum electius est, quam in quo ipse secundum omnia quae in ipso sunt, dat seipsum in divinis et humanis, nec aliqua sors in templo acceptabilior esse potest, quam potestas conficiendi corpus Christi et ipsum communicandi fidelibus. Hoc autem modo donationis utitur instituendo sacramentum, ut ostendat, quod ex sua liberali et gratuita largitate procedit, et intima charitate, qua in nobis per hunc modum communionis esse voluit, verificans hoc quod dixit, Proverb. viii, 31: Deliciae meae esse cum filiis hominum. Sic enim substantiae suae et vitae et gratiae sumus participes, quibus caret qui non communicat. Joan. VI, 54 : Amen, amen dico vobis, nisi manducaveritis carnem Filii hominis, et biberitis ejus sanguinem, non habebitis vitam in vobis. Unde in hoc fecit quod dicitur, Sapient. XVI, 21 : Substantia enim tua dulcedinem tuam quam in filios habes ostendebat, et deserviens uniuscujusque voluntati, ad quod quisque volebat convertebatur. In modo ergo constituendi gratuitam dulcedinem indicat, quando imperium quod importatur in imperativo, dono largissimo nobis dato dulcoravit, ostendens quod dixit, Psal. lxvii, 11 : Parasti in dulcedine tua pauperi, Deus. Levissimum enim institutionis imperium quod princeps instituere vel facere potest, est quod dicit, Accipite, quando donum suae dat magnificentiae, quod omnem supplet defectum accipientis. Esther, ii, 18 : Dona largitus est juxta magnificentiam principalem. Hoc igitur modo instituit sacramentum, et reverenter voluit accipi ab Ecclesia.

Potestatem autem celebrandi dedit, quando dixit: Hoc facite in meam commemorationem, sicut dicitur, Luc. XXII, 19, et I ad Corinth. XI, 24. Per hoc enim quod dicit: Hoc facile, dedit potestatem faciendi: quia facere duo dicit quando ponitur in imperativo. Dicit enim collationem potestatis, quando tali verbo utitur is qui princeps est, et auctoritatem habet ad inferiorem: quia tunc idem est, hoc facite, ac si diceret: Hoc faciendi

habete auctoritatem et potestatem. Et tunc in hoc verbo sacerdotalem discipulis contulit ordinem, sicut tradunt hi qui inter Doctores sunt probabiliores. Unde similibus verbis utitur Episcopus, quando sacerdotalem confert ordinem. Dicit enim sic porrigendo calicem cum hostia panis et sacrificio vini cum aqua : " Accipite potestatem in Ecclesia offerre sacrificium Deo, Missamque celebrare tam pro vivis quam pro mortuis, in nomine Domini. " Sic ergo in ore Domini verbum, facile, traductionem potestatis ex ordine signat a Domino in discipulos. Quando enim princeps confert potestatem, tali verbo utitur, etiam quando subditus minister nihil facit , sicut et nos dicimus potestatem signando, dicentes : Sacerdos celebrat Missam, quam non celebrat nisi sacerdos, non signantes actum, sed potestatem. Unde Joannes in Apocalypsi, I, 5 et 6, gratias egit de tanta dignitate, dicens : Princeps regum terrae dilexit nos, et lavit nos a peccatis nostris in sanguine suo, et fecit nos regnum et sacerdotes Deo et Patri suo: ipsi gloria et imperium in saecula saeculorum. Amen. Isa. lxvi, 21 : Assumam ex eis in sacerdotes et levitas, dicit Dominus. Apocal. v, 10 : Fecisti nos Deo nostro regnum, et sacerdotes, et regnabimus super terram. Isa. lxi, 6 : Vos autem sacerdotes Dei vocabimini : Ministri Dei nostri, dicetur vobis. Apocal. xx, 6 : Erunt sacerdotes Dei et Christi, et regnabunt cum illo mille annis, hoc est, per totum tempus gratiae.

Sic ergo in verbo dicto collatio accipitur potestatis.

Si autem verbum illud ad usum referatur operis, sicut innuit illud quod additur : In meam commemorationem, tunc sensus est: Hoc facite in meam commemorationem, hoc est, hoc in usu et frequentatione habete in meam commemorationem : et tunc in hoc eodem verbo injungit usum. Unde, Act. ii, 46 et 47 : Quotidie quoque perdurantes unanimiter in templo, et frangentes circa domos panes, sumebant cibum cum exsultationeet simplicitate cordis, collaudantes Deum, et habentes gratiam ad omnem plebem. i ad Corinth. XI, 26: Quotiescunque manducabitis panem hunc, et calicem Domini bibetis, mortem Domini annuntiabitis donec veniat.

Sic ergo dicendo : Accipite, etc, et sacramentum instituit et inaestimabile donum dedit. Quando autem ut princeps regum terrae dixit: Hoc facite, faciendi illud contulit potestatem. Quando autem hanc potestatem ad actum retulit adjungens, quod in sui fieret commemorationem, pro certo injunxit usum quo exercendo nos in Ecclesia sanctificaremur et Christo incorporaremur. in primo horum mirabilis est gratia, in secundo dignitas immensa, in tertio vero sanctificatio cumulata.

De primo horum dicitur, Esther, XV, 17 : Valde mirabilis es, Domine, et faciestua plena gratiarum. Joan. I, 16: De plenitudine ejus nos omnes accepimus, et gratiam pro gratia.

De secundo dicit Apostolus, II ad Corinth. III, 6: Idoneos nos fecit ministros Novi Testamenti, non littera, sed spiritu. I ad Corinth. IV, 1: Sic nos existimet homo ut ministros Christi, et dispensatores mysteriorum Dei.

De tertio dicitur ad Ecclesiam, Cantic. vii, 2 : Venter tuus sicut acervus tritici, vallatus liliis. Ac si dicat: Venter tuus qui ex gustu vetiti concupiscentia et doloribus plenus fuit, modo est sicut acervus tritici, saepius sumpto sacramento corporis Domini, coacervatam habet sanctitatem, et liliis castitatis mentis et corporis est circumpositus undique : quia plenam attingit ex usu sacramenti virtutis sanctificationem.